«Φίλοι μου, βοηθήστε με! Μια γυναίκα πέθανε από το κρύο στις τρεις σήμερα το πρωί, στο πεζοδρόμιο της Λεωφόρου Σεβαστούπολης, σφίγγοντας στο χέρι της το έγγραφο με βάση το οποίο την είχαν διώξει την προηγουμένη από το σπίτι της». Με την έκκληση εκείνη, που απηύθυνε το 1954 από το ραδιόφωνο προς τους συμπατριώτες του, ο αββάς Πιερ ξεκίνησε μια μακρά πορεία υπέρ των ανθρώπων χωρίς στέγη, χωρίς χαρτιά, χωρίς φωνή. Δεν έζησε σε μια χώρα που η φτώχεια, η δυστυχία, η αδικία, η βία κι η ατιμία της εξουσίας είναι ολοφάνερες, που σχεδόν σε υποχρέωναν να δράσεις, μια στάλα ανθρωπιά να είχες. Έζησε σε μια χώρα που όλα αυτά μπορούσαν και μπορούν να κρύβονται πίσω από μια ιδιαίτερα φανταχτερή πρόσοψη, να αμβλύνονται προσεκτικά, και βολικά να ξεχνιούνται. Ανήκε σε μια Εκκλησία πλούσια και ισχυρή, σε ένα Τάγμα ιστορικό και σεβαστό. Είχε το τσαγανό, τη δύναμη και την παιδεία να φτάσει σε αξιώματα. Αρνήθηκε. Κι έγινε μέγας, ως ταπεινός.
“Αββάς Πιερ” ήταν το παρατσούκλι του στη γαλλική αντίσταση κατά των ναζί κατακτητών, το ‘40, όταν έσωσε χιλιάδες Εβραίους, κομμουνιστές κι ομοφυλόφιλους, και μαζί τους κάποια από την αξιοπρέπεια της παραδομένης Γαλλίας. Το αληθινό του όνομα ήταν Henri-Antoine Grouès. Γιος πολύτεκνης οικογένειας, πήγε δόκιμος καπουτσίνος μοναχός στα 20 του, αλλά δεν έμεινε για πολύ στο μοναστήρι, λόγω προβλημάτων υγείας. Έφυγε, για να χειροτονηθεί τελικά ιερέας το 1938, λίγο πριν η πατρίδα του βρεθεί κάτω από το ναζιστικό ζυγό κι εκείνος αρχίσει να οργανώνει την έξοδο των αθώων. Με το τέλος του πολέμου, προσπάθησε να απαντήσει στις ανάγκες των απλών ανθρώπων, που αντιμετώπιζαν προβλήματα επιβίωσης. Ιδρύει το κίνημα Προς Εμμαούς, με σκοπό να βοηθήσει τους άστεγους να αυτοοργανωθούν, να στεγαστούν και να βρουν δουλειά που θα τους επιτρέψει να ξανακερδίσουν την αξιοπρέπειά τους.
Τη δεκαετία του 1950 κατέβηκε στις εκλογές, υπακούοντας στην προτροπή του Ντε Γκωλ, με τον οποίο τον χώριζε πολιτική άβυσσος. Ακόμη και τότε, ακόμη κι έτσι όμως, ακόμη κι όταν απέκτησε εξουσία κι εξελέγη βουλευτής, εκπροσωπώντας τους ανθρακωρύχους του Meurthe-et-Moselle, παρέμεινε ένας ακραιφνής επαναστάτης της ταπείνωσης, αγωνιζόμενος για την κατάργηση της έξωσης των ενοικιαστών τον χειμώνα –την οποία και πέτυχε– και τη νομιμοποίηση της άρνησης στράτευσης για λόγους συνείδησης.
"il faut que la voix d'hommes sans voix empeche de dormir les puissants...." Abbe Pierre «Θα έπρεπε η φωνή των ανθρώπων χωρίς φωνή να μην αφήνει τους ισχυρούς της γής να κοιμηθούν.» Ο πρώτος ξενώνας ήταν το πατρικό του σπίτι στο Neuilly Plaisance. Εκεί βρήκαν καταφύγιο οι πρώτοι άστεγοι που περιμάζεψε. Κι όταν ο ιερατικός του μισθός άρχισε να μη φτάνει για να καλύψει τα έξοδά τους, αυτοί έγιναν οι πρώτοι “Ρακοσυλλέκτες προς Εμμαούς” (Les Chiffonniers d’Emmaus), κι άρχισαν να κερδίζουν τη ζωή τους ανακυκλώνοντας ό,τι οι άλλοι θεωρούσαν άχρηστο, μαζεύοντας, επιδιορθώνοντας και πουλώντας τα σκουπίδια του αλαζονικού πολιτισμού της κατανάλωσης.
