Selfies

antifono

Έγινε μόδα! Επικράτησε ως τάση και ίσως έφτασε πλέον να γίνει εξάρτηση, εθισμός, που οδηγεί σε ψυχικές ασθένειες. Ήταν η λέξη της χρονιάς του 2013, όμως δυο χρόνια μετά όχι μόνο δεν ξεπεράστηκε, αλλά φαίνεται πως έγινε… εμμονή. Selfie σημαίνει αυτοπορτρέτο ή αυτοφωτογράφιση. Όσοι ακόμα θυμάστε την ευγενική παράκληση κάποιων τουριστών – ή και του εαυτού σας να σας τραβήξουν φωτογραφία μπροστά σε κάποιο αξιοθέατο, δεν είστε απλώς πάνω από 50 χρονών(!), είστε εκτός εποχής.


Όχι τόσο διότι οι φωτογραφικές μηχανές άλλαξαν. Διότι έγιναν ψηφιακές και έχουν άπειρες δυνατότητες σε σχέση με τις παλιές. Οι εποχές άλλαξαν. Οι άνθρωποι. Τώρα, τους άλλαξε η τεχνολογία, ή αυτοί την χρησιμοποίησαν για να «ζήσουν» την αλλοτρίωσή τους; Μεγάλο θέμα. Γεγονός είναι ότι τώρα κέντρο δεν είναι κάποιο αξιοθέατο, κάποιο τοπίο, κάποιο μνημείο με σκοπό τη δυνατότητα της διατήρησης στη μνήμη μέσω της απαθανάτισής του. Όχι. Τώρα κέντρο είναι ο άνθρωπος. Το εγώ μας! Πρέπει να είμαστε μέσα στη φωτογραφία κι εμείς, αλλιώς τι νόημα έχει; Και σταδιακά αποδοκιμάζεται και η παρέα και η ομάδα και προτιμάται μόνο ο εαυτός μας.


Αυτό είναι το selfies. Η μοναχική αυτοφωτογράφισή μας. Είτε προεκτείνοντας το χέρι με την φωτογραφική, το smartphone ή το tablet προς τα μπροστά, είτε χρησιμοποιώντας έναν καθρέφτη ως βοήθημα, κάποια webcam, ή τα πιο σύγχρονα μοδάτα εξαρτήματα που κάνουν πιο εύκολη τη χρήση της κάμερας από κάποια απόσταση ή θέση.
Και όλο αυτό ξεκινάει αρχικά σαν αστείο, έτσι, για να γίνεται «χαβαλές» στην παρέα, κι έπειτα γίνεται μόδα, επιδημία, καθώς ο ένας μιμείται τον άλλο, και στο τέλος εξάρτηση, εθισμός και μανία.
Ειδικά στις ηλικίες μεταξύ 14 – 18 χρόνων κάνει κυριολεκτικά θραύση.
Και βέβαια ούτε είναι, ούτε και θα πρέπει να εξετασθεί αυτόνομα. Έχει να κάνει με την ψηφιακή εποχή μας και τα «μέσα κοινωνικής δικτύωσης», το Facebook, το Twitter, το Instagram και το Snapchat, ενώ οι κατασκευαστικές εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, τα i-phone και τα Samsung Galaxy συναγωνίζονται ποιο μοντέλο θα έχει την ευκρινέστερη μπροστινή κάμερα.
Τι είναι όμως αυτό που ωθεί τους ανθρώπους και ειδικά τους νέους να αυτό-φωτογραφίζονται και να αναρτούν διαρκώς τις προσωπικές τους στιγμές και το πορτρέτο τους στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης;
Ζούμε στην εποχή των likes. Και οι νέοι ζητούν διαρκώς την επιβεβαίωση, την αποδοχή των άλλων. Κάθε φορά που κάποιο σχόλιό τους κάνει να νιώθουν υπέροχοι, μοναδικοί, ότι «μετράνε» στα μάτια των άλλων, δεν τρέφεται απλώς ο ναρκισσισμός τους, ποτίζεται το δένδρο της αυτοπροβολής τους, κι εκείνοι, γοητευμένοι από την ανταπόκριση των άλλων, συνεχίζουν να ανεβάζουν φωτογραφίες κάποτε και πιο περίεργες, πιο προκλητικές, εκθέτοντας τον εαυτό τους με μοναδική επιδίωξη την αποδοχή. Αυξάνουν την αυτοπεποίθησή τους. Χωρίς να σκέφτονται ότι βαδίζουν τον κατήφορο που ίσως τους οδηγήσει σε κάποια ψυχική ασθένεια ή τους καταστήσει θύματα του cyber bullying.
Αρκετές φορές υποκρύπτεται η μεγάλη επιθυμία των νέων για την ένταξή τους σε κάποια ομάδα και την αποδοχή τους από αυτήν. Μάλιστα δεν αποκλείεται κίνητρό τους να είναι κάποια διαταραχή δυσμορφίας την οποία αισθάνονται ότι έχουν.
Ίσως να θέλουν να δείξουν προς τα έξω ότι έχουν μια «γεμάτη ζωή», αν μπορούν να προβάλλουν ότι πέρασαν από κάποιο κοσμοπολίτικο μέρος, κάθισαν σε κάποιο επώνυμο μαγαζί, βρέθηκαν σαν παρέα με κάποιους επώνυμους ή έστω κοινωνικά αποδεκτούς ανθρώπους. Προκαλούν έτσι τον θαυμασμό ή και τη ζήλεια των άλλων.
Τελικά είναι απλή μόδα ή η φανέρωση της ασθένειας της εποχής μας; Είναι η δυνατότητα που μας χαρίζει η τεχνολογία ή η ανασφάλειά μας και η χαμηλή αυτοεκτίμηση που μας καλύπτει αυτή; Είναι απλώς ο πειραματισμός με την εικόνα μας ή η κάλυψη του εσωτερικού μας κενού μέσω του ναρκισσισμού και της αναζήτησης της φαντασιωσικής «τέλειας» εμφάνισής μας; Είναι ένα είδος αυτοεξερεύνησης και κοινωνικού πειραματισμού6 που προσπαθεί να εκτοπίσει τη μοναξιά μας και τις φοβίες μας;
Τι είναι αλήθεια; Αν δεν καλοξέρουμε και δεν το έχουμε ψάξει βαθύτερα και δεν έχουμε καταλήξει υπεύθυνα και ειλικρινά, μήπως θα ήταν καλύτερα να μην το υιοθετούμε στη ζωή μας , έτσι απερίσκεπτα και άκριτα, μόνο και μόνο επειδή είναι μόδα και το κάνουν όλοι;

Από το μηνιαίο περιοδικό «Η Δράση μας», Τεύχος 533, Νοέμβριος 2015, Η/Υ επιμέλεια Νεκταρίας Κυριακούλη.