Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι δυνάμεις που είχε συγκεντρώσει στα σύνορα με την Ουκρανία η Ρωσία ήταν εντυπωσιακές και με μεγάλο οικονομικό κόστος. Συνήθως, τέτοια κινητοποίηση γίνεται εν όψει επιχειρήσεων. Ωστόσο, ήταν εξαρχής αμφίβολης αξιοπιστίας ο συναγερμός που είχε σημάνει στη Δύση ότι επίκειτο ρωσική επίθεση. Ο Ουκρανός πρόεδρος, μάλιστα, έσπευσε χθες να υιοθετήσει την πρόβλεψη του Αμερικανού Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, ανακοινώνοντας ότι η επίθεση θα πραγματοποιηθεί αύριο Τετάρτη 16 Φεβρουαρίου. Η Μόσχα σταθερά απαντά ότι θα κινηθεί μόνο αν προκληθεί. Για τον λόγο δηλαδή που ξεκίνησε η στρατιωτική κλιμάκωση. Την απειλή των ουκρανικών κυβερνητικών δυνάμεων κατά δυνάμεων των ρωσόφωνων αποσχιστών στην ανατολική Ουκρανία.
Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Δυτικές πληροφορίες υποστήριζαν ότι επίκειται η εισβολή, με το επιχείρημα ότι οι ρωσικές δυνάμεις έχουν μεταβεί στα σημεία διασποράς και έχουν λάβει επιθετική διάταξη. Οι πληροφορίες προέκυψαν από ερμηνεία δορυφορικών φωτογραφιών και άλλων πηγών. Οι Αμερικανοί συλλέγουν πληροφορίες και από αεροσκάφος ηλεκτρονικής συλλογής πληροφοριών (ELINT: Electronic Intelligence) τύπου RC-135V Rivet Joint, το οποίο πετά στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Οι Αμερικανοί, μάλιστα, έκαναν και προσπάθεια στρατιωτικού εκφοβισμού της Ρωσίας, όταν ζεύγος στρατηγικών βομβαρδιστικών B-52H πραγματοποίησαν προσομοίωση πληγμάτων με πυραύλους κρουζ εναντίον ρωσικών βάσεων στη Συρία, συνοδευόμενα από ένα F-15A και ένα F-15C της ισραηλινής Αεροπορίας. Τα στρατηγικά βομβαρδιστικά των Αμερικανών έκαναν βόλτες και πάνω από την Ευρώπη, με τρία αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού KC-135R της αμερικανικής Αεροπορίας (USAF) να τα τροφοδοτούν με καύσιμα.
Το αποτρεπτικό μήνυμα ήταν ότι σε περίπτωση ρωσικής εισβολής ενδεχομένως οι Αμερικανοί να πραγματοποιήσουν αντεκδικητικά πλήγματα σε σημεία όπου οι Ρώσοι στερούνται τακτικού πλεονεκτήματος. Το αντίστροφο βέβαια ισχύει στην περίπτωση των ρωσο-ουκρανικών συνόρων. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η Ατλαντική Συμμαχία δεν το συζήτησε καν να επιχειρήσει να ορθώσει τείχος στρατιωτικής αποτροπής, δεσμεύοντας την αξιοπιστία της στην υπεράσπιση της Ουκρανίας.
Τελικά, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, η υποτιθέμενη μετακίνηση των ρωσικών δυνάμεων σε θέσεις διασποράς δεν ήταν τίποτα περισσότερο από επιστροφή στις βάσεις τους. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει όσους εξαρχής εκτιμούσαν πως η Μόσχα δεν είχε σκοπό να εισβάλει, αλλά να αποτρέψει την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Και φρόντισε με τη στρατιωτική κινητοποίηση, η αποτροπή να είναι πειστική.
Το διακύβευμα για τη Ρωσία σε ό,τι αφορά στην Ουκρανία είναι υψηλό από την άποψη της εθνικής ασφάλειας και δημόσια διακηρυγμένο, ώστε να μην αφήσει κανένα περιθώριο παρερμηνείας από τους Δυτικούς. Και βέβαια, όπως δεν είναι καθόλου εύκολο για τους Ρώσους να πλήξουν ευθέως Αμερικανούς, έτσι και για τους Αμερικανούς δεν είναι καθόλου εύκολο να πλήξουν ευθέως Ρώσους, έστω και στη Συρία. Αλλά ακόμα κι αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, είναι προφανές ότι οι Ρώσοι θα κλιμάκωναν στο ουκρανικό μέτωπο, ακόμα και καταλαμβάνοντας πολύ μεγαλύτερο τμήμα της Ουκρανίας.
