Αδελφοί, όποιος σπέρνει με φειδώ θα έχει λίγη σοδειά· κι όποιος σπέρνει απλόχερα η σοδειά του θα είναι άφθονη. Ο καθένας ας δώσει ό,τι του λέει η καρδιά του χωρίς να στενοχωριέται ή να εξαναγκάζεται, γιατί «ο Θεός αγαπάει αυτόν που δίνει με ευχαρίστηση». Ο Θεός έχει τη δύναμη να σας χορηγήσει πλουσιοπάροχα κάθε δωρεά, ώστε να είστε πάντοτε σε όλα τελείως αυτάρκεις, και να δίνετε με το παραπάνω για κάθε καλό σκοπό. Το λέει κι η Γραφή: Σκόρπισε, έδωσε στους φτωχούς, η αγαθοεργία του θα παραμένει αιώνια. Κι αυτός που δίνει στο σποριά το σπόρο και το ψωμί για να τραφεί, ας δώσει και ας πληθύνει και το δικό σας σπόρο και ας αυξήσει τους καρπούς της αγαθοεργίας σας. Ο Θεός θα σας κάνει πλούσιους σε όλα, για να μπορείτε να δίνετε γενναιόδωρα. Αυτοί που θα πάρουν από μας τη δική σας εισφορά θα ευχαριστούν το Θεό.
Με αφορμή τη σημερινή αποστολική περικοπή, ας δούμε μια από τις παρανοήσεις και τις στρεβλώσεις που υπέστη ένα κομμάτι της διδασκαλίας της Εκκλησίας μας από την εποχή που ανακηρύχθηκε ο χριστιανισμός επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η διδασκαλία αυτή έχει να κάνει με την έννοια της φιλανθρωπίας και της ελεημοσύνης.
Η Εκκλησία στη προσπάθειά της να ισορροπήσει περνώντας από το περιθώριο και τους διωγμούς, στη κεντρική σκηνή της καθημερινής ζωής της Αυτοκρατορίας αλλά και στη συνέχεια, όταν δημιουργήθηκαν τα έθνη κράτη και διαδραμάτισε και εκεί κεντρικό ρόλο, προσπάθησε να προσαρμόσει με τον πιο ανώδυνο τρόπο κάποιες από τις διδαχές της, οι οποίες δεν αφορούσαν δογματικά θέματα. Κάπου τα κατάφερε καλύτερα και κάπου χειρότερα.
Ένα δύσκολο ζήτημα ήταν αυτό της φιλανθρωπίας, ουσιαστικά το ζήτημα της ατομικής ιδιοκτησίας. Όταν η Εκκλησία μιλούσε για φιλανθρωπία και για ελεημοσύνη δε μιλούσε για προσφορά λίγων ψίχουλων από το πλούσιο τραπέζι μας στους φτωχούς. Μιλούσε για μοίρασμα των εδεσμάτων σε όσους το είχαν ανάγκη και ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός. Ο Χριστός δεν είπε δώσε λίγα από τα υπάρχοντά σου στον πλούσιο νέο. Του είπε μοίρασέ τα. Σε όσους έχουν ανάγκη και κράτα τα αναγκαία και γιαε σένα. Στις πρώτες χριστιανικές κοινότητες όλα τα αγαθά ήταν κοινά, μας πληροφορούν οι Πράξεις των Αποστόλων. O Μ.Βασίλειος λέει πως "αν ο κάθε ένας μετά την ικανοποίηση των αναγκών του άφηνε περίσσευμα για τον στερημένο, δεν θα υπήρχε κανείς πλούσιος και κανείς φτωχός". Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει πως λέει πως είναι κλειστή η Βασιλεία των Ουρανών γι' αυτούς που νηστεύουν, προσεύχονται και στενάζουν, δείχνοντας δήθεν ευλάβεια αλλά δε δίνουν ούτε ένα οβολό στους φτωχούς. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει πως αν απλώσεις τα χέρια σου στα χέρια των φτωχών, τότε αγγίζεις την κορυφή του ουρανού. Ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων άδειαζε τα θησαυροφυλάκια της Αρχιεπισκοπής του για να μοιράσει ό,τι υπήρχε μέσα στους φτωχούς της Αλεξάνδρειας ενώ ο άγιος Φιλάρετος ο Ελεήμων μοίραζε τα υπάρχοντά του ακόμα κι όταν αυτά ήταν λιγοστά μετά από μια σειρά κακοτυχιών που τον είχαν βρει. Αλλά και η "κλάσις του άρτου" μας λέει ο σπουδαίος π.Λεβ Ζιλέ δεν έχει μόνο μυστηριακή σημασία αλλά σημαίνει και τη μοιρασιά των υλικών αγαθών. Το παράδειγμα δε του οβολού της χήρας μας δείχνει ότι η φιλανθρωπία, η ελεημοσύνη, είναι θυσιαστική, δίνουμε όχι από αυτό που μας περισσεύει αλλά από αυτό που έχουμε ανάγκη.
Όλα αυτά τα παραπάνω, και πολλά περισσότερα που υπάρχουν στις διδασκαλίες των Αγίων μας και της Εκκλησίας, προέρχονται από το παραπάνω απόσπασμα της αποστολικής επιστολής. Και αυτά μπορούν να λειτουργήσουν σαν δείκτες ώστε να ξέρουμε ποια είναι η πραγματική φιλανθρωπία. Φιλανθρωπία, ελεημοσύνη(αν και αυτός ο όρος ηχεί κάπως άσχημα στις μέρες μας) δεν είναι αυτό που μας έχει συνηθίσει ο δυτικός αστικός πολιτισμός. Δε σημαίνει δίνω ελάχιστα από τα πολλά που έχω. Φιλανθρωπία σημαίνει μοίρασμα, σημαίνει θυσία, σημαίνει αγάπη. Όχι επίδειξη, όχι δικαιολόγηση κλοπιμαίων. Γιατί αυτός που έχει παραπανίσια κατά τους Πατέρες θεωρείται πως τα έχει κλέψει από αυτούς που δεν έχουν. Και ο Άγιος Γρηγόριος προειδοποιεί τους εκκλησιαστικούς άρχοντες να μην δέχονται δωρεές από τέτοιους ανθρώπους και να μην τους ευχαριστούν δημοσίως γιατί τότε γίνονται ουσιαστικά κλεπταποδόχοι.
Πραγματικά πολλά από τα παραπάνω μας ακούγονται ακραία. Μας ακούγονται υπερβολικά και εξτρεμιστικά ίσως. Όμως εμείς θα πάμε σπίτι μας το μεσημέρι και θα μας περιμένει ένα πιάτο καλομαγειρεμένο φαγητό ή μπορεί και να μας το φέρουν έτοιμο μαγειρεμένο απ' έξω. Και θα πιούμε και το κρασί μας, θα φάμε και το γλυκό μας. Και το βράδυ κάτι θα τσιμπήσουμε ή θα βγούμε να πιούμε έναν καφέ ή ένα ποτό. Και μετά θα γυρίσουμε σπίτι να κάνουμε το απόδειπνο και θα κοιμηθούμε ήσυχοι. Γιατί δε θα γουργουρίζει το δικό μας στομάχι, ούτε θα κοιμόμαστε στο δρόμο. Αν τα παραπάνω ακούστηκαν ακραία, αυτή η χαοτική διαφορά καταστάσεων, χωρίς καν να υπολογίσουμε τους πολύ ευκατάστατους, δεν είναι ακραία; Ας τα σκεφτούμε αυτά όσο θα θεολογούμε και όσο θα προσευχόμαστε και θα παρακαλούμε τον Κύριο για τον άρτον ημών τον επιούσιον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου