Κυθήρων γητείες και ξόρκια

https://www.eleniharou.gr/gities-ke-xorkia/

Ελένη Χάρου

Οι γητείες αρχικά ήταν απλές μικρές τελετές ακίνδυνης λαϊκής μαγείας με άσματα μαγικά που συνοδεύονταν και από διάφορες μιμικές κινήσεις, που πίστευαν ότι μπορούν να επιδράσουν στις διάφορες ασθένειες, τις οποίες ο λαός φαντάζεται σαν κακοποιά όντα, σαν δαίμονες.

Σ’αυτή τη διαδικασία χρησιμοποιούσαν γαρύφαλα, ηλιόσπορους, δάφνη, μαντζουράνα, μαργαρίτες, δυόσμο, λεβάντα κ.α.

Με την πρόοδο του πολιτισμού και την επικράτηση του Χριστιανισμού από τα άσματα έμειναν μόνο οι λέξεις που λέγονται ψιθυριστά και είναι συνήθως επίκληση της θείας δυνάμεως και των αγίων και συνοδεύονται κυρίως από το σημείο του σταυρού.

Τις γητείες στα Κύθηρα τις έκαναν κυρίως στη βασκανία (μάτιασμα) στον ερυσίπελα (ριζιμπίλα) στο σπυρί στο μάτι, στις μερμηγκίες στα δάχτυλα, στον αστέρα (δυνατό πόνο στην κοιλιά) και στην άφτρα (σπυριά στο στόμα και στη γλώσσα).

Η γητεία της άφτρας από τις παλιές Τσιριγώτισες γινόταν ως εξής. Έπαιρναν από τη φωτιά ένα αναμμένο καρβουνάκι το σταύρωναν και έλεγαν τη γητεία:

«Ο παπάς απ’τη Μοθώνη, κατεβαίνει στην Κορώνη

πεινασμένος, διψασμένος και απ’ την άφτρα μπουριγμένος

κι έσκυψε να πιει νερό και πέφτει η άφτρα στο νερό.

Αποσπέρα άστρα κι άφτρα, το πρωί ούτε άστρα ούτε άφτρα»

Στη συνέχεια έσβυναν το καρβουνάκι σε ένα ποτήρι νερό. Αυτό επαναλαμβανόταν 3 φορές. Στο τέλος ο άρρωστος ἐπρεπε να πιει 3 γουλιές από το νερό. Αυτή η γητεία γινόταν στο κατώφλι του σπιτιού για να βλέπουν τα άστρα.

Για τον αστέρα είχαν την εξής γητεία:

«Στέρα, στέρα μεθανέ, μελανέ μελαχροινέ,

μελανά είν’τα τα φύλλα σου, μελανός κι ο ίσκιος σου.

Τρία σκουτέλια κρέμονται στου παιδιού τ’αντέρι.

Φάε μέλι, φάε γάλα, κι άφες του παιδιού τ’αντέρι.