Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2023

Η επί του Όρους ομιλία




Είπε ο Κύριος: «Όπως θέλετε να σας συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, έτσι ακριβώς να συμπεριφέρεστε κι εσείς σ’ αυτούς. Γιατί, αν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, ποια εύνοια περιμένετε από το Θεό; Αφού και οι αμαρτωλοί αγαπούν αυτούς που τους αγαπούν. Κι αν κάνετε καλό σ’ αυτούς που σας κάνουν καλό, ποια εύνοια περιμένετε από το Θεό; Και οι αμαρτωλοί το ίδιο κάνουν. Αν δανείζετε σ’ όσους ελπίζετε να σας τα επιστρέψουν, ποια εύνοια περιμένετε από το Θεό; Και οι αμαρτωλοί δανείζουν στους ομοίους τους για να τα πάρουν πίσω. Αντίθετα, εσείς ν’ αγαπάτε τους εχθρούς σας, να κάνετε το καλό και να δανείζετε, χωρίς να περιμένετε να πάρετε πίσω τίποτα. Έτσι, ο Θεός, που είναι καλός ακόμα και με τους αχάριστους και τους κακούς, θα σας ανταμείψει με το παραπάνω και θα σας κάνει παιδιά του. Να είστε λοιπόν σπλαχνικοί, όπως σπλαχνικός είναι κι ο Θεός Πατέρας σας».

Μια τόσο μικρή περικοπή όσο η σημερινή, μας εκπλήσσει με τα πολλά θέματα που θίγει και τις προεκτάσεις που έχει. Προεκτάσεις που δεν μπορούν να καλυφθούν όλες σε ένα ολιγόλεπτο κήρυγμα. Άλλωστε το κήρυγμα δεν έχει ως σκοπό τόσο να δίνει απαντήσεις και να μοιράζει βεβαιότητες, όσο να γεννά ερωτήσεις και να οδηγεί τον ακροατή αλλά και -γιατί όχί; - και τον ομιλητή σε γόνιμη έρευνα και αναζήτηση απαντήσεων.  

Όπως θέλετε να σας συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, έτσι ακριβώς να συμπεριφέρεστε κι εσείς σ’ αυτούς.

Δε νομίζω να διαφωνήσει κανείς αν πούμε πως αυτή είναι η πιο λογική και η πιο απλή συμβουλή που μπορεί να δώσει κάποιος. Αν θες να σε αντιμετωπίζουν με αγάπη, δώσε αγάπη. Αν θες σεβασμό δείξε εσύ πρώτα σεβασμό. Αν θες συγχώρηση, μάθε να συγχωρείς κ.ο.κ. Κι όμως δεν υπάρχει συμβουλή που να δυσκολεύεται τόσο πολύ ο χαμένος στον εγωισμό, την απομόνωση και τη φιλαυτία άνθρωπος να ακουλουθήσει και να εφαρμόσει. Θέλουμε να παίρνουμε χωρίς να δίνουμε. Νιώθουμε ότι μας χρωστούν, ότι μας ζηλεύουν, ότι μας αδικούν και ότι εμείς πρέπει χωρίς να προσπαθήσουμε, να απολαύσουμε όλα τα παραπάνω από τους γύρω μας. Έτσι προβάλλουμε άρνηση, αμυντική ή και πολεμική διάθεση, καχυποψία απέναντι στους ανθρώπους και μοιραία εισπράττουμε τα ίδια. Βάζουμε έτσι κι εμείς το λιθαράκι μας, να γίνεται η ζωή μας μία κόλαση. Δε τολμάμε το πρώτο βήμα προς την αλλαγή και μένουμε στάσιμοι στον ίδιο βάλτο με τους υπόλοιπους. Αν όμως δοκιμάζαμε να ταράξουμε λίγο αυτά τα βαλτώδη ύδατα;

Αντίθετα, εσείς ν’ αγαπάτε τους εχθρούς σας, να κάνετε το καλό και να δανείζετε, χωρίς να περιμένετε να πάρετε πίσω τίποτα. 

Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν. Πώς να αγαπήσουμε τον εχθρό μας; Πώς να αγαπήσουμε αυτόν που μας μισεί; Και τι να απαντήσει κάποιος σε ένα τέτοιο ερώτημα χωρίς να καταφύγει συνθηματικού τύπου ηθικολογικές και θεολογικές ανοησίες αλλά να πείσει και κυρίως να πειστεί ότι αυτός είναι πράγματι ο μόνος δρόμος για την ανθρωπότητα ολόκληρη; Πρέπει εδώ να κατανοήσουμε ότι όταν μιλάμε για αγάπη δεν εννοούμε ούτε για συναίσθημα ούτε για στοργή. Μιλάμε για κάτι εντελώς διαφορετικό. Μιλάμε για την κατανόηση ότι κάθε άνθρωπο, όσο αντιπαθητικός και κακός κι αν είναι τον αγαπάει ο Θεός. Ότι κι εμείς αγαπάμε τους ανθρώπους ενώ αποστρεφόμαστε τις πράξεις τους επειδή τους αγαπά ο Θεός . Δεν τρέχουμε να τους αγκαλιάσουμε και να τους φιλήσουμε μόλις τους δούμε, ίσως μάλιστα να κρατάμε και αποστάσεις από αυτούς και καλά κάνουμε, έχουμε απέναντί τους όμως καλή προαίρεση, δεν επιθυμούμε ούτε την ταπείνωση ούτε την καταστροφή τους αλλά μάλλον επιθυμούμε, να τους δείξουμε, μάλλον να τους πείσουμε, πως βρίσκονται σε λάθος δρόμο. Αυτό μόνο αυτή η υψηλή αγάπη, η συμπόνια, η κατανόηση, η απουσία απαίτησης ανταλλάγματος, μόνο αυτή μπορεί να αλλάξει τους ανθρώπους και τον κόσμο ολόκληρο. Αν αντιπαραθέτουμε μίσος στο μίσος, βία στη βία, αντιπάθεια στην αντιπάθεια, μόνο ερήμωση και καταστροφή θα φέρουμε τόσο στον κόσμο όσο και στις ψυχές μας.

Έτσι, ο Θεός, που είναι καλός ακόμα και με τους αχάριστους και τους κακούς, θα σας ανταμείψει με το παραπάνω και θα σας κάνει παιδιά του.

Και οδηγούμαστε τελικά στο δυσκολότερο κομμάτι της σημερινής περικοπής. Ο Θεός λοιπόν είναι καλός και με τους αχάριστους και τους κακούς; Δε καίει πια τα Σόδομα και τα Γόμορρα; Δεν κατακεραυνώνει τους αμαρτωλούς; Όχι. Όσο κι αν κάποιοι χριστιανοί τρέχουν σε κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης αλλά και σε κάποιες παραδόσεις για να ξεδιψάσουν τη δίψα τους για εκδίκηση, χωρίς να τους ενδιαφέρει πως αμαυρώνουν την Εκκλησία και διαστρέφουν το Ευαγγέλιο, ο Θεός δεν είναι ένας τιμωρός που περιμένει να δει ποιος θα ξεστρατίσει για να του ρίξει κάποια πληγή επάνω του. Δε περιμένει να δει ποιο έθνος θα Τον απορρίψει για να το κάψει με λάβα ή να το πνίξει με πλημμύρες. Ο Θεός δε σκοτώνει τα παιδιά Του. Τη μοίρα μας την ορίζουμε εμείς, αν και πράγματι όσο απομακρυνόμαστε από τον Θεό, τόσο πιο κοντά στο θάνατο ερχόμαστε. Αλλά αυτά είναι αποτελέσματα των δικών μας πράξεων και παραλείψεων. Ο Θεός περιμένει όλους τους άσωτους γιους- και τις άσωτες κόρες προφανώς- να γυρίσουν πίσω ώστε να τους φορέσει νέο, καλύτερο, χιτώνα και το δαχτυλίδι του κληρονόμου. Όλα τα άλλα είναι θεωρίες για να ντύσουμε με μανδύα θεολογικό και φιλοσοφικό το κρυμμένο μας μίσος.

Όσο απλά και να φαίνονται τα λόγια της σημερινής ευαγγελικής περικοπής άλλο τόσο μας δυσκολεύουν. Αλλά αυτός είναι ο χριστιανισμός. Στη γνήσια μορφή του μοιάζει με ανοησία στους πολλούς, κάνει να αισθάνονται άβολα ακόμα και η πιστοί του. Είναι μια φωτιά που καίει μέσα μας και ή μας μεταμορφώνει σε λαμπάδες φωτός ή μας καίει σαν ξερόχορτα. Αυτό έχει να κάνει όμως με τη δική μας διάθεση. Γιατί η φωτιά αυτή είναι το ζεστό φως της αγάπης του Θεού που πέφτει σε όλους μας και στο οποίο όμως, ο καθένας αντιδρά διαφορετικά ανάλογα με την προαίρεσή του.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Γη και σύμπαν

  Όχι, οι άνθρωποι δεν είμαστε φτιαγμένοι για τη γη. Μπορεί να είμαστε φτιαγμένοι απ' το χώμα και να επιστρέφουμε σε αυτό αλλά δεν περιο...