Η ήττα

 

Του Μητροπολίτη Νιγηρίας κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ,

http://www.nyxthimeron.com/2021/03/blog-post_90.html(στο σύδεσμο υπάρχει βίντεο ολόκληρης της παρουσίασης του βιβλίου)

 Καλησπέρα σε όλους όσοι συμμετέχουν ή είναι συνδεδεμένοι και παρακολουθούν τη συζήτηση πάνω στο καινούργιο πόνημα του αγαπητού φίλου και σεβαστού δασκάλου Χρυσόστομου Σταμούλη. Και ευχές για μια ευλογημένη και θεανθρώπινη Σαρακοστή.

Όσο και αν ο τίτλος του βιβλίου ακούγεται προκλητικός για κάποιους, δυστυχώς περιγράφει την πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που αφορά όχι μόνο στην Ορθόδοξη Εκκλησία ανά την οικουμένη, αλλά και στις άλλες χριστιανικές εκκλησίες και ομολογίες.

Πολύ ξεκάθαρα ο συγγραφέας, για μια ακόμα φορά, τονίζει ότι το παιχνίδι χάθηκε από τη στιγμή που η Εκκλησία αρνείται την κατάφαση «του ενός εστιν χρεία». Και αυτό το ένα είναι η συνάντηση με το πρόσωπο του σαρκωμένου Λόγου, του Χριστού. Είναι η κατάφαση, η βίωση του γεγονότος της σάρκωσης, η καλλιέργεια ενός πολιτισμού της σάρκωσης. Ενός πολιτισμού που όπως υποστηρίζει «υφαίνεται από τα υλικά της κένωσης και της πρόσληψης, τουτέστιν τα υλικά της ενανθρώπησης». Το ερώτημα παραμένει πάντα καίριο: «είμαστε Εκκλησία Χριστού συνεχώς ενανθρωπιζομένη, συνεχώς μεταμορφούμενη και συνεχώς μεταμορφώνουσα;» (Μελίτων Χαλκηδόνος).

ΦΑΓΑΜΕ ΗΤΤΑ, γιατί αφήσαμε τις ακραίες φωνές των φονταμενταλιστών να ακουστούν πιο δυνατά, πιο ηχηρά από την φωνή της ευαγγελικής λογικής και της ιστορικής πραγματικότητας. Φωνές αιρετικές, όπως τις αποκαλεί ο συγγραφέας, γιατί « η αίρεση είναι η άρνηση της σάρκωσης, που σημαίνει πως αιρετικός είναι αυτός που βγάζει τον αυτό του πάνω από την κοινή συνείδηση της Εκκλησίας». Η έξαρση του εαυτού πάνω από το κοινό σώμα σηματοδοτεί την αναχώρηση από την Εκκλησία, την μεγάλη αποστασία». Ναι πρόκειται για αποστασία, για προδοσία του Ευαγγελικού λόγου, για ύβρη. Είναι η βλασφημία των «ορκισμένων φρουρών», όπως τόσο εύστοχα τους αποκαλεί στο σχετικό κείμενο ο συγγραφέας.

