Δύο αγωνιστές:Αρχ/πος Μακάριος και Μ.Λ.Κινγκ

romfea.gr

Γράφει ο Μητροπολίτης Ναϊρόμπι και κεντρικής Κένυας κ. Μακάριος | Romfea.gr

---

Τη Δευτέρα 16 Ιανουαρίου βρέθηκα για λίγο στην Ατλάντα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, όπου συμμετείχα σ’ ένα διεθνές συνέδριο του ΠΣΕ για την Ιεραποστολή και τον Ευαγγελισμό.

Η μέρα αυτή, 16 Ιανουαρίου, τηρείται στην Αμερική ως αργία, για να τιμηθεί ένας ιδεολόγος – αγωνιστής και υπερασπιστής των δικαίων και του δικαιώματος της ισότητας, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, ο Μαρτίνος Λούθηρος Κίνγκ, που στη δεκαετία του 60 μεσουρανούσε, γιατί ύψωσε τη φωνή του και κινήθηκε για ισότητα, ανάμεσα στους μαύρους και τους λευκούς της Αμερικής αλλά και παγκόσμια.

Σήκωσε το λάβαρο της επανάστασης, για να διδάξει στην ανθρωπότητα ότι οι άνθρωποι πρέπει να σέβονται τα δικαιώματα των πολιτών κάθε φυλής, χρώματος και καταγωγής.

Η φωνή του, τότε, το 1968, δημιούργησε μια γενική κατακραυγή, γιατί με την τραγική δολοφονία του σιώπησε μεν αλλά άφησε πίσω του μια ολόκληρη κληρονομιά που συγκινεί μέχρι σήμερα όλους εκείνους που αγωνίζονται για ελευθερία και δικαιοσύνη.

Όταν το 1963, σημείωσε με εκείνο το ανεπανάληπτο μήνυμά του, με την πορεία ειρήνης που ακολούθησαν όσοι πίστεψαν στα ιδεώδη της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, όπως και ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος, ύψωσε, λοιπόν, τη φωνή των αδυνάτων και των καταπιεζομένων.

Η αδύνατη φωνή του, στην πορεία αυτή που έγινε στην Ουάσιγκτον, ξεσήκωσε τους περιφρονημένους και καταδικασμένους και κάλεσε εκατομμύρια ψυχές να τον ακολουθήσουν και να αγωνιστούν για δικαιοσύνη και ισότητα.

Το πνεύμα αυτό της τόλμης, της θυσίας και της καρτερικότητας ζει ανάμεσα στους Αμερικανούς, μαύρους και λευκούς, γιατί περιείχε το ωραιότερο και πολυτιμότερο δώρο της αγάπης και του πάθος για δικαιοσύνη και ισότητα.

Χαρακτηρίστηκε από την ιστορία ως ένας πρωτοπόρος ιδεολόγος – αγωνιστής, γι’ αυτό και έμεινε σύμβολο και προσωπικότητα για την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ενθυμούμαι, έντονα, προσωπικά, την ημέρα της δολοφονίας του.

Ήμουν τότε φοιτητής στο Παρίσι και τα επαναστατικά κινήματα των Γάλλων φοιτητών μεσουρανούσαν και είχαν μια συνεχή υπενθύμιση ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να σιωπούν αλλά να αγωνίζονται μέχρι τέλους για να απολαύσουν τα δικαιώματα της ισότητας και της αξιοπρέπειας, της καταγωγής και της φυλής τους.

Έτσι, τη Δευτέρα, για μένα, ήταν ένα αναβάπτισμα, γιατί έζησα για έξι ολόκληρες ώρες, μέσα σ’ εκείνο το περιβάλλον που έφεραν πίσω τη μνήμη του Μαρτίνου Λούθηρου Κίνγκ, μετά από τόσα χρόνια.

Οι ομιλητές, οι χορωδίες και ο αγνός ενθουσιασμός των θαυμαστών του δήλωσαν με θαυμασμό και αποφασιστικότητα ότι θα συνεχίσουν τον αγώνα που άρχισε εκείνος πριν περίπου πενήντα χρόνια, για να δικαιωθούν οι αγώνες και η θυσία αυτού του μάρτυρα του 20ου αιώνα.

Αμέσως μετά, πλημμυρισμένος από τα μηνύματα της ιστορικής εκείνης μέρας, πήρα το αεροπλάνο και ύστερα από ταξίδι 20 ωρών, έφθασα στη Ναϊρόμπη της Κένυας, γιατί έπρεπε στις 19 Ιανουαρίου να τελέσω τη θεία λειτουργία στον ιερό ναό του Αγίου Μακαρίου που πανηγύριζε και ταυτόχρονα μνημόσυνο, στο τέλος, για έναν άλλο αγωνιστή – ιδεολόγο και μάρτυρα του 20ου αιώνα, τον ιδρυτή, θεμελιωτή της Ορθόδοξης Πατριαρχικής Σχολής, που φέρει το όνομά του, τον Αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο και πρώτο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Μακάριο τον Γ΄.

Λίγες μόνο δεκαετίες, σ’ ένα άλλο πεδίο δράσης, στη δεκαετία του 50, όταν ο Αείμνηστος Μακάριος σήκωσε το δικό του λάβαρο και τα έβαλε με μια ολόκληρη Βρεττανική Αυτοκρατορία, την Αγγλία, που καταδυνάστευε και καταπίεζε τόσους λαούς που ζητούσαν το δικαίωμα να ζήσουν ελεύθεροι στον τόπο της καταγωγής τους.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, σ’ εκείνους τους δύσκολους καιρούς, μόνος του και χωρίς βοήθεια από κανένα, έχοντας ως κίνητρο το δικαίωμα ο λαός του να ζήσει ελεύθερος και να υπερασπιστεί τον ταλαιπωρημένο και βασανισμένο λαό του.

Σήκωσε το κεφάλι του και δεν φοβήθηκε τη δύναμη και την αίγλη που είχε τότε η Μεγάλη Βρεττανική Αυτοκρατορία. Δεν υπέκυψε στους εκβιασμούς και στις ακραίες κυρώσεις που η Αγγλία του επέβαλε. Τελικά, βρέθηκε εξόριστος στις Σεϋχέλλες, σ’ ένα από τα πιο απομακρυσμένα νησιά του Ινδικού Ωκεανού.

Οι Άγγλοι νόμισαν ότι θα τον απόκοπταν, στέλνοντάς τον όσο πιο μακρυά μπορούσαν, για να κόψει τις οποιεσδήποτε σχέσεις και επικοινωνίες με την Κύπρο, που τόσο αγαπούσε και τον ευγενικό και αγωνιστή λαό της. Το αποτέλεσμα ήταν το αντίθετο. Η εξορία του τον έφερε κοντά σε άλλους λαούς και φυλές. Έγινε ένα μαζί τους. Τους αγάπησε.

Ήδη στις 2 Σεπτεμβρίου 1956 η κυριακάτικη εφημερίδα, εδώ στη Ναϊρόμπη, δημοσίευσε ένα προφητικό άρθρο «Μακάριος και Κενυάτα» ως τίτλο. Ποιος θα μπορούσε να διανοηθεί τι θα συνέβαινε και στους δύο στα επόμενα χρόνια; Και οι δύο, ως γνήσιοι πατριώτες και αγωνιστές, τιμήθηκαν από τους λαούς τους και αναδείχθηκαν πρώτοι πρόεδροι, μετά την ανεξαρτησία των χωρών τους.

Ο αρθρογράφος επισήμανε εντυπωσιακά τους αγώνες και τις θυσίες των δύο αυτών ηγετών. Αποτέλεσμα, η πρώτη αυτή αναφορά κατέληξε σε μια οπωσδήποτε μυθιστορηματική πραγματικότητα.

Ο Μακάριος, τότε, ακόμα, όταν ελεύθερος πια από την εξορία, συνάντησε στη Ναϊρόμπη τους αγωνιστές της ελευθερίας της Κένυας και έτσι δημιουργήθηκε η πρώτη επαφή και σχέση που τελικά κατέληξε στην οργάνωση, στα επόμενα χρόνια, πρώτα φιλικής συνεργασίας των δύο Προέδρων, με τις χώρες τους και ύστερα ξεκίνημα και εδραίωση της εξωτερικής ιεραποστολής, πάνω σε μια μόνιμη βάση με τη δημιουργία ενός κέντρου που ακτινοβολούσε σ’ ολόκληρη την Ήπειρο της Αφρικής.

Ο σύνδεσμος αυτός του Μακαρίου με την Κένυα ήταν η αιτία ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην αποστολή του, ως Προκαθημένου μιας ιστορικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Κύπρου, στον χώρο της εξωτερικής ιεραποστολής. Έτσι άρχισε τις σχετικές ενέργειες και προετοιμασία από την πρώτη κιόλας επίσκεψή του, τον Μάρτιο του 1970 και στη συνέχεια, τον επόμενο χρόνο.

Η ιδέα της δημιουργίας ενός κέντρου για να εξαπλωθεί η Ορθοδοξία σ’ ολόκληρη την ήπειρο της Αφρικής, ξεκίνησε με την κατάθεση του θεμέλιου λίθου στις 22 Μαρτίου 1971.
Αλλά και πριν ήδη είχε εκφράσει την επιθυμία ο Αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Μακάριος για να συμπαρασταθεί στο ιεραποστολικό έργο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.

Όταν ο Αείμνηστος Πατριάρχης Νικόλαος ο Στ΄ επισκέφθηκε, επίσημα την Εκκλησία της Κύπρου, το 1970, ο Μακάριος δήλωνε, κατηγορηματικά, προς τους δημοσιογράφους «... Νομίζω ότι η Εκκλησία της Κύπρου δύναται να συμβάλει εις την προσπάθεια του Πατριαρχείου προς διάδοσιν της Ορθοδόξου Χριστιανικής θρησκείας μεταξύ των ιθαγενών της Αφρικανικής Ηπείρου και ιδιαιτέρως των χωρών της Ανατολικής Αφρικής, όπου μερικαί ήδη χιλιάδες Αφρικανών ησπάσθησαν την Ορθόδοξίαν.

Προς τον σκοπόν αυτόν η Αρχιεπισκοπή Κύπρου προθύμως θα συνδράμη εις την ανέγερσιν Θεολογικού Σεμιναρίου εις την πρωτεύουσαν της Κένυας Ναϊρόμπην. Εκ της προσφάτου επισκέψεώς μου, εις την Ανατολικήν Αφρικήν αντελήφθην, ότι υπάρχει τεράστιον πεδίον διά την ανάπτυξιν τοιαύτης ιεραποστολικής δράσεως...».

Τα λόγια αυτά του Μακαρίου ήδη αποτελούν ένα ιστορικό γεγονός, μοναδικό ίσως στα χρονικά της νεώτερης εκκλησιαστικής πορείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο. Αυτός οραματίστηκε, αυτός προγραμμάτισε, γιατί γνώρισε πόσο θα ωφελούσε η δημιουργία ενός θεολογικού κέντρου στην καρδιά της Μαύρης Ηπείρου.

Ήταν ο βαθύς του πόθος, οι μέλλοντες κληρικοί και λαϊκοί να παίρνουν τις σωστές θεολογικές βάσεις, για να μπορέσουν να μεταφέρουν αυτούσιο τον αυθεντικό λόγο της Ορθοδοξίας προς τους προσερχόμενους να ασπασθούν την Μίαν και μοναδικήν Εκκλησίαν των Αρχαίων Πατέρων και Αγίων της Εκκλησία μας, την Εκκλησία που ίδρυσε ο ίδιος ο Χριστός την ημέρα της Πεντηκοστής.

Έτσι πραγματοποιείται σήμερα μέσα στους χώρους αυτής της Πατριαρχικής Σχολής που φέρει και το όνομα του ιδρυτή και αγωνιστή Εθνάρχη Μακαρίου ένα αληθινό θαύμα.
Έστησε αυτό το προπύργιο, γιατί αγάπησε τον Αφρικανό και ήθελε να μεταφέρει τον πανανθρώπινο χαρακτήρα που τελικά προσφέρει η Ορθοδοξία στους κουρασμένους και ταλαιπωρημένους λαούς της Αφρικής, που πλέον ζουν ελεύθεροι, μακρυά από την άδικη παρουσία των κατακτητών και αποικιοκρατών, που βασάνιζαν για αιώνες τους ανθρώπους και τους καταπίεζαν θανάσιμα.

Αυτός, ο Μακάριος πίστεψε ότι οι άνθρωποι κάθε καταγωγής και χρώματος είναι πραγματικές εικόνες του ίδιου του Δημιουργού με όλους τους άλλους λαούς της οικουμένης.

Γι’ αυτό και αγωνίστηκε να σβήσει από τη σκέψη αυτών που ταπείνωναν και κακομεταχειρίζονταν τους ανθρώπους σαν δούλους και σκλάβους, το απάνθρωπο στοιχείο της διάκρισης σε μαύρους και λευκούς, υποτιμώντας την αξιοπρέπεια και την τιμή τους, βάζοντάς τους στο περιθώριο.

Τον Ιούνιο του 1971, ο Μακάριος μιλούσε στα μέλη της Αγίας και Ιεράς Συνόδου της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου, εξομολογητικά έλεγε: «... Ευλογηθέντες παρά Θεού, ετελέσαμεν ομαδικάς βαπτίσεις πέντε περίπου χιλιάδων ιθαγενών, οίτινες κατέστησαν διά του ιερού βαπτίσματος μέλη της Χριστιανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Και μετά συγκινήσεως διεπιστώσαμεν ότι πολλαί άλλαι χιλιάδες ιθαγενών είναι έτοιμοι, όπως ασπασθώσι την Ορθόδοξον πίστιν. Αι ομαδικαί αύται βαπτίσεις αποτελούσι την απαρχήν σταθεράς θεμελιώσεως και επεκτάσεως εις το ανατολικόν τμήμα του Αφρικανικού χώρου μιας Χριστιανικής Ορθόδόξου Εκκλησίας, ήτις προσεχώς δυνατόν να απαριθμή εκατομμύρια ανθρώπων. Χαίρομεν, διότι η Εκκλησία Κύπρου συγκαταλέγεται μεταξύ των αναδόχων της Αφρικανικής αυτής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Δεν αμφιβάλλομεν ότι το έργον τούτο τυγχάνει της ευλογίας και συμπαραστάσεως των Αγίων Συνοδικών ...».

Αυτά, λοιπόν, τα λόγια, πέραν πάσης αμφιβολίας και η έμπρακτη συμπαράσταση και συμβολή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στο γενικό έργο της εξάπλωσης της Ορθόδοξίας στον χώρο της Αφρικανικής Ηπείρου, χωρίς καμιά επιφύλαξη, τον αναδεικνύουν Μέγα πρωτοπόρο και Αποστολικό Άγγελο στον χώρο της εξωτερικής ιεραποστολής.

Ο τότε Μητροπολίτης Ειρηνουπόλεως Νικόδημος στην προσφώνησή του, ανέφερε μεταξύ άλλων και τα εξής: «... Είσθε ο Ορθόδοξος Ιεράρχης, Όστις όχι μόνον γνωρίζει να αγωνίζεται διά τα υψηλά ιδεώδη του Ελληνοχριστιανικού πνεύματος και πολιτισμού, αλλά και ο μόνος Όστις υπέστη τα πάνδεινα υπέρ των ιδεωδών αυτών. ... Διά του έργου τούτου ως άλλος Πάνταινος, Ωριγένης και Μέγας Αθανάσιος, μεταλαμπαδεύετε τας Ορθοδόξους Χριστιανικές αληθείας εις τους αδελφούς Αφρικανούς και ούτω θα καταστήσετε τούτους κοινωνούς των υψηλών αληθειών του γλυκυτάτου Ναζωραίου...».

Επανέρχομαι στο θέμα του Μαρτίνου Λούθηρου Κίνγκ και έχω μπροστά μου το υλικό, το οποίο μας διένειμαν τη μέρα που έγινε η τελετή, για να τιμήσουν με την ευκαιρία της συμπλήρωσης ογδόντα οκτώ χρόνων από τη γέννησή του. Τα μηνύματα που περικλείονται και οι πληροφορίες αποτελούν πολύτιμο θησαυρό για τον αγωνιστή και ιδεολόγο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στάθηκα για λίγο και μελέτησα τον λόγο που εξεφώνησε στις 4 Απριλίου 1967 στη Νέα Υόρκη και αφορούσε τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Ήταν ένα πραγματικό εγερτήριο σάλπισμα, με τίτλο «Ώρα για να σπάσει η σιωπή».

Απευθυνόταν, με πολύ πόνο και μιλούσε γι’ αυτούς που δεν μπορούσαν να υψώσουν τον τόνο της φωνής τους, για τους αδύνατους και μιλούσε, όπως γράφει, σαν παιδί του Θεού και αδελφός στους υποφέροντες πτωχούς του Βιετνάμ. Τελικά, η φωνή του ακούστηκε με κάποια καθυστέρηση δύο χρόνων.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δήλωσε τότε: «Μετά πολλής χαράς χαιρετίζομεν την απόφασιν του Προέδρου Τζόνσον περί καταπαύσεως των βομβαρδισμών του Βορείου Βιετνάμ.

Η απόφασις αύτη αποτελεί θετικόν βήμα εις τας προσπάθειας δι’ ειρηνικήν διευθέτησιν του προβλήματος του πολέμου, ο οποίος επεσώρευσεν τόσα δεινά και προκάλεσε τόσας απωλείας ζωής και μέγιστην αγωνίαν εις ολόκληρον τον κόσμον.

Ελπίζομεν ότι η εποικοδομητική αύτη πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών θα προλειάνει την οδόν διά την επιτυχίαν των συνομιλιών, αι οποίαι διεξάγονται από τινός εις Παρισίους» (4 Νοεμβρίου 1969).

Και φυσικά ο Μαρτίνος Λούθηρος Κινγκ δεν μπορούσε να αποδεχθεί το γεγονός ότι η Αμερική, η πιο πλούσια δύναμη στον κόσμο δεν σεβότανε τις αξίες τις πανανθρώπινες. Στο τέλος, τα κατάφερε, θυσιάζοντας τη ζωή του με την άδικη και φοβερή δολοφονία του.

Κλείνω το παρόν με δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου τον ίδιο χρόνο: «Ο κόσμος σήμερον είναι πολύ τεταραγμένος και η διεθνής ειρήνη ευρίσκεται εν κινδύνω. Η ειρήνη, όμως, δεν δύναται να επικρατήσει, όταν τα λείψανα του αποικισμού δεν έχουν εκλείψει, όταν εις μερικάς χώρας ασκήται ακόμη η πολιτική διακρίσεων, βασιζόμενη είτε επί της φυλής, είτε επί του χρήματος, είτε επί της θρησκείας, όταν μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσομένων χωρών υφίσταται μέγα οικονομικό χάσμα και πολλοί άνθρωποι υποφέρουν εκ πείνης. Εφ’ όσον η ειρήνη είναι αδιαίρετος, το αυτό ισχύει και διά τα αίτια, τα οποία υπονομεύουν την ειρήνην. Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί βασικόν παράγοντα διά την διατήρησιν της ειρήνης εν τω κόσμω».

Πόσο σημαντική υπήρξε η συμβολή και των δύο για την επικράτηση της ειρήνης, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων!!!