O Ζακχαίος

 

Εκείνο τον καιρό, ο Ιησούς μπήκε στην Ιεριχώ και περνούσε μέσα από την πόλη. Εκεί υπήρχε κάποιος, που το όνομά του ήταν Ζακχαίος. Ήταν αρχιτελώνης και πλούσιος. Αυτός προσπαθούσε να δει ποιος είναι ο Ιησούς· δεν μπορούσε όμως εξαιτίας του πλήθους και γιατί ήταν μικρόσωμος. Έτρεξε λοιπόν μπροστά πριν από το πλήθος κι ανέβηκε σε μια συκομουριά για να τον δει, γιατί θα περνούσε από κει. Όταν έφτασε ο Ιησούς στο σημείο εκείνο, κοίταξε προς τα πάνω, τον είδε και του είπε: «Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα, γιατί σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου». Εκείνος κατέβηκε γρήγορα και τον υποδέχτηκε με χαρά. Όλοι όσοι τα είδαν αυτά διαμαρτύρονταν κι έλεγαν ότι πήγε να μείνει στο σπίτι ενός αμαρτωλού. Τότε σηκώθηκε ο Ζακχαίος και είπε στον Κύριο: «Κύριε, υπόσχομαι να δώσω τα μισά από τα υπάρχοντά μου στους φτωχούς και ν’ ανταποδώσω στο τετραπλάσιο όσα έχω πάρει με απάτη». Ο Ιησούς, απευθυνόμενος σ’ αυτόν, είπε: «Σήμερα αυτή η οικογένεια σώθηκε· γιατί κι αυτός ο τελώνης είναι απόγονος του Αβραάμ. Ο Υιός του Ανθρώπου ήρθε για ν’ αναζητήσει και να σώσει αυτούς που έχουν χάσει το δρόμο τους»

O Ζακχαίος ήταν τελώνης. Δηλαδή αν και Εβραίος μάζευε φόρους από τον εβραϊκό λαό για χάρη των Ρωμαίων. Και όχι μόνο αυτό. Πολύ συχνά οι τελώνες ζητούσαν μεγαλύτερα ποσά από αυτά που όριζε ο Ρωμαίος βασιλιάς ώστε κάποια από τα χρήματα αυτά να καταλήγουν στις δικές τους τσέπες. Θα μπορούσαμε να τους παραλληλίσουμε με τους μαυραγορίτες που έδρασαν στη χώρα μας κατά την περίοδο της Κατοχής. Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι επρόκειτο για ανθρώπους ιδιαίτερα αντιπαθείς στον λαό. Οι δε θρησκευτικοί ηγέτες του εβραϊκού λαού θεωρούσαν τους τελώνες ως τους χειρότερους αμαρτωλούς και μολυσμένους. Που σημαίνει ότι δεν τους πλησίαζαν καν. Πόσο μάλλον να τους επισκεφθούν στο σπίτι τους.  

Και όμως αυτόν τον άνθρωπο, τον Ζακχαίο τον τελώνη, ο Χριστός τον πλησίασε. Τον ξεχώρισε από το πλήθος και πήγε στο σπίτι του για να φάει μαζί του. Τον πλησίασε με αγάπη, με καλοσύνη, σαν έναν φίλο Του. Και το αποτέλεσμα; Ο τελώνης που τόσο καιρό όλοι τον κατέκριναν και του χτυπούσαν συνέχεια πόσο αμαρτωλός είναι, μεταστράφηκε. Όχι από την αυστηρότητα και τις δριμείς κατηγορίες που εξαπέλυαν εναντίον του θρησκευτικοί ηγέτες και συμπολίτες αλλά από τη ζεστασιά με την οποία ο Χριστός τον αγκάλιασε. 

Και εδώ τίθεται το θέμα του πως συμπεριφερόμαστε σε έναν αμαρτωλό. Έχει επικρατήσει κατά τους τελευταίους αιώνες, μια νομικίστικη, μια αυστηρή αντιμετώπιση των αμαρτωλών. Συνηθίζουμε, κληρικοί και λαϊκοί, να κατακεραυνώνουμε είτε σε κηρύγματα είτε σε συζητήσεις όσους θεωρούμε αμαρτωλούς. Να τους αποξενώνουμε με τη συμπεριφορά μας. Και ειδικά όσους θεωρούμε πως είναι πιο εύκολοι σαν στόχοι. Είναι όμως αυτή ορθόδοξη προσέγγιση; Μάλλον όχι. Πιθανότατα να υπήρχε αυτή η νοοτροπία στην Ορθόδοξη Εκκλησία αλλά δεν επικράτησε ποτέ. Αυτή η αντιμετώπιση επικράτησε κυρίως στη δυτική εκκλησιαστική σκέψη. Πώς όμως αντιμετώπιζαν οι Ορθόδοξοι τη φανερή αμαρτία; Ας δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Κάποτε ο αββάς Αμμωνάς, μεγάλος Πατέρας της Ερήμου και επίσκοπος, πέρασε από έναν τόπο όπου ζούσε ένας μοναχός ο οποίος είχε σχέσεις με κάποια γυναίκα. Οι άλλοι μοναχοί ζήτησαν να πάει στο κελί του, όπου διέμενε με τη γυναίκα αυτή ώστε να τον πιάσουν στα πράσα. Ο μοναχός τους πήρε χαμπάρι και έκρυψε τη γυναίκα κάτω από ένα πιθάρι. Ο αββάς Αμμωνάς, γνωρίζοντας ως προορατικός τι είχε κάνει ο αμαρτωλός μοναχός, πήγε και έκατσε πάνω στο πιθάρι και είπε στους άλλους μοναχούς να ψάξουν το κελί για να βρουν τη γυναίκα. Φυσικά κανείς δε τόλμησε να σηκώσει τον αββά από το πιθάρι για να το ψάξουν. Αφού λοιπόν δε βρήκαν τίποτα, μάλωσε τους μοναχούς που κατηγόρησαν "άδικα" τον αδελφό τους και τους έδιωξε. Φεύγοντας ο αββάς Αμμωνάς είπε στο μοναχό μόνο το εξής: "Πρόσεχε την ψυχή σου, αδελφέ".

Το να εξουθενώσεις τον αμαρτωλό είναι εύκολο. Το να τον οδηγήσεις στη μετάνοια είναι δύσκολο. Και δεν επιτυγχάνεται με αυστηρότητα, με αφ' υψηλού κριτική και σκληρή γλώσσα. Χρειάζεται διακριτικότητα και ζεστασιά. Τέτοια που πρέπει να έχουμε γενικά οι Χριστιανοί στη ζωή μας. Ειδικά όταν είμαστε ή θεωρούμε πως είμαστε σε θέση ισχύος. Αυτό μας δίδαξε ο Ιησούς για όσους είναι αμαρτωλοί μεν, αδύναμοι δε. Για τους ισχυρούς που αμαρτάνουν θα τα πούμε κάποια άλλη φορά...