https://sputniknews.gr/kosmos/202005107252713-Hikikomori-to-fainomeno-mastiga-tis-iaponias-me-anthropous-na-zoun-stin-apomonosi/
Εδώ και μερικούς μήνες, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη παραμένουν κλεισμένοι μέσα στα σπίτια τους περιμένοντας το τέλος της πανδημίας. Για τους περισσότερους από αυτούς, είναι μια αρκετά δύσκολη δοκιμασία. Ωστόσο, υπάρχουν και εκείνοι που περνούν όλη τους τη ζωή στην απομόνωση οικειοθελώς.
Το φαινόμενο είναι τόσο διαδεδομένο στην Ιαπωνία ώστε φέρει και όνομα: χικικομόρι. Η λέξη αυτή, σύμφωνα με την επίσημη περιγραφή του υπουργείου Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας της Ιαπωνίας, προσδιορίζει ένα άτομο, το οποίο δεν συμμετέχει στα κοινωνικά δρώμενα και δεν έχει καμία οικογενειακή ή άλλης μορφής επαφή με τους γύρω του για τουλάχιστον έξι μήνες.
Ο «φουτόκο» που κλείστηκε στο δωμάτιό του για έξι χρόνια
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο 25χρονος γιος της Σέικο Γκότο, o Μασάτο, ο οποίος δεν βγαίνει από την κρεβατοκάμαρά του εδώ και έξι χρόνια. Ο νεαρός δεν σπουδάζει και δεν εργάζεται, σχεδόν δεν τρώει και δεν πλένεται, δεν μιλάει σε κανέναν, ούτε καν στη μητέρα του. «Η οικογένεια καταρρέει, μια θλιβερή ατμόσφαιρα επικρατεί μέσα στο σπίτι. Όταν κάποιος απομονώνεται από την κοινωνία, επηρεάζεται όλη η οικογένειά του» λέει η Σέικο.
Τρομακτική ήταν η αντίδραση του μεγαλύτερου γιου της από την απομόνωση του αδελφού του. Θεώρησε ότι το καλύτερο για τον Μασάτο ήταν να πεθάνει. Κάποια στιγμή, μάλιστα, ρώτησε τη μητέρα του αν θα ήθελε να τον σκοτώσει.
Η βασική αιτία όλων των προβλημάτων βρίσκεται στο σχολείο. Ο Μασάτο δεν ήταν καλός μαθητής και δεν ένιωθε άνετα στην παρέα των συμμαθητών του. Στην Ιαπωνία τέτοια παιδιά τα ονομάζουν «φουτόκο». Ωστόσο, η μητέρα του ήθελε να τελειώσει ο γιος της το σχολείο με κάθε τρόπο. Όσο περισσότερο προσπαθούσε η μητέρα του να τον κάνει να πηγαίνει στο σχολείο, τόσο ο Μασάτο απομονωνόταν.
Οι αριθμοί των χικικομόρι στην Ιαπωνία
Ο Ιάπωνας ψυχίατρος, Ταμάκι Σάιτο, κατέγραψε πρώτος το φαινόμενο του χικικομόρι τη δεκαετία του ’80 και το 1998 δημοσίευσε ένα βιβλίο για το θέμα. Περίπου 20 χρόνια αργότερα, οι αρχές προσπάθησαν να υπολογίσουν πόσοι Ιάπωνες αρνούνται να βγουν από τα σπίτια τους. Σύμφωνα με μελέτες, περισσότεροι από 613.000 Ιάπωνες, ηλικίας από 40 έως 64 ετών, ζουν πλήρως αποκομμένοι από την κοινωνία, οι περισσότεροι δε από αυτούς είναι άνδρες. Ο αριθμός των νεαρών χικικομόρι, ηλικίας από 15 έως 39 ετών, έχει εκτιμηθεί σε 541.000. Περίπου οι μισοί μένουν κλεισμένοι στο σπίτι τους για περισσότερα από επτά χρόνια, ενώ το ένα τρίτο εξαρτάται οικονομικά από τους γονείς του.
Σύμφωνα όμως με τον Σάιτο, αυτά τα δεδομένα δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική εικόνα. Ο έγκριτος ψυχίατρος εκτιμά ότι υπάρχουν περίπου 2.000.000 χικικομόρι στη χώρα και πιστεύει ότι σύντομα ο αριθμός τους θα αυξηθεί και θα φτάσει τα 10 εκατομμύρια.
Η ιστορία του Γιαμάσε που μένει κλεισμένος σε ένα μικρό δωμάτιο
Στη σύγχρονη ιαπωνική κουλτούρα, ένας χικικομόρι συσχετίζεται με έναν νεαρό ήρωα των κινουμένων σχεδίων άνιμε (anime), ο οποίος κάθεται σε ένα ακατάστατο δωμάτιο. Ωστόσο, η ρομαντική εικόνα του νεαρού που παρουσιάζεται δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Η ζωή του χικικομόρι είναι πολύ δύσκολη δοκιμασία, τόσο για τον ίδιο όσο και για τους γονείς του.
Ο 50χρονος Κένζι Γιαμάσε ζει στο Τόκιο με την 87χρονη μητέρα του. Ο άνδρας πάσχει από διαταραχή υπερκινητικότητας και έλλειψη προσοχής. Η διάγνωση έγινε πριν από τέσσερα χρόνια, είναι όμως άγνωστο για πόσο καιρό έπασχε πραγματικά από τη διαταραχή αυτή.
Τα προβλήματά του ξεκίνησαν όταν ήταν ακόμα παιδί. Οι γονείς του Γιαμάσε χώρισαν όταν ήταν 10 ετών και στο σχολείο ένιωθε άβολα, επειδή τον προσέβαλλαν οι συμμαθητές του, ενώ οι δάσκαλοι δεν ήταν ικανοποιημένοι με την πρόοδό του. Στο πανεπιστήμιο, που το πρόγραμμα ήταν πιο χαλαρό, ο Γιαμάσε δεν ανταποκρίθηκε όπως θα έπρεπε. Ποτέ δεν προλάβαινε να ολοκληρώσει τις εργασίες του εγκαίρως και κινδύνευε με διαγραφή από τη σχολή του. Το πτυχίο το πήρε, όμως δεν στάθηκε τυχερός με τη δουλειά, καθώς δεν κατάφερε να στεριώσει πουθενά.
«Διάβαζα ή κοιμόμουν στο δωμάτιό μου, δεν ένιωθα όμως καμία ευχαρίστηση», είπε στους δημοσιογράφους που τον επισκέφθηκαν. Μένει σε ένα μικρό δωμάτιο με κλειστές κουρτίνες, ένα κρεβάτι, ένα γραφείο με υπολογιστή, βιβλία και κουτιά.
«Πραγματικά δεν ήθελα να επιστρέψω στην κοινωνία. Φοβόμουν άλλη μια δυσάρεστη εμπειρία. Όχι πως μου άρεσε να μένω στο σπίτι, αλλά ήταν καλύτερο από το να πάω στη δουλειά», εξηγεί.
Η οικογένεια του Γιαμάσε είναι μια από τις αρκετές οικογένειες με άνεργο προστατευόμενο μέλος άνω των 50 ετών και γονείς άνω των 80 ετών. «Ντρέπομαι για την ταλαιπωρία που περνά η μητέρα μου. Θα έπρεπε να τη φροντίζω εγώ εδώ και πολύ καιρό, αλλά μέχρι στιγμής ισχύει το αντίθετο», παραδέχεται ο ίδιος. Είναι όμως αδύνατο να αλλάξει κάτι στην κατάσταση.
Τι γίνεται με τους ηλικιωμένους χκικομόρι
Μετά τον θάνατο των γονιών τους, ορισμένοι ηλικιωμένοι χικικομόρι δεν έχουν χρήματα για να ζήσουν. Κάποιοι ξοδεύουν τα χρήματα που κληρονόμησαν, ενώ άλλοι απευθύνονται για βοήθεια στις κοινωνικές υπηρεσίες.
Χικικομόρι: Ασθένεια ή κοινωνικό φαινόμενο;
Σύμφωνα με τον Ταμάκι Σάιτο το «χικικομόρι» δεν είναι ασθένεια, αλλά ένα κοινωνικό φαινόμενο. Αντίθετα, κάποιοι άλλοι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν τύπο ψυχικής διαταραχής. Όλοι συμφωνούν ότι για να επανενταχθεί ένας χικικομόρι στην κοινωνία, χρειάζεται υποστήριξη και ψυχοθεραπεία.
Χικικομόρι και εγκληματικές τάσεις
Πρόσφατα, οι αρχές της Ιαπωνίας συμφώνησαν ότι πρέπει να κάνουν κάτι για αυτούς τους ανθρώπους. Από τον Απρίλιο του 2019, οι κοινωνικές υπηρεσίες που ασχολούνται με τους χικικομόρι στο Τόκιο είναι στην αρμοδιότητα του δημοτικού συστήματος υγείας. Προηγουμένως, τα θέματα αυτά τα διαχειριζόταν η αστυνομία, επειδή η αποκοινωνικοποίηση οδηγεί συχνά στα εγκλήματα.
Το 2000 στην πόλη Νιιγκάτα συνελήφθη ένας χικικομόρι, ο οποίος είχε απαγάγει ένα μικρό κορίτσι και το κρατούσε για περισσότερα από εννέα χρόνια. Την ίδια χρονιά, ένας άλλος χικικομόρι ενεπλάκη σε περιστατικό ομηρείας σε ένα λεωφορείο και σκότωσε έναν επιβάτη.
Ωστόσο, ο Ταμάκι Σάιτο θεωρεί ότι η απομόνωση από την κοινωνία και οι εγκληματικές τάσεις δεν συνδέονται με κανέναν τρόπο. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του, όταν τέτοια εγκλήματα διαπράττονται σε δυτικές χώρες, η προσοχή της κοινωνίας εστιάζεται στα θύματα. Στην Ιαπωνία το επίκεντρο είναι ο εγκληματίας και η οικογένειά του. Γι’ αυτόν τον λόγο, τυχόν παρέκκλιση από την κανονικότητα ενός από τα μέλη της οικογένειας αποκρύπτεται. Αυτό περιπλέκει την κατάσταση με το χικικομόρι.
Αναγνωρίζοντας το πρόβλημα
Η μητέρα του 25χρονου Μασάτο έχει ένα πρόγραμμα στο τοπικό ραδιόφωνο, στο οποίο εξηγεί πόσο σημαντικό είναι για τους γονείς να αναγνωρίσουν το πρόβλημα του παιδιού τους και να μπορέσουν να το βοηθήσουν. Στο πρόγραμμά της προσκαλεί τους επιχειρηματίες, οι οποίοι έχουν δυνατότητα να προσλάβουν χικικομόρι, για να τους βοηθήσουν να προσαρμοστούν στη κοινωνική ζωή.
Υπάρχουν όμως και υπερβολές. Υπήρξαν κάποια τηλεοπτικά προγράμματα σχετικά με τις οργανώσεις, όπου τα μέλη τους εξανάγκαζαν με τη βία τους χικικομόρι να βγουν από τα σπίτια τους.
«Πιάνουν κάποιον χικικομόρι, τον βάζουν σε ένα αυτοκίνητο και τον πηγαίνουν σε ένα κέντρο αποκατάστασης. Εκεί προσπαθούν να κάνουν κάτι μαζί του, δεν υπάρχει όμως κάποιο αποτέλεσμα. Μετά τη θεραπεία, ο χικικομόρι σέρνεται πίσω στη σπηλιά του» δήλωσε στους δημοσιογράφους ο πρώην χικικομόρι, Ναοχίρο Κιμούρα.
Δεν θεωρούσε τον εαυτό του πραγματικό χικικομόρι, επειδή έβγαινε βόλτα με τον σκύλο του και μπορούσε να είναι σε κάποιους χώρους όπου δεν γνώριζε κανέναν. Μια μέρα οι γονείς του μαζί με δύο αστυνομικούς και κοινωνικούς λειτουργούς τού ζήτησαν να μιλήσει σε έναν ψυχοθεραπευτή.
Ο Κιμούρα επέστρεψε στη φυσιολογική ζωή, αν και η αποκατάσταση και η θεραπεία του τού πήραν πάνω από τρία χρόνια. Είναι όμως σίγουρος ότι υπάρχουν τρόποι για να σωθεί ένας χικικομόρι, όμως δεν πρέπει να γίνεται με βίαιες πράξεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου