Πρωταπριλιά

 

https://www.fosonline.gr/stiles/san-simera/article/181571/to-ethimo-tis-protaprilias

Καλό μήνα! Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που έχει έρθει και στην Ελλάδα από την Ευρώπη.

 

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.

Η πιο διαδεδομένη εξ αυτών έχει ρίζες στη Γαλλία του 16ου αιώνα. Έως το 1564 οι Γάλλοι γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά κάθε 1η του Απρίλη, ώστε να είναι κοντά στο Πάσχα, αλλά και να ταυτίζεται με την αναγέννηση της φύσης, την άνοιξη. Εκείνη τη χρονιά ο βασιλιάς Κάρολος Θ’ αποφάσισε να συμβαδίσει με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και μετέφερε την Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου. Πολλοί δυσκολεύτηκαν να δεχτούν αυτήν την αλλαγή και συνέχισαν να κάνουν Πρωτοχρονιά τον Απρίλιο, όπως είχαν συνηθίσει. Οι υπόλοιποι άρχισαν να τους κοροϊδεύουν, να τους κάνουν πλάκες και να τους στέλνουν ψεύτικα δώρα και έτσι η 1η Απριλίου από Πρωτοχρονιά μετατράπηκε σε ημέρα κοροϊδίας και φάρσας.

Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες. Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης και δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια έγινε, με το πέρασμα του χρόνου, έθιμο.

Από τους Κέλτες και τους Γάλλους το έθιμο μεταλαμπαδεύτηκε σε όλο τον κόσμο, φυσικά και στην Ελλάδα. Σε κάποιες περιοχές θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει με ένα αθώο ψέμα τον άλλον θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά.

Σύμφωνα με τον Έλληνα λαογράφο Λουκάτο, το έθιμο αυτό αποτελεί ένα σκόπιμο «ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την όποια παραγωγή», ενώ ο λαογράφος Γ. Μέγας συμφωνεί πως η πρωταπριλιάτικη «ψευδολογία» παραπλανά ελλοχεύουσες δυνάμεις του κακού έτσι ώστε να θεωρείται από τον λαό σημαντικός όρος μαγνητικής ενέργειας (έλξης ή αποτροπής) για μια επικείμενη επιτυχία.