Θερμοπύλες,συνεχές πεδίο μαχών

huffingtonpost

Η μάχη των Θερμοπυλών, το 480 π.Χ, είναι ίσως η διασημότερη της Ελληνικής ιστορίας. Η εισβολή του Ξέρξη, ο ηρωισμός του Λεωνίδα και η προδοσία του Εφιάλτη είναι κάτι που γνωρίζουν όλοι. Παραμένει όμως σχετικά άγνωστο, το γεγονός ότι η εκείνη η περίφημη Ελληνοπερσική μάχη δεν ήταν η μοναδική που έγινε στις Θερμοπύλες.

Με τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το 323 π.Χ, πολλές πόλεις-κράτη που βρίσκονταν υπό Μακεδονική κυριαρχία ξεσηκώθηκαν, ξεκινώντας τον λεγόμενο Λαμιακό Πόλεμο. Η αντίδραση σε αυτήν την στασιαστική κίνηση υπήρξε άμεση. Με 13.000 πεζούς και 600 ιππείς, ο Μακεδόνας στρατηγός Αντίπατρος κατευθύνθηκε νότια, αποφασισμένος να καταστείλει την εξέγερση. Ο στρατός των επαναστατημένων πόλεων-κρατών κατέλαβε με την σειρά του τα στενά των Θερμοπυλών, για να αναχαιτίσει την κάθοδο του εχθρού. Όταν οι δύο αντίπαλοι συγκρούστηκαν, ο Αντίπατρος ηττήθηκε και υποχώρησε στην Λαμία, όπου και πολιορκήθηκε. Παρόλα αυτά, ο πόλεμος έληξε την επόμενη χρονιά με νίκη των Μακεδόνων.

Το 279 π.Χ, γύρω στους 30.000 Γαλάτες με αρχηγό τον Βρέννο εισέβαλαν στην Ελλάδα και διασχίζοντας Μακεδονία και Θεσσαλία έφτασαν στις Θερμοπύλες. Εκεί, βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον συνασπισμένο στρατό διαφόρων πόλεων-κρατών, ο οποίος απέκρουσε εύκολα την πρώτη επίθεση των επιδρομέων. Ο Βρέννος τότε έστειλε μερικούς πολεμιστές του να λεηλατήσουν την Αιτωλία. Ήταν ένας έξυπνος αντιπερισπασμός. Οι Αιτωλοί, που αποτελούσαν το 1/3 του Ελληνικού στρατεύματος, έσπευσαν να υπερασπιστούν τα σπίτια τους, εγκαταλείποντας τις Θερμοπύλες. Ο Βρέννος προσπάθησε να κυκλώσει τους αποδυναμωμένους αντιπάλους του από την Ανοπαία Ατραπό, την οποία είχε χρησιμοποιήσει και ο Ξέρξης το 480 π.Χ. Εκείνοι όμως αντιλήφθηκαν τον ελιγμό και κατάφεραν να αποσυρθούν εγκαίρως. Οι εισβολείς πέρασαν τις Θερμοπύλες, μόνο και μόνο για να αποδεκατιστούν αργότερα από την κακοκαιρία και τις συνεχείς επιθέσεις των Ελλήνων, ενώ ο Βρέννος αυτοκτόνησε.


Τον Απρίλιο του 191 π.Χ, ο Αντίοχος Γ΄ της Συρίας, βασιλιάς των Σελευκιδών, κατέλαβε τα στενά των Θερμοπυλών για να ανακόψει την κάθοδο του προελαύνοντος Ρωμαϊκού στρατού. Ο Έλληνας ηγεμόνας διέθετε 10.500 άνδρες έναντι 25.000 των αντιπάλων του, αλλά στηριζόταν στους πολεμικούς του ελέφαντες, στην οχυρωμένη θέση του και στους καταπέλτες του. Αρχικά, οι Έλληνες κατάφεραν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις επιθέσεις του εχθρού. Σύντομα όμως οι Ρωμαίοι εκτέλεσαν κυκλωτική κίνηση, διαβαίνοντας την Ανοπαία Ατραπό, και εξουδετέρωσαν την φρουρά που υπήρχε εκεί. Οι δυνάμεις του Αντίοχου Γ΄ πλαγιοκοπήθηκαν και έχασαν την συνοχή τους. Ο Σελευκίδης βασιλιάς υπέστη ολοκληρωτική ήττα, καθώς σχεδόν όλοι οι στρατιώτες του φονεύθηκαν από τους Ρωμαίους.

