Το (τηλεοπτικό) φαινόμενο Squid Game

https://www.ertnews.gr/eidiseis/mono-sto-ertgr/squid-game-i-pio-dimofilis-seira-stin-istoria-toy-netflix-me-111-ekatommyria-provoles-pos-exigeitai-to-fainomeno/

Δάφνη Σκαλιώνη

 Το Squid Game, η σειρά του Netflix από τη Νότια Κορέα, έγινε επίσημα το πιο δημοφιλές σόου της πλατφόρμας, έχοντας συμπληρώσει 111 εκατομμύρια προβολές σε λιγότερο από έναν μήνα από την πρεμιέρα του, αφήνοντας στη δεύτερη θέση την μεγάλη επιτυχία του 2020, το Bridgerton.

«Το Squid Game έφτασε επίσημα τους 111 εκατομμύρια θεατές- καθιστώντας το το μεγαλύτερο λανσάρισμα σειράς στην ιστορία μας!» έγραψαν εκπρόσωποι του Netflix σε tweet.

Το δυστοπικό δράμα από τη Νότιο Κορέα, αποτελεί παράδειγμα της αυξανόμενης έμφασης που δίνει το Netflix στη μεταγλώττιση και τον υποτιτλισμό σειρών σε όσο το δυνατόν περισσότερες γλώσσες, πρακτική στην οποία δεν επενδύουν σε τέτοιο βαθμό οι ανταγωνιστές του. Το Squid Game έφτασε γρήγορα στο Νο 1 σε 90 χώρες μετά το ντεμπούτο του τον Σεπτέμβριο.

Η σειρά ακολούθησε μια πορεία που καθιερώθηκε τα τελευταία χρόνια από μη αγγλόφωνες παραγωγές της πλατφόρμας, όπως το Casa De Papel, το Dark και το Lupine, αλλά κατάφερε πολύ υψηλότερο βαθμό διείσδυσης.

Έτσι λοιπόν διαμορφώνεται πλέον η λίστα με τις κορυφαίες σειρές στην ιστορία του Netflix, με βάση τις προβολές:

1. Squid Game: Season 1, κυκλοφόρησε 9/17/2021 – 111 εκατομμύρια
2. Bridgerton: Season 1, κυκλοφόρησε 12/25/2020 – 82 εκατομμύρια
3. Lupin: Part 1, κυκλοφόρησε 1/8/2021 – 76 εκατομμύρια
4. The Witcher: Season 1, κυκλοφόρησε 12/20/2019 – 76 εκατομμύρια
5. Sex/Life: Season 1, κυκλοφόρησε 6/25/2021 – 67 εκατομμύρια
6. Stranger Things 3, κυκλοφόρησε 7/4/2019 – 67 εκατομμύρια
7. Money Heist: Part 4, κυκλοφόρησε 4/2/2020 – 65 εκατομμύρια
8. Tiger King: Season 1, κυκλοφόρησε 3/20/2020 – 64 εκατομμύρια
9. The Queen’s Gambit, κυκλοφόρησε 10/23/2020 – 62 εκατομμύρια
10. Sweet Tooth: Season 1, κυκλοφόρησε 6/4/2021 – 60 εκατομμύρια

Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύνολο των λογαριασμών Netflix παγκοσμίως είναι περίπου 208 εκατομμύρια.

Η παγκόσμια φρενίτιδα που προκαλεί η σειρά

Σε τι οφείλει τη δημοτικότητά της η σειρά του Hwang Dong-hyuk;

Η υπόθεση είναι η εξής: 456 άνθρωποι που είναι καταστροφικά υπερχρεωμένοι, ανταγωνίζονται για αμύθητα πλούτη σε μια σειρά από δοκιμασίες που άλλοτε είναι ιδιότροπες, άλλοτε τρομακτικές, συνήθως και τα δύο. Μπορεί να χρειαστεί να χαράξουν ένα σχήμα κηρήθρας με μια καρφίτσα ή να παραμείνουν ακίνητοι ενώ ένα γιγαντιαίο ρομπότ τους φωνάζει «κόκκινο φως». Δύο μειονεκτήματα υπάρχουν: Αν χάσουν, θα τους πυροβολήσουν στο κεφάλι. Και μπορεί να υπάρχει μόνο ένας νικητής.

Η σειρά προκάλεσε (και συνεχίζει να προκαλεί) ενός είδους φρενίτιδα σε όλον τον πλανήτη.

Μια άτυχη γυναίκα που έτυχε να είναι κάτοχος στην πραγματική ζωή του τηλεφωνικού αριθμού που πρέπει να καλέσουν οι παίκτες στη σειρά προκειμένου να συμμετάσχουν στα παιχνίδια, έχει κατακλυστεί από χιλιάδες μηνύματα και κλήσεις…

Το κοστούμι του κακού εξαντλήθηκε στους ιστοτόπους cosplay… Όλοι ξέρουμε ποιο θα είναι το κυρίαρχο θέμα μεταμφίεσης στις φετινές απόκριες!

Μία πινακίδα σε δρόμο έξω από το Λονδίνο προκάλεσε πανικό στα social media για το αν δείχνει την κατεύθυνση προς το Squid Game, αναγκάζοντας την αστυνομία να προβεί σε επίσημη ανακοίνωση για να τους καθησυχάσει.

Η φρενίτιδα όμως έχει και ανησυχητικές εκφάνσεις…

Έφηβοι πλακώθηκαν έξω από ένα αυτοσχέδιο κατάστημα Squid Game στο Παρίσι… Μαθητές σε σχολείο στο Βέλγιο μιμούνται τη σειρά, ξυλοκοπώντας τους χαμένους.

Προειδοποιήσεις στέλνονται σε γονείς από σχολεία που επισημαίνουν ότι η σειρά έχει σήμανση για άνω των 18 και θα πρέπει τα παιδιά να μην τη βλέπουν. Και αυτό κάνει τα παιδιά να θέλουν ακόμα περισσότερο να τη δουν.

Υπάρχει μόνο μία σεζόν με εννέα ωριαία επεισόδια. Τελειώνει γρήγορα, αλλά όταν τα παιδιά το δουν όλο, επιστρέφουν στην αρχή και το παρακολουθούν ξανά. Ή παίζουν τον κόσμο του Squid Game στην πλατφόρμα ψηφιακών παιχνιδιών Roblox.

Δεν υπάρχει αμφιβολία, το δράμα είναι συναρπαστικό. Αλλά η ένταση του ενδιαφέροντος, ειδικά μεταξύ των νέων, είναι αξιοσημείωτη. Τι συμβαίνει λοιπόν στα παιδιά; Μήπως πρέπει να ανησυχούμε;

Τα παιχνίδια θανάτου και τα αδιέξοδα του καπιταλισμού

Την τάση αυτή προσέλκυσης των νέων από δυστοπικά περιβάλλοντα όπου οι χαρακτήρες παίζουν μέχρι θανάτου, ο λέκτορας ψηφιακών πολιτισμών στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, Mark Johnson, την περιγράφει ως «είδος παιχνιδιού θανάτου». Θυμίζουμε μεταξύ άλλων που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία το Battle Royale, τα Hunger Games, το Maze Runner, το Exam. Εκεί που η ζωή είναι ασήμαντη, η νίκη είναι πλουσιοπάροχη, οι κανόνες είναι στρατηγικοί, αλλά υπάρχει και ένα μεγάλο ποσοστό τύχης που απαιτείται.

«Αν μπεις στην πιο αδύναμη ομάδα, απλώς χάνεις, κακοτυχία, πεθαίνεις. Στο Battle Royale αν έχεις ένα μαχαίρι αντί για Uzi, απλά χάνεις», εξηγεί ο Johnson μιλώντας στην Guardian. Κατά την άποψή του, πρόκειται για μια κριτική στην «κεντρική εγγενή ιδέα του ύστερου καπιταλιστικού κόσμου, ότι όλα είναι σκληρή δουλειά, όλα είναι δεξιότητες, όλοι φτάνουν εκεί που ανήκουν σε μια τέλεια παγκόσμια κοινωνία. Όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί αποδεικνύεται ότι δεν σημαίνουν τίποτα».

Ο Barry Watt, ψυχαναλυτής που εργάζεται κυρίως με άστεγους νέους, λέει ότι είναι ένα πολύ αναγνωρίσιμο μοτίβο, «όπου ένα άτομο ή μια ομάδα πρέπει να προσφερθούν θυσιαστικά, ως ένας τρόπος για να τεθούν όρια στη βία της κοινότητας». Το συναντάμε στα πρώτα θρησκευτικά κινήματα, αλλά και στην κουλτούρα των συμμοριών και στα καταφύγια αστέγων: αντανακλά μια βαθιά αίσθηση επισφαλείας.

Ο Watt το εντάσσει επίσης στο πλαίσιο της «στροφής των νέων σε ιαπωνικά και κορεατικά anime και manga, αναζητώντας μια απάντηση στην εμπειρία τους που δεν τους τη δίνει η δυτικοευρωπαϊκή κουλτούρα». Οι χαρακτήρες, λέει, εναλλάσσονται μεταξύ χαμηλού θυμικού (δεν νιώθουν τίποτα) και υψηλής βίας, παρουσιάζοντας ένα αρκετά στενό συναισθηματικό εύρος.

Αναφέρεται στην ιδέα ότι αυτό θα μπορούσε να προσελκύει τον αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ως μη νευροτυπικό, για τους οποίους η παλαιού τύπου αφήγηση, με τα επίπεδα χαρακτηρισμού της, είναι περίπλοκη. Ο Johnson ωστόσο έχει μια διαφορετική ερμηνεία, ότι είναι το ίδιο το παιχνίδι που ισοπεδώνει τους χαρακτήρες, «ο υπερβολικός ανταγωνισμός μετατρέπει τους κανονικούς ανθρώπους σε τέρατα».

Το Squid Game διαθέτει μία μοναδικότητα στο είδος των «παιχνιδιών θανάτου». Το κυρίαρχο άγχος μέχρι τώρα ήταν συνήθως η κατάρρευση του περιβάλλοντος, τα σκηνικά έτειναν να είναι μετα-αποκαλυπτικά, μετά από κάποιο άγνωστο καιρικό ή πολεμικό γεγονός. Τώρα η απειλή είναι το χρέος. Παραδόξως, αυτό το υπερ-πραγματικό και ταυτόχρονα εντελώς εξωπραγματικό δράμα έχει φωτίσει το άγχος που πραγματικά καθοδηγεί την καθημερινή, υπερβολικά υπαρκτή ψυχική ασθένεια.

Η Helen Garnham, από το Rethink Mental Illness, περιγράφει πώς το χρέος επιφέρει την άρνηση, την αίσθηση της ανικανότητας, γιατί συχνά αισθάνεται κανείς ότι «τίποτα δεν μπορεί να γίνει» και ένα «τεράστιο στίγμα, καθώς οι άνθρωποι δεν θέλουν να παραδέχονται ότι έχουν χρέη ή να ζητούν βοήθεια, αισθάνονται ότι πρέπει να το διαχειριστούν μόνοι τους». Η Garnham επισημαίνει αυτήν την ειρωνεία: ενώ έχει γίνει τόση δουλειά για τη μείωση των ταμπού γύρω από την ψυχική υγεία, να καταλάβει ο κόσμος ότι «είναι εντάξει να μην είσαι εντάξει», αλλά το χρέος, ένας τόσο σημαντικός προπομπός ψυχικών ασθενειών, είναι ακόμη καλυμμένο με ντροπή.

Η εξαιρετική επιτυχία του Squid Game καταδεικνύει πόσοι άνθρωποι σχετίζονται με την απεικόνιση των δεινών του καπιταλισμού – και πόσο λίγοι πιστεύουν ότι υπάρχει τρόπος να ξεφύγουν.

Ίσως να μην είναι τυχαίο, που 10 χρόνια μετά από ένα παγκόσμιο οικονομικό κραχ, ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθεί ένα δράμα του οποίου το βασικό μήνυμα είναι: «Θα μπορώ ποτέ να εξοφλήσω αυτό το χρέος; Δεν θα ήταν πιο εύκολο να παίζεις μέχρι θανάτου;» Ίσως τελικά τα παιδιά να μην είναι το πρόβλημα. Ίσως θα έπρεπε να το παρακολουθούν περισσότεροι ενήλικες.

Η ιστορία πίσω από τη δημιουργία της σειράς

Ο δημιουργός Hwang Dong-hyuk λέει ότι του πήρε 10 χρόνια για να ολοκληρώσει τη σειρά.

Μιλώντας στους The Korea Times, αποκάλυψε ότι η ιδέα του ήρθε το 2008. Θεώρησε όμως ότι θα ήταν πολύ τραβηγμένο για τους θεατές.

Παρόλα αυτά ξεκίνησε να γράφει το σενάριο. Του πήρε έξι μήνες για τα δύο πρώτα επεισόδια. Επειδή όμως τον έπνιγαν τα χρέη, κάποια στιγμή αναγκάστηκε να σταματήσει να γράφει για να πουλήσει το λάπτοπ του για 675 δολάρια.

Τελικά κατόρθωσε να ολοκληρώσει το σενάριο. Κι ύστερα ξεκίνησε ο γολγοθάς του, καθώς όλα τα κανάλια στα οποία απευθυνόταν το απέρριπταν.

Ώσπου το 2018 το Netflix αποφάσισε να αναλάβει το ρίσκο.

Ο κόσμος είχε ήδη αλλάξει προς μία κατεύθυνση στην οποία οι βίαιες ιστορίες επιβίωσης ήταν «πραγματικά ευπρόσδεκτες», κι έτσι … ξεκίνησε το παιχνίδι.