xristianiki.gr
Από την παρουσίαση του νέου ημερολογίου της "Χ"
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ φίλοι
Τὸ ἡμερολόγιο αὐτὸ εἶναι ἀφιερωμένο στὴν ἐπέτειο τῶν 70 χρόνων ἀπὸ τὴν ἐκδημία τοῦ μεγάλου Ρώσου ὀρθόδοξου φιλόσοφου Νικολάου Ἀλεξάνδροβιτς Μπερντιάγεφ, τὸν Μάρτιο τοῦ 1948.
Τοῦ Ρώσου πολιτικοῦ καὶ κοινωνικοῦ ἀγωνιστῆ τῆς ἐλευθερίας, ποὺ ἀμφισβήτησε ἔμπρακτα τὸ τσαρικὸ καὶ τὸ σοβιετικὸ καθεστώς, διώχτηκε καὶ ἐξορίστηκε κι ἀπὸ τὰ δύο. Τοῦ χριστιανοῦ ὀρθόδοξου διανοούμενου ποὺ δὲν ἐγκλωβίστηκε ποτὲ σὲ ψεύτικα διλήμματα καὶ ἀγκυλώσεις τῶν ταραγμένων χρόνων ποὺ ἔζησε, καὶ στάθηκε ἀπέναντι σὲ κάθε μορφῆς τυραννία, ὑπερασπιζόμενος τὸ θεῖο δῶρο τῆς ἐλευθερίας. Τοῦ ἀσυμβίβαστου ἀπολογητῆ τῆς Ὀρθοδοξίας στὸ χῶρο τῆς φιλοσοφίας, ποὺ παράλληλα δὲν δίσταζε νὰ θίγει τὰ κακῶς κείμενα στὸν ὀρθόδοξο κόσμο καὶ στὴ διοικοῦσα Ἐκκλησία, νὰ προσέγγιζει τὰ κοινωνικὰ προβλήματα ἀπὸ ὀρθδόδοξη χριστιανικὴ σκοπιά καὶ νὰ καλεῖ τοὺς