Φανατισμός

 

Για τον φανατικό δεν υπάρχει πολυμορφικός κόσμος. Αυτός ο άνθρωπος κυριαρχείται από ένα πράγμα. Έχει μια ανελέητη και σκληρή σχέση απέναντι σε όλα εκτός από ένα. Ο ψυχολογικός φανατισμός συνδέεται με την ιδέα της σωτηρίας ή του θανάτου.  Αυτή την ιδέα συγκεκριμένα είναι που φαντασιώνεται η ψυχή. Υπάρχει το ενιαίο που σώζει, όλα τα άλλα τα σκοτώνει. Γι' αυτό και θα πρέπει ολόψυχα να αφοσιωθεί σε αυτό το ένα και ανελέητα να εξοντωθούν όλα τα υπόλοιπα. Ο πολυμορφικός κόσμος, είναι καταδικασμένος σε θάνατο. Με το θάνατο, ο οποίος συνδέεται με τον πολυμορφικό κόσμο, συνδέεται και η επίδραση του τρόμου, η οποία είναι πάντα το υπόστρωμα του φανατισμού......................

Πιστός, ανιδιοτελής, ιδεολόγος μπορεί να είναι ο φανατικός που διαπράττει τις χειρότερες βιαιότητες. Αφοσιώνεται πλήρως στο Θεό ή στην ιδεολογία, η οποία υποκαθιστά τον Θεό, παρακάμπτοντας τον άνθρωπο. μετατρέποντας τον άνθρωπο σε μέσο και εργαλείο προς δόξα του Θεού ή για την υλοποίηση της ιδεολογίας που σημαίνει ότι γίνεται φανατικός, μισαλλόδοξος και μάλιστα τέρας. Το Ευαγγέλιο ήταν εκείνο που αποκάλυψε στους ανθρώπους ότι δεν μπορούν να οικοδομήσουν τη σχέση τους με τον Θεό χωρίς τη σχέση τους με τον άνθρωπο. Αν οι Φαρισαίοι έθεταν το Σάββατο υπεράνω του ανθρώπου και κατακρίθηκαν από το Χριστό,  τότε και κάθε άνθρωπος, ο οποίος έθεσε την αφηρημένη ιδέα υπεράνω του άνθρωπο, ασπάζεται τη θρησκεία του Σαββάτου, την οποία έχει απορρίψει ο Χριστός. Ταυτόχρονα, είναι αδιάφορο αν αυτή είναι η ιδεολογία της εκκλησιαστικής ορθοδοξίας, του κράτους και του εθνικισμού ή η ιδέα της επανάστασης και του σοσιαλισμού.

Νικολάι Μπερντιάεφ, Η αλήθεια της Ορθοδοξίας, εκδ. s@amizdat