Εγείρει ερωτηματικά, πάντως, πώς οι Δυτικοί έφτασαν να προαναγγείλουν σχεδόν με κατηγορηματικότητα τη ρωσική εισβολή. Μοναδική “παραφωνία” ήταν η Γαλλία, η οποία διά του υπουργού Εξωτερικών ΛεΝτριάν, παρότι αναγνώρισε ότι τα στρατιωτικά δεδομένα παραπέμπουν σε επικείμενη επιθετική ενέργεια, η πολιτική-διπλωματική προσέγγιση οδηγούσε σε άλλη κατεύθυνση.
Τα μεγάλα ερωτήματα που και πριν την απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων όφειλαν να απαντηθούν από τους Δυτικούς ήταν δύο: Πρώτον, ποιος θα ήταν ο αντικειμενικός σκοπός μιας ρωσικής εισβολής; Δεύτερον, τί άλλαξε από τις ανακοινώσεις του Κρεμλίνου ότι υπάρχει ακόμα χώρος για τη διπλωματία, ώστε η Δύση να ισχυρίζεται δημόσια ότι η εισβολή είναι anteportas;
Προφανώς, οι Ρώσοι μετέτρεψαν τη στρατιωτική τους κινητοποίηση σε μία επιτυχή ψυχολογική επιχείρηση που έχει εκθέσει Αμερικανούς και Δυτικοευρωπαίους. Εκτός αυτού, η ανασφάλεια που δημιουργήθηκε στις διεθνείς αγορές εν αναμονή της ρωσικής επίθεσης, έριξε τις τιμές στα χρηματιστήρια παγκοσμίως, εκτοξεύοντας και τις τιμές του πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η ρωσική οικονομία στηρίζεται δυσανάλογα στους υδρογονάνθρακες και στις πρώτες ύλες. Η αναταραχή έχει οδηγήσει τις τιμές στα ύψη, μια κατάσταση από την οποία κερδισμένη είναι η ρωσική οικονομία. Τα έσοδα αντισταθμίζουν σε κάποιον βαθμό τις δαπάνες της στρατιωτικής κινητοποίησης. Επίσης, προκαλείται μεγάλο πρόβλημα στις οικονομίες των αντιπάλων δυτικών χωρών, οι οποίες αντιλαμβάνονται και στην πράξη τις συνέπειες της μη διπλωματικής αντιμετώπισης των προβλημάτων με τη Μόσχα.
Επειδή όλα αυτά ήταν προφανή και προβλέψιμα, προκαλεί απορία το γεγονός ότι η Δύση εμφανίστηκε τόσο κατηγορηματική στην προαναγγελία της ρωσικής εισβολής, μη αφήνοντας περιθώριο να πρόκειται για τακτική της Μόσχας. Τώρα, οι Δυτικοί θα αρχίσουν να τραγουδάνε άλλο σκοπό: ότι η δική τους αποφασιστική στάση(;) απέτρεψε τη σχεδιασμένη ρωσική εισβολή. Μονά ζυγά δικά τους, λοιπόν…
Η Ρωσία αυξάνει θεαματικά με τον χειρισμό το κόστος για τους αντιπάλους της, που έχουν να αντιμετωπίσουν δημοκρατικές κοινωνίες δυτικού τύπου, οι οποίες μπορούν ανά πάσα στιγμή να προβληματίσουν σοβαρά τις κυβερνήσεις που επέλεξαν τη συγκεκριμένη πολιτική απέναντι στη Ρωσία. Ακόμα και το διάγγελμα Ζελένσκι ήταν ένα πολιτικό σόου που διαψεύδεται πριν αλέκτωρ φωνήσαι…
Τελικά επιβεβαιώνεται η αρχική εκτίμηση ότι η ρωσική κινητοποίηση υπηρετούσε πολιτικό στόχο. Η κρίση ξεκίνησε να κλιμακώνεται από το περασμένο φθινόπωρο. Αιτία ήταν η ένταση που σημειώθηκε στο εσωτερικό της Ουκρανίας ανάμεσα στις κυβερνητικές δυνάμεις και τους αποσχιστές που υποστηρίζονται από τη Μόσχα. Η Ρωσία πιο σαφής δεν θα μπορούσε να είναι στο ξεκαθάρισμα των προθέσεών της απέναντι στην Ουκρανία.
Η Μόσχα έχει στείλει με έμπρακτο τρόπο το μήνυμά της σε ό,τι αφορά την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Το μπαλάκι είναι πλέον στους Δυτικούς. Εάν κάνουν το βήμα –πράγμα αμφίβολο στο ορατό μέλλον– οι ρωσικές δυνάμεις ξέρουν πλέον τον δρόμο. Ας μην ξεχνάμε ότι η ιστορία είναι γεμάτη με παραδείγματα πολέμων που ξεκίνησαν από λάθη των εμπλεκομένων στην “ανάγνωση” των προθέσεων του ενός για τον άλλο…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου