Η ανακωχή των Χριστουγέννων

fosonline

Μέρες χρονιάρες. Γιορτινές. Σε λίγες ώρες στις εκκλησιές θ’ αντηχεί, όπως κάθε χρόνο, ο ύμνος που, κατά τα Ευαγγέλια, έψαλαν οι άγγελοι στη θέα του Θείου Βρέφους στην φάτνη της Βηθλεέμ. «Δόξα εν υψίστοις Θεώ κι επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία»...

Πριν 104 χρόνια, όμως, στις 24 Δεκεμβρίου, ο ανθός της Ευρωπαϊκής νεολαίας, αντί αυτού άκουγε σειρήνες να στριγγλίζουν, τον ανατριχιαστικό ήχο από σφαίρες που σφύριζαν γύρω του και τον εκκωφαντικό αχό των οβίδων και των όλμων, που εκρήγνυνταν, ολούθε, σκορπώντας το θάνατο.

Η Γηραιά ήπειρος βρισκόταν, ήδη 5 μήνες (από τους 51 που διήρκεσε συνολικά) στη δίνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ή «Μεγάλου Πολέμου», όπως αποκαλούνταν μέχρι να ξεσπάσει ο, αιματηρότερος, Β’ Παγκόσμιος.

Ένας «βρώμικος» πόλεμος όπως χαρακτηρίστηκε. Λες κι υφίσταται έντιμος...Διαφορετικός, σίγουρα, των προηγούμενων. Εκτυλίχθηκε, κατά κύριο λόγο, στα χαρακώματα. Με το περισσότερο αίμα να ποτίζει εκείνα κατά μήκος των γαλλικών συνόρων που αποτέλεσαν το κύριο θέατρο των πολεμικών συγκρούσεων.

Εκεί, λίγες μέρες μετά το αμφιλεγόμενο αποτέλεσμα της μάχης της Ιπρ στρατευμένα νιάτα της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου έκαναν το «επί γης ειρήνη» πράξη, εν μέσω πολέμου!

Απηυδισμένα από το να παίζουν τη ζωή τους κορώνα – γράμματα, καθημερινά, για τα καπρίτσια ανάκτων -οι οποίοι τους θεωρούσαν απλά νούμερα σε στατιστικές και «παράπλευρες απώλειες» στο βωμό της δόξας τους- παράτησαν πιστόλια, τουφέκια, αλλά κυρίως το μίσος, με το οποίο τους είχαν ποτίσει για τους «απέναντι», όσοι τους ντόπαραν για να πολεμούν φανατισμένα, αφαιρώντας ζωές.

Θυμήθηκαν ότι τα αμπέχονα δεν μπορούσαν να τους στερήσουν την ανθρωπιά τους.
Έτσι άφησαν τα συρματοπλέγματα και τα χαρακώματα πίσω τους, πλησίασαν τους «εχθρούς» κι εκτός από ευχές, αντάλλαξαν, στο πλαίσιο των ημερών, δώρα. Μια σοκολάτα, λίγες γουλιές αλκοόλ. Αναμεμειγμένα με χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Οτιδήποτε θα τους έκανε να νιώσουν ανθρώπινα όντα. Όπως οι αγαπημένοι τους, που είχαν αφήσει πίσω, στην θαλπωρή της οικογενειακής εστίας.

Κι επειδή, από τότε, ίσχυε ότι ο αθλητισμός ενώνει, όταν μια μπάλα ποδοσφαίρου έκανε την εμφάνιση της δεν άργησε να πέσει η ιδέα της διεξαγωγής αγώνα. Τόπος η «ουδέτερη ζώνη», μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών. Το τι συνέβη έγινε γνωστό, ευρύτερα, από τους Λονδρέζικους «Times», την Πρωτοχρονιά του 1915, μετά από δημοσίευση επιστολής κάποιου γιατρού της Ταξιαρχίας Τυφεκιοφόρων.

Από τον σκεπτικισμό στα...29 ματς!

Παρά την ύπαρξη μερίδας αναθεωρητών ιστορικών, που αμφισβήτησαν τη διεξαγωγή του αγώνα, λόγω έλλειψης ανάλογων μαρτυριών από γερμανικής πλευράς η επιστολή του, υπολοχαγού, του 134ου Σαξωνικού συντάγματος, Κουρτ Ζέχμιτς, που ήρθε στο φως της δημοσιότητας, το 2011 δεν αφήνει περαιτέρω περιθώρια αμφισβήτησης: «Οι Άγγλοι έφεραν μια μπάλα από τα χαρακώματα τους και γρήγορα ένα ζωηρό ματς ακολούθησε. Πόσο θαυμάσια όμορφο, αλλά και ταυτόχρονα, παράξενο ήταν όλο αυτό...»

Εξάλλου, ο Άγγλος ποιητής, Ρόμπερτ Γκρέϊβς, αξιωματικός τότε, καταγράφοντας την ιστορία, εν έτη 1962, επιβεβαίωνε τα καθέκαστα, αναφέροντας, μάλιστα, ότι το ματς το κέρδισαν (3-2) οι Γερμανοί.

Αυτό όμως ήταν το λιγότερο σημαντικό. Περισσότερη σημασία φαίνεται πως έχει ότι φέρεται να μην ήταν ένας μόνο ο αγώνας, που διεξήχθη, αλλά περισσότεροι, σε διαφορετικά σημεία των χαρακωμάτων, τα οποία εκτείνονταν για πολλά χιλιόμετρα.
Το 133ο Βασιλικό Σύνταγμα Σαξόνων θρυλείται ν’ αντιμετώπισε “Σκωτσέζικες δυνάμεις”. Οι Χαϊλάντερς του Άρτζιλ και του Σάδερλαντ τέθηκαν αντιμέτωποι γερμανικών μονάδων (με τους Σκωτσέζους να μιλούν για μεγάλη νίκη 4-1) και το Βασιλικό Πεδινό πυροβολικόκόντρα «σε Πρώσους κι από το Αννόβερο» κόντρα στην Ιπρ. Σύμφωνα με νεότερους μελετητές τα ματς που διεξήχθησαν ήταν 29 διαφορετικά!

«Προδότες», αλλά και παραδείγματα προς μίμηση!

Παρότι οι πρωταγωνιστές της, ανεπίσημα συνομολογηθείσας, ανακωχής κι όσοι αγωνίστηκαν κατηγορήθηκαν ως ριψάσπιδες, από τους ανωτέρους τους και στάλθηκαν σε διαφορετικά σημεία του Δυτικού μετώπου –προφανώς για να μην «μολύνουν» με πασιφιστικές ιδέες άλλους στρατιώτες– ο θρύλος της ανακωχής της παραμονής των Χριστουγέννων γέννησε μιμητές και την επόμενη χρονιά, παρά τις αυστηρές απαγορεύσεις των στρατιωτικών ηγεσιών.

Καίτοι από το 1916 ο πόλεμος έγινε σκληρότερος, με τη χρήση χημικών όπλων, το παράδειγμα τους επιβίωσε ως τις μέρες μας επηρεάζοντας την ποπ κουλτούρα.
Το 2005 γυρίστηκε ταινία (υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης) με τον τίτλο «Καλά Χριστούγεννα», όπου απεικονίζει με μυθιστορηματικό τρόπο το γεγονός.
Ωστόσο το μότο της είναι απόλυτα ρεαλιστικό: “Xωρίς εχθρό δεν μπορεί να υπάρξει πόλεμος”...