Η λειτουργική γλώσσα

 

Δεν θα συζητήσω εδώ το γλωσσικό ζήτημα της Θείας Λειτουργίας κι αν είναι σωστό να τελείται στη βυζαντινή ελληνική γλώσσα, μια εξέλιξη της ελληνιστικής ουσιαστικά, ή στη σύγχρονη ελληνική. Πιστεύω πως οι περισσότεροι που πηγαίνουν για να παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία δεν καταλαβαίνουν τι λέγεται σε αυτή. Η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι σχετικά δύσκολη και σε συνδυασμό με το μέλος της λειτουργίας και ιδιαίτερα τις υπερβολές στη χρήση του,  γίνεται εξαιρετικά δύσκολη η παρακολούθησή της. Υπάρχουν βέβαια βιβλιαράκια με μετάφραση της Θ.Λειτουργίας αλλά δε ξέρω πόσο καλά ή εύχρηστα είναι αυτά. Παρ' όλα αυτά δεν υπάρχει ένα μαζικό τρόπον τινά αίτημα για μετάφραση της Θείας Λειτουργίας. Κυρίως μια μερίδα κληρικών, με κάποιους λαϊκούς που τους "ακολουθούν" εγείρουν τέτοιο ζήτημα. 

Να είναι αποτέλεσμα αδιαφορίας; Μα πώς να αδιαφορεί κάποιος για κάτι στο οποίο πιστεύει τόσο πολύ και στο οποίο αφιερώνει ώρες από τη πολύτιμη ξεκούρασή του για να το παρακολουθήσει, για να συμμετάσχει στην πραγματικότητα. Γιατί τη Θ.Λειτουργία δε τη παρακολουθούμε όπως κάποιο θεατρικό ή κάποια συναυλία αλλά συμμετέχουμε σε αυτή, στη λατρεία δηλαδή. Μα πώς συμμετέχεις σε μια λατρεία που δε καταλαβαίνεις και γιατί δε θες να αλλάξει αυτό; 

Νομίζω πως αυτό οφείλεται στη λάθος προσέγγιση που έχουμε στα της πίστεώς μας. Από τη μία φοβούνται κάποιοι πως μια λειτουργία στη νέα ελληνική θα "αποδυναμώσει" τη λειτουργία, λες και πρόκειται για κάποιο μαγικό τελετουργικό που στηρίζεται σε μια και μόνο γλώσσα, σαν κάτι αποκρυφιστικό. 

Από την άλλη, κάποιοι, ίσως οι περισσότεροι, δε θέλουν να καταλάβουν. Προτιμούν για τη λατρεία, για την εκκλησία, για τη πίστη την ίδια να έχουν αυτά που τους έμαθαν, είτε οι πρόγονοι είτε κάποιοι άλλοι, παρά να έρθουν σε επαφή με τη πραγματικότητα, με την αληθινή φύση της πίστης και της λατρείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Προτιμούν να έχουν στο μυαλό τους αυτή τη μαγική οπτική παρά τη πραγματική που είναι πιο, ας το πούμε, πεζή. 

Επίσης δε πρέπει να παραβλέψουμε και έναν υφέρποντα ελιτισμό. Υπάρχουν κάμποσοι που κατανοούν τη λειτουργική γλώσσα και αυτό τους κάνει να αισθάνονται ανώτεροι σε σχέση με τους υπόλοιπους. Ένα τέτοιο προνόμιο δε θέλουν αν το χάσουν. 

Και τέλος πολλοί είναι αυτοί που επενδύουν σε όλη αυτή την άγνοια για να κολλάνε στην Εκκλησία τις δικές τους ιδεολογίες-ιδεοληψίες, δεν έχουν μόνο τα κόμματα τέτοιες. 

Τώρα, ποια είναι η λύση σε όλα αυτά; Δε ξέρω. Μπορεί η μετάφραση της λειτουργίας, μπορεί η παράλληλη χρήση μεταφράσεων, μπορεί τα κηρύγματα, πολλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν.  Άλλα θα πιάσουν σε μία ενορία άλλα σε άλλη άλλα πουθενά. Δεν έχω λύσεις για το θέμα. Μόνο ιδέες που δοκιμάζω όταν μου δίνεται η ευκαιρία και μέσα σε κάποια πλαίσια. Μπορεί και να μη χρειάζεται τίποτα από όλα αυτά αλλά μια εντελώς άλλη προσέγγιση. Ποιος ξέρει; Υπάρχει ποικιλία χαρισμάτων εντός της Εκκλησίας και ο καθένας τα χρησιμοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο....