Σε κάθε βήμα ο… Ηρακλής

 

https://enoriako.info/poion-dromo-na-paro/

Σε κάθε βήμα ο… Ηρακλής

Σε μια κοινωνία ορφανή από υπερβατικότητα ο ωφελιμισμός μοιάζει, για πολλούς, ο μόνος δρόμος που μπορεί να ακολουθηθεί. Η ανθρωπότητα κατεβαίνει από το βάθρο της. Η  σύγχρονη κοσμική ανθρωπολογία δείχνει μια επίμονη αποφασιστικότητα να αποδείξει ότι ο άνθρωπος δεν είναι τίποτε το ιδιαίτερο. Με την προώθηση της ισότητας των ειδών, οι σοφοί της μπορούν, ταυτόχρονα, να αγωνίζονται για την ευημερία των χιμπατζήδων στον ζωολογικό κήπο και να διεκδικούν την εξάλειψη των τρισωμικών παιδιών.

Αυτή η ταύτιση του ανθρώπου με την «σκόνη» κάνει την προοπτική της ζωής που πηγάζει από την πίστη, να φαίνεται απαράδεκτη. Οι πιστοί χλευάζονται ως παράλογοι, συναισθηματικά και μεταφυσικά παραπλανημένοι. Η χριστιανική αφήγηση για τον άνθρωπο, που προϋποθέτει την ύπαρξη και την εκλογή ενός Δημιουργού, απορρίπτεται ως παραμύθι. Ο Stig Dagerman* ήταν λιγότερο καυστικός. Δεν υποστήριξε την βία της εσκεμμένης απιστίας. Σε ένα ορισμένο επίπεδο, επιθυμούσε να πιστεύει, αλλά έβρισκε το φως για το οποίο μιλάει η πίστη, αγεφύρωτα μακριά από την ανθρώπινη πραγματικότητα που γνώριζε. Ένα δεκαπενθήμερο πριν από την αυτοκτονία του, έγραψε σε ένα φίλο του: «Όταν διάβασα τελευταία φορά τον «Λύκο της Στέππας» του Έρμαν Έσσε, μου έκανε εντύπωση ότι βρίσκω, στο πρόσωπο του, ένα συγγενικό πνεύμα. Όπως αυτός, ανήκω στην οικογένεια των αυτοκτονιών. Δεν εννοώ απαραίτητα εκείνους που βάζουν τέλος στην ζωή τους, αλλά εκείνους που κρατούν το θάνατο κοντά τους, για παν ενδεχόμενο, για να έχουν κάποιο να μιλήσουν, να ελπίζουν σε αυτόν. Δεν   ξέρω γιατί είμαι ζωντανός. Δεν βλέπω κανένα τέλος σε αυτή την συσσώρευση ηλίθιων ημερών […]. Θεϊκή αγάπη; Υποθέτω ότι είναι αυτό που πρέπει να μας ελευθερώσει. Σε έναν καθολικό συγγραφέα διάβασα για έναν άνθρωπο που δεν μπορούσε να δει τίποτα, γιατί ήταν κρυμμένος στο φως… Μακάρι να είχαμε ένα φως για να κρυφτούμε μέσα του!!

Με συγκινεί αυτή η εξομολόγηση. Όταν κοιτάω τον Ντάγκερμαν, βλέπω έναν αδελφό. Είμαστε καταδικασμένοι να μιλάμε ο ένας δίπλα στον άλλον, αυτός και εγώ; Όχι!! Ίσως, όμως, αν ξεκινήσουμε από μια ανθρωπολογία της ταπεινότητας, που προσφέρει κοινό έδαφος και μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε μια κοινή γλώσσα. Αν η χριστιανική θέση συχνά αποτυγχάνει να επηρεάσει θετικά τους μη πιστούς, δεν είναι επειδή, προβάλλοντας τον εαυτό της, στερείται ενσαρκωμένης αξιοπιστίας; Είναι παράδοξο μια θρησκεία που λατρεύει τον Λόγο που σαρκώθηκε, εύκολα εμφανίζεται ως ένα είδος πνευματισμού, αποσυνδεδεμένη από τις επιθυμίες και τα βάσανα  τ ο υ σώματός μας, τις ανησυχίες και τις ανάγκες της καρδιάς μας. Επίσης οι χριστιανοί μπορεί να στερούνται διακριτικότητας στον τρόπο που χρησιμοποιούν το λεξιλόγιο της πίστης. Μερικές φορές επικαλούμαστε τεράστιες έννοιες περιστασιακά. Λέμε ότι «το σκοτάδι είναι από εμάς», ότι «ο θάνατος δεν υπάρχει πια», ότι «ο κατήγορος των αδελφών εκδιώχθηκε», σαν να πρόκειται για κάτι εύκολο, σαν η μάχη της λύτρωσης να μην πρέπει να κερδηθεί εκ νέου στη ζωή του καθενός μας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε αμηχανία και υπομονή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η πίστη θεωρείται συχνά ως απλός ηθικισμός, ένα σύστημα κανόνων που χρησιμοποιείται για να κρίνει ψυχρά τις ζωές από έξω, και όχι ως μια ζωντανή αλήθεια που αναδημιουργεί τη ζωή από μέσα!

Ακολουθώντας το κάλεσμα της Τετάρτης της Στάχτης, (Ημέρα Μετανοίας) ο Ντάγκερμαν και εγώ μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ο ένας τον άλλον με συμπόνια, ακόμη και με κατανόηση. Το κάλεσμα απευθύνεται σε βάθη γνωστά  και στους δυο μας. «Θυμήσου, είσαι σκόνη»., λέμε στην ευχή. Τα λόγια δεν είναι αφελής

διδακτισμός για κήρυγμα. Επιβεβαιώνουν την οντολογική αλήθεια. Ζητούν μια ταπεινότητα που έχει τις ρίζες της στον πυρήνα της ύπαρξης μου. Ο δρόμος της ταπείνωσης, σωστά κατανοητός, δεν είναι λιγότερο ριζοσπαστικός από τη διδασκαλία των μυστικών πατέρων για τις σκοτεινές νύχτες της ψυχής και του πνεύματος. Μας παραπέμπει στην άβυσσο που χωρίζει την ενδεχόμενη ύπαρξη μας, από το άκτιστο Είναι του Θεού.

Ο Ντάγκερμαν «κοίταξε» σε αυτή την άβυσσο. Κι εγώ την «κ ο ι τ ά ζ ω». Το κάλεσμα που απευθύνεται και στους δυο μας είναι να σηκώσουμε τα μάτια της ψυχής μας για να δούμε την άλλη πλευρά! Τότε, θα συνειδητοποιήσουμε ότι, εν Χριστώ, υπάρχει ένα πέρασμα. Η σκάλα της ταπεινοφροσύνης, έχοντας επίπεδα πολλά, μας μεταφέρει απέναντι. Το να παραδεχτώ ότι είμαι «σκόνη» είναι μια πράξη τόλμης. Με αυτή την παραδοχή, συμφιλιώνομαι με την φτώχεια μου. Αποφασίζω να μείνω μέσα σ’ αυτήν. Αποδέχομαι ότι, παρ’ όλη την επιθυμία μου να ζήσω, θα πεθάνω- ότι είμαι   σκόνη με νοσταλγία για δόξα. Μαθαίνω να αφήνω την δόξα, με την χάρη, να διεκδικεί την ύπαρξη μου ακόμη και τώρα, να την κάνει να συντονίζεται και να αντηχεί με τη μουσική της αιωνιότητας. Μαθαίνω να κοιτάζω προς την αιωνιότητα ως το σπίτι μου. Χρειάζεται μεγαλοψυχία για να ζεις τέτοιους όρους, με τέτοια ένταση. Ένα μοναστήρι είναι ένα εξειδικευμένο περιβάλλον σχεδιασμένο να υποστηρίζει  την επιμονή σε βάθος χρόνου. Είναι ένα μέρος όπου τα βάθη μπορούν να αντιμετωπιστούν με τον Ιησού Χριστό. Στέκεται με την ίδια την ύπαρξη Του ως απλωμένο χέρι φιλίας σε όλους όσοι έχουν κοιτάξει σε αυτά τα βάθη και τα βρήκαν φοβερά. Οι μοναχοί και οι μοναχές ελπίζουν, με τη ζωή τους, με τις προσευχές τους, να προσκαλέσουν τους συναδέλφους που αναζητούν να κοιτάξουν  ψηλά, να βρουν τις καρδιές τους, να αγγίζονται από μια βαθιά ανάμνηση του αρχικού χαδιού του Θεού. Το να θυμόμαστε με αυτόν τον τρόπο σημαίνει να ξυπνάμε στην ελπίδα. Και να βρουν παρηγοριά που δεν εξαπατά.

    (Από το βιβλίο  του Επισκόπου Erik Varden «Η συντριβή της μοναξιάς»)  

* Stig Dagerman (1923-1954)

Σουηδός συγγραφέας. Μετά από καταιγιστική συγγραφική επιτυχία, αυτοκτονεί στα 31 του μη μπορώντας να καλύψει   την … «Ανάγκη του για παρηγοριά!!!» Πρόσωπο ιδιαιτέρας οξυδέρκειας η οποία και σ’ αυτόν δεν κατόρθωσε να βρει την όντως παρηγοριά.