Βίος Αδάμ και Εύας

https://orthodoxoiorizontes.gr/Biblos/Apokrufa_biblia_Palaias_Diathikhs/Bios_Adam_kai_Euas.htm

 Ο Βίος Αδάμ και Εύας είναι ένα από τ' απόκρυφα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Πρόκειται για συλλογή αφηγήσεων με θέμα τους πρωτοπλάστους. Το βιβλίο αποτελείται από 43 κεφάλαια και είναι σύνθεση δύο ανεξάρτητων έργων ιουδαϊκής προέλευσης με παράλληλο περιεχόμενο. Τα έργα αυτά είναι ο «Βίος Αδάμ και Εύας» που διασώθηκε σε λατινική μετάφραση προερχόμενη από ελληνικό κείμενο και η «Αποκάλυψις Μωυσέως» που είναι επίσης ελληνικό έργο. Η ιστορία του Αδάμ και της Εύας υπάρχει επίσης και σε σλαβονικό, γεωργιανό και αρμενικό χειρόγραφο, ενώ υπάρχουν και μερικά αποσπάσματα στα κοπτικά.

Το βιβλίο, έχει ασκητικές τάσεις και αφηγείται κατά χαγγαδικό τρόπο τα μετά την πτώση του Αδάμ και της Εύας μέχρι του θανάτου και της ταφής τους. Χρονολογείται τον 1ο μ.Χ. αιώνα.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Αυτό το λατινικό βιβλίο διαφέρει σε αρκετά σημεία από το ελληνικό και σημαντικές διαφορές υπάρχουν ακόμα κι εκεί που οι διηγήσεις συμπίπτουν σε γενικές γραμμές. Ξεκινά μετά την εκδίωξη από τον Παράδεισο και τελειώνει με το θάνατο του Αδάμ και της Εύας. Η ακόλουθη περίληψη και σχολιασμός βασίζεται στο κείμενο του Charles.

Περίληψη του κειμένου

Κεφ 1-8: Έξι μέρες μετά την εκδίωξη, ο Αδάμ και η Εύα πεινάνε, αλλά βρίσκουνε φαΐ μόνο για ζώα και αποφασίζουν να ζητήσουν συγχώρεση. Ο Αδάμ θα πάει να μείνει στα νερά του Ιορδάνη για 40 μέρες και η Εύα για 37 μέρες στον Τίγρη. Ο Αδάμ πηγαίνει στον Ιορδάνη και αρχίζει να προσεύχεται μαζί με όλα τα ζώα του ποταμού. 

Κεφ 9-17: Ο Σατανάς, μεταμφιεσμένος σαν άγγελος μεταπείθει την Εύα, η οποία γυρνάει στον Αδάμ. Εκείνος τη μαλώνει και διαμαρτύρεται που ο Σατανάς δεν τους αφήνει ήσυχους. Ο Σατανάς εξηγεί πώς εξέπεσε ο ίδιος επειδή αρνήθηκε να προσκυνήσει τον Αδάμ (όμοιο με τη μουσουλμανική διήγηση) και ότι ζηλεύει τους ανθρώπους. Ο Αδάμ δεν επηρεάζεται και προσεύχεται και για τις 40 μέρες. 

Κεφ 18-22: Εν τω μεταξύ η Εύα είναι πολύ θλιμμένη και φεύγει δυτικά για να θρηνήσει. Εκεί την πιάνουν οι πόνοι. Ο Αδάμ την προλαβαίνει και ζητά βοήθεια από το Θεό, οπότε αποστέλλονται άγγελοι για να τη βοηθήσουν να γεννήσει τον Κάιν, ο οποίος με το που γεννιέται μπορεί να τρέχει (παρόμοιο στοιχείο με τη βουδιστική παράδοση, όπου ο Βούδας με το που γεννιέται, αρχίζει να περπατάει). Επιστρέφουν ανατολικά και ο αρχάγγελος Μιχαήλ διδάσκει στον Αδάμ πώς να καλλιεργεί τη γη.

Κεφ 23-24: Γεννιέται ο Άβελ και η Εύα ονειρεύεται τον Κάιν να του πίνει το αίμα, οπότε φροντίζει να κάνει τον ένα βοσκό και τον άλλο γεωργό για να μη συναντηθούν. Ο Κάιν σκοτώνει τον Άβελ και η Εύα γεννάει τον Σηθ ως αντικαταστάτη του Άβελ, μαζί με άλλους 30 γιους και 30 κόρες.

Κεφ 25-29: Ο Αδάμ περιγράφει στον Σηθ ότι μετά την Πτώση βρέθηκε στον Παράδεισο της Δικαιοσύνης, όπου συνάντησε το Θεό μεταξύ αγγέλων και του είπε ότι η γνώση δε θα αφαιρεθεί από τους απογόνους του Αδάμ ποτέ. Έπειτα περιγράφει στο Σηθ την ιστορία του κόσμου μέχρι την τελευταία κρίση (που σημειώνεται με την αναφορά στο Δεύτερο Ναό -χωρίς όμως να αναφέρεται η καταστροφή του- και με μια περιγραφή του Θεού να περπατά ορατός μεταξύ των ανθρώπων -πιθανώς αναφορά στον Ιησού).

Κεφ 30-44: Ο Αδάμ είναι ετοιμοθάνατος, άρρωστος και με πόνους και θέλει να ευλογήσει όλα του τα παιδιά, που δεν ξέρουν τι θα πει ασθένεια και πόνος. Ο Αδάμ τους λέει την ιστορία της Πτώσης και μετά ο Σηθ με την Εύα πάνε στην Εδέμ να ζητήσουν λάδι από το δέντρο της Ζωής. Στο δρόμο τους επιτίθεται ο Όφις, αλλά ο Σηθ το διατάσσει να φύγει. Στις πύλες της Εδέμ, ο Μιχαήλ αρνείται να τους δώσει λάδι. Επιστρέφοντας ο Αδάμ διαμαρτύρεται κατηγορώντας της Εύα για το κακό που προκάλεσε σ' αυτόν και τους απογόνους του.

Κεφ 45-49: Ο Αδάμ πεθαίνει στα 930 χρόνια και ο ήλιος και η σελήνη σκοτεινιάζουν για 7 ημέρες. Η ψυχή του Αδάμ παραδίδεται στο Μιχαήλ μέχρι την ημέρα της Κρίσεως, οπότε και η θλίψη του θα γίνει χαρά. Ο Θεός προστάζει αγγέλους να θάψουν τον Αδάμ και τον Άβελ.

Κεφ 50: Η Εύα καταλαβαίνει ότι θα πεθάνει, μαζεύει όλα της τα παιδιά και προφητεύει μια διπλή κρίση της ανθρωπότητας· μία με νερό (ο κατακλυσμός μάλλον) και μία με φωτιά (πιθανώς το περιστατικό στα Σόδομα). Έπειτα αναθέτει στα παιδιά της να γράψουν το βίο αυτής και του Αδάμ. 

Κεφ 51: Έξι μέρες αργότερα πεθαίνει και η Εύα και ο Μιχαήλ λέει στον Σηθ να μη θρηνεί ποτέ Σάββατο. Ο Σηθ γράφει τις πλάκες.

 Κεφ 52-57: Επιπλέον υλικό: Πώς βρέθηκαν οι πλάκες. Η προφητεία του Ενώχ για τη Δευτέρα Παρουσία. Πώς δημιουργήθηκε το σώμα του Αδάμ. Τι σημαίνει το όνομα Αδάμ.

 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Στο κείμενο υπάρχουν ορισμένα σημεία που έχουν ιδιαίτερα ενδιαφέρον:

1. Στο αποκαλυπτικό όραμα του Αδάμ, όπου “προφητεύεται” ο ερχομός του Ιησού το βάπτισμα ως μέθοδος καθαρμού από τις αμαρτίες γίνεται αναφορά στον Δεύτερο Ναό, αλλά όχι και στην καταστροφή του γεγονός που μας βοηθά να χρονολογήσουμε τη σύνθεση τουλάχιστον του αρχικού κειμένου πριν το 70 μ.Χ.

2. Η ιστορία που διηγείται ο Σατανάς για την πτώση του (13-16), αρνείται να προσκυνήσει τον Αδάμ, είναι σχεδόν ίδια με το πώς περιγράφεται η πτώση του Ιμπλίς στον Ισλαμισμό (Κοράνι 7,11-12), αρνείται να προσκυνήσει τον Αδάμ επειδή φτιάχτηκε από φωτιά, ενώ ο Αδάμ από πηλό.

3. Στο κείμενο, σε τρία σημεία (43,3.44,5.48,8) έχουν ενσωματωθεί κομμάτια από τη μεσαιωνική ιστορία του τιμίου ξύλου (όπου περιγράφεται πως το ξύλο του σταυρού στον οποίο σταυρώθηκε ο Ιησούς ήταν κατασκευασμένο από ξύλο από το δέντρο της γνώσεως και ο Ιησούς σταυρώθηκε στο σημείο όπου είχε θαφτεί ο Αδάμ.

4. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το κομμάτι μετά το κεφάλαιο 52, που περιέχει επιπλέον υλικό, ανεξάρτητο της κύριας διήγησης και αναπτύσσει θέματα, όπως μια ανάλυση της φύσης του Αδάμ βάσει των υλικών κατασκευής του (το οποίο μοιάζει να συνδέει τα υλικά με διάφορα αμαρτήματα) και ερμηνεία του ονόματός του, από τα αρχικά των σημείων του ορίζοντα.