Ποιος είναι ο πλησίον;

Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη, επανέρχεται τα τελευταία χρόνια όλο και πιο επίκαιρη δυστυχώς. Το ερώτημα που επαναλαμβάνουν οι άνθρωποι -ακόμα και αυτοί που διατείνονται πως υπερασπίζονται την ορθοδοξία, λες και κάποιος τους το ζήτησε- είναι το ίδιο με του νομοδιδασκάλου: "Ποιος είναι ο πλησίον;". Ένα ερώτημα το οποίο με το που τίθεται, ελαττώνει ήδη την μεταμορφωτική δύναμη της εντολής «Να αγαπάς τον Κύριο το Θεό σου μ’ όλη την καρδιά σου και μ’ όλη την ψυχή σου, μ’ όλη τη δύναμή σου και μ’ όλο το νου σου· και τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». Γιατί με το που αρχίζουμε να περιορίζουμε την έννοια του πλησίον αρχίζουμε να μειώνουμε και την ακτινοβολία της αγάπης. Ποιος είναι ρωτάμε υποκριτικά κι εμείς ο πλησίον μας; Άλλοι θα πουν ο συγγενής, άλλοι ο ομοεθνής, κάποιοι θα πουν ο ομοϊδεάτης και κάποιοι ο ομόθρησκος. Όλες αυτές οι απαντήσεις δεν έχουν σκοπό να βρουν πράγματι ποιος είναι ο πλησίον. Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις αυτές θέλουν να αποκλείσουν από την αγάπη μας αυτούς που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία πλησίον. 

Αλλά ο Χριστός ισοπεδώνει αυτού του είδους τις κουτοπονηριές και τις σοφιστείες. Στη παραβολή τον χτυπημένο από τους ληστές άνθρωπο δεν τον βοηθά ούτε ο ιερέας ούτε ο λευίτης, άνθρωποι οι οποίοι θα μπορούσαν να θεωρηθούν ο καθένας τους ως πλησίον του θύματος. Τον βοηθά ο Σαμαρείτης, δηλαδή κάποιος ο οποίος θεωρούταν αλλόπιστος, αλλόφυλος και τελικά εχθρός από τους Εβραίους. Αλλά αυτός, ο αιρετικός, ο άπιστος είναι αυτός που κάνει το θέλημα του Θεού, που ακολουθεί τον νόμο και τελικά είναι αυτός που είναι ο πλησίον σε αντίθεση με τους άλλους δύο. 

Και ας προσέξουμε κι αυτό. Οι διαφορές μεταξύ των δύο δεν λύνονται. Δε λέει κάπου ο Ιησούς ότι οι δύο αυτοί άνθρωποι έζησαν από εκείνη τη μέρα ως αδερφοί και φίλοι. Όχι. Κατά πάσα πιθανότητα ούτε που ξαναείδε ο ένας τον άλλον. Αφού ο Σαμαρείτης πλήρωσε όσα χρειάστηκε στον ξενοδόχο οι δύο άνθρωποι πήραν ο καθένας τον δρόμο του. Και πιθανότατα αν συναντιόνταν κάπου αργότερα θα έβλεπε ο ένας τον άλλον ως εχθρό. Την ώρα της ανάγκης όμως ξεπεράστηκε αυτό το μίσος και έγινε αυτό που ο Θεός ζητά. 

 Ποιος είναι λοιπόν ο πλησίον; Ο οποιοσδήποτε ξένος; Ο οποιοσδήποτε δικός μας; Κανείς από τους δύο. Πλησίον είναι ο οποιοσδήποτε ξεπερνά το ανθρώπινο μίσος και βλέπει τον οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο, ακόμα και αυτόν με τον οποίον τον χωρίζουν ιδεολογικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές πεποιθήσεις ως εικόνα του Θεού. Ως πλάσμα και παιδί του ίδιου Πατέρα. ως αδερφό του. 

Σε μια εποχή που οι διαφορές μεταξύ των ανθρώπων όλο και εντείνονται δημιουργώντας όλο και περισσότερες συγκρούσεις και διαμάχες, που οδηγούν στο θάνατο αθώων αμάχων αλλά και στρατιωτών, οι χριστιανοί καλούμαστε να θυμίσουμε την παραβολή του καλού Σαμαρείτη στον κόσμο. Να βοηθήσουμε όσους βρίσκονται σε ανάγκη, χτυπημένοι, πληγωμένοι, βασανισμένοι. Και είναι θλιβερό να βλέπουμε πολλούς αυτοαποκαλούμενους χριστιανούς να πρωτοστατούν στην επανάληψη του ίδιου πονηρού ερωτήματος: "Ποιος είναι ο πλησίον μου;".