τους ενορίτες και να τους εμπνεύσει. Δυο φράσεις του που έχουν
καταγραφεί, ότι «η Εκκλησία δεν είναι μουσείο» και πως «η
Ορθοδοξία είναι ο σπουδαιότερος θησαυρός που μπορεί να έχει
ένα έθνος».
Ο άγιος Ευθύμιος και ο άγιος Γρηγόριος είχαν πολύ καλή
σχέση και συνεργασία μεταξύ τους. Ο Ευθύμιος θαύμαζε την
πρόοδο του Γρηγορίου, ενώ ο Γρηγόριος θαύμαζε όσα είχε κάνει
ο Ευθύμιος στη Γεωργία και στη Γαλλία. Και οι δύο ήταν
σεβαστοί και αγαπητοί στη γεωργιανή κοινότητα.
Το 1933 ο μητροπολίτης της Πολωνίας παρακάλεσε τον
πατέρα Γρηγόριο να εγκατασταθεί στην Πολωνία για να διδάσκει
Ορθόδοξη Θεολογία και Πατρολογία στο Πανεπιστήμιο της
Βαρσοβίας. Ο Γρηγόριος τελικά δέχτηκε αλλά δεν άφησε την
ενορία του. Έτσι μετακινούνταν συνέχεια. Από τη Γαλλία στην
Πολωνία για να διδάξει τους φοιτητές του, και από την Πολωνία
στη Γαλλία για να εξυπηρετήσει τους ενορίτες του.
Στην Πολωνία συνάντησε μερικά προβλήματα στο
πανεπιστήμιο με μερικούς που δεν ενδιαφέρονταν για την
ανάπτυξη της ορθόδοξης θεολογίας. Ωστόσο παρέμεινε
αφοσιωμένος στη δουλειά του. Μετά το μάθημα ο Γρηγόριος
βοηθούσε φοιτητές που είχαν κενά και δυσκολεύονταν στην
κατανόηση.
Ο Γρηγόριος ήθελε να συνεχίσει και το θεολογικό του έργο
με έρευνα σε περισσότερες πηγές. Για να μελετήσει παλιά
εκκλησιαστικά χειρόγραφα έκανε πολλά ταξίδια: στη Ρουμανία,
στο Άγιο Όρος, στη Θεσσαλονίκη, στη Βουλγαρία, στα
Ιεροσόλυμα, στη Συρία και στην Ιταλία. Ήθελε να πάει και στη
Γεωργία αλλά δεν του το επέτρεπαν οι σοβιετικές αρχές.
Είναι εντυπωσιακό το πόσο καλά διαχειριζόταν ο Γρηγόριος
το χρόνο του ώστε να τα προλαβαίνει όλα αυτά.
Σημείωση: Ο Γρηγόριος, σαν ιερέας, μερικές φορές ήταν ξυρισμένος και μερικές άλλες άφηνε τα γένια του να μεγαλώσουν. Το ξύρισμα και το κούρεμα δεν απαγορεύονται στους ιερείς. Στην ιστορία της Εκκλησίας υπήρχαν από πολύ παλιά ξυρισμένοι ιερείς. Οι μακριές γενειάδες είναι μια όμορφη συνήθεια του ανατολικού κόσμου. Ωστόσο η χάρη της ιερωσύνης δε
φεύγει από τον ιερέα αν αυτός ξυριστεί ή αν κουρευτεί. Εμάς στην Ελλάδα σήμερα ίσως μας φαίνεται παράξενο να βλέπουμε ξυρισμένο έναν ιερέα.Συμβαίνει απλά επειδή δεν το έχουμε συνηθίσει. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο ξύρισμα και στο κούρεμα.
* * * *
Η Γερμανία είχε χάσει στον Α' Παγκόσμιο
Πόλεμο. Καγκελάριος της Γερμανίας έγινε ο
Αδόλφος Χίτλερ, ο οποίος κατάφερε να
φανατίσει τα πλήθη. Σταδιακά διαδόθηκε η
ναζιστική ιδεολογία. Η ήττα της Γερμανίας στον
πόλεμο διευκόλυνε αυτή τη διάδοση.
Αν και όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι ως παιδιά του Θεού και
έχουν αξία, οι χιτλερικοί νόμιζαν για τους εαυτούς τους πως ήταν
ανώτεροι από τους άλλους ανθρώπους. Ο φανατισμός δεν τους
επέτρεπε να αντιληφθούν την αλήθεια.
Το 1939 οι Γερμανοί ξεκίνησαν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο,
τον πιο καταστροφικό πόλεμο στην ιστορία της ανθρωπότητας:
εκατομμύριοι νεκροί, τραυματίες, αιχμάλωτοι, στρατόπεδα
συγκέντρωσης και εξόντωσης, θάλαμοι αερίων, γενοκτονία των
Εβραίων, βομβαρδισμοί πόλεων, βία, εκτελέσεις, βασανιστήρια,
φτώχεια, πείνα, δάκρυα, φόβος και δυστυχία...
Ο άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι υπέμενε όλη αυτή την
κατάσταση σιωπηλά, χωρίς να παραπονιέται. Σαν καθηγητής
ιστορίας ο Ευθύμιος γνώριζε τη σκληρότητα, τα βάσανα και την
πικρία που έχει ο οποιοσδήποτε πόλεμος. Όμως με τον Α'
Παγκόσμιο, τη ρωσική επανάσταση και κυρίως με τον Β'
Παγκόσμιο, τα ζούσε και ο ίδιος. Οι βαρβαρότητες δεν ήταν ένα
απλό ανάγνωσμα σε βιβλίο, αλλά κομμάτι της καθημερινότητας.
Ο Ευθύμιος προσπαθούσε να είναι αισιόδοξος και να ελπίζει
παρά τις δυσκολίες. Συνέχιζε να επισκέπτεται τον τάφο της
γυναίκας του και να προσεύχεται γι' αυτήν. Από τη μια λυπόταν
που η Νίνα δε βρισκόταν κοντά του, όμως από την άλλη χαιρόταν
που δε ζούσε για να υπομένει κι αυτή τη φρίκη του πολέμου.
Οι γεωργιανοί θησαυροί όλα αυτά τα χρόνια παρέμεναν
προστατευμένοι στην τράπεζα της Μασσαλίας όπου τους είχε
αφήσει ο Ευθύμιος.
ύπαρξη των θησαυρών στη Γαλλία και έμαθαν για τον Ευθύμιο.
Ενώ κάποτε οι θησαυροί κινδύνευαν από την αδιαφορία κι ύστερα
από τους Σοβιετικούς, τώρα κινδύνευαν από τους Γερμανούς.
Μια μέρα κάποιοι ναζί μπήκαν ξαφνικά μέσα στο σπίτι του
Ευθυμίου, έψαξαν τα πράγματά του και έφυγαν χωρίς να
μιλήσουν. Ο Ευθύμιος παρέμενε ψύχραιμος όσο οι Γερμανοί
βρίσκονταν στο σπίτι του.
Οι Γερμανοί ήθελαν να μάθουν πού ακριβώς βρίσκονταν τα
γεωργιανά εκθέματα για να τα μεταφέρουν στη Γερμανία.
Μάταια. Ο π. Γρηγόριος Περάτζε κατάφερε να τους ξεγελάσει και
να τους πείσει να σταματήσουν να τα αναζητούν λέγοντάς τους
πως αυτά τα αντικείμενα δεν είχαν καμιά αντικειμενική αξία. Ότι
είχαν αξία μόνο για τους Γεωργιανούς επειδή αποτελούσαν
κομμάτι του γεωργιανού παρελθόντος.
Οι Γερμανοί, χωρίς τελικά να μάθουν πού φυλάσσονταν τα
αντικείμενα και χωρίς να τα δουν, πίστεψαν τον πατέρα Γρηγόριο
χάρη στη φήμη που είχε ως πανεπιστημιακός και θεολόγος, που
μάλιστα είχε σπουδάσει στη Γερμανία.
τράπεζα της Μασσαλίας. Ανά πάσα στιγμή κινδύνευαν. Ο
Ευθύμιος μαζί με μερικά άτομα που εμπιστευόταν, ρισκάροντας
τη ζωή τους, μετέφεραν στα κρυφά τους γεωργιανούς θησαυρούς
από τη Μασσαλία σε ένα υπόγειο στις Βερσαλλίες.
Γύρω και πάνω από τους θησαυρούς έβαλαν άλλα
αντικείμενα που βρήκαν μέσα στο υπόγειο για να μη φαίνονται.
Κανένας δε θα σκεφτόταν να ψάξει εκεί.
Το να μεταφέρουν τους θησαυρούς χωρίς να τους
καταλάβουν οι Γερμανοί ήταν κάτι αδύνατο να γίνει. Ο Ευθύμιος
θυμόταν πως «τα αδύνατα για τους ανθρώπους είναι δυνατά για το
Θεό» και Τον δόξαζε που τα κατάφεραν. Τα γεωργιανά εκθέματα
ήταν και πάλι ασφαλή.
Ο Ευθύμιος ήταν σχεδόν 80 χρονών. Από τα παιδικά του
χρόνια ζούσε μια αγία ζωή. Όσο περνούσαν τα χρόνια ήξερε πως
πλησίαζε το τέλος της. Η καρδιά του πονούσε βλέποντας και
ζώντας τις βαρβαρότητες του πολέμου. Ήθελε να προσφέρει
βοήθεια, όμως το σώμα του δεν είχε τις ίδιες αντοχές με
παλιότερα. Ήταν ένας φτωχός και κουτσός γέρος.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής υπέφερε από τις
κακουχίες, την αγωνία, το κρύο και την πείνα. Αρκετές φορές
έφτασε στο χείλος του θανάτου. Οι υπόλοιποι Γεωργιανοί
πρόσφυγες έμπαιναν στον πειρασμό και τον πίεζαν να πουλήσει
τους γεωργιανούς θησαυρούς. Αν τους πουλούσε, έλεγαν, δε θα
πεινούσαν και δε θα κρύωναν! Όμως αν τους πουλούσε θα
πρόδιδε το γεωργιανό λαό και θα πήγαιναν χαμένοι όλοι οι κόποι
του. Αρνιόταν. Θα επιβίωναν και χωρίς να τους πουλήσει.
Αν και το σώμα του Ευθυμίου πεινούσε, η ψυχή του
παρέμενε χορτάτη από τα λόγια του Ευαγγελίου. Και, παρότι το
σώμα του κρύωνε, η ψυχή του ζεσταινόταν από τη θέρμη της
πίστης. Έτσι ελάφρωνε το βάρος της δυσκολίας.
Στις δυσκολίες και στους πειρασμούς φαίνονται καθαρά οι
αρετές ενός ανθρώπου. Ο Ευθύμιος εμπιστευόταν το Θεό και την
πρόνοιά Του όπως ένα μικρό παιδί εμπιστεύεται τον πατέρα του.
Το μόνο που μπορούσε να κάνει ο άγιος Ευθύμιος ήταν η
προσευχή. Προσευχόταν περισσότερο τώρα. Για όσους
δεινοπαθούσαν, για να λήξει ο πόλεμος, για να σταματήσει ο
φανατισμός και να λογικευτούν οι Γερμανοί. Προσευχόταν ακόμη
για να βγει η ανθρωπότητα πιο ώριμη από τον πόλεμο, για να
επικρατήσει η ειρήνη και για να επιστρέψουν στην πατρίδα του οι
πολιτιστικοί θησαυροί ώστε να ολοκληρωθεί το έργο του.
Ο Ευθύμιος στη ζωή του αγάπησε το Θεό με όλη την ύπαρξή
του. Και, επειδή τον αγαπούσε, δεν τον φοβόταν ούτε είχε
συμφεροντολογική σχέση μαζί του. Ο Ευθύμιος ανησυχούσε μόνο
μήπως απομακρυνθεί από το Θεό.
πίστη του και έπαιρνε κουράγιο από αυτόν.
Κάποια στιγμή η γεωργιανή κοινότητα σταμάτησε να έχει
νέα από τον π. Γρηγόριο. Είχε καιρό να εμφανιστεί. Θα έπρεπε να
ανησυχούν; Άραγε τι είχε συμβεί;
Ώσπου έμαθαν ότι ο π. Γρηγόριος είχε συλληφθεί στην
Πολωνία το Μάιο του 1942 από τη Γκεστάπο, τη ναζιστική
* * * *
αστυνομία. Δεν ξέρουμε με σιγουριά το λόγο της σύλληψης. Τοπιο πιθανό είναι ότι βοηθούσε Εβραίους, τους οποίους οι ναζί
καταδίωκαν. Κάποιος τον είχε καταδώσει στη Γκεστάπο.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έκανε πολλές προσπάθειες για να
απελευθερωθεί ο π. Γρηγόριος αλλά αποδείχθηκαν μάταιες. Και οι
ετερόδοξοι χριστιανοί ήθελαν να απελευθερωθεί. Ο π. Γρηγόριος
αρχικά κρατήθηκε σε μια φυλακή στη Βαρσοβία. Μετά
μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς της
Πολωνίας.
Ήταν χειμώνας του 1942. Μια μέρα μέσα στο στρατόπεδο
του Άουσβιτς ένας φυλακισμένος σκότωσε έναν Γερμανό
αξιωματικό για να κλέψει το ψωμί του. Τότε οι ναζί υποχρέωσαν
όλους τους φυλακισμένους να βγουν γυμνοί έξω από το
στρατώνα.
Έκανε πάρα πολύ κρύο, η θερμοκρασία ήταν κάτω από τους
0°C. Οι αξιωματικοί συγκέντρωσαν τους γυμνούς φυλακισμένους.
Ρωτούσαν ποιος τον σκότωσε και έκλεψε το ψωμί. Φώναζαν,
απειλούσαν και ούρλιαζαν. Αλλά κανένας δεν τολμούσε να
ομολογήσει. Ο δράστης ήξερε ότι θα τον σκότωναν αν το ΄κανε.
Οι ναζί τους άφηναν γυμνούς στο κρύο. Μόνο όταν
ομολογούσε κάποιος θα τους επέτρεπαν να γυρίσουν μέσα στο
κτήριο και να φορέσουν τα ρούχα τους. Η ώρα περνούσε και ο
δράστης δεν ομολογούσε. Δεν υπήρχε περίπτωση να ομολογήσει.
Ή θα αναλάμβανε ένας την ευθύνη ή θα πέθαιναν όλοι μαζί από
το κρύο. Ήδη τα κοκαλιάρικα σώματά τους φαίνονταν να μην
αντέχουν άλλο...
Θυμήθηκε τον Ευθύμιο, που «χαράμισε» τη ζωή του για το καλό
του γεωργιανού λαού. Στο μυαλό του ήρθε και η εικόνα του
Χριστού στο σταυρό, που πέθανε παίρνοντας πάνω του τις
αμαρτίες των άλλων ανθρώπων.
Κι έτσι, για να σώσει τους υπόλοιπους φυλακισμένους και να
προστατεύσει το δράστη, ο άγιος Γρηγόριος με θάρρος ανέλαβε
την ευθύνη για το θάνατο του αξιωματικού και την κλοπή του
ψωμιού παρότι ήταν αθώος.
Οι ναζί άφησαν να του ορμήξουν άγρια σκυλιά. Ύστερα
έχυσαν πάνω του βενζίνη και τον έκαψαν ζωντανό μπροστά στους
υπόλοιπους φυλακισμένους. Την ώρα που το σώμα του καιγόταν
οι ναζί γελούσαν χαιρέκακα και είχαν μια διαστροφική
ικανοποίηση. Με κυνικό τρόπο είπαν στους φυλακισμένους:
«Εμπρός, πηγαίνετε κοντά του να ζεσταθείτε!». Τόσο πολύ μπορεί
να τυφλώσει ο φανατισμός τους ανθρώπους...
Ο θάνατος του Γρηγορίου έγινε γνωστός στη γεωργιανή
κοινότητα και γέμισε τον Ευθύμιο με θλίψη και οργή. Αργότερα
βρέθηκε ένας άλλος ιερέας για να τελεί τη θεία λειτουργία στην
ενορία της αγίας Νίνας. Ωστόσο ο Ευθύμιος δεν είχε μαζί του την
ίδια σχέση που είχε με τον Γρηγόριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου