Η οσία που ασκήτεψε ως άνδρας

 

http://panagiotisandriopoulos.blogspot.com/2021/02/blog-post_12.html

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Η Οσία Μαρία, της οποίας την μνήμη εορτάζει η Εκκλησία σήμερα, 12 Φεβρουαρίου, έζησε τον 5ο αιώνα μ.Χ., κατά τη Μαρωνιτική παράδοση που τοποθετεί τον τόπο ασκήσεώς της στη σπηλιά Qanubin, στην πεδιάδα της Qadisa στο βόρειο Λίβανο, ενώ κατά άλλους τον 7ο αιώνα μ.Χ. σε Αιγυπτιακή περιοχή (γράφεται και η Αλεξάνδρεια). 
Ντύθηκε ανδρικά ρούχα και πήγε να ασκηθεί σε ανδρικό μοναστήρι μαζί με τον πατέρα της, κατά τον Συναξαριστή. Μετονομάστηκε σε μοναχό Μαρίνο. Κάποια φορά συκοφαντήθηκε ότι διέφθειρε την κόρη ενός πανδοχέα και εκδιώχθηκε από το μοναστήρι, ανατρέφοντας ένα παιδί που δεν γέννησε. 

Το πραγματικό της φύλο αποκαλύφθηκε κατά τον ενταφιασμό της.

Η αγία ανήκει σ' αυτή την ειδική, θα λέγαμε, κατηγορία αγίων γυναικών που μόνασαν σε ανδρικά μοναστήρια, αποκρύπτοντας το φύλο τους. Το ακραίο αυτό ασκητικό φαινόμενο - στα όρια του θρύλου - παραμένει δυσερμήνευτο ακόμα για την θεολογία, καθώς έχει πολλές και απίθανες παραμέτρους, ανεξήγητες για την τρέχουσα λογική. 

Ιδού πώς περιγράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης τον βίο της: 

Tη αυτή ημέρα μνήμη της Oσίας Mαρίας της μετονομασθείσης Mαρίνος. 

Στολή Mαρίνον μαρτυρεί την Mαρίαν, 

Tαφή Mαρίαν δεικνύει τον Mαρίνον. 

Aύτη η Oσία αλλάξασα τα γυναικεία φορέματα, εφόρεσεν ανδρίκεια, και αντί Mαρίας μετωνομάσθη Mαρίνος. Eμβαίνουσα δε μέσα εις Mοναστήριον, ομού με τον κατά σάρκα πατέρα της, εκουρεύθη Mοναχός και υπηρέτει μετά των νεωτέρων Mοναχών, χωρίς να γνωρισθή τελείως ότι ήτον γυνή. Mίαν φοράν δε κονεύσασα εις ένα πανδοχείον, ήτοι ξενοδοχείον, ομού με άλλους αδελφούς, εδιαβάλθη ότι έφθειρε την θυγατέρα του πανδοχέως, και δέχεται ευχαρίστως την συκοφαντίαν αυτήν και το όνειδος, και ομολογεί πως έπραξε την αμαρτίαν εκείνην, οπού δεν έπραξεν. Όθεν εδιώχθη έξω από το Mοναστήριον, και εις τρεις ολοκλήρους χρόνους εταλαιπωρήθη η αοίδιμος τρέφουσα το παιδίον εκείνο, οπού δεν εγέννησεν. Eπειδή δε μίαν φοράν εδέχθη μέσα εις το Mοναστήριον, είχε μαζί της και το εκ πορνείας παιδίον αρσενικόν. Eφανερώθησαν όμως τα κατά την Oσίαν, αφ’ ου ετελεύτησεν. Όταν γαρ ενταφιάζετο, εγνωρίσθη, ότι ήτον γυναίκα. H δε θυγάτηρ του πανδοχέως η συκοφαντήσασα την Oσίαν, εκυριεύθη από πονηρόν δαιμόνιον. Όθεν ωμολόγησε φανερά και είπεν, ότι διεφθάρη από ένα στρατιώτην. Kαι λοιπόν ο Hγούμενος και οι Mοναχοί, οπού πρότερον ωνόμαζον αθλίαν την Oσίαν, τότε ωνόμαζον αυτήν μακαρίαν, και πολλών τιμών ταύτην ηξίωσαν.

Σύμφωνα με τον Βίο Μαρίας Α, που εξέδωσε ο Clugnet, αφού πέρασαν τρία χρόνια από τον διωγμό της από το Μοναστήρι, ο ηγούμενος υποχώρησε στην παράκληση της αδελφότητος και ο Μαρίνος επέστρεψε στη Μονή, όπου εκτελούσε τα πιο ταπεινά διακονήματα. Μάλιστα ο Συμεών ο Μεταφραστής θέτει μια ακόμα φράση στο στόμα των αδελφών: "Εάν μη δέξη αυτόν και ημείς αναχωρούμεν του μοναστηρίου, Άρα πώς έχομεν αιτήσασθαι συγγνώμην περί των αμαρτιών ημών σήμερον τριετούς χρόνου ξαθημένου αυτού αιθρίου". 

Στη Μονή ο Μαρίνος "είχε δε και τον παίδα όπισθεν αυτού κράζοντα τατά, και όσα εστίν τοις παιδίοις". Το παιδί μεγάλωσε και αξιώθηκε του μοναχικού σχήματος.

Στον Βίο διαβάζουμε πως μετά τον θάνατο της Αγίας, οι αδελφοί "λαβόντες το άγιον λείψανον της οσίας Μαρίας, και μυρίσαντες απήγαγον εν Ιεροσολύμοις μετά πάσης δορυφορίας κακεί αυτό κατέθεντο". 

Στην λαϊκής τεχνοτροπίας εικόνα της Οσίας που προτάσσουμε της ανάρτησης αποτυπώνονται πτυχές του βίου της. 

Η Οσία κάθεται με μοναχική περιβολή πάνω σ΄ ένα κούτσουρο στο ύπαιθρο κρατώντας στα χέρια της ένα μικρό, "τριετές" παιδίον, δηλαδή αυτό που μεγάλωσε ενώ δεν ήταν δικό της. Στο βάθος φαίνεται το μοναστήρι απ' όπου είχε εκδιωχθεί ως διαφθορέας. Τα προβατάκια δίνουν την ποιμενική εικόνα της εποχής, ενώ άγγελος στεφανώνει την Οσία με "τον της δικαιοσύνης στέφανον". 

Στην άλλη, από τον Κώδικα του ναού Παναγίας Formosa στη Βενετία, η Οσία εικονίζεται με δυτικότροπη μοναχική περιβολή, κρατώντας τον Σταυρό, και με ακτινωτό φωτοστέφανο, ενώ το μικρό παιδί, με μία δυναμική κίνηση που αποτυπώνεται στις πτυχώσεις του μανδύα, την τραβάει από το φουστάνι ζητώντας την προστασία της. 

Σε μία άλλη εικόνα, από γαλλικό χειρόγραφο του 14ου αιώνα, η Οσία ως νεάνις προσάγεται από τον πατέρα της Ευγένιο στο Μοναστήρι. Αξίζει να σημειωθεί πως η Οσία Μαρία - Μαρίνος γιορτάζεται και από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ενώ συμπεριλαμβάνεται και στους Αγίους του Λιβάνου. 

Εντοπίσαμε, επίσης, στο διαδίκτυο ταινία αιγυπτιακής παραγωγής για τον βίο μιας Οσίας Μαρίας, η οποία παρουσιάζει εξαιρετική ομοιότητα με τον βίο της Οσίας Μαρίας της μετονομασθείσης σε Μαρίνο. 

Η Κοπτική παράδοση τοποθετεί τον βίο της συγκεκριμένης Οσίας στον 8ο αιώνα και θεωρεί τόπο καταγωγής της τη Βιθυνία. Η ταινία απηχεί την Κοπτική χριστιανική παράδοση και είναι παραγωγή του 2003.