ΦΑΓΑΜΕ ΗΤΤΑ, την πιο πρόσφατη, στην περίοδο της πανδημίας γιατί δεχθήκαμε να ξεκινήσουμε διάλογο για το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Μυστήριο για τους εντός, αλλά όχι για τους εκτός Εκκλησίας. Το μυστήριο βιώνεται και σιωπάται, δεν γίνεται αντικείμενο διαλόγου. Βιώνεται ως το μυστήριο της Εκκλησίας, ως η ευρύχωρη φύση της Εκκλησίας, ως πέρασμα από τον τόπο της θυσίας Του στον Τρόπο της Βασιλείας Του, από ένα μυθικό τρόπο στον τρόπο ελευθερίας και αγάπης της ένσαρκης Παράκλησης. Η Ευχαριστία δεν εξαντλείται σε καμιά «ανάλυση» του μυστηρίου, ούτε εξηγείται ο άφθαρτος χαρακτήρας του Σώματος και του Αίματος του Χριστού Καταλήξαμε να ερίζουμε για την Θεία Κοινωνία δημιουργώντας σύγχυση, αντί να βιώνουμε το ότι η Θεία Ευχαριστία δεν περιορίζεται στα όρια του Ναού, ούτε σε τρόπους απολυτοποιημένους. Αποστειρώσαμε (ευτυχώς όχι όλοι), αγιοποιήσαμε το κτίσμα, την ύλη, προκαλώντας, εκπειράζοντας, με τη λογική μας τον ίδιο τον Χριστό. Αγνοούμε τον άνθρωπο, τον ευάλωτο και αδύναμο, αυτόν που προβληματίζεται, όχι μόνο τώρα την περίοδο της πανδημίας, για τον τρόπο μετάδοσης της Θείας Ευχαριστίας. Ένα τρόπο που μπορεί και κάποιους από εμάς να είναι απολύτως αποδεκτός, αλλά όχι όμως για όλους. Και εδώ επιλέγουμε με ευκολία την καταδίκη και τον αποκλεισμό τους από το Μυστήριο, και όχι μιά συζήτηση γιά πιθανές αλλαγές οι οποίες αφήνουν παντελώς άθικτο το Μυστήριο καθ’ αυτό. Και φυσικά πυροβολήσαμε και πυροβολούμε κάθε ένα κληρικό ή λαϊκό, που τολμά με παρρησία να εκφέρει την άποψη ότι μπορούμε και πρέπει να οικονομήσουμε κάποια πράγματα, στηριγμένοι στην παράδοση η οποία μας παρέχει παραδείγματα αλλαγών σε πρακτικές και μόνο. Όπως γράφει ο συγγραφέας «οι πραγματικές αλλαγές δεν θα προέλθουν από τις πολιτειακές επιταγές, αλλά κυρίως από τη θεολογική αρχή της ανάγκης. Μια αρχή που αφουγκράζεται τον ίδιο τον καιρό, τις ανάγκες του σώματος τόσο του εκκλησιαστικού, όσο και του κοινωνικού και η οποία αποτελεί τον ρυθμιστικό και καθοριστικό παράγοντα που ορίζει τον τρόπο ύπαρξης της».

Θα συμφωνήσω ανεπιφύλακτα με τον συγγραφέα, ότι όντως Φάγαμε Ήττα!. Φοβάμαι δε πολύ ότι στην μετά-πανδημία εποχή, τα πράγματα δεν θα είναι και τόσο ρόδινα για την Εκκλησία, για τις Χριστιανικές Εκκλησίες παντού. Την περίοδο αυτή χάθηκαν και χάνονται ανεπάλληπτες ευκαιρίες (αν μου επιτρέπεται η έκφραση) να βγει από τα στεγανά της, τη μιζέρια της, την παραδοσιαρχία, την ειδωλολατρική προσκόλληση στους τύπους, και να ανοιχτεί στον κόσμο, την οικουμένη, την ιστορία, το εδώ και τώρα.

Στάθηκα με δέος θα έλεγα στο κείμενο « Η ακρότητα του Σταυρού». Σε κάποιο σημείο αυτού του συγκλονιστικού κείμενου, αναφέρει τα λόγια του Νικόλα Γαβριήλ Πεντζίκη: «τότε θυμήθηκα τη διήγηση από ένα όνειρο που είχε δει επανειλημμένα η γιαγιά μου, η μητέρα της μητέρας μου, πως στο πατρικό μας σπίτι από κάτω ήταν εκκλησία θαμμένη. Της παρουσιαζόταν Σεβάσμια μορφή, που της έδινε εντολή να γκρεμίσουμε το σπίτι και να σκάψουμε, να βρούμε από κάτω την Εκκλησία» (ΝΓΠ, ο πεθαμένος και η ανάσταση). Με συγκλόνισαν αυτά τα λόγια και με κάνουν να εκφέρω δημόσια κάτι που τα τελευταία χρόνια τριγυρνούσε σαν σκέψη στο μυαλό μου, αλλά που τώρα έχει γίνει βεβαιότητα.

Είμαι βέβαιος ότι τελικά ανήκω σε μια άλλη Εκκλησία, όχι αυτή που φαίνεται, αλλά σε μια άλλη Εκκλησία υπόγεια, underground. Στην εκκλησία αυτή, που είναι θαμμένη κάτω από την υπάρχουσα , βλέπω με χαρά και ανακούφιση ότι δεν είμαι μόνος. Είμαστε πολλοί, κληρικοί και λαϊκοί, άνδρες και γυναίκες, που όχι μόνο επιδιώκουμε να γίνουμε ενήλικες, αλλά και που απαιτούμε να αντιμετωπιστούμε από τη θεσμική Εκκλησία ως ενήλικες και όχι πλέον ως παιδιά!

Η Εκκλησία αυτή δεν φοβάται να συμπορεύεται με την κοινωνία προς τους Εμμαούς της κάθε ιστορικής στιγμής. Η συμπόρευση αυτή με το Χριστό και τους ανθρώπους, μας μαθαίνει πως ο ξένος γίνεται φίλος, ο καλεσμένος γίνεται οικοδεσπότης, ο ακροατής γίνεται κήρυκας.

Η Εκκλησία αυτή δεν φοβάται να ανοίξει την αγκαλιά της στην πλατιά συνάφεια, στον κόσμο, για να μπορέσει να διακρίνει πως ο Χριστός είναι ήδη παρών και που το Πνεύμα του Θεού εργάζεται. Μπορεί και τολμά να απαντήσει στα ερωτήματα που ο κόσμος σήμερα θέτει, κάποτε δύσκολα ερωτήματα, όπως η ισότητα της γυναίκας, η θέση της στην Εκκλησία, η σεξουαλικότητα και προσανατολισμοί της, ο διάλογος με το περιθώριο, μια και εκεί δεν ευρίσκονται πλέον ανώνυμοι άνθρωποι, αλλά φίλοι, οικείοι, μέντορες, ηγέτες. Αλλά και σε ερωτήματα για την επιστήμη, την οικολογία, τη δικαιοσύνη, την οικονομία, τη νεο-αποικιοκρατία, τον διάλογο και την συνύπαρξη πολιτισμών και θρησκειών και τόσα άλλα.

Η Εκκλησία αυτή τείνει να ξανα-ανακαλύψει το χαμένο προφητικό χάρισμα και γι' αυτό γίνεται φιλόξενη στην κάθε ανθρώπινη συνθήκη. Η φιλοξενία είναι προφητική πράξη καθώς ξεπερνά όρια, σύνορα, καλωσορίζει το διαφορετικό και διακινδυνεύει πολλά. Όπως πολύ εύστοχα πολλές φορές αναφέρει ο Σταμούλης, η Εκκλησία αυτή γίνεται όντως «χώρα του αχωρήτου», όπως ακριβώς ο Χριστός που κηρύττει.

Καταλήγοντας, το βιβλίο αυτό, όπως και όλα τα πονήματα του αγαπητού κ. Σταμούλη, είναι μια πρόκληση για γκρέμισμα της παλαιάς, της φθαρμένης, της κλειστής, της φοβικής και φοβισμένης, της ανέραστης και ιδεολογικοποιημένης θεσμικής Εκκλησίας. Με τα υλικά αυτά και με φρέσκο αρμολόγημα (αυτό που το Πνεύμα του Θεού θα υποδείξει) καλούμαστε να χτίσουμε αυτό που ο ίδιος ο Χριστός επιθυμεί. Την Εκκλησία του διαλόγου, της αποδοχής, της φιλοξενίας, της συμπερίληψης όλων, του έρωτα και των αγώνων, κοινωνικών και πνευματικών.

Μέχρι τότε φοβάμαι ότι αυτή η underground Εκκλησία θα συνεχίσει να υφίσταται και κάποιοι θα συνεχίσουμε τις υπόγειες διαδρομές.