Χριστιανοί αναρχικοί και κράτος

http://adrahti.blogspot.com/2021/10/blog-post_23.html

 […] ἂν ὁ Θεὸς ἐγκρίνει τὶς κρατικὲς ἐξουσίες, εἶναι μόνο γιὰ νὰ διατηρήσει μιὰ τάξη ἀνάμεσα σὲ αὐτοὺς ποὺ ἀρνοῦνται νὰ ἀκολουθήσουν τὶς ἐπιταγές του. Μὲ ἄλλα λόγια, τὸ κράτος μπορεῖ νὰ φέρει μιὰ ἐγκυρότητα γιὰ τοὺς μὴ χριστιανοὺς ἀλλὰ ἂν «ὅλοι πραγματικὰ ἀκολουθοῦσαν τὰ χνάρια τοῦ Χριστοῦ, τὸ κράτος θὰ ἐξανεμιζόταν».[1] Ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ τὸ κράτος πρὸς χάριν τῆς κοσμικῆς τάξης μόνο ἐπειδὴ δὲν ἀκολουθήθηκαν οἱ ἐντολές του γιὰ μιὰ εἰρηνικὴ καὶ δίκαιη κοινωνία. Σὲ μιὰ κοινότητα χριστιανῶν, οἱ ἐξουσίες αὐτὲς θὰ ἦταν περιττές. Ἔτσι, γιὰ πολλοὺς χριστιανοὺς ἀναρχικούς, τὸ κράτος παραμένει ἕνα ἀναγκαῖο κακὸ ἀνάμεσα στοὺς μὴ χριστιανούς, ἀλλὰ μόνο ἐπειδὴ ἀρνοῦνται νὰ ἀκολουθήσουν τὶς ἐντολὲς τοῦ Ἰησοῦ. Τὸ κράτος εἶναι βίαιο καὶ μὴ χριστιανικὸ καὶ ὁ Θεὸς ζητᾶ ἀπὸ ὅλους νὰ τὸ ξεπεράσουν. Ἀλλὰ ὅσο ἡ ἐναλλακτικὴ τοῦ Ἰησοῦ δὲν γίνεται ἀποδεκτή, τὸ κράτος παραμένει ἡ μόνη λύση γιὰ νὰ ἐπανορθώσει ὁ Θεὸς τὶς ἁμαρτίες καὶ τὶς ἀδικίες. Τὸ κράτος εἶναι ἕνα σύμπτωμα τῆς ἀνθρώπινης ἀτέλειας καὶ γίνεται ἀνεκτὸ ἀπὸ τὸ Θεὸ μόνο ἐπειδὴ ἀποδέχεται τὸ ὅτι τὸν ἔχουμε ἀπορρίψει.

Φυσικά – καὶ μὲ ἀπογοήτευση γιὰ τοὺς μὴ χριστιανοὺς ἀναρχικούς – αὐτὸ ὑπονοεῖ ὅτι ὁ χριστιανικὸς ἀναρχισμὸς προορίζει τὸν ἀναρχισμὸ μόνο γιὰ τοὺς χριστιανούς.[2] Ἀνάμεσα στοὺς μὴ χριστιανοὺς τὸ κράτος εἶναι ἕνας ἀποδεκτός, ἂν καὶ ἀτυχὴς καὶ ἀτελής, ὑπηρέτης τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ ἡ θέση σὲ καμία περίπτωση δὲν ἀκυρώνει τὴ σκληρὴ κριτικὴ τῶν χριστιανῶν ἀναρχικῶν ἐνάντια στὸ κράτος.[3] Ἄλλωστε, οἱ τελευταῖοι ἐπιζητοῦν τὴν ἀποδοχὴ τῆς διδασκαλίας τοῦ Ἰησοῦ ἀπὸ τοὺς πάντες – ἐπιθυμοῦν τὴ στροφὴ ὁλόκληρης τῆς κοινωνίας στὸν ἀληθινὸ χριστιανισμό. Ἀλλὰ τὴν ἴδια στιγμή, σύμφωνα μὲ τὸν Παῦλο, πρέπει νὰ ἀνεχτοῦν τὴν παρουσία τοῦ κράτους ὡς ἕνα ἀτυχὲς σύμπτωμα τῆς ἀπόρριψης τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὴν κοινωνία.[4] Ὁ χριστιανισμὸς ξεπερνᾶ τὸ κράτος ὰλλὰ τὸ ἀνέχεται ἀνάμεσα στοὺς εἰδωλολάτρες. Αὐτὸ εἶναι πού, γιὰ πολλοὺς χριστιανοὺς ἀναρχικούς, ὑπονοεῖ ὁ Παῦλος στὴν Πρὸς Ρωμαίους 13. Ὑπενθυμίζει στοὺς χριστιανοὺς τοὺς λόγους ὕπαρξης τοῦ κράτους, καλώντας τους ταυτόχρονα νὰ ὑπομείνουν καὶ νὰ συγχωρήσουν αὐτὴν τὴν παγανιστικὴ ἀπόρριψη τοῦ Θεοῦ. 

Ἔτσι, τὸ μήνυμα πίσω ἀπὸ αὐτὴν τὴ θέση εἶναι, γιὰ νὰ γίνει σαφές, «ὅτι οἱ χριστιανοὶ δὲν ἀποτελοῦσαν μιὰ σέκτα ἀνατροπῆς τοῦ Καίσαρα καὶ ἐπιβολῆς τῆς θρησκείας τους σὲ ὅλους».[5] Τὸ μέλημα τοῦ Παύλου εἶναι νὰ μὴν ἐμπλακοῦν οἱ χριστιανοὶ σὲ ὁποιαδήποτε βίαιη ἐξέγερση – παρόλη τὴν καταδίωξή τους.[6] Μηνύει στοὺς χριστιανοὺς τῆς Ρώμης «νὰ μείνουν μακριὰ ἀπὸ κάθε ἐπιθυμία …ἀνταρσίας,» καί, ἀντίθετα, νὰ υἱοθετήσουν μιὰ ἀγαπητικὴ «συμπεριφορὰ μὴ ἀντίστασης ἀπέναντι στὴν τυραννικὴ κυβέρνηση»,[7] μιὰ συμπεριφορὰ ποὺ ἔτσι θὰ «ἔθετε ἕνα παράδειγμα ταπεινότητας καὶ εἰρηνικῆς διαβίωσης γιὰ τοὺς ἄλλους».[8] Μὲ ἄλλα λόγια, ἡ Πρὸς Ρωμαίους 13 «ἐπιδιώκει νὰ ἐφαρμόσει τὴν ἐντολὴ τῆς ὰγάπης σὲ συνθῆκες ὅπου οἱ χριστιανοὶ ἔδειχναν μιὰ ἀπέχθεια γιὰ τὶς ἀρχές».[9] Δὲν νομιμοποιεῖ τὸ κράτος ὅπως δὲν νομιμοποιεῖ καὶ ὁποιαδήποτε ἐξέγερση ἐναντίον του. Ὑπενθυμίζει στοὺς χριστιανοὺς πὼς ὁ Ἰησοῦς ἀρνήθηκε νὰ συνταχθεῖ μὰ αὐτὸν τὸν τύπο ἐπαναστατικῆς πολιτικῆς, πώς, ἀντίθετα, ἡ χριστιανικὴ ἐπανάσταση θὰ λάβει χώρα θέτοντας τὸ παράδειγμα τῆς ἀγάπης, τῆς συγχώρεσης καὶ τῆς θυσίας. […]

ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ: ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΕΦ. 13, «ΤΑ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΟΣ ΤΩ ΚΑΙΣΑΡΙ» ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ, Άρθρο δημοσιευμένο στο συλλογικό τόμο Alexandre J. M. E. Christoyannopoulos (editor), Religious Anarchism, New Perspectives, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle, 2009.

 

[1] Brock, The Political and Social Doctrines of the Unity of Czech Brethren in the Fifteenth and Early

Sixteenth Centuries (The Hague: Mouton and Co., 1957), 48.

[2] Βλ. Γιὰ παράδειγμα Vernard Eller, Christian Anarchy: Jesus’ Primacy over the Powers (Eugene: Wipf and Stock, 1987), 12.

[3] Και εδώ, για λεπτομέρειες, βλ. Christoyannopoulos, Christian Anarchism: A Political Commentary on the Gospel (Exeter: Imprint Academic, 2010).

[4] Πρέπει να σημειωθεί πως ενώ αυτή η άποψη συνοψίζει το συμπέρασμα στο οποίο φτάνουν οι

χριστιανοί αναρχικοί που δίνουν μια ευκαιρία στον Παύλο και βλέπουν τις επιστολές του ως

αυθεντικά συμβατές με τη διδασκαλία του Ιησού, δεν είναι αυτή την οποία θα συμμερίζονταν αυτοί

που τον απορρίπτουν - συγκεκριμένα ο Tolstoy. Για κάποιον σαν τον Tolstoy, που οικουμενοποιεί τις

εντολές του Ιησού με το να τις θεμελιώνει σε έναν παγκόσμιο λόγο, το κράτος είναι διαβολικό και δεν

θα έπρεπε να γίνεται ανεκτό αλλά να ξεπερνιέται – τελεία και παύλα. Και έπειτα, υπό μια έννοια, για

όλους τους χριστιανούς αναρχικούς, οι μη χριστιανοί είναι εκείνοι που δεν έχουν πλήρως κατανοήσει

ή δει την αλήθεια. Επιπλέον, όλοι οι χριστιανοί αναρχικοί συνιστούν ανοχή, αγάπη και

συγχωρητικότητα προς όλους εκείνους που σφάλλουν στεκόμενοι στο πλευρό του κακού. Έτσι,

τελικά, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτοί που απορρίπτουν τον Παύλο όσον αφορά στα

συμπεράσματα στα οποία φτάνουν αυτοί που τον αποδέχονται, είναι πιθανώς λιγότερο σημαντικές από

όσο αρχικά φαίνονταν.

[5] Michael Tennant,Christianarchy? (Strike the Root), http://www.strike-the-root.com/51/tennant/tennant5.html, §19.

[6] Enrico C. S. Molnár, A Study of Peter Chelčický’s Life and a Translation from Czech of Part One

of His Net of Faith, ed. Tom Lock, 110.

[7] Yoder, 202. Βλ. επίσης Ninety–Five Theses in Defense of Patriarchy, thesis 40. Penner, 90-94.

Wink, 60. Yoder, 185-187.

[8] Tennant, §19.

[9] Jacques Ellul, Anarchy and Christianity, trans. George W. Bromiley (Grand Rapids: William B. Eerdmans, 1991), 170.