Ωδή στον ρομαντισμό

 

https://ipolizei.gr/ti-den-einai-romantismos/

Σοφία Αργύρη

Ο Ρομαντισμός είναι ένα κίνημα. Γεννήθηκε τα τέλη του 18ου με αρχές του 19ου αιώνα στη Δυτική Ευρώπη. Ξεκίνησε ως λογοτεχνικό ρεύμα και εξαπλώθηκε έπειτα στη ζωγραφική και τη μουσική. Ακολούθησε ιστορικά την περίοδο του Διαφωτισμού και αντιτάχθηκε στην αριστοκρατία της εποχής.

Ο Ρομαντισμός εναντιώνεται στον κλασικισμό. Εναντιώνεται δηλαδή σε κάθε τύπου περιορισμό. Περιορισμό στην έκφραση, την κίνηση, την στείρα λογική. Ο Ρομαντισμός αναζητά μια γραφή με περισσότερο πάθος και ζωντάνια. Ψάχνει την εμβάθυνση στον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου, γιατί θέλει να δώσει έμφαση στο συναίσθημα και να περιορίσει την μονόπλευρη λογική. Ο Ρομαντισμός επιδιώκει την πρόκληση ισχυρών συγκινήσεων μέσω της τέχνης. Αναζητά την έκφραση της ψυχικής διάθεσης που μπορεί να είναι παράλογη και υπερβολική. Η εμβάθυνση στον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου είναι το ζητούμενο. Όσο πιο ατίθασα τα συναισθήματα, τόσο πιο ρομαντικά. Όσο πιο ελεύθερη η φόρμα, τόσο πιο ρομαντική.

Ο Ρομαντισμός έχει ως κέντρο του τον άνθρωπο. Είναι ένα κίνημα από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο. Ενδιαφέρεται για καθετί κοινωνικό, ανθρωπιστικό, που να εγείρει το συναίσθημα. Ο Ρομαντισμός αγαπά να μοιράζεται την υποκειμενική εμπειρία ενός ατόμου. Η διαίσθηση, τα συναισθήματα, οι συγκινήσεις και το πάθος εξυμνούνται και προβάλλονται ως στάση ζωής, ως τρόπος με τον οποίο μπορεί να ιδωθεί ο κόσμος. Οι μελαγχολικοί άνθρωποι με ιδιαίτερες νευρώσεις έρχονται σε πρώτο πλάνο και θαυμάζονται οι ανεξήγητες, αλλά αυθόρμητες εκφάνσεις του χαρακτήρα τους. Η αγάπη για τη φυσική ζωή και η λαχτάρα για την ελευθερία συνδυάζονται παράδοξα με τη νοσταλγία που νιώθει ο ρομαντικός άνθρωπος για τα περασμένα και την ιδιαίτερη ροπή που έχει προς τη μελαγχολία.

Καταλαβαίνουμε έτσι ότι όταν μιλάμε για Ρομαντισμό δεν αναφερόμαστε σε προσωπικά τετ-α-τετ και ρομαντικά ραντεβού, όπως τα έχουμε στο νου μας με τη σύγχρονη έννοια. Η ένωση δύο ανθρώπων δεν είναι Ρομαντισμός. Η οικειότητα δεν είναι Ρομαντισμός. Ο Ρομαντισμός αποζητά την απόσταση και το άγνωστο, οτιδήποτε δηλαδή δεν είναι εύκολο. Ο έρωτας στον Ρομαντισμό παίρνει τη μορφή της θλίψης, της απογοήτευσης και της απόγνωσης. Ο ρομαντικός άνθρωπος πρέπει να πονέσει για να πυροδοτήσει τα βαθύτερα συναισθήματά του και να νιώσει ζωντανός. Δεν υπάρχει ευτυχισμένος έρωτας, ούτε ευτυχισμένο τέλος. Άλλωστε πως θα κινητοποιούσαμε τα μύχια της ψυχής μας εάν όλα έρχονταν εύκολα και στρωμένα με ροδοπέταλα;

Ο Ρομαντισμός ΔΕΝ είναι κάτι το καλό, το όμορφο, το γλυκό. Είναι αυτό που πονάει, αλλά θέλεις να το βιώσεις, γιατί διαφορετικά δεν θα υπήρχε νόημα σε μια επίπεδη, ατάραχη ζωή. Ακούγεται λίγο μαζοχιστικό, αλλά εάν δεν νιώσεις δεν ζεις. Μόνο εάν αφήσεις τα συναισθήματα να σε παρασύρουν, μακριά από κανόνες και προγραμματισμούς, θα καταλάβεις τι σημαίνει Ρομαντισμός. Αυτό ΕΙΝΑΙ ο Ρομαντισμός. Η επαναστατική έξαρση απέναντι σε κάθε νόρμα. Η αντίθεση με το λογικό. Και στο τέλος η αυτοκαταστροφή.

Ο Ρομαντισμός από τις απαρχές του αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο και τη φύση διαφορετικά, επαναπροσδιορίζοντας τις ανθρώπινες αξίες. Σκοπός η αναγέννηση της ανθρωπότητας. Μπορεί στις μέρες μας ο Ρομαντισμός να μην έχει το ίδιο περιεχόμενο με εκείνο του 18ου αιώνα, γιατί η κοινωνία είναι εντελώς διαφορετική. Όμως, ο Ρομαντισμός μπορεί να γίνει πολύ σύγχρονος παίρνοντας μια άλλη διάσταση, λιγότερο ερωτική αλλά εξίσου ανθρωπιστική. Ο σύγχρονος Ρομαντισμός μπορεί να είναι η πάλη του ατόμου για δικαιοσύνη. Η θέληση να σωθεί κάθε πρόσφυγας που θαλασσοδέρνεται στη Μεσόγειο. Η ανάγκη να ακουστούν τα συναισθήματά του που τόσο νιώθει ότι καταπιέζονται από το τεχνοκρατικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε.

Ο Ρομαντισμός αλλάζει μορφές και παίρνει διαφορετικές εκφάνσεις ανάλογα με την εποχή. Όμως η ουσία του παραμένει πάντοτε η ίδια. Είναι εκεί για να υπηρετήσει τους ονειροπόλους, τους αντικομφορμιστές, όσους δεν χωρούν σε αυστηρά, τετράγωνα κουτάκια και στεγανά.