Το 267 μ.Χ, οι Έρουλοι, ένας αρχαίος Γερμανικός λαός, εισέβαλαν στην Ελλάδα και άρχισαν να προελαύνουν νότια. Αιφνιδιασμένη η Ρωμαϊκή διοίκηση αποφάσισε να σταματήσει τους επιδρομείς στις Θερμοπύλες. Η αποστολή αυτή ανατέθηκε σε έναν στρατηγό με το όνομα Μαριανός, χωρίς όμως να του δοθούν τα απαιτούμενα στρατεύματα. Εκείνος, συγκέντρωσε όσους περισσότερους Έλληνες μπορούσε και τους εξόπλισε με οτιδήποτε ήταν διαθέσιμο: ακόντια, τσεκούρια, αυτοσχέδιες λόγχες και γεωργικά εργαλεία. Πριν την μάχη, ο Μαριανός υπενθύμισε στους άνδρες του τον ηρωισμό των προγόνων τους εναντίον των Περσών στις Θερμοπύλες. Οι πηγές δεν αναφέρουν ξεκάθαρα το αποτέλεσμα της αναμέτρησης. Κρίνοντας όμως από το ότι η Αθήνα καταστράφηκε από τους Έρουλους το 267 μ.Χ, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι οι εισβολείς επικράτησαν.

Τον Απρίλιο του 1204, οι ιππότες της Δ΄ Σταυροφορίας κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και άρχισαν να επεκτείνουν την κυριαρχία τους και στα υπόλοιπα εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Την κατάκτηση της Ελλάδας ανέλαβε ο μαρκήσιος Βονιφάτιος ο Μομφερατικός, ο οποίος ξεκίνησε από την Θεσσαλονίκη, επικεφαλής μια στρατιάς Γάλλων, Γερμανών, Φλαμανδών και Λομβαρδών. Οι Λατίνοι κατευθύνθηκαν νότια, χωρίς να συναντήσουν αντίσταση. Στα στενά των Θερμοπυλών όμως τους περίμενε ο Λέων Σγουρός, τοπικός άρχοντας του Ναυπλίου, μαζί με τα στρατεύματά του. Κατά την μάχη που ακολούθησε, η ορμητική επίθεση του ιππικού των Σταυροφόρων ανάγκασε τελικά τον Έλληνα ηγεμόνα να υποχωρήσει στην Κόρινθο.

Στις 19 Οκτωβρίου 1825, κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, η περιοχή μεταξύ Θερμοπυλών και Λαμίας αποτέλεσε το πεδίο μιας ακόμα πολύνεκρης μάχης. Τα στρατιωτικά σώματα των Γκούρα, Κριεζιώτη, Μαυροβουνιώτη και Τράκα, συγκρούστηκαν με δύναμη 800 Οθωμανών, που προέρχονταν από τα Σάλωνα. Η μάχη κράτησε 4 ώρες και έληξε με ήττα των Τούρκων, οι οποίοι είχαν 200 νεκρούς.

Τον Απρίλιο του 1941, ο Χίτλερ εισέβαλε στην Ελλάδα, παραβιάζοντας τα βόρεια σύνορα της. Οι Βρετανικές δυνάμεις που βρίσκονταν στην χώρα αδυνατούσαν να συγκρατήσουν την Γερμανική προέλαση κι έτσι αποφασίστηκε η οριστική αποχώρησή τους. Νεοζηλανδικές και Αυστραλιανές μονάδες έλαβαν θέσεις στις Θερμοπύλες, για να καθυστερήσουν τα ναζιστικά στρατεύματα, καλύπτοντας την υποχώρηση των φίλιων τμημάτων προς Νότο. Οι εισβολείς επιτέθηκαν στα στενά με αεροπορία και τεθωρακισμένα και επιχείρησαν να πλαγιοκοπήσουν τους αντιπάλους, τους, εφαρμόζοντας τακτική παρόμοια με αυτήν του Ξέρξη. Τελικά, τις πρώτες ώρες της 25ης Απριλίου, Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί κατάφεραν να απαγκιστρωθούν και να υποχωρήσουν προς τα Μέγαρα και την Αθήνα.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η περιοχή των Θερμοπυλών αποτέλεσε επανειλημμένα πεδίο μάχης ανάμεσα στους Έλληνες αντιστασιακούς και τους κατακτητές. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1943, αντάρτες της 13ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ συγκρούστηκαν με 650 άνδρες της 4ης μεραρχίας των SS. Μετά από 15 ώρες μάχης, οι Γερμανοί υποχώρησαν, αφήνοντας πίσω τους δεκάδες νεκρούς και τραυματίες. Οι συγκρούσεις στις Θερμοπύλες επαναλήφθηκαν στις 28 και 29 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς, με τους Έλληνες αντάρτες να επικρατούν και πάλι.