Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ
Το να τεθούν «αξιολογικά κριτήρια» στη θυσία των ιδεολόγων μαχητών που έδωσαν εθελουσίως τη ζωή τους υπέρ της ελευθερίας της πατρίδας τους είναι άτοπο.
Αυτό ισχύει και στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959: Κάθε αγωνιστής που σκοτώθηκε πολεμώντας για την επιτυχία του αγώνα της ΕΟΚΑ, στην πάλη του κυπριακού λαού για ελευθερία και την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, έχει την ίδια βαρύτητα. Και κάθε μια απώλεια ήταν ανεκτίμητη για τον τόπο και τις οικογένειές τους. Είτε αυτή ήταν ο πολύτεκνη μάνα Λουκία Παπαγεωργίου είτε οι νεαροί μαθητές, οι υπόλοιποι πεσόντες, οι αποβιώσαντες από τα βασανιστήρια ή απαγχονισθέντες.
Βέβαια, η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή: Ο Κυριάκος Μάτσης, του οποίου συμπληρώνονται σήμερα Δευτέρα, 19 Νοεμβρίου 2018, εξήντα χρόνια από τον θάνατό του, υπήρξε ο μόνος με πτυχίο πανεπιστημίου από τους πεσόντες αγωνιστές της ΕΟΚΑ, και ήταν ένας από τους διανοούμενους αντάρτες και στελέχη της οργάνωσης.
Ο Μάτσης δεν ήταν απλώς ένας ακόμη γεωπόνος, από τους σχετικά λίγους που είχε η Κύπρος μέχρι τη δεκαετία του 1950. Όπως τεκμαίρεται από τα ημερολόγια και τα κείμενά του που έχουν δημοσιευτεί, στα βιβλία των Δημήτρη Ταλιαδώρου (1989), Κλείτου Ιωαννίδη (1998) και Δόξας Κωμοδρόμου (2017), αγαπούσε με πάθος τη γη, το κάθε λουλούδι και δέντρο του τόπου, και πολύ πλατύτερα, την πλάση και τον άνθρωπο. Μελετηρός και συνειδητός βιβλιόφιλος, ήταν βαθιά καλλιεργημένος και ευαίσθητος. Έγραφε, από τα μαθητικά του χρόνια, δοκίμια, στίχους και διηγήματα, συνήθεια που κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του, στα 32 του χρόνια.
Ως προς την επιστήμη του, πάσχισε να φέρει στο νησί τις νέες της ιδέες και πρακτικές, από όσα είχε μάθει στις σπουδές του. Η επί πτυχίω διατριβή του στη Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1952) είχε τίτλο «Γενική μελέτη του χωρίου Παλαιχωρίου Λευκωσίας (Κύπρου) και ειδική επί της εν αυτώ αμπελοκαλλιεργείας».
Δούλεψε κυρίως στο αγρόκτημα της Κυπριακής Αγροτικής Εταιρείας, στα Κούκλια Αμμοχώστου, όπου, σύμφωνα με αυτοβιογραφικό του σημείωμα του Σεπτ. 1954, «εις αυτό καλλιεργούνται κυρίως εσπεριδοειδή, ελαίαι, χαρουπιαί, επιτραπέζιοι σταφυλαί και δημητριακά, διατηρείται δε και ποίμνιον εκ τριακοσίων περίπου (300) προβάτων εντοπίου φυλής».
Και προσθέτει: «Επιπλέον, επειδή το χωρίον μου (Παλαιχώρι) είναι καθυστερημένη δενδροκομική περιοχή χρήζουσα μεγάλης αναπτύξεως, καταβάλλω κάθε προσπάθειαν διά την πρόοδόν του προς την κατεύθυνσιν ταύτην. Έγραψα μάλιστα και σχετικόν άρθρον εις την εφημερίδα της Π.Ε.Κ. (Παναγροτικής Ενώσεως Κύπρου) «Φωνή των Αγροτών» διά την επέκτασιν της καλλιεργείας της κερασιάς.» Δυο μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο του 1954, ζήτησε από το Γεωργικό Τμήμα διακόσιες κερασιές για να τις φυτέψει στην Πιτσιλιά, για να παρακινήσει τους αγρότες της περιοχής να τον μιμηθούν.
Ακόμη και σε ένα από τα τελευταία γνωστά χειρόγραφα του, στο ποίημα «Παράξενο το μίλημα των λουλουδιών που σπέρνουνε στους τάφους», που εμπιστεύτηκε λίγες ημέρες πριν από το ολοκαύτωμα στο Δίκωμο στην Κερυνειώτισσα συναγωνίστριά του, Ρήνα Κατσελλή, ο τίτλος και το περιεχόμενο περιστρέφονται γύρω από τη νομοτέλεια της ανθοφορίας και της καρποφορίας, στη φύση και στον κόσμο των ιδεών: «Λουλούδια πα στο μνήμα μου / να σπείρεις θέλεις, τώρα / που των ιδεών το άνθισμα / θάφτηκε μεσ’ το χώμα; / Σπείρε τα. / Πιο δυνατά θα πεταχτούν (…)»
Τα παραπάνω βοηθούν και στην ερμηνεία του γνωστού παραθέματος από επιστολή του Κυριάκου Μάτση σε ένα φίλο του, στην περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ: «Να γιατί δε νοιάζουμαι αν τη γη τη ζουν Τούρκοι για Έλληνες, Εβραίοι, για… Εκείνο που έχει σημασία είναι να την ζουν αυτοί που την ποτίζουν με τον ιδρώτα τους και να περπατούν ελεύθεροι πάνω της, διαφεντευτές της, κυρίαρχοί της. Ν’ αναπνέουν περήφανοι τον αέρα της που νάναι αέρας δροσιάς, ομορφιάς, λεβεντοσύνης. Όχι πνίχτης.»
Ήδη, από τα 18 του χρόνια, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, μαθητής της Ε’ τάξης στο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου, είχε σημειώσει στο Ημερολόγιό του (23-1-1944) αντιγράφοντας από μια μελέτη για τα «Φυσικά δικαιώματα του ανθρώπου»: «Τότε θα σταματήσει η ένδεια και η κακομοιριά, όταν όλες οι φυλές του πλανήτη μας, καταλήξουν σε συμφωνία μεταξύ των».
Και κατέγραψε, ένα-ένα τα δικαιώματα του ανθρώπου: «Το δικαίωμα της ζωής, Η προστασία των ανηλίκων, Το καθήκον και η Ελευθερία, Το δικαίωμα της περιουσίας, Η ελευθέρα κυκλοφορία, Το δικαίωμα εκπαιδεύσεως, Ελευθερία σκέψεως και λόγου, Ατομική ελευθερία, Προστασία κατά της βίας». Αυτή την Κύπρο κι αυτόν τον κόσμο ονειρευόταν ο Μάτσης.
Πηγή: Ο ουμανιστής σπορέας Κυριάκος Μάτσης: Αυτή την Κύπρο κι αυτόν τον κόσμο ονειρευόταν… https://hellasjournal.com/2018/11/o-oymanistis-sporeas-kyriakos-matsis-ayti-tin-kypro-ki-ayton-ton-kosmo-oneireyotan/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου