Η ουτοπία του αγίου Σιλουανού

https://xristianiki.gr/%ce%bf-%ce%ba%ce%bf%ce%b9%ce%bd%cf%89%ce%bd%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-%ce%bf%cf%85%cf%84%ce%bf%cf%80%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-%ce%ac%ce%b3%ce%b9%ce%bf%cf%82-%cf%83%ce%b9%ce%bb%ce%bf%cf%85%ce%b1%ce%bd/

Όλοι μας ξέρουμε για την κοινωνική διδασκαλία των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας μας, ιδιαίτερα αυτών του Χρυσού Αιώνα, όπως λέγεται ο 4ος αιώνας, που ανέδειξε τις τεράστιες εκκλησιαστικά μορφές του Μεγάλου Βασιλείου, του Ιωάννη του Χρυσόστομου και του Γρηγόριου του Θεολόγου. Οι τρεις αυτοί Άγιοι, που θεωρούνται από τις μεγαλύτερες μορφές όλων των εποχών που αναδείχθηκαν στο πλαίσιο της Εκκλησίας, ανέπτυξαν εντυπωσιακές διδαχές σχετικά με την αξία της κοινοκτημοσύνης “που καθιστά τη γη ουρανό” (Χρυσόστομος), σχετικά με την τελειώτατη κοινωνία όπου έχει καταργηθεί η ιδιοκτησία (Μ. Βασίλειος), σχετικά με την αρχική ισοκατανομή των αγαθών που ήρθε να αντικαταστήσει η επείσακτη κοινωνικοοικονομική ανισότητα (Γρηγόριος Θεολόγος).

Όσο όμως και αν είναι εγνωσμένη και αναγνωρισμένη η αξία των Πατέρων αυτών στην εκκλησιαστική ζωή, κανείς διαπιστώνει ότι οι ανακυκλούμενες τουλάχιστον συνήθως διδαχές ορισμένων εκ των νεώτερων αγίων δεν παρουσιάζουν τόσο συχνές αναφορές σε κοινωνικοοικονομικά ζητήματα, σε θέματα δικαιοσύνης, σε θέματα προάσπισης των αδικουμένων, κ.λπ.



Ένας από αυτούς τους νεώτερους αγίους είναι ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, ο οποίος κοιμήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου του 1938. Τίθεται όμως το ερώτημα: είχε ο άγιος Σιλουανός τοποθετηθεί σε ζητήματα κοινωνικής φύσεως, που τόσο υπεραπασχολούσαν τους μεγάλους Πατέρες που αναφέραμε; Πράγματι είχε τοποθετηθεί. Πολύ χαρακτηριστική είναι η προσευχή του αγίου που διασώζεται:

‘Κύριε, ευδόκησε να μας χαρίσεις τα δώρα του αγίου Πνεύματος, ώστε να γνωρίσουμε τη δόξα Σου και να ζήσουμε πάνω στη γη με ειρήνη και αγάπη, ώστε να μην υπάρχει πια μίσος ούτε πόλεμος ούτε εχθροί, αλλά να βασιλεύει μόνο η αγάπη. Έτσι δεν θα υπάρχει πια ανάγκη για στρατούς, για φυλακές, έτσι ώστε να είναι για όλους εύκολο να ζουν πάνω στη γη’.

Εδώ παρατηρούμε την αγία ευαισθησία του Σιλουανού για την επικράτηση της ειρήνης και της αγάπης “επί γης”, η οποία φτάνει μέχρι την “απάμβλυνση” θεσμών όπως οι εθνικοί στρατοί (που μοιραίως προοπτική πάντα έχουν την πολεμική σύγκρουση) και οι φυλακές, οι οποίες όμως γεμίζουν συχνά από ανθρώπους που είναι οι “ψιλικατζήδες του εγκλήματος”, οι αποδιοπομπαίοι τράγοι μιας υποκριτικής, φαρισαϊκής αστικής κοινωνίας, όπως θα έγραφε ο Ν. Ψαρουδάκης.

Ο μεγάλος θεολόγος Olivier Clement* σχολιάζει πολύ εύστοχα, σχετικά με την ουτοπική αυτή κοινωνική τάση του αγ. Σιλουανού τα ακόλουθα:

“Παραδόξως η εσχατολογική τάση, για τον Σιλουανό, δεν αποκλείει την ουτοπία, αυτό που στον σημερινό κόσμο μέσα στους κόλπους του καθολικισμού, ονομάζουμε “πολιτισμό της αγάπης”, αυτό που οι ορθόδοξοι συχνά αποκαλούν “πολιτισμό της κοινωνίας”. Αν η μετάνοια αποκτήσει συλλογική διάσταση, “ο Θεός θα αποκαταστήσει τα πάντα”.

Είθε λοιπόν να γνωρίσουμε και τις πτυχές αυτές νεώτερων αγίων όπως ο Σιλουανός, οι οποίες παρουσιάζουν τεράστια αξία και ενδιαφέρον, συμπυκνώνουν δε και εκφράζουν μια πολύ μεγάλη αγάπη για τον συνάνθρωπο.





*Πηγή: Olivier Clement, “Μερικές σημειώσεις για την πνευματικότητα του στάρετς Σιλουανού”