Μια σύγχρονη απολογητική

 

https://antifono.gr/apologitis/

Η απολογητική, εκείνος ο κλάδος της χριστιανικής θεολογίας που αφοσιώνεται στο να υπερασπισθεί με λογικά επιχειρήματα τη χριστιανική πίστη, από κάθε λογής μομφές, κυρίως από μη Χριστιανούς, έχει αρκετή ιστορία πίσω της[1]. Αν και αυτό είναι γνωστό, ίσως είναι λιγότερο γνωστό ευρέως ότι η χριστιανική απολογητική παραμένει ζωντανή και στις μέρες μας. Χαρακτηριστική είναι εδώ η περίπτωση του συγγραφέα Δημήτρη Τσινικόπουλου, το βιβλίο του οποίου Το στοίχημα του Πασκάλ (εκδόσεις Εν Πλω, 2015), με πρόλογο από τον Σωτήρη Γουνελά, αποτελείται από 36 άρθρα-απαντήσεις σε μομφές ενάντια στον Χριστιανισμό. Από πού προέρχονται όμως οι εν λόγω μομφές; Ο υπότιτλος κάνει λόγο για «κριτική» ενάντια στον Νέο Αθεϊσμό, αλλά και στη «θρησκευτική Νεωτερικότητα». Αρχικά, ο Νέος Αθεϊσμός (New Atheism), που ξεκίνησε στα τέλη του 20ού αιώνα και έγινε περισσότερο γνωστό στις αρχές του 21ου, αποτελεί ένα πνευματικό κίνημα του δυτικού κόσμου που υποστηρίζει την περαιτέρω εκκοσμίκευση των κοινωνιών μας και την απόρριψη όλων των θρησκειών, χρησιμοποιώντας μια επιθετική ρητορική που παρομοιάζει τη θρησκευτικότητα γενικά με έναν μολυσματικό ιό ή με ένα είδος παλιμπαιδισμού, που παρεμποδίζει με κάθε τρόπο την κοινωνική πρόοδο της ανθρωπότητας. Για να καταρρίψει τους ισχυρισμούς του, ο συγγραφέας αναφέρεται σε μια σειρά από σημαντικές προσωπικότητες της διανόησης στον δυτικό. Σύμφωνα με τον ίδιο, μεγάλο μέρος των νεοαθεϊστικών κατηγοριών στηρίζεται σε κακόπιστες προκαταλήψεις και παρανοήσεις ενάντια στον Χριστιανισμό. Μέσα στο βιβλίο θίγονται και ορισμένα περισσότερο ακανθώδη και επίκαιρα ζητήματα, ένα από τα οποία είναι αυτό της εξέλιξης των ειδών. Ο συγγραφέας απορρίπτει τον αμερικάνικο «δημιουργισμό», ως ψευδοεπιστημονική προσπάθεια να διασωθεί μια αυστηρά κυριολεκτική ανάγνωση της Βίβλου (π.χ. η δημιουργία του κόσμου σε έξι εικοσιτετράωρα πριν από μόλις 6.000 χρόνια). Μέσα στο βιβλίο τονίζεται ότι οι Χριστιανοί έχουμε πολλές φορές δεν έχουμε φανεί αντάξιοι των περιστάσεων και έχουν προδώσει τα λόγια του Χριστού. Στον βαθμό που το τονίζει αυτό κανείς, έχει δίκαιο.

Ωστόσο, δε θα πρέπει να λησμονεί, ακόμη και τότε, ότι η κριτική του στηρίζεται ανεπίγνωστα στα πνευματικά θεμέλια περί αγάπης, δικαιοσύνης και ισοτιμίας των ανθρώπινων προσώπων, τα οποία ο ίδιος ο Χριστιανισμός έφερε στον κόσμο. Ένα ακόμη θέμα που αναδεικνύεται μέσα στο παρόν βιβλίο, είναι οι μομφές ενάντια στην Παλαιά Διαθήκη (έντονα ανθρωπομορφικός χαρακτήρας του Θεού) και στον Απόστολο Παύλο, ως τάχα σεξιστή, μισογύνη και συνήγορο της δουλείας. Όσον αφορά το πρώτο, τονίζει πως ο Θεός παρουσιάζεται εξαρχής να αγαπάει και να βοηθά τον άνθρωπο, καταφεύγοντας σε αυστηρότητα μονάχα όταν ο τελευταίος παραμένει εντελώς ασυγκίνητος, ενώ ο Παύλος ήταν ο πρώτος που ανέδειξε τις γυναίκες ως ισότιμα μέλη της Εκκλησίας, έχοντας ο ίδιος γυναίκες συνεργάτιδες (π.χ. Ευωδία, Συντύχη, Ιουνία, Φοίβη) και μη διστάζοντας να δείξει πως όλοι οι άνθρωποι είναι ένα με τη χάρη του Ιησού Χριστού, παρά τις κοινωνικές διαφορές τους. Και όλα αυτά, σε μια κοινωνία που θεωρούσε την ισότητα αδιανόητη. Ωστόσο, υπάρχει ένα επιχείρημα εναντίον του Θεού το οποίο δεν είναι το ίδιο απλοϊκό: πρόκειται για το κακό στον κόσμο μας, στο οποίο ο συγγραφέας  έχει αφιερώσει ένα ακόμη έργο του, το οποίο έχει τον τίτλο Το μυστήριο του κακού (εκδόσεις Νησίδες, 2014). Το βιβλίο Το στοίχημα του Πασκάλ, παρά τα αναμφισβήτητα πλεονεκτήματά του, έχει και ορισμένα σημεία απέναντι στα οποία μπορεί κανείς να σταθεί πιο κριτικά. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι όταν υποστηρίζει ισχυρισμούς του λεγόμενου «ευφυούς σχεδιασμού», παραθέτοντας τις ρήσεις των ιδρυτών του, Michael Behe και William Dembski, ενώ ισχυρίζεται ότι η εξελικτική θεωρία δεν αποτελεί επιβεβαιωμένη αλήθεια, διότι οι διαδικασίες που περιγράφει υποτίθεται ότι έλαβαν χώρα στο πολύ μακρινό παρελθόν και δεν είναι «επαναλήψιμο». Παρόλα αυτά, ορθώς ο συγγραφέας επικρίνει τους ακτιβιστές αθεϊστές που μεταχειρίζονται την εξέλιξη με σκοπό να αναγάγουν εκεί ολόκληρη την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση (εξελικτισμός), καθώς αυτό συνιστά όντως ιδεολογική κατάχρηση των επιστημονικών δεδομένων. Για την καλύτερη κατανόηση όλων των παραπάνω, έλαβε χώρα και η παρακάτω συνομιλία του Μύρωνα Ζαχαράκη με τον ίδιο τον συγγραφέα, όπως ακολουθεί παρακάτω.

1. Κύριε Τσινικόπουλε, είστε δικηγόρος και συγγραφέας, με ειδικές γνώσεις βιβλικής έρευνας, ενώ η εργογραφία σας αγγίζει αρκετούς τομείς, από το δοκίμιο μέχρι την ποίηση και το διήγημα. Πώς αποφασίσατε να καταπιαστείτε με τη χριστιανική απολογητική, ύστερα μάλιστα από την τόσο μεγάλη ιστορία που αυτή έχει;

Πράγματι η απολογητική έχει μια μεγάλη ιστορία. Είναι γνωστό ότι οι πρώτοι χριστιανοί απολογητές συναντώνται ήδη από τον 2ο αιώνα μ.Χ. (π.χ. Ιουστίνος, Τατιανός, Αθηναγόρας, Τερτυλλιανός, Μινούκιος Φήλιξ και άλλοι). Κάποιοι απ’ αυτούς ήταν, μάλιστα, δικηγόροι. Όπως οι αρχαίοι απολογητές απάντησαν στις κατηγορίες Εθνικών και Ιουδαίων κατά του Χριστιανισμού, έτσι και σήμερα πιστεύω ότι χρειαζόμαστε να καλλιεργηθεί αυτός ο ξεχασμένος τομέας, γιατί η κριτική που ασκείται κατά της θρησκείας (και ιδίως κατά του Χριστιανισμού) είναι σφοδρή, καθόσον θεωρείται ως παρωχημένος, ξεπερασμένος από την επιστήμη και τον λεγόμενο «Διαφωτισμό», οπότε πολλές από αυτές τις επιθέσεις οφείλονται σε άγνοια ή παρανοήσεις, ενώ άλλες σε κακεντρέχεια και προκαταλήψεις. Προσωπικά, ευαισθητοποιήθηκα όταν διαπίστωσα ότι ένα μεγάλο μέρος των επιθέσεων αυτών ήταν άδικες. Γι’ αυτό και ασχολήθηκα με αυτό τον τομέα και έγραψα μερικά βιβλία, απαντώντας στις αιτιάσεις.

2. Ο υπότιτλος του βιβλίου σας αναφέρεται στον Νέο Αθεϊσμό. Πείτε μας κάποια πράγματα για το συγκεκριμένο κίνημα και τη σημασία του.

Όπως κατέδειξε ο John N. Gray, στο βιβλίο του Επτά τύποι αθεϊσμού (μτφρ Γιώργος Λαμπράκος, Αθήνα: εκδόσεις Οκτώ, 2019), υπάρχουν διάφορες μορφές του από την Aρχαιότητα, με πιο γνωστούς τον Θεόδωρο και τον Διαγόρα. Υπήρχαν και οι λεγόμενοι «ήρεμα άθεοι». Είναι γνωστός και ο λεγόμενος κοσμικός ανθρωπισμός και ο αθεϊσμός της σιωπής κ.λπ. Το κύριο χαρακτηριστικό του νέο αθεϊσμού είναι η μαχητικότητα του και η εμμονή του ότι τάχα η θρησκεία είναι «μολυσματικός ιός» και ότι πρέπει, για το καλό της ανθρωπότητας, να εξαλειφθεί. Είναι γνωστοί οι κύριοι εκπρόσωποι του. Οι λεγόμενοι «τέσσερις ιππότες του Νέου Αθεϊσμού»: οι Richard Dawkins, Daniel Dennett, Sam Harris και Christopher Hitchens, είναι γνωστοί. Από αυτούς, ο πιο διαλλακτικός είναι ο δεύτερος και ο πιο μαχητικός ο πρώτος, ο οποίος θεωρείται και ο  ηγέτης του κινήματος. Εκείνο που διακρίνει το κίνημα είναι κυρίως ο λεγόμενος επιστημονισμός, η αντίληψη κ η ιδεολογία ότι η επιστήμη θα πρέπει να υποκαταστήσει τη θρησκεία, γιατί μόνο η επιστήμη έχει την απάντηση για όλα, μια λανθασμένη τοποθέτηση γιατί η επιστήμη έχει επίγνωση των δυνατοτήτων κ των περιορισμών της. Γνωρίζει ότι δεν γνωρίζει σε πολλούς τομείς, όπως επί παραδείγματι ότι το 96% στο σύμπαν είναι σκοτεινή ύλη και ενέργεια, ενώ ό,τι ξέρουμε αφορά μόνο το 4% κ.λπ. Άλλο αδύναμο σημείο του νεοαθεϊσμού είναι ότι στρέφει την πίστη εναντίον της γνώσης και της λογικής, συγχέοντας την πίστη με την ευπιστία και παραβλέποντας ότι ο μονοθεϊσμός έχει εύλογα στοιχεία ορθολογικότητας, όπως έδειξε με πειστικό τρόπο η Ν. Farouki, στο ενδιαφέρον βιβλίο της Πίστη και λογική. Τέλος θα μπορούσαμε να αντιτείνουμε ότι όλοι οι μεγάλοι επιστήμονες του παρελθόντος και δη οι θεμελιωτές των επιστημών (π.χ. Newton, Leibniz, Pascal, Louis Pasteur, Boyle , Λιναίος, Kepler, Faraday, Maxwell) αλλά και νεώτεροι (π.χ. ο Max Planck, ο R. Millikan, ο Kurt Gödel και άλλοι), υπήρξαν θεϊστές ή/και πιστοί Χριστιανοί. Αν η θρησκεία ήταν ευπιστία και ανοησία, τότε σε αυτή την κατηγορία θα έπρεπε να εντάξουμε και τους παραπάνω.

3. Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το ισχυρότερο επιχείρημα του αθεϊσμού και γιατί;

Το πρόβλημα του κακού μέσα στον κόσμο. Αυτό θεωρήθηκε ως ο «βράχος» του αθεϊσμού. Φαίνεται ακατανόητο γιατί ένας παντοδύναμος, πάνσοφος και αγαθός Δημιουργός δεν πάταξε ευθύς εξαρχής το κακό (ηθικό και φυσικό), και γιατί δεν παρεμβαίνει για να το πατάξει. Είναι αρχαιότατο το ερώτημα, απασχόλησε τις μεγαλύτερες διάνοιες και τις απασχολεί. Νομίζω, ωστόσο, ότι υπάρχουν κάποιες ορθολογικές απαντήσεις, αρκεί κανείς να διαθέτει ανοιχτό μυαλό και όχι ειρωνεία, όπως διαθέτουν και εκδηλώνουν οι άθεοι. Ο Χριστιανισμός, νομίζω, έχει τις πιο ικανοποιητικές απαντήσεις στο πρόβλημα, αντιτάσσοντας τον λεγόμενο «εσχατολογικό» θεϊσμό. Σύμφωνα με αυτόν, ο Θεός δεν προκαλεί το κακό σεβόμενος την ελευθερία του ανθρώπου, ο οποίος το προκαλεί από ιδιοτέλεια και άγνοια, αλλά αντίθετα υπόσχεται ότι, στο πλήρωμα του χρόνου, θα το πατάξει, όχι με μικροεπεμβάσεις αλλά οριστικά και αμετάκλητα. Τα λέγω όλα αυτά και στον επίλογο του βιβλίου μου Το μυστήριο του κακού.

4. Με αυτό περνάμε και στο άλλο βιβλίο σας, Το μυστήριο του κακού, όπου παρουσιάζετε μια κριτική των σκέψεων διαφόρων διανοητών σχετικά με το πρόβλημα του κακού στον κόσμο μας. Τι σας ώθησε στη συγγραφή ενός τέτοιου βιβλίου;

Όπως προανέφερα, το πρόβλημα της ύπαρξης του κακού στον κόσμο, με την συνύπαρξη αγαθού και παντοδύναμου δημιουργού φαίνονται αντιφατικά και ασύμβατα. Αυτό το πρόβλημα, καθώς και η φαινομενική σιγή ή απουσία του Θεού στα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει εν ζωή ο άνθρωπος, είναι το «προπύργιο» του αθεϊσμού. Αυτή η διαπίστωση με οδήγησε στο να διερευνήσω και να δω το πρόβλημα μέσα από τα μάτια κορυφαίων διανοητών που προέρχονται από διαφορετικά ιδεολογικά στρατόπεδα: πώς βλέπει, δηλαδή, το θέμα ο Ινδουιστής Ρ. Ταγκόρ, πώς ο μαρξιστής Ε. Μπάνιου, ο δαρβινιστής L. Watson, οι Ιουδαίοι Χανς Γιόνας, Χ. Άρεντ και ο ραβίνος Χ. Κούσνερ, στο βιβλίο του Όταν συμβαίνουν κακά πράγματα σε καλούς ανθρώπους, αλλά και άλλοι στοχαστές όπως ο Θάνος Λίποβατς, ο Χρήστος Γιανναράς, και κορυφαίοι διανοητές σαν τον Leibniz (που μας έδωσε και τον περίφημο όρο «θεοδικία»), ο Ντοστογιέφσκι, ο διάσημος C.S. Lewis, ο Ο. Κλεμάν κ.λπ. Δηλαδή μέσα στο βιβλίο περιλαμβάνονται Ορθόδοξοι, Καθολικοί και Προτεστάντες διανοητές. Όλοι όμως, από τη σκοπιά του ο καθένας, προσφέρουν ένα λιθαράκι και μια ακόμη οπτική μέσα από την οποία μπορούμε να δούμε καλύτερα αυτό το πολυδιάστατο πρόβλημα.

5. Θα ήθελα να επανέλθουμε όμως και πάλι στο Στοίχημα του Πασκάλ. Μέσα στο βιβλίο θίγετε και το γνωστό θέμα της εξελικτικής θεωρίας στη βιολογία. Θεωρείτε την εξελικτική θεωρία συμβιβάσιμη με τη χριστιανική πίστη;

Αρχικά, λίγοι γνωρίζουν ότι ο Δαρβίνος δεν ήταν άθεος αλλά αγνωστικιστής και ότι στο πολύκροτο βιβλίο του Η καταγωγή των ειδών, αναφέρεται στη δημιουργία και στα παράγωγα της τουλάχιστον εκατό φορές. Στις δύο τελευταίες σελίδες του παραπάνω βιβλίου του διαβάζουμε τα εξής: «Πολλοί συγγραφείς φαίνονται ικανοποιημένοι με την άποψη ότι κάθε είδος δημιουργήθηκε ανεξάρτητα. Κατά τη γνώμη μου συμφωνεί καλύτερα με ό,τι ξέρουμε απ τους νόμους που επέβαλε στην ύλη ο Δημιουργός». Στο βιβλίο του Η καταγωγή του ανθρώπου και η σεξουαλική επιλογή, λέει ότι στο πρόβλημα του αν υπάρχει ένας Δημιουργός του σύμπαντος, οι μεγαλύτερες διάνοιες όλων των αιώνων έχουν απαντήσει καταφατικά. Κατά την άποψη μου, ο πυρήνας της διαμάχης βρίσκεται στο ότι ο «νεοδαρβινισμός», με τις ερμηνείες που δίνει και τη θεωρία της φυσικής επιλογής, των μεταλλάξεων και φυσικά του τυχαίου, καθιστά την έννοια του Θεού-δημιουργού περιττή. Αυτό το διακηρύσσουν άμεσα η έμμεσα οι εξελικτικοί και εδώ πατούν και οι αθεϊστές. Βέβαια από καθαρά επιστημονική άποψη τίποτα δεν είναι λυμένο ούτε ξεκάθαρο, γιατί ο δαρβινισμός αναφέρεται σε ανεπανάληπτα γεγονότα του παρελθόντος, όπως η προέλευση της ζωής, του ευκαριωτικού κυττάρου, του απίστευτου όγκου πληροφοριών που τοποθετήθηκε στο DNA,  συνείδηση στον άνθρωπο, κ.λπ., καθώς και οι ασύλληπτες ικανότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου, που είναι τριπλάσιος σε όγκο από αυτό των πιθήκων. Όλα αυτά θέτουν δύσκολα έως αναπάντητα προβλήματα. Ο δαρβινισμός είναι μια θεωρία που διερευνά το παρελθόν και αναφέρεται στο παρελθόν: δεν παρατηρείται σήμερα η εξέλιξη των όντων και άρα δεν μπορεί να επαληθευτεί, ούτε βέβαια και να διαψευσθεί. Ανήκει στο χώρο της μεταφυσικής περισσότερο. «Πρόγραμμα μεταφυσικών ερευνών» χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη θεωρία ο Popper. Τα διατυμπανιζόμενο ρητό ότι τάχα η επιστήμη απέδειξε ότι είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο, είναι παραπλανητικό, διότι μεταλλάξεις μεν συμβαίνουν, όπως και μικροεξέλιξη (σύμφωνα με τους νόμους του Μέντελ), αλλά το ότι από ένα κύτταρο προήλθε όλη η πανίδα και η χλωρίδα μέσα σε δισεκατομμύρια χρόνια, (δηλαδή η μακροεξέλιξη) δεν απεδείχθη και η παλαιοντολογία δεν το επαληθεύει, όπως παραδέχθηκε και ο διάσημος παλαιοντολόγος Stephen J. Gould, καθώς και άλλοι, για αυτό και πρότεινε άλλη θεωρία. Γενικά, ο δαρβινισμός περιέχει μεγάλα ποσοστά άγνοιας και, κατά την ομολογία του Dawkins, μπορεί να αντικατασταθεί από άλλη θεωρία μέσα στον 21ο αιώνα.

6. Πού βρίσκεται σήμερα ο διάλογος επιστημών και θρησκείας; Σε σχέση με παλιότερα, είναι άραγε καλύτερες οι προϋποθέσεις για τη συνύπαρξή τους;

Νομίζω ότι είναι καλύτερες, διότι υπάρχει ευρύτητα πνεύματος και αναγνώριση (και από τις δύο πλευρές) ότι δεν μπορεί ο άνθρωπος να αποκλείσει το άγνωστο και το μυστήριο που μας περιβάλλει, σε πολλά. Οι επιστήμονες ανακαλύπτουν συνεχώς, σε όλους σχεδόν τους τομείς, νέα πράγματα που τους εκπλήσσουν, και γενικά δεν μπορεί ο άνθρωπος να ζήσει χωρίς μεταφυσική, ηθική και αναζήτηση σκοπού και νοήματος της ζωής, κάτι που οι επιστήμη δεν μπορεί ασφαλώς να προσδώσει Ισχύει σαφώς αυτό που είχε πει ο Αϊνστάιν: «επιστήμη χωρίς θρησκεία είναι χωλή και θρησκεία χωρίς επιστήμη είναι τυφλή». Βέβαια, άλλο η θρησκεία, η θρησκευτικότητα και η λατρεία του Θεού «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ» (Ιω. δ΄ 5-42), και άλλο πράγμα η θρησκοληψία, η αμάθεια, ο φανατισμός και η δεισιδαιμονία, που δυστυχώς ενυπάρχουν στις θρησκείες και γι’ αυτά ορθά φωνάζουν οι άθεοι και οι σκεπτικιστές, για να πούμε «και του στραβού το δίκιο».

7. Εκτός από τις φυσικές επιστήμες, ο άλλος μεγάλος πυλώνας αμφισβήτησης της Βίβλου προέρχεται από τη βιβλική έρευνα. Εσείς, δεδομένου ότι έχετε πραγματοποιήσει ειδικές σπουδές στον κλάδο και έχετε γράψει σχετικά στην ιστοσελίδα σας, ποιες παρατηρείτε ότι είναι οι συνήθεις μορφές αυτής της κριτικής; Πού επικεντρώνονται συνήθως οι επιθέσεις;

Οι επιθέσεις εναντίον της Βίβλου είναι ποικίλες. Βασικά είναι εναντίον του υπερφυσικού στοιχείου που εμπεριέχει. Συνοπτικά, θα λέγαμε ότι η Βίβλος αναφέρεται στην ιστορία αποκάλυψης του Θεού προς τους ανθρώπους της πίστης και μέσω αυτών στο μήνυμα της σωτηρίας όλων των ανθρώπων. Στην συγκλονιστική αυτή ιστορία ή καλύτερα δράμα, έχουμε σωτηριώδεις θείες επεμβάσεις και αποκαλύψεις μέσω ανθρώπων αρχετύπων θεοκεντρικών, όπως των Νώε, Αβραάμ, Μωυσή, των προφητών και ιδίως του Ιησού Χριστού και  των αποστόλων. Αυτές οι αποκαλύψεις συνοδεύονται ενίοτε από θαυματουργικές επεμβάσεις από ένα μη ορατό, υπερφυσικό κόσμο. Θεός, άγγελοι, σατανάς, δαίμονες κ.λπ. που συγκρούονται ή που αντιπαρατίθενται. Η ορθολογιστική κριτική είναι αντισουπερνατουραλιστικη: απορρίπτει a priori το θαύμα. Έτσι, απορρίπτει και το ιστορικό υπόβαθρο της Βίβλου. Δεν μπορεί να δεχθεί το «πάντων καινῶν καινότατον», το ότι ο (προϋπάρχων) «Λόγος σὰρξ ἐγένετο» (Ιω. α΄ 14). και ότι πέθανε και «ἀνεστήθη διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν ». Αφού θαύματα δε γίνονται σήμερα, άρα δεν έγιναν και στο παρελθόν, αυτή είναι η συλλογιστική. Ωστόσο, η Βίβλος μαρτυρεί ότι ο Θεός δε δεσμεύεται από τον χώρο και το χρόνο και δρα όπως θέλει, όταν θέλει και ποικιλοτρόπως. Πριν την έλευση του Χριστού και προ της συμπληρώσεως της Βίβλου υπήρχαν σοβαροί λόγοι θείας παρεμβάσεως και αποκάλυψης. Μετά οι λόγοι αυτοί βαθμιαία εξέλειπαν. Ωστόσο το θέλημα του Θεού αποκαλύπτεται εσχατολογικά με το «ιδού ποιώ τα πάντα καινά» και δια της Αναστάσεως των νεκρών και της ανακαίνισης της φύσης και του κόσμου. Αυτό το μήνυμα δεν το δέχονται οι άθεοι, οι σκεπτικιστές, οι αγνωστικιστές κλπ και εξαπολύουν αιτιάσεις και επιθέσεις εναντίον της Βίβλου λόγω προκατάληψης ή ιδεολογίας βασικά. Πάντως, η Βίβλος έχει αρκετά εχέγγυα αξιοπιστίας και ιδίως αναντίρρητα προφητείες που εκπληρώθηκαν: αν ληφθεί υπόψη ότι 30% του περιεχομένου της είναι προφητικό και από αυτό ήδη εκπληρώθηκαν τα 3/4. Οι προφητείες είναι αναντίρρητα γραμμένες προ της εκπλήρωσης, αφού εμπεριέχονται και στα περίφημα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας του 2ου αιώνα π.Χ. Επ’ αυτού όποιος επιθυμεί να μάθει περισσότερα, ας δει στην ιστοσελίδα μου tsinikopoulos.org το μελέτημα Γιατί η Βίβλος υπερέχει ,καθώς και το Βιβλική προφητεία κ κοσμική ιστορία. Aκόμη, υπάρχει και το δικό μου βιβλίο Βίβλος, ένα βιβλίο επαναστατικό, (2010) όπου δείχνω γιατί η Βίβλος, παρά τις ορθολογιστικές επιθέσεις ανά τους αιώνες, είναι το best seller των αιώνων, μεταφρασμένη σε 2800 γλώσσες και διαλέκτους, ενώ κυκλοφόρησε σε 8.000.000.000 αντίτυπα από την εποχή του Γουτεμβέργιου και εντεύθεν.

8. Τέλος, πιστεύετε ότι υπάρχουν πράγματα που θα μπορούσε ή θα όφειλε ν’ αλλάξει η χριστιανική θεολογία;

Αν με τη λέξη «θεολογία» εννοούμε τον περί Θεού λόγο ή την επιστήμη περί Θεού που διδάσκεται στα πανεπιστήμια, νομίζω ότι δεν είναι απαραίτητο να γίνουν πολλά. Υπάρχει επάρκεια θεωρητικών γνώσεων και ερευνών, αλλά βέβαια το θείο είναι απροσπέλαστο. «Δυσθήρατος ὁ  τῆς ἀλήθειας λόγος», όπως έλεγε και ένας πατέρας της Εκκλησίας. Αν όμως μπούμε στα θέματα εφαρμογής της χριστιανικής θεολογίας, εκεί θα πρέπει να γίνουν αλλαγές. Όπως είπα, έχουμε ανάγκη για μια επιστροφή στην «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ» (Ιω. δ΄ 24) λατρεία του Θεού.. Η Βίβλος και ιδιαίτερα η Καινή Διαθήκη είναι το «σύνταγμα» της Εκκλησίας. Αυτό δεν πρέπει να παραβιάζεται. Ατυχώς, παραβιάστηκε στο διάβα του χρόνου με την εκκοσμίκευση της Εκκλησίας, με ποικίλες εξωχριστιανικές παραδόσεις, με διείσδυση της ελληνικής φιλοσοφίας, με επιβίωση δεισιδαιμονιών κ.λπ. O Χριστιανισμός, για να μη δέχεται άδικες επικρίσεις από άθεους και σκεπτικιστές, θα πρέπει να απαλλαγεί από νόθα στοιχεία, να μην επαναπαύεται σε «ορθοδοξία» αλλά να προχωρήσει και σε «ορθοπραξία». Απαιτούνται δραστικές και τολμηρές λύσεις σε πολλά θέματα που εκκρεμούν από αιώνες (π.χ. αγαμία επισκόπων , επιμόρφωση του κλήρου κ.λπ.).

[1] Μερικά βιβλία απολογητικής, στην ελληνική γλώσσα, είναι το Αθώος (εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας), από τον μητροπολίτη Αχελώου, Ευθύμιο Κ. Στύλιο, καθώς και το δίτομο έργο Ερωτήματα στον Ιησού Χριστό, από τον Γεώργιο Β. Μελέτη. Ωστόσο, δεν είναι σύγχρονα έργα και μάλλον δύσκολα θα κέντριζαν το ενδιαφέρον του σημερινού αναγνώστη.

 

Η ζωγραφική παράσταση που πλαισιώνει τη σελίδα είναι έργο της, ουκρανής, Natalya Rusetska.