Κυριακή 12 Νοεμβρίου 2023

Ο Σαμαρείτης και ο λόγος που ενοχλεί

 


Εκείνο τον καιρό, κάποιος νομοδιδάσκαλος παρουσιάστηκε στον Ιησού, και για να τον φέρει σε δύσκολη θέση του είπε: «Διδάσκαλε, τι πρέπει να κάνω για να κερδίσω την αιώνια ζωή;» Ο Ιησούς τον ρώτησε: «Ο νόμος τι γράφει;» Εκείνος απάντησε: «Να αγαπάς τον Κύριο το Θεό σου μ’ όλη την καρδιά σου και μ’ όλη την ψυχή σου, μ’ όλη τη δύναμή σου και μ’ όλο το νου σου· και τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». «Πολύ σωστά απάντησες», του είπε ο Ιησούς· «αυτό κάνε και θα ζήσεις». Εκείνος όμως, θέλοντας να δικαιολογήσει τον εαυτό του, είπε στον Ιησού: «Και ποιος είναι ο πλησίον μου;» Πήρε τότε αφορμή ο Ιησούς και είπε: «Κάποιος άνθρωπος, κατεβαίνοντας από τα Ιεροσόλυμα για την Ιεριχώ, έπεσε πάνω σε ληστές. Αυτοί τον ξεγύμνωσαν, τον τραυμάτισαν και έφυγαν παρατώντας τον μισοπεθαμένο. Από εκείνο το δρόμο έτυχε να κατεβαίνει και κάποιος ιερέας, ο οποίος τον είδε, αλλά τον προσπέρασε χωρίς να του δώσει σημασία. Το ίδιο και κάποιος λευίτης, που περνούσε από εκείνο το μέρος· παρ’ όλο που τον είδε κι αυτός, τον προσπέρασε χωρίς να του δώσει σημασία. Κάποιος όμως Σαμαρείτης που ταξίδευε, ήρθε προς το μέρος του, τον είδε και τον σπλαχνίστηκε. Πήγε κοντά του, άλειψε τις πληγές του με λάδι και κρασί και τις έδεσε καλά. Μάλιστα τον ανέβασε στο δικό του το ζώο, τον οδήγησε στο πανδοχείο και φρόντισε γι’ αυτόν. Την άλλη μέρα φεύγοντας έβγαλε κι έδωσε στον πανδοχέα δύο δηνάρια και του είπε: φρόντισέ τον, κι ότι παραπάνω ξοδέψεις, εγώ όταν ξαναπεράσω θα σε πληρώσω. Ποιος λοιπόν απ’ αυτούς τους τρεις κατά τη γνώμη σου αποδείχτηκε πλησίον εκείνου που έπεσε στους ληστές;» Ο νομοδιδάσκαλος απάντησε: «Εκείνος που τον σπλαχνίστηκε». Τότε ο Ιησούς του είπε: «Πήγαινε, και να κάνεις κι εσύ το ίδιο».

Εκείνη την εποχή, την εποχή του Ιησού, οι Εβραίοι είχαν με τους Σαμαρείτες το ίδιο μίσος που έχουν σήμερα με τους Παλαιστίνιους. Συχνά πυκνά συγκρούονταν μεταξύ τους, όσο κι αν οι Ρωμαίοι δεν ήθελαν τέτοια προβλήματα στο κεφάλι τους, και πάντα εύχονταν ο ένας να πάθει κακό ο άλλος. Είναι τέτοιο το μίσος μεταξύ τους που όταν ο Ιησούς ρωτά τον Εβραίο νομοδιδάσκαλο, ποιος είναι ο πλησίον της παραβολής, ο νομοδιδάσκαλος απαντά "αυτός που τον σπλαχνίστηκε", για να μη προφέρει καν τη λέξη Σαμαρείτης.

Βλέπουμε σήμερα, και καλό θα είναι να σταθούμε λίγο σε αυτό, πόσο τολμηρός, πόσο προκλητικός θα λέγαμε ήταν ο λόγος του Χριστού. Χρησιμοποιεί συχνά σαν αρνητικά παραδείγματα τους πλούσιους (μάλιστα κάποια φορά όταν είπε πως είναι πάρα πολύ δύσκολο κάποιος πλούσιος να μπει στη βασιλεία του Θεού οι μαθητές τον ρώτησαν αν δεν μπορούν οι πλούσιοι -οι οποίοι υποτίθεται ότι είχαν την ευλογία του Θεού και γι' αυτό ήταν πλούσιοι- τότε ποιοι θα τα καταφέρουν), χρησιμοποιεί τον πονηρό δούλο σαν παράδειγμα ετοιμότητας και ευστροφίας, δημόσια κατηγόρησε τους Φαρισαίους για υποκρισία και σήμερα φτάνει να χρησιμοποιεί τον Σαμαρείτη ως παράδειγμα ανθρώπου αγάπης και θυσίας. Μπορούμε να φανταστούμε μόνο πώς ακούγονταν αυτά τα λόγια στα αυτιά των Ιουδαίων τότε. Και μπορούμε να σκεφτούμε επίσης, πόσο άνοστος είναι ο σημερινός μας λόγος, που καλύπτεται τόσο πολύ με στρώματα δήθεν ευπρέπειας, ψεύτικης ευγένειας και μπόλικης επίδειξης ώστε να ακουστεί εντυπωσιακός, να μην είναι ενοχλητικός και να μην ταράξει τα ύδατα που έχουμε αφήσει εδώ και πολύ καιρό να λιμνάσουν. 

Όταν όμως τα νερά μένουν στάσιμα, γίνονται έλη, μαζεύουν βλαβερά έντομα και από εκεί γεννιούνται ασθένειες. Όταν ο λόγος, όχι μόνο της Εκκλησίας, ο λόγος ο πολιτικός, ο λόγος ο κοινωνικός, ο λόγος που εκστομίζουμε στη δουλειά μας, με τους φίλους μας, όταν ο οποιοσδήποτε λόγος δεν έχει ουσία, δεν έχει δυναμική, τότε είναι αερολογία, όσο κι αν τον ντύσουμε με διάφορα εντυπωσιακά σχήματα για να φανεί καταπληκτικός. Κι έτσι γίνεται ακίνδυνος, βολικός, δεν ταρακουνά κανέναν, δεν φυτεύει κανένα σπόρο, δεν προσφέρει τίποτα. Ίσως κάποια ψήγματα θαυμασμού για τον ομιλητή και μια επιφανειακή λάμψη. 

Όπως όμως μπορούμε να κατανοήσουμε διαβάζοντας το Ευαγγέλιο, τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, τους λόγους του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, τα αποφθέγματα των Πατέρων της Ερήμου ακόμα, ο λόγος της Εκκλησίας ιδιαίτερα, δε μπορεί να καθοδηγείται από σκοπιμότητες, από διπροσωπίες και από "ήξεις αφήξεις". Ο λόγος της Εκκλησίας, όχι μόνο των ιεροκηρύκων, μην πέφτουμε σε κάποιου είδους κληρικαλισμό εδώ, ο λόγος του κάθε συνειδητού μέλους της Εκκλησίας, του κάθε βαπτισμένου χριστιανού που θέλει και βιώνει την εκκλησιαστική πραγματικότητα, είναι λόγος που ταράσσει, είναι λόγος που ξεβολεύει, είναι λόγος που ξυπνά και όχι λόγος που κοιμίζει. 

Για να επιστρέψουμε στην παραβολή τη σημερινή, είναι τραγικά επίκαιρη αυτή την εποχή, όχι μόνο λόγω του πολέμου μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, είναι επίκαιρη γιατί ένας πόλεμος είτε φανερός είτε κρυφός μαίνεται παντού. Μεταξύ εθνών, μεταξύ κρατών, μεταξύ συμπολιτών, μεταξύ γειτόνων. Με αφορμές από τη σφαίρα του εθνικού, του πολιτικού ή του κοινωνικού είμαστε έτοιμοι να εξοντώσουμε είτε λεκτικά είτε και φυσικά κάποιες φορές τον οποιοδήποτε αντίπαλο, τον οποιοδήποτε εχθρό που δε συμφωνεί μαζί μας ή μας προκαλεί την αίσθηση της απειλής, την αίσθηση του φόβου.

Και τι λέει ο Χριστός; Λέει στον καθένα και την κάθε μία από εμάς ότι κοίτα, αυτός που εσύ θεωρείς καλό για τον Θεό είναι αμαρτωλός και ποτέ δε θα μπει στη Βασιλεία Του ενώ αυτός που θεωρείς κακό, αντίχριστο, εχθρό σου, αυτός είναι που κάνει το θέλημα του Θεού στην πραγματικότητα. Γιατί και αυτός από τον Θεό φτιάχτηκε και έχει τα εφόδια και τις δυνατότητες που και σε σένα δόθηκαν. Πως οι διαφορές σας δεν είναι και τόσο μεγάλες και πως το μίσος που έχεις γι' αυτόν τον κακό, είναι -εκτός από ανόητο και αβάσιμο- αυτό που θα οδηγήσει εσένα τελικά στην κόλαση. Γιατί όλων των ειδών οι αμαρτίες μπορούν να συγχωρεθούν εκτός από αυτές που πηγάζουν από το μίσος για τον άλλον. 

Ας εκπαιδεύσουμε λοιπόν τα αυτιά μας, όλοι μας, να ακούν τον λόγο τον δυσάρεστο, τον συνταρακτικό, αυτόν τον λόγο που θα μας ξυπνήσει και να σταματήσουμε να ψάχνουμε λόγους ευγενικούς, ευχάριστους μα τελικά εντελώς μας εντελώς ανούσιους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Βονιφάτιος και Αγλαΐα

  Ο Βονιφάτιος ήταν οικονόμος της πλούσιας Ρωμαίας, Αγλαϊας. Προσεκτικός στη διαχείριση των χρημάτων της, δεν αδικούσε τους εργαζόμενους στο...