Οι Λύκοι της Στέπας που δεν βρίσκουν γαλήνη και αδιάκοπα υποφέρουν φρικτά, αυτοί που δεν διαθέτουν την απαιτούμενη ορμή για να φτάσουν στην τραγικότητα, για να ξεφύγουν στον αστρικό χώρο, εκείνοι που νιώθουν πως προορίζονται για το απόλυτο και εντούτοις δεν είναι ικανοί να ζήσουν μαζί του: Σ' αυτούς προσφέρεται, αν έχει γίνει το πνεύμα τους μέσα από τον πόνο δυνατό και ελαστικό, η συμβιβαστική διέξοδος προς το χιούμορ. Το χιούμορ παραμένει πάντα κατά κάποιον τρόπο αστικό, μολονότι ο γνήσιος αστός είναι ανίκανος να το καταλάβει. Στη φανταστική σφαίρα του χιούμορ πραγματοποιούνται τα πολύπλοκα και πολύμορφα ιδανικά όλων των Λύκων της Στέπας: Εδώ υπάρχει η δυνατότητα όχι μόνο να γίνουν ταυτόχρονα αποδεκτοί ο άγιος και ο ακόλαστος, να συγκλίνουν οι αντίθετοι πόλοι, αλλά να συμπεριληφθεί στην αποδοχή αυτή ακόμα και ο αστός. Ένας φανατικά θρήσκος μπορεί ασφαλώς να αποδεχτεί έναν εγκληματία, το ίδιο μπορεί να συμβεί και αντίστροφα, και στους δυο όμως είναι αδύνατον, καθώς και σε όλους τους άλλους απόλυτους, να αποδεχτούν κι εκείνον επίσης τον ουδέτερο, χλιαρό μέσο όρο, την αστικότητα. Μονάχα το χιούμορ, η υπέροχη επινόηση εκείνων που εμποδίστηκαν στην κλίση τους για το μέγιστο έργο, των σχεδόν τραγιών, των εξαιρετικά προικισμένων και δυστυχισμένων, μονάχα το χιούμορ (ίσως η πιο αποκλειστική και ιδιοφυής επίδοση της ανθρωπότητας) κατορθώνει το αδύνατο, καλύπτει και συνδέει όλους τους τομείς της ανθρώπινης ύπαρξης με την ακτινοβολία των πρισμάτων του. Να ζεις μέσα στον κόσμο σαν να μην πρόκειται για τον κόσμο, να σέβεσαι τον νόμο κι ωστόσο να βρίσκεσαι πάνω απ' αυτόν, να έχεις σαν να μην έχεις τίποτε, να παραιτείσαι χωρίς να υπάρχει παραίτηση- όλες αυτές τις προσφιλείς και συχνά διατυπωμένες απαιτήσεις μιας υψηλής σοφίας της ζωής μόνο το χιούμορ είναι ικανό να τις πραγματοποιήσει.
Έρμαν Έσσε, Ο Λύκος της Στέπας, εκδ. Μίνωας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου