Σήμερα, η Εκκλησία μας γιρτάζει δύο πολύ μεγάλους αγίους της, τον Άγιο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη τους θεόστεπτους βασιλείς και ισαποστόλους. Είναι δύο ιστορικά πρόσωπα που στη πραγματικότητα άλλαξαν την πορεία της Εκκλησίας και της έδωσαν την ευκαιρία να μπορέσει, μέσα σε ασφαλές περιβάλλον πια, να αναπτύξει τη θεολογία της, τους μηχανισμούς λειτουργίας της, την κοινωνική της δράση. Όλα όσα γνωρίζουμε σήμερα, το λόγο του Αγίου Γρηγορίου το υ Θεολόγου που κατέκρινε τους νόμους του Βυζαντίου οι οποίοι προστάτευαν τους άντρες και ήταν αμείλικτοι προς τις γυναίκες, με αποτέλεσμα να αλλάξουν τελικά αυτοί οι νόμοι, η σπουδαία Βασιλειάδα του Μεγάλου Βασιλείου, το πρώτο στην ιστορία νοσοκομειακό συγκρότημα, ουσιαστικά ένα χωριό ολόκληρο ήταν, που πρόσφερε νοσηλεία και θεραπεία σε άπορους πολίτες, ο πύρινος λόγος του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, ο οποίος τα έβαλε ακόμα και με την Αυτοκράτειρα επειδή αυτή μέσα στην αλαζονεία και την απληστία της άρπαξε τη μοναδική περιουσία μιας χήρας, ένα μικρό κτήμα, όλα όσα έγραψαν ποτέ οι Πατέρες και δίδαξαν οι Άγιοι της Εκκλησίας, όλα αυτά οφείλονται στους δύο Αγίους που γιορτάζουν σήμερα. Γιατί αν αυτοί οι δύο η Αγία Ελένη, που δίδαξε το γιο της τη χριστιανική πίστη, διότι η ίδια ήταν χριστιανή, και ο Άγιος Κωνσταντίνος, που έβαλε τέλος στους διωγμούς κατά της Εκκλησίας με το διάταγμα των Μεδιολάνων, δεν είχαν αλλάξει τη ροή της ιστορίας, κανείς δε μπορεί να ξέρει πώς θα είχε εξελιχθεί η Εκκλησία μέσα στην πορεία της ανθρωπότητας.
Για τον Άγιο Κωνσταντίνο λέγονται πολλά επικριτικά, ιδιαίτερα στις πιο σύγχρονες δεκαετίες στον τόπο μας. Χρησιμοποιούνται πηγές, κυρίως εχθρικές προς το πρόσωπό του, αφού δε του συγχώρησαν ποτέ την απάρνηση της ειδωλολατρικής θρησκείας και της προστασίας του χριστιανισμού, για να σκιαγραφήσουν ένα μάλλον σκοτεινό πορτραίτο. Και φυσικά πουθενά δεν αναφέρεται ούτε η εχθρότητα των πηγών αυτών ούτε και τα θετικά που έκανε ο Μέγας Κωνσταντίνος.
Βέβαια, η αλήθεια είναι πως ο Μέγας Κωνσταντίνος διέπραξε κάμποσα από αυτά που του καταμαρτυρούν. Διεξήγαγε πολέμους, έτσι έγινε αυτοκράτορας, τιμώρησε επίδοξους σφετεριστές του θρόνου, ακόμα κι αν αυτοί ανήκαν στο στενό οικογενειακό του περιβάλλον. Γιατί τότε ανακηρύχθηκε Άγιος;
Για τον ίδιο λόγο που ο Δαυίδ, που κι αυτός είχε διαπράξει ουκ ολίγα αμαρτήματα, μέχρι και τον στενό του φίλο έστειλε να σκοτωθεί για να κλέψει τη γυναίκα του, ονομάστηκε προφήτης μέγα, για τον ίδιο λόγο που ο Παύλος, που ως Σαούλ ήταν μέγας διώκτης των χριστιανών, ονομάστηκε Πρωτοκορυφαίος Απόστολος. Γιατί όταν ο Κύριος τους κάλεσε, όταν άκουσαν τη φωνή Του, ανταποκρίθηκαν και ανέλαβαν το έργο που τους είχε αναθέσει. Ο προφήτης Δαυίδ μετάνιωσε και ανέλαβε να σώσει και αν κυβερνήσει σοφά και δίκαια τον λαό του Ισραήλ, ο Παύλος έγινε Χριστιανός και ανέλαβε να διαδώσει το Ευαγγέλιο παρά τους κινδύνους που θα του έφερνε κάτι τέτοιο και ο Μέγας Κωνσταντίνος ανέλαβε να διαφυλάξει την Εκκλησία του Χριστού, σταματώντας τους διωγμούς και υπογράφοντας το διάταγμα των Μεδιολάνων, φέρνοντας την έννοια της ανεξιθρησκείας στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία και αρνούμενος το ρόλο του Αυτοκράτορα-θεού, πράγμα ανήκουστο για τα τότε ήθη και έθιμα.
Βέβαια, εκτός από τη προστασία της Εκκλησίας, ο Μέγας Κωνσταντίνος ανέλαβε και μια ακόμα αποστολή. Να θέσει την Εκκλησία ενώπιον ενός πειρασμού στον οποίο ακόμα και σήμερα δυσκολεύεται να ανταποκριθεί. Την έβαλε σε μια διαφορετική προοπτική στη σχέση της με την Πολιτεία. Με την εκάστοτε πολιτεία καθώς από τότε η Εκκλησία έδρασε σε ένα σωρό διαφορετικά περιβάλλοντα, από το ευνοϊκό αλλά και πνιγηρό πολλές φορές περιβάλλον της Βυζαντινής Αυτοκρατορία, στο καταπιεστικό της της Οθωμανικής, στο τσαρικό στη Ρωσία, αργότερα στο εντελώς εχθρικό σοβιετικό αλλά και σε ένα σωρό διαφορετικά πολιτικά περιβάλλοντα σε διάφορες χώρες και έθνη ανά τον κόσμο. Και ενώ πολλές φορές η Εκκλησία στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, επηρεάζοντας αποφάσεις και νόμους σύμφωνα με το Ευαγγέλιο και στεκούμενη απέναντι στην αδικία, στη καταπίεση, στους διωγμούς, στη φτώχεια, στις αιτίες που οδηγούν στη μετανάστευση και στην προσφυγιά, στον πλουτισμό εις βάρος των αδυνάτων και άλλα, εντούτοις ήταν επίσης πολλές οι φορές στις οποίες η Εκκλησία σύμπλευσε με την όποια εξουσία, όχι με γνώμονα το Ευαγγέλιο και τις διδαχές των Πατέρων και των Αγίων αλλά με το κακώς εννοούμενο συμφέρον.
Έτσι, ο Μέγας Κωνσταντίνος έθεσε την Εκκλησία, υπακούοντας στο λόγο του Θεού σε ένα σταυροδρόμι. Της προσέφερε ασφάλεια και ευκαιρίες για ανάπτυξη αλλά της έθεσε και το δίλημμα των σχέσεων με την εξουσία. Συμβιβασμός ο οποίος συνεπάγεται και διάφορα ευεργετήματα ή ακεραιότητα με κίνδυνο να βρεθεί και πάλι και εκτός νόμου ακόμα ή έστω να πέσει σε δυσμένεια. Η Εκκλησία από τότε προσπαθεί να ισορροπήσει σε αυτή τη θέση χωρίς να τα καταφέρνει πάντα.
Και θα πει κάποιος καλά όλα αυτά, αλλά θα μπορούσε ο Κωνσταντίνος να αρνηθεί το κάλεσμα του Θεού, θα μπορούσε να αρνηθεί το σημείο του Σταυρού πάνω από το πεδίο της μάχης; Ως απάντηση σε αυτό θα πρότεινα να διαβάσουμε ένα από τα πολλά περιστατικά της Παλαιάς Διαθήκης αλλά και τα πολλά περισσότερα της ιστορίας όπου βασιλιάδες και άλλοι ηγέτες όχι μόνο αρνήθηκαν το κάλεσμα του Θεού αλλά και έπραξαν εναντίον του θελήματός Του, διαφημίζοντας παράλληλα τη δήθεν πίστη τους. Ας θυμηθούμε τους Φαρισαίους οι οποίοι είχαν μπροστά τους τον ίδιο τον Χριστό και είχαν και τις γνώσεις ώστε να ξέρουν ποιος είναι πραγματικά και όμως τελικά Τον αρνήθηκαν. Τον σταύρωσαν. Ας κοιτάξουμε ακόμα και τους εαυτούς μας, πόσες φορές κάθε μέρα ο Θεός μας καλεί να πράξουμε κάτι κι εμείς πράττουμε το αντίθετο.
Η απάντηση λοιπόν είναι, ναι, θα μπορούσε ο Μέγας Κωνσταντίνος να αρνηθεί. Θα μπορούσε να συνεχίσει να θεωρείται Αυτοκράτορας-θεός και όχι να παραχωρήσει την εξουσία της ανόδου και της πτώσης του Αυτοκράτορα στο Θεό. Γιατί ελέω Θεού βασιλεία αυτό σημαίνει πραγματικά. Ότι ο Θεός δίνει την εξουσία στον βασιλιά ή στον όποιο ηγέτη και ο Θεός, μεταχειριζόμενος οποιοδήποτε μέσο κρίνει, την αφαιρεί. Από απόλυτος άρχοντας έγινε άρχοντας με την ανοχή του Θεού. Έχοντας αυτό στο μυαλό μας καταλαβαίνουμε τι είδους παραχώρηση έκανε και με πόση ταπείνωση ο Μέγας Κωνσταντίνος και πόσο άλλαξε τη ζωή του αφού από θεός έγινε αυτοβούλως απλός θνητός.
Η Εκκλησία μας και σε αυτή τη γιορτή μας τονίζει τη σημασία του να είμαστε συνεργάτες στο σχέδιο του Θεού. Μας θυμίζει πως όταν δεχόμαστε με ταπείνωση αυτό που μας αναθέτει ακολουθεί μεγαλείο. Κάνουμε πραγματικότητα την προσευχή του Πάτερ Ημών καθώς βοηθάμε ώστε η Βασιλεία του Θεού να έρθει στη γη. Επίσης υπενθυμίζει σε όλους μας, λαϊκούς, ιερείς και αρχιερείς ποια είναι η σχέση μας με την εξουσία. Η δύναμη της εξουσίας και η γοητεία της ποτέ δεν πρέπει να υπερισχύουν της πίστης στο Ευαγγέλιο και της ακεραιότητας μας ως χριστιανών. Έχοντας όλα αυτά υπόψη μας ας ζητήσουμε από τους δύο μεγάλους Αγίους μας, την Αγία Ελένη που βρήκε στα Ιεροσόλυμα τον σταυρό του Χριστού και τον Άγιο Κωνσταντίνο που έσωσε την Εκκλησία από το βάσανο και την απειλή των συνεχών διωγμών να πρεσβεύουν για όλους μας στον Κύριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου