Άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι(Ekvtime Takaishvili)Μέρος 3ο-Επανάσταση και μετανάστευση

Ο καιρός περνούσε. Η Γεωργία εξακολουθούσε να ανήκει
στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Το 1914 ξεκίνησε ο Α' Παγκόσμιος
Πόλεμος, ένας πόλεμος στον οποίο συμμετείχε και η Ρωσική
Αυτοκρατορία.
Σχεδόν τίποτα δεν άλλαξε στη ζωή του Ευθυμίου
Τακαϊσβίλι και της Νίνας Πολτοράτσκαγια κατά τη διάρκεια του
πολέμου. Ο άγιος Ευθύμιος συνέχισε να διδάσκει στα γυμνάσια
της Τιφλίδας ως ιστορικός και φιλόλογος. Συνέχισε και τις
αρχαιολογικές έρευνες και την αναζήτηση των αρχαίων
γεωργιανών αντικειμένων. Ο Ευθύμιος και η Νίνα μάθαιναν για
τις εξελίξεις και τα νέα του πολέμου από εφημερίδες ή συζητήσεις
με συγγενείς και γνωστούς τους.
Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε το 1917 και την ίδια
χρονιά ξέσπασε η λεγόμενη Ρωσική Επανάσταση. Εδώ και χρόνια
προετοιμαζόταν το έδαφος με τη διάδοση επαναστατικής
ιδεολογίας στη Ρωσική Αυτοκρατορία.
Για να πούμε την αλήθεια, οι επαναστάτες είχαν ως ένα
βαθμό δίκιο· αλλά το διεκδίκησαν με λανθασμένο τρόπο. Αφού
ανέλαβαν την εξουσία εκτέλεσαν τον τσάρο και την οικογένειά
του. Και σιγά-σιγά στα χρόνια που ακολούθησαν, ξεκίνησε μια
περίοδος δίωξης της Εκκλησίας και των χριστιανών. Οι
επίσκοποι, ιερείς, μοναχοί και λαϊκοί συλλαμβάνονταν,
φυλακίζονταν, βασανίζονταν, εξορίζονταν και εκτελούνταν... Οι
ναοί έκλειναν, βεβηλώνονταν και γκρεμίζονταν... Οι εικόνες
καίγονταν και τα αντικείμενα θρησκευτικής τέχνης, γενικότερα,
καταστρέφονταν... Η πρώην Ρωσική Αυτοκρατορία ονομάστηκε
Σοβιετική Ένωση. Ήταν μια δύσκολη περίοδος για τους
χριστιανούς.

Ο άγιος Τύχων,

πατριάρχης Ρωσίας

Ο άγιος Κυρίων,

πατριάρχης Γεωργίας

Το 1917, όταν ξέσπασε η Ρωσική Επανάσταση, εκλέχθηκε
Πατριάρχης της Ρωσίας ο άγιος Τύχων. Ακόμη αποφασίστηκε η
γεωργιανή Εκκλησία να γίνει ξανά αυτοκέφαλη. Πατριάρχης της
Γεωργίας λοιπόν έγινε ο άγιος Κυρίων. Και οι δύο αυτοί άξιοι
Πατριάρχες ανέλαβαν να ποιμάνουν τις Εκκλησίες τους σε
δύσκολους καιρούς.
Στη Γεωργία δεν υπήρχε Πανεπιστήμιο. Όποιος
Γεωργιανός επιθυμούσε να σπουδάσει πήγαινε σε κάποιο
πανεπιστήμιο της Ρωσίας. Έτσι είχε κάνει και ο άγιος Ευθύμιος,
που σπούδασε στην Αγία Πετρούπολη. Τώρα οι Γεωργιανοί
ήθελαν να έχουν ένα δικό τους πανεπιστήμιο.
Η απόφαση δεν άργησε να ληφθεί. Το 1918 ο άγιος
Ευθύμιος Τακαϊσβίλι ίδρυσε μαζί με άλλους το Πανεπιστήμιο της
Τιφλίδας, το πρώτο πανεπιστήμιο της Γεωργίας. Τα εγκαίνια
έγιναν από τον άγιο Κυριώνα, το νέο Πατριάρχη της γεωργιανής
Εκκλησίας.
Μετά την επανάσταση του 1917 οι Γεωργιανοί βρήκαν
την ευκαιρία να σταματήσουν να είναι προσαρτημένοι στη
Ρωσική Αυτοκρατορία. Το 1918 η Γεωργία κήρυξε την
ανεξαρτησία της και σχημάτισε μια δική της κυβέρνηση χωρίς την
επαναστατική ιδεολογία των Ρώσων. Ο άγιος Ευθύμιος
Τακαϊσβίλι συμμετείχε σ' αυτή την κυβέρνηση ως Αντιπρόεδρος
της Συντακτικής Συνελεύσεως. Ήταν τότε 55 ετών.
Πλέον ο πολιτισμός της Γεωργίας δεν κινδύνευε από την
αδιαφορία των Ρώσων εκείνης της εποχής και η Εκκλησία της
Γεωργίας είχε ξανά δικό της Πατριάρχη. Έγινε αυτό για το οποίο
αγωνιζόταν ο άγιος συγγραφέας Ηλίας Τσαβτσαβάτζε, κι ας μη
ζούσε ο ίδιος για να το δει.
Ο Ευθύμιος σταμάτησε να διδάσκει στα γυμνάσια. Ως
ένας από τους ιδρυτές του Πανεπιστημίου της Τιφλίδας, άρχισε να
διδάσκει σ' αυτό ιστορία και αρχαιολογία. Βέβαια στα πρώτα
χρόνια λειτουργίας του, το Πανεπιστήμιο δεν είχε προλάβει να
οργανωθεί καλά κι έτσι διδάσκονταν λίγα μαθήματα.
Ανάμεσα στους φοιτητές του
Πανεπιστημίου ξεχώριζε ένας νέος, ο άγιος
Γρηγόριος Περάτζε.

 Ο Γρηγόριος ήταν γιος
ιερέα και είχε παρακολουθήσει ένα θεολογικό
σεμινάριο πριν γραφτεί στο Πανεπιστήμιο.
Ήταν ιδιαίτερα ευφυής και εκτός της
θεολογίας του άρεσαν επίσης η ιστορία και η
λογοτεχνία. Αγαπούσε κι αυτός το Θεό και
την Εκκλησία. Ο Γρηγόριος Περάτζε ήταν 36
χρόνια μικρότερος από τον Ευθύμιο Τακαϊσβίλι.

Παράλληλα με τη διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο ο άγιος
Ευθύμιος συνέχισε να επισκέπτεται διάφορες περιοχές της
Γεωργίας και να μελετά τα αρχαία μνημεία. Του άρεσαν πολύ οι
παλιοί ναοί, τα παλιά ιερά σκεύη, η εκκλησιαστική τέχνη
γενικότερα. Χάρη στον Ευθύμιο Τακαϊσβίλι και μερικούς ακόμη
ιστορικούς και αρχαιολόγους οι Γεωργιανοί γνώρισαν και
ανακάλυψαν την ιστορία των προγόνων τους.
Ο Ευθύμιος επισκεπτόταν και διάφορα ιστορικά
μοναστήρια. Τα μοναστήρια είναι οι χώροι όπου διάλεξαν να
μείνουν κάποιοι άνθρωποι για να βρίσκονται συνεχώς μόνοι μαζί
με το Θεό, με προσευχή και ησυχία. Στα μοναστήρια ο Ευθύμιος
ερευνούσε ό,τι είχε σχέση με το παρελθόν της Γεωργίας,
προσέχοντας να μην ενοχλεί τους μοναχούς που ζούσαν εκεί.

Ένα από τα μοναστήρια στα οποία έκανε έρευνες ο Ευθύμιος ήταν η Ιερά Μονή Γκελάτι, χτισμένη πριν πολλούς αιώνες από τον άγιο Δαβίδ,βασιλιά της Γεωργίας. Ο ευσεβής βασιλιάς Δαβίδ ήταν ένας από τους πιο λαμπρούς κυβερνήτες στην ιστορία της Γεωργίας. Ενδιαφερόταν για το καλό του λαού και ιδιαίτερα για τη μόρφωσή του.Ήθελε την ανάπτυξη του βασιλείου της Γεωργίας, κάτι που τελικά πέτυχε με τα μέτρα και την πολιτική που ακολούθησε.

Ένα σημαντικό γεγονός που συνέβη επί της βασιλείας του ήταν η
μάχη του Ντίντγκορι: οι Γεωργιανοί με αρχηγό το βασιλιά Δαβίδ
νίκησαν τότε τους Σελτζούκους Τούρκους.
Ο άγιος Δαβίδ ήταν θαμμένος στη μονή Γκελάτι. Σύμφωνα με κάποιες πηγές,εκεί ήταν θαμμένη και η δισέγγονή του, η
αγία βασίλισσα Ταμάρα. Ωστόσο ο άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι δεν κατάφερε να βρει τον τάφο της.

Η αγία Ταμάρα, βασίλισσα της Γεωργίας, ήταν το ίδιο ικανή και ευσεβής με τον προπάππου της, τον άγιο Δαβίδ.Θα αναφέρουμε ένα περιστατικό από τη
ζωή της αγίας που δείχνει την ευσέβεια και την αγάπη της.
Ένα πρωί ετοιμαζόταν να πάει στην εκκλησία για να
παρακολουθήσει τη θεία λειτουργία και να συμμετάσχει στην
κοινή προσευχή. Καθώς ντυνόταν και ήταν έτοιμη να φορέσει τη
ζώνη της, ειδοποιήθηκε πως ένας φτωχός άνθρωπος βρισκόταν
έξω από το κτήριο και ζητούσε ελεημοσύνη. Η αγία βασίλισσα
έστειλε κάποιον να του πει να περιμένει. Ο φτωχός όμως έφυγε.
Μόλις ντύθηκε, η Ταμάρα κατέβηκε κάτω, έτοιμη να πάει
στο ναό. Κοίταξε γύρω της και δεν είδε το φτωχό που της ζητούσε
ελεημοσύνη. Η αγία στενοχωρήθηκε. Αν κατέβαινε αμέσως και
δεν καθυστερούσε μέχρι να φορέσει τη ζώνη της, θα προλάβαινε
να δει το φτωχό και να τον βοηθήσει. Όταν μπήκε στην εκκλησία,
έβγαλε τη ζώνη της και την αφιέρωσε στην εικόνα της Θεοτόκου.
Με αυτόν τον τρόπο παρακάλεσε την Παναγία να φροντίσει αυτή
εκείνο τον άνθρωπο.Ο άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι κατέληξε σε ορισμένα συμπεράσματα για την καταγωγή του αγίου βασιλιά Δαβίδ και της αγίας βασίλισσας Ταμάρας. Επίσης βρήκε το σταυρό που φορούσε στο λαιμό της η Ταμάρα.

* * * *

Η Γεωργία δεν έμεινε πολύ καιρό ανεξάρτητη. Το
Φεβρουάριο του 1921 ο στρατός των Σοβιετικών έφτασε στα
σύνορα της Γεωργίας με σκοπό να την προσαρτήσει στη
Σοβιετική Ένωση. Οι Γεωργιανοί πήγαν να υπερασπιστούν την
ανεξαρτησία της πατρίδας τους πολεμώντας με τους Σοβιετικούς.
Στον πόλεμο συμμετείχε και ο άγιος Γρηγόριος Περάτζε, ο
ταλαντούχος μαθητής του αγίου Ευθυμίου στο Πανεπιστήμιο.
Οι Γεωργιανοί γνώριζαν τις βαρβαρότητες που
συνέβαιναν στη σοβιετική Ρωσία. Τώρα δεν απειλούνταν μόνο η
ανεξαρτησία της πατρίδας τους από τους Σοβιετικούς, αλλά και η
ειρήνη στις ζωές των ανθρώπων. Τα μέλη της κυβέρνησης, μεταξύ
των οποίων ήταν και ο Ευθύμιος, φοβήθηκαν πως η μανία των
Σοβιετικών θα μπορούσε να καταστρέψει τους αρχαίους και
βυζαντινούς πολιτιστικούς θησαυρούς της Γεωργίας. Είχαν δίκιο
να ανησυχούν.
Επειδή δεν ήξεραν πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα με
τον πόλεμο ενάντια στους Σοβιετικούς, η κυβέρνηση αποφάσισε
να μεταφερθούν για περισσότερη ασφάλεια στην πόλη Κουτάισι
τα αντικείμενα που συνέλεξε ο Ευθύμιος. Ο Ευθύμιος θα πήγαινε
μαζί με τα αντικείμενα, καθώς ήταν ο πιο ειδικός και ήξερε για το
καθένα από αυτά. Θα ήταν ίσως λίγο δύσκολο γι' αυτόν λόγω της
ηλικίας του (58 ετών) και της δυσκολίας στο περπάτημα που είχε
από μικρός, αλλά κανένας δε φανταζόταν ότι θα κάτσει πολύ εκεί.
Ο Ευθύμιος και τα αντικείμενα θα έμεναν στο Κουτάισι μέχρι να
νικηθούν οι Σοβιετικοί. Η Νίνα θα πήγαινε κι αυτή στο Κουτάισι
μαζί με τον Ευθύμιο.
Τα αντικείμενα συγκεντρώθηκαν μέσα σε περίπου 40
μεγάλα κιβώτια και φορτώθηκαν σε ένα τρένο στην Τιφλίδα.
Πολύτιμα κοσμήματα, περίτεχνα σκεύη, χειρόγραφα, νομίσματα,
θρησκευτικές εικόνες, ιερατικά άμφια, σταυροί ευλογίας,
ευαγγέλια, διάφορα αντικείμενα από χρυσό, ακόμα και πίνακες
ζωγραφικής που δεν ήταν από την αρχαία εποχή... Ο Ευθύμιος και
η Νίνα μπήκαν στο τρένο με τους αρχαίους θησαυρούς. Το τρένο
ξεκίνησε. Ο Ευθύμιος και η Νίνα άφηναν πίσω την πόλη τους και
την ήσυχη ζωή τους εκεί, με προορισμό το Κουτάισι...

Μόλις έφτασαν στο Κουτάισι έμαθαν τα νέα: οι
Γεωργιανοί δεν κατάφεραν τελικά να διώξουν τους Σοβιετικούς
έξω από τα σύνορα της Γεωργίας. Είχαν χάσει στον πόλεμο. Οι
Σοβιετικοί τώρα προχωρούσαν και καταλάμβαναν όλη τη
Γεωργία, και όπως πληροφορήθηκε το ζευγάρι, έρχονταν προς το
Κουτάισι... Αυτό ανέτρεπε όλα τα σχέδια. Ο Ευθύμιος πήρε νέα
εντολή, να πάνε μαζί με το θησαυρό σε πιο μακρινή πόλη, το
Βατούμ. Και εκεί άραγε τι θα γινόταν;
Αλλά δεν υπήρχε χρόνος για σκέψεις και καθυστέρηση.
Έπρεπε να βιαστούν. Οι Σοβιετικοί έρχονταν. Ο Ευθύμιος έμεινε
όλο το βράδυ ξύπνιος. Έβαζε τα αρχαία αντικείμενα σε μικρότερα
κουτιά για να είναι πιο εύκολο να μετακινηθούν και έγραφε ένα
νούμερο πάνω σε κάθε κουτί.
Κάποια ώρα το πρωί οι Σοβιετικοί βρίσκονταν ακριβώς
έξω από την πόλη. Το τρένο με τους θησαυρούς δεν είχε φύγει
ακόμη, βρισκόταν στο σταθμό. Ο Ευθύμιος και η Νίνα είχαν μόνο
λίγα λεπτά στη διάθεσή τους για να προλάβουν να φύγουν πριν
έρθουν οι Σοβιετικοί στο σταθμό.

Όταν ήταν έτοιμοι να φύγουν, ο Ευθύμιος από τη βιασύνη
και το άγχος νόμιζε πως είχε χαθεί το κουτί με τα πιο σημαντικά
αντικείμενα. Πώς να έφευγαν χωρίς αυτά; Όσο κι αν έψαχνε, δεν
μπορούσε να το βρει. Δεν ήθελε να φύγει χωρίς τα πιο σημαντικά
αντικείμενα. Όμως, για να γλιτώσει τον υπόλοιπο θησαυρό από
τους Σοβιετικούς, είπε να αναχωρήσει το τρένο.
Ίσα που πρόλαβαν να φύγουν. Σε λίγο οι Σοβιετικοί είχαν
καταλάβει ολόκληρη την πόλη. Το κουτί που νόμιζε ο Ευθύμιος
πως χάθηκε τελικά βρέθηκε μέσα στο τρένο. Ένα μακρύ,
κουραστικό και περιπετειώδες ταξίδι είχε ξεκινήσει...