α)Η ινδουιστική τεχνική ξεκινά από εντελώς διαφορετικές προϋποθέσεις:ακολουθεί σύνθετους στη δομή και στις συναρτήσεις δρόμους και κανόνες που συνδέονται πάντοτε με τις μεταφυσικές αντιλήψεις του Ινδουισμού,για να οδηγήσει αυτόματα στην επιθυμητή κατάσταση.Για τους Ορθόδοξους ησυχαστές,η προσευχή του Ιησού διατηρεί ένα σαφή χριστοκεντρικό χαρακτήρα.Συνδέεται με τον μυστηριακό μυστικισμό της Εκκλησίας και τη θεολογία της χάριτος.Πρόκειται για δώρο της χάριτος του Θεού ,όχι για επίτευγμα μιας αυτόνομης ανθρωποκεντρικής τεχνικής και σωματικής "γυμναστικής".Βεβαίως,και ο όρος "γνώση" υιοθετήθηκε από τον 4ο αιώνα στην ορολογία της ασκητικής και μυστικής θεολογίας αλλά με μια εντελώς διαφορετική σημασία.Στον Ορθόδοξο μυστικισμό δεν υπάρχει απόλυτη αυτονομία του ανθρώπινου πνεύματος.Το κέντρο παραμένει πάντοτε η εν Χριστώ εμπειρία,η προσοικείωση της χάριτος του Αγίου Πνεύματος "εν τη Εκκλησία".
β)Το μυστικό βίωμα στην Ορθόδοξη Ανατολή δεν απομονώνει τον άνθρωπο από την εκκλησιαστική κοινότητα.Κέντρο της νοεράς προσευχής είναι το όνομα του σαρκωθέντος Λόγου του Θεού.Στο μέτρο που ο άνθρωπος έχει εγκεντρισθεί στο "μυστικό σώμα του Χριστού",την Εκκλησία,με το Βάπτισμα και τη Θεία Ευχαριστία,φέρνει στο βάθος της καρδιάς τον Χριστό.Η προσευχή του Ιησού δεν αντικαθιστά τη λυτρωτική χάρη των μυστηρίων,αλλά τρέφεται από αυτήν και συγχρόνως την ενισχύει.
γ)Στενά συνδεδεμένος με τον μοναχισμό,ο Ορθόδοξος ησυχασμός διατηρεί επίσης έναν προφητικό χαρακτήρα.Υψώνει τη φωνή της προσωπικής εμπειρίας εναντίον καταχρήσεων της εξουσίας,υπερασπίζεται την αλήθεια και τη δικαιοσύνη,αντιδρά αποφασιστικά στη συμβατικότητα,στη στείρα εξωστρέφεια.Οι Ορθόδοξοι μυστικοί έδειξαν ζωηρό ενδιαφέρον για τον ορθό προσανατολισμό του λαού.
δ)Ποτισμένος από τη βιβλική σκέψη,ο Ορθόδοξος ησυχασμός δεν αντιπαρέρχεται την ιστορία,αντίθετα,διατηρεί έντονη και πλατιά ιστορική συνείδηση.Δεν μπορεί να αγνοήσει την ιστορία ένας πνευματικός δρόμος ο οποίος στηρίζεται σε δύο αξονικά γεγονότα:ένα του παρελθόντος,τη σάρκωση του Λόγου,και ένα αναμενόμενο,τη δευτέρα παρουσία Του.Στον Ορθόδοξο μυστικισμό δεν επιδιώκεται η φυγή,όπως γίνεται σε διάφορες τάσεις ινδουιστικές κατευθύνσεως,οι οποίες ζητούν να βοηθήσουν τον άνθρωπο να ξεφύγει από τις ανακυκλήσεις των μεταβιώσεων.Ούτε πάλι πρόκειται,όπως θα ήθελαν οι Ουπανισάντ,για μια απορρόφηση του "ατμάν"(σημ.κάτι σαν την ψυχή,όχι όμως ακριβώς το ίδιο) μέσα στο απρόσωπο "Μπραχμάν"(σημ.το Απόλυτο,η μόνη πραγματικότητα),όπως το αλάτι διαλύεται μέσα στον απέραντο ωκεανό.Ουσιώδες στοιχείο της πνευματικής τελειώσεως για τη χριστιανική αντίληψη είναι η ολοκλήρωση του ανθρώπινου προσώπου,η συνεχής κίνηση ,η μετοχή στο ιστορικό γίγνεσθαι,το "αδιακόπως εκτείνεσθαι",η αδιάκοπη πορεία και ανέλιξη.
ε)Ο Ορθόδοξος ησυχασμός δεν έθρεψε τάσεις απομονώσεως και κοινωνικής αδιαφορίας.Αντίθετα,με την ηθική του ιδιαιτερότητα καλλιέργησε την κοινωνική ευαισθησία και τη συνείδηση του κοινωνικού καθήκοντος,τονίζοντας ότι η τελειότητα συνίσταται στη αγάπη.
στ)Στηριγμένος επίμονα στα βιβλικά δεδομένα ο Ησυχασμός απέφυγε τον πειρασμό της πλατωνικής δυαρχίας,που έβλεπε τον άνθρωπο σαν πνεύμα παγιδευμένο στη ύλη.Διακήρυξε ότι η αποκάλυψη του Θεού δεν απευθύνεται αποκλειστικά στο πνεύμα,το αίσθημα,σε μερικές μόνο λειτουργίες του ανθρώπου,λαμβανόμενες χωριστά.Αλλά ότι ο όλος άνθρωπος,ως νους,ψυχή,σώμα,ανακαινίζεται εν Χριστώ.Και ακόμη ότι όλος ο κόσμος,"τα πάντα"πρέπει να τεθούν σε μια διαδικασία μεταμορφωτική.
Συνοπτικά,ο γιόγκι αποδύεται σ'έναν αγώνα,στον οποίο αρχικά τον οδηγεί ένας γκουρού,αλλά στη συνέχεια προχωρεί μόνος σε μια φοβερή μοναξιά,προσπαθώντας να νεκρώσει κάθε στοιχείο του προσώπου του,διαλυόμενος μέσα στη σιωπή του απροσώπου Απολύτου.Αντίθετα ο χριστιανός,μοναχός ή λαϊκός,διεξάγει τον αγώνα του μέσα στο φως της ελπίδας και του ελέους του Θεού,μέσα στη δοξολογική κοινωνία της Εκκλησίας,παραδινόμενος στη χάρη του Θεού και στην αγάπη Του.
(Αναστασίου Γιαννουλάτου,Όψεις Ινδουϊσμού-Βουδδισμού,εκδ. Εθνικού και Καποδιστριακού Παν/μιου Αθηνών))
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου