Wael Ghonim1: Ας σχεδιάσουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που θα προωθήσουν την πραγματική αλλαγή.
Σε άρθρο του στους Ν.Υ. Τimes (3/2/2016) ο γνωστός Αμερικανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Thomas L. Friedman γράφει ότι αφού τα τελευταία χρόνια είδαμε σειρά «επαναστάσεων του Facebook», από την «Αραβική Άνοιξη» ως την «Occupy Wall Street», σε διάφορες πλατείες, που όλες τροφοδοτήθηκαν από τα social media, μόλις καταλάγιασε η αντάρα στη μεγάλη πλειοψηφία απέτυχαν να φέρουν μια βιώσιμη νέα πολιτική κατάσταση, εν μέρει διότι πολλές φωνές ενισχύθηκαν τόσο έντονα που καθιστούσαν αδύνατη κάθε συνεννόηση και συναίνεση. Και αναρωτιέται αν αυτό δείχνει ότι τα social media είναι καλύτερα στο να διαλύουν παρά στο να συνθέτουν τα πράγματα; Και συνεχίζει, ότι προσφάτως μια σημαντική φωνή απάντησε στην ερώτηση με ένα βροντερό ναι 2. Ήταν η φωνή του Wael Ghonim, που βοήθησε με τη σελίδα του στο Facebook να ξεκινήσει η επανάσταση στην πλατεία Ταχρίρ (2011) η οποία κατέληξε στην ανατροπή του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ.
Τον Δεκέμβριο του 2015 δημοσιεύτηκε ένα TED3 του Ghonim, για το τι πήγε στραβά4. «Κάποτε είπα αν θέλετε να ελευθερώσετε μια κοινωνία, το μόνο που χρειάζεστε είναι το Διαδίκτυο. Έκανα λάθος. Αυτά έλεγα το 2011, όταν μια ανώνυμη σελίδα που δημιούργησα στο Facebook, βοήθησε την ανάφλεξη της αιγυπτιακής επανάστασης. Η «Αραβική Άνοιξη» αποκάλυψε τη μεγαλύτερη δυνατότητα των κοινωνικών μέσων μαζικής δικτύωσης, αλλά συγχρόνως ξεσκέπασε και τα χειρότερα μειονεκτήματά τους. Το ίδιο εργαλείο που μας ένωσε για την ανατροπή δικτατόρων, τελικά έφερε τον αλληλοσπαραγμό στη χώρα… Θέλω να μοιραστώ μαζί σας την εμπειρία μου ως ακτιβιστής των social media, και να μιλήσω για τις προκλήσεις που αντιμετώπισα και για το τι πρέπει να γίνει με αυτές.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι Άραβες συνέρρεαν με ζέση στο διαδίκτυο. Διψασμένοι για γνώση, για ευκαιρίες, για σύνδεση με ανθρώπους από το υπόλοιπο κόσμο, δραπετεύσαμε από την απογοητευτική πολιτική μας πραγματικότητα και ζήσαμε μια εικονική, εναλλακτική ζωή. Υπήρξα απολιτικός μέχρι το 2009. Όταν ασχολήθηκα με τα social media είδα όλο και περισσότερους Αιγύπτιους να ενδιαφέρονται για μια αλλαγή στην πολιτική ζωή της χώρας. Αισθάνθηκα πως δεν ήμουν ο μόνος. Τον Ιούνιο του 2010, το Internet μου άλλαξε τη ζωή για πάντα. Περιηγούμενος το Facebook, αντίκρισα μια ανατριχιαστική φωτογραφία, το βασανισμένο νεκρό σώμα νεαρού Αιγυπτίου. Ονομαζόταν Khaled Saeed, ήταν ένας 29χρονος Αλεξανδρινός που δολοφονήθηκε από την αστυνομία. Είδα τον εαυτό μου στο πρόσωπό του. … Αποφάσισα να κάνω κάτι, έφτιαξα μια ανώνυμη σελίδα στο Facebook που ονόμασα «Είμαστε Όλοι Khaled Saeed». Σε μόλις τρεις μέρες, τη σελίδα επισκέφθηκαν πάνω από 100.000 συμπατριώτες μου που είχαν τις ίδιες έγνοιες. Στρατολόγησα τον συνάδελφό μου Ραχμάν Μανσούρ. Δουλέψαμε ατέλειωτες ώρες ενημερώνοντας ανθρώπους, προσκαλώντας σε δράση, παρουσιάζοντας πράγματα που το καθεστώς δεν επιθυμούσε να γνωρίζουν οι Αιγύπτιοι. Η ιστοσελίδα μας είχε τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα σε όλο τον αραβικό κόσμο…
Στις 14-1-2011 ο Μπεν Άλι έπεσε στην Tυνησία, μετά από τις συνεχώς εντεινόμενες διαμαρτυρίες των πολιτών. Είδα μια ευκαιρία να ζήσουμε κάτι ανάλογο, Οι Αιγύπτιοι αναρωτιούνταν, αν η Τυνησία το έζησε γιατί όχι και εμείς; Ανέβασα στο Facebook μια κίνηση για επανάσταση κατά της διαφθοράς και της δικτατορίας. Πρότεινα, αν μαζευτούμε 100.000 και κάνουμε πορεία στο Κάϊρο κανείς δεν θα μας σταματήσει, αναρωτώμενος αν μπορούμε να το πράξουμε. Σε λίγες μέρες η πρόσκληση αυτή άγγιξε το 1.000.000, και 100000 άτομα το αποδέχθηκαν. Τα social media είχαν κομβικό ρόλο στα γεγονότα, οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι δεν ήταν μόνοι τους, και το καθεστώς δεν μπορούσε να τους σταματήσει. Στις 25-1-2011 οι Αιγύπτιοι βγήκαν στους δρόμους του Καίρου και άλλων πόλεων ζητώντας αλλαγή, σπάζοντας τον φραγμό του φόβου. Και τότε ακολούθησαν οι συνέπειες. Το καθεστώς έκοψε τις επικοινωνίες, με συνέλαβαν και με φυλάκισαν. Οι διαδηλωτές ζητούσαν την απελευθέρωσή μου. Μετά από κράτηση 11 ημερών με άφησαν, και έπειτα από 3 ημέρες ο Μουμπάρακ έπεσε. Υπήρξε η κορυφαία μέρα της ζωής μου. … Οι άνθρωποι πίστεψαν πως μπορούσαμε να συνυπάρξουμε παρά τις διαφορές μας, και ότι η μετά-Μουμπάρακ Αίγυπτος θα ήταν για όλους. Δυστυχώς τα γεγονότα της ψευδο-επανάστασης, που ακολούθησαν, ήταν γροθιά στο στομάχι. Η κατάσταση ευφορίας ξεθώριασε γρήγορα, επειδή δεν καταφέραμε να οικοδομήσουμε τη συναίνεση, και η πολιτική διαμάχη κατέληξε σε έντονη πόλωση. Τα social media το μόνο που κατάφεραν ήταν να επιδεινώσουν της πόλωση, με το να διευκολύνουν τη διάχυση της παραπληροφόρησης, των φημών, και να απηχούν ατομικές απόψεις και ομιλίες γεμάτες μίσος. Το περιβάλλον ήταν ξεκάθαρα τοξικό. Ο online κόσμος μου κατέληξε να γίνει πεδίο μάχης, γεμάτο από μηνύματα που στόχευαν να εξοργίσουν, από ψέματα και από κηρύγματα μίσους. Άρχισα να ανησυχώ για την ασφάλεια της οικογένειάς μου. Φυσικά, δεν επρόκειτο μόνο για την περίπτωσή μου. Η πόλωση κορυφώθηκε κυρίως μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών, των υποστηρικτών του στρατού και των ισλαμιστών, ενώ τα άτομα του κέντρου όπως εγώ, βρεθήκαμε στο περιθώριο αβοήθητοι, Και οι δύο αυτές ομάδες σε ήθελαν είτε συνοδοιπόρο είτε αντίπαλο. Και στις 3/7/2013 ο στρατός έριξε την πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση μετά από τριήμερες διαδηλώσεις.
Είχαμε ηττηθεί… Σιώπησα περισσότερο από 2 χρόνια, αναστοχαζόμενος όλα όσα έγιναν, προσπαθώντας να αντιληφθώ γιατί έγιναν όλα αυτά. Κατάλαβα πως ενώ αληθεύει ότι η πόλωση καθοδηγείται πρωτίστως από την ανθρώπινη συμπεριφορά, τα social media διασώζουν αυτή τη συμπεριφορά και μεγεθύνουν την επίδρασή της…
Κατά την άποψή μου τα social media σήμερα αντιμετωπίζουν 5 προκλήσεις: Πρώτη, δεν ξέρουμε πώς να χειρισθούμε τις φήμες. Οι φήμες που επιβεβαιώνουν τις προκαταλήψεις των ανθρώπων, γίνονται τώρα περισσότερο πιστευτές και μεταδίδονται σε εκατομμύρια ανθρώπων. Δεύτερη, έχουμε την τάση να επικοινωνούμε μόνο με ανθρώπους που συμφωνούμε, και χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορούμε να σωπάσουμε, να μην παρακολουθούμε, ή και να μπλοκάρουμε όλους τους άλλους. Τρίτη, οι online συζητήσεις ενσκήπτουν γρήγορα στα θυμωμένα πλήθη . … Φαίνεται να ξεχνάμε πως αυτοί που είναι πίσω από οθόνες είναι αληθινοί άνθρωποι και όχι avatars. Τέταρτη, είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να αλλάξουμε τις απόψεις μας. Λόγω της ταχύτητας και της βραχυλογίας των social media, αναγκαζόμαστε να πηδάμε σε συμπεράσματα, και να γράφουμε αιχμηρές απόψεις 140 χαρακτήρων, για πολύπλοκα παγκόσμια ζητήματα. Μόλις συμβεί αυτό, θα ζει για πάντα στο Διαδίκτυο. Έτσι έχουμε μειωμένα κίνητρα για να αλλάξουμε αυτές τις απόψεις, ακόμη κι αν εμφανισθούν νεότερες αποδείξεις. Πέμπτη και σημαντικότερη κατ’ εμέ, σήμερα οι εμπειρίες μας από τα social media έχουν σχεδιαστεί με τρόπο που να ευνοούν τη μετάδοση έναντι των κοινωνικών δεσμεύσεων, τις καταχωρήσεις έναντι των συζητήσεων, τα ρηχά σχόλια έναντι των εις βάθος συνομιλιών. Είναι σαν να συμφωνήσαμε ότι είμαστε εδώ για να εξακοντίζουμε λόγους ο ένας στον άλλο, αντί να συνομιλούμε μεταξύ μας. Υπήρξα μάρτυρας του πώς αυτές οι κρίσιμες προκλήσεις πόλωσαν την αιγυπτιακή κοινωνία , αλλά δεν πρόκειται μόνο για την Αίγυπτο. Η πόλωση βαίνει συνεχώς αυξανόμενη σε όλο τον κόσμο. Πρέπει να εργασθούμε για να βρούμε τον τρόπο που η τεχνολογία θα αποτελέσει μέρος της επίλυσης του προβλήματος, παρά μέρος του προβλήματος…Στην ουσία πρέπει να ξανασκεφθούμε το οικοσύστημα των σημερινών social media, και να ξανασχεδιάσουμε τις εξ αυτού εμπειρίες ώστε να επιβραβευθεί η στοχαστικότητα, η ευγένεια και αμοιβαία κατανόηση. Πιστεύοντας στο Ιντερνέτ, με μια ομάδα λίγων φίλων, ξεκινήσαμε μια νέα έρευνα προσπαθώντας να βρούμε απαντήσεις και να διερευνήσουμε πιθανές λύσεις. Πρώτο δημιούργημα μας είναι μια νέα μηντιακή πλατφόρμα που φιλοξενεί συνομιλίες οι οποίες αποσκοπούν στην αμοιβαία κατανόηση και ίσως στην αλλαγή των νοοτροπιών, και πειραματιζόμαστε με καυτά θέματα όπως φυλετικά, έλεγχος των όπλων, η διαμάχη για το μεταναστευτικό, η σχέση ισλάμ και τρομοκρατίας. Σήμερα τουλάχιστον το 1/3 της ανθρωπότητας έχει πρόσβαση στο Ιντερνέτ, όμως ένα τμήμα του είναι αιχμάλωτο από τα λιγότερο ευγενικές πλευρές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Πριν πέντε χρόνια, είπα ότι αν θέλετε να ελευθερώσετε την κοινωνία το μόνο που χρειάζεστε είναι το Διαδίκτυο. Σήμερα, πιστεύω ότι αν θέλουμε να ελευθερώσουμε την κοινωνία πρέπει πρώτα να απελευθερώσουμε το Διαδίκτυο.
Μετάφραση: Νίκος Δ Κελέρμενος
1. Ο Αιγύπτιος Wael Ghonim, βοήθησε καθοριστικά με την ανώνυμη σελίδα του στο Facebook να ξεκινήσει η εξέγερση στην πλατεία Ταχρίρ (στις αρχές του 2011) και στα γεγονότα που έφεραν την ανατροπή του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ. Εργάστηκε έξι χρόνια στη Google, ως επικεφαλής στο τομέα του μάρκετινγκ και της παραγωγής στην περιοχή ΜΕΝΑ*. Έχει μετακομίσει στη Silicon Valley, είναι μηχανικός υπολογιστών, ακτιβιστής του Διαδικτύου, και κοινωνικός επιχειρηματίας (social entrepreneur). Είναι συνιδρυτής της Parlio.com. [στμ]
3. ΤED (Technology, Entertainment, Design): βίντεο επιρροής από ομιλητές εμπειρογνώμονες στην εκπαίδευση, τις επιχειρήσεις, την επιστήμη, την τεχνολογία και τη δημιουργικότηταμε υπότιτλους σε περισσότερες από 100 γλώσσεςΕίναι ένα παγκόσμιο σύνολο συνεδρίων από το μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ιδιωτικό Ίδρυμα Σάπλινγκ, με το σύνθημα «Ιδέες που αξίζει να διαδοθούν» (//en.wikipedia.org/wiki/TED_(conference). [στμ]
- Khaled Mohamed Saeed (27/1/1982 – 6/6/2010), ο νεαρός Αιγύπτιος του οποίου ο θάνατος – ενώ ήταν υπό κράτηση από την αστυνομία στην περιοχή Sidi Gaber της Αλεξάνδρειας στις 6/6/2010 – βοήθησε στην υποκίνηση της Αιγυπτιακής Επανάστασης του 2011 (wikipedia.org/wiki/Death_of_Khaled_Mohamed_Saeed). [στμ]
- Parlio.com: Κοινωνικό δίκτυο που προσφέρει σε ανθρώπους τη δυνατότητα να μοιραστούν σκέψεις για θέματα που έχουν σημασία γι’ αυτούς, και την επικοινωνία με ορισμένους κορυφαίους διανοούμενους και δημόσια πρόσωπα της εποχής μας. Ιδρύθηκε από τον πρώην υπάλληλο της Google και ακτιβιστή της δημοκρατίας Wael Ghonim και τους έμπειρους σε κοινωνικά δίκτυα και μέσα ενημέρωσης τεχνολόγους Karim Fateem και Osman Osman.(wikipedia.org/wiki/Parlio). [στμ]
*ΜΕΝΑ (Middle East and North Africa): αγγλικό ακρωνύμιο για την περιοχή που εκτείνεται από το Ιράν μέχρι το Μαρόκο, συμπεριλαμβανομένων των χωρών της Μέσης Ανατολής και του Μάγρεμπ. [στμ]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου