Οι Μπεκτασί της Αλβανίας

greecewithin

Ένα μικρό ποσοστό των μουσουλμάνων της Αλβανίας ανήκει στην κοινότητα των Μπεκτασί, η οποία είχε την παγκόσμια έδρα της στην Κωνσταντινούπολη, μέχρι που τους έδιωξε ο Κεμάλ Ατατούρκ, επειδή αρνούνταν να βγάλουν τα ράσα τους. Μετά τον διωγμό τους το 1929 μεταφέρθηκαν στα Τίρανα, όπου έχτισαν τον τεκέ τους, που μοιάζει πολύ με μοναστήρι.

Δεν πολεμούν για τη θρησκεία

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μας στον τεκέ των Μπεκτασί στα Τίρανα συναντήσαμε τον νεαρό ντερβίς Μικέλ, που ασκούσε το λειτούργημά του στο πλευρό του αείμνηστου θρησκευτικού ηγέτη της κοινότητας Χατζί Ντεντ Ρεσάτ Μπαρντί. Ο ντερβίς Μικέλ, 

Ο αείμνηστος ηγέτης των μπεκτασήδων Χατζί Ντεντ Ρεσάτ Μπαρντί ευλογεί γάμο

που έχει εργαστεί επί χρόνια στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος στον Πειραιά και σε μεγάλο καφεκοπτείο της Αθήνας, μιλάει άπταιστα τα ελληνικά.

«Στην απαίτηση του Κεμάλ να βγάλουμε το ράσο μας εμείς του απαντήσαμε ότι προτιμούμε να δώσουμε το κεφάλι μας. Δεν παντρευόμαστε και ζούμε σε τεκέδες. Με την τελετή Μπουχίμπ, που είναι ανάλογη της βάπτισης των χριστιανών, δίνουμε την μπέσα (όρκο) στη θρησκεία μας. Αγαπούμε το ίδιο όλους τους ανθρώπους που πιστεύουν στον ένα και μοναδικό Θεό. Από τον Θεό ήρθαμε και στον Θεό θα πάμε. Αγαπάμε επίσης τους άλλους προφήτες και τη Βίβλο. Ποτέ δεν πολεμούμε για τη θρησκεία, επειδή τζιχάντ κατά τον Μωάμεθ δεν σημαίνει να πολεμάς τους άλλους για την πίστη σου, αλλά να πολεμάς με τον εαυτό σου για να τον καθαρίσεις από τις αμαρτίες».

Ο νεαρός ντερβίς Μικέλ έχει μια έμφυτη ηρεμία και ευγένεια στον λόγο και τη συμπεριφορά του που εντυπωσιάζει. Ούτε για μια στιγμή δεν εκφράστηκε αρνητικά για τους χριστιανούς της Αλβανίας. Το καθεστώς Χότζα προσπάθησε να ξεριζώσει από την ψυχή του αλβανικού λαού το θρησκευτικό συναίσθημα, με αναπάντεχο, όμως, θετικό αποτέλεσμα τη μείωση των θρησκευτικών εντάσεων.

Ο ντερβίς Μικέλ έχει εργαστεί στην Ελλάδα και μιλάει άπταιστα τα ελληνικά.

 Σήμερα στην Αλβανία συμβιώνουν αρμονικά οι μουσουλμάνοι και οι χριστιανοί, αντίθετα με ότι συμβαίνει στα υπόλοιπα Βαλκάνια. Από αυτή την άποψη η Αλβανία θεωρείται μία από τις πιο προοδευτικές χώρες του κόσμου.

Σε κάθε περίπτωση η Αλβανία από θρησκευτική άποψη δεν μοιάζει καθόλου με την Ελλάδα, όπου περίπου ταυτίζεται ο ελληνισμός με την ορθοδοξία. Αυτό εξηγείται επειδή οι σκλαβωμένοι στους Οθωμανούς Έλληνες διατήρησαν την εθνική τους συνείδηση κυρίως μέσω της θρησκευτικής τους ομοιογένειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι όσοι Έλληνες άλλαξαν την πίστη τους, έστω κι αν διατήρησαν τη γλώσσα τους, τελικά έχασαν τη εθνική τους αυτοσυνειδησία. Στην Αλβανία, όμως, η εθνική αυτογνωσία και η ιστορική μνήμη δεν περνούν μέσα από το θρησκευτικό συναίσθημα. Εκεί η γνώση του θρησκεύματος ενός πολίτη δεν αρκεί για τον ασφαλή προσδιορισμό και της εθνικής του ταυτότητας.

Ελπίδα για τα Βαλκάνια

Πριν εισέλθουν στον τεκέ βγάζουν τα παπούτσια τους.

Λίγες ώρες πριν συναντήσουμε τον ντερβίς Μικέλ στον τεκέ των Μπεκτασί στα Τίρανα, είχαμε συναντήσει τον Αλβανό, επίσης, συνομήλικό του πάτερ Άστη στην ορθόδοξη εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που βρίσκεται στην απέναντι πλευρά της πόλης. Μας περιέγραψε κι αυτός ως το πιο φυσικό πράγμα του κόσμου την ειρηνική συνύπαρξη των χριστιανών και μουσουλμάνων στην Αλβανία.

Οι δύο νεαροί Αλβανοί ιερωμένοι γνωρίζονται καλά και συνεργάζονται μεταξύ τους χωρίς προκαταλήψεις. Τους ακούσαμε να μιλούν στο κινητό τηλέφωνο σαν δυο καλοί φίλοι και αισθανθήκαμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτόγνωρη και ελπιδοφόρα για τα Βαλκάνια πραγματικότητα.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