Δεν σταμάτησε να μάχεται ποτέ. Δεν σταμάτησε να ταξιδεύει, από τη Γάζα και το Ισραήλ μέχρι τη Βοσνία και την Αφρική. Δεν σταμάτησε να τα βάζει με τους ισχυρούς, με τους υποκριτές, με τους ρατσιστές, είτε αυτοί ανήκαν στο κράτος είτε στην εκκλησία. Όταν τον κατηγόρησαν μια μέρα ότι ανήκε στην άκρα Αριστερά, απάντησε: «Δεξιά, Αριστερά, δεν γνωρίζω τίποτα απ' όλα αυτά. Το μόνο άκρο που αναγνωρίζω είναι εκεί ψηλά». Όταν τον ρώτησαν αν αυτός, ένας άνθρωπος της εκκλησίας, συμφωνεί με τη θέση της Καθολικής Εκκλησίας για τα προφυλακτικά, απάντησε: «Όποιος δεν χρησιμοποιεί προφυλακτικό είναι γουρούνι». Όταν η σοσιαλιστική κυβέρνηση του απένειμε τη Λεγεώνα της Τιμής το 1992, εκείνος απέρριψε τη διάκριση επειδή η κυβέρνηση δεν μπορούσε να βρει στέγη για μια ομάδα Αφρικανών παράνομων μεταναστών.
Αυτός ο «κοσμικός άγιος» στερούνταν όλα τα στοιχεία που αποτελούν στην εποχή μας απαραίτητες προϋποθέσεις της επιτυχίας: νιάτα, χρήμα, τύχη, υγεία, ομορφιά. Και τότε πώς εξηγείται ότι εδώ και μισό αιώνα ήταν σταθερά ο δημοφιλέστερος Γάλλος, πάνω από τους καλλιτέχνες και τους ποδοσφαιριστές; Σύμφωνα με τον Ανρί Τενκ της Μοντ, υπάρχουν τρεις εξηγήσεις. Η πρώτη είναι κοινωνιολογικού χαρακτήρα: σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από το εφήμερο, τις μόδες, την ταχύτητα, την αλλαγή, ο αββάς Πιερ ενσάρκωνε έναν άλλο χρόνο, μια σταθερότητα, μια αιωνιότητα.
Η δεύτερη εξήγηση είναι πολιτική. Από το 1954 έως το 2007, ο αββάς υπενθύμιζε με όλη του τη δύναμη ότι η φτώχεια και η δυστυχία παραμένουν, όπως παραμένει και η αδυναμία της πολιτικής τάξης. Δίπλα του στρατεύτηκαν γενιές ολόκληρες μαχητικών ανθρώπων, δεξιοί και αριστεροί, χριστιανοί και λαϊκοί, που προτιμούσαν τις πράξεις από τα μεγάλα λόγια, την αλληλεγγύη από τη ρητορεία, και έτειναν το χέρι προς τους κατατρεγμένους «χωρίς να φοβούνται την κούραση», όπως συνήθιζε να λέει ο εμπνευστής τους.
Ο τρίτος λόγος που εξηγεί τη σταθερή δημοτικότητα αυτού του σύγχρονου Φραγκίσκου της Ασσίζης είναι η επιβίωση μιας χριστιανικής αλληλεγγύης ακόμη και σε μια χώρα που δηλώνει όλο και λιγότερο θρήσκα. Στον πυρήνα της δράσης αυτού του λαϊκού ινδάλματος ήταν πάντα η πίστη. Ο αββάς Πιερ ήταν αντάρτης, ήταν ανεξάρτητος, αλλά δεν ήταν άπιστος. Και έδωσε με το παράδειγμα της ζωής του μια τέτοια αξία στην εκκλησία, ώστε ακόμη και οι πιο φανατικοί άθεοι είναι υποχρεωμένοι να υποκλιθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου