Υπερβολές

π. Ἀγαθοκλέους Ἀνδρέας

https://agiazoni.gr/%e1%bd%91%cf%80%ce%ad%cf%81%ce%bc%ce%b5%cf%84%cf%81%ce%b7-%cf%83%cf%85%ce%bc%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%cf%86%ce%bf%cf%81%e1%bd%b0/

 Ἡ ζωὴ ὡς πράξη ἔχει τὴ δική της τέχνη γιὰ νὰ χαρακτηρίζεται ἀπὸ χαρὰ καὶ πληρότητα, ὥστε νὰ εἶναι ὄντως ζωή. Ἀλλὰ χρειάζεται δάσκαλο γιὰ νὰ τὴ μάθει κανεὶς σωστά, ὅπως ὅλες οἱ τέχνες.

Ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοσή μας ἔχει τοὺς πατέρες καὶ τὶς μητέρες, ποὺ μὲ τὸ λόγο καὶ τὴ ζωὴ τοὺς εἰσάγουν τὰ παιδιὰ καὶ μαθητές τους στὸν ὀρθὸ τρόπο ζωῆς, αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε “ὀρθοπραξία”.

Ὅσοι  ἔζησαν πρὶν ἀπό μᾶς, μᾶς ἄφησαν κείμενα ποὺ ἔγραψαν οἱ ἴδιοι ἢ ποὺ ἔγραψαν ἄλλοι γι’ αὐτούς. Ὅσοι ζοῦν στὶς μέρες μας δημιουργοῦν τὴ ζωντανὴ παράδοση ποὺ συνεχίζει τὸ ἴδιο βίωμα, ἀφοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο συνεχίζει τὴ ζωντανὴ παρουσία Του.

Ἕνα σημεῖο σημαντικὸ γιὰ τὴν καθημερινότητά μας, ποὺ οἱ ἅγιοι Πατέρες τὸ ἐπεσήμαναν, εἶναι ἡ ἱκανότητα νὰ ζοῦμε τὸ μέτρο. Ὁ ἀββᾶς Ποιμένας, ὅπως καταγράφεται στὸ βιβλίο “Ἀποφθέγματα Γερόντων”, ὅταν ρωτήθηκε σχετικὰ εἶπε: «τὰ ὑπέρμετρα πάντα τῶν δαιμόνων εἰσίν[1]», δηλαδή, «ὅλα ὅσα ξεπερνοῦν τὸ μέτρο ἀνήκουν στοὺς δαίμονες».

Οἱ δαίμονες ἀναστατώνουν τὴν καρδιά μας, δὲν τὴν εἰρηνεύουν. Δημιουργοῦν ἔνταση, ἄγχος, συγκρούσεις μὲ τοὺς γύρω μας, θυμὸ καὶ ὀργή, σκληρότητα καὶ ἀναλγησία ψυχῆς ποὺ δὲν συγκινεῖται στὸν ἀνθρώπινο πόνο. Κι ὂλ’ αὐτὰ σιγὰ – σιγά, χωρὶς νὰ τὸ καταλάβεις καὶ χωρὶς νὰ ὑποψιαστεῖς ὅτι οἱ ὑπερβολὲς τῆς καθημερινότητας θὰ φέρουν τὴν ἀλλοίωση τοῦ προσώπου σου, πράγμα ποὺ δὲν θέλεις. Γιατί πράγματι εἶναι “ὑπέρμετρο”:

Νὰ ἐργάζεσαι συνεχῶς χωρὶς διακοπῆ.

Νὰ θέλεις νὰ τὰ κάνεις ὅλα τέλεια καὶ στὴν ὥρα τους, χωρὶς νὰ θέτεις προτεραιότητες.

Νὰ προσπαθεῖς νὰ ἱκανοποιήσεις τὰ θελήματα ὅλων χωρὶς διάκριση.

Νὰ παραμελεῖς τὴν προσευχή, ἔστω αὐτὴν τὴν λίγη καὶ καθημερινή, γιὰ νὰ προλάβεις ὅλες τὶς δουλειές.

Νὰ ἀπομονώνεσαι γιὰ προσευχὴ καὶ μελέτη, ὅταν οἱ ἄνθρωποι τῆς οἰκογένειάς σου, περιμένουν τὴν ἐξυπηρέτησή σου.

Νὰ δίνεις, καθημερινά, ὅλο τὸν ἑαυτό σου στὴν ἐργασία καὶ νὰ γυρίζεις στὸ σπίτι, καθημερινά, πτῶμα ἀπὸ τὴν κούραση.

Νὰ ἐπιδιώκεις νὰ ἔχουν ὅλοι καλῆ ἰδέα γιὰ σένα καὶ μάλιστα νὰ προσπαθεῖς νὰ ἱκανοποιήσεις τὶς ἀνάγκες τους ἢ νὰ δικαιολογεῖσαι συνεχῶς γιὰ τὶς ἀδυναμίες σου.

Νὰ προσκολλᾶσαι στὴν οἰκογένειά σου, χωρὶς νὰ σχετίζεσαι μὲ φίλους καὶ συγγενεῖς, νομίζοντας ὅτι ἔχεις ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴν προσωπικὴ πορεία τῶν μελῶν της.

Τελικά, πίσω ἀπὸ τὴν ὑπέρμετρη συμπεριφορὰ κρύβεται ἡ φιλαυτία μας, ποὺ ἐκδηλώνεται εἴτε ὡς φιλαργυρία, εἴτε ὡς φιλοδοξία εἴτε ὡς φιληδονία. Τὰ βασικὰ πάθη, δηλαδή, μὲ τὰ παρακλάδια τους πού μᾶς ταλαιπωροῦν καὶ μᾶς κάνουν καὶ μᾶς νὰ ταλαιπωροῦμε τοῦ ἄλλους.

Ἡ πρακτικὴ μαθητεία κοντὰ σὲ ἀνθρώπους πού, μέσα ἀπὸ τὸ δικό τους ἀγώνα καὶ παθήματα, ἔμαθαν τὸ μέτρο στὴ ζωή τους, ὅπως κι ὁ δικός μας ἀγώνας, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ ποὺ χρειάζεται νὰ ἐπικαλούμαστε, θὰ μᾶς ὁδηγήσουν ἀνεπαίσθητα στὴ διάκριση ποὺ ξέρει νὰ ξεχωρίζει τὴν ὑπερβολὴ ἀπὸ τὸ κανονικὸ γιὰ τὴν κάθε περίπτωση, ὥστε ἡ καθημερινότητά μας νὰ κυλᾶ ὡραῖα καὶ χαρούμενα, προχωρώντας στὴν αἰωνιότητα.

[1] Ἀποφθέγματα Γερόντων, ἔκδ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, Θέσ. 1978, σ.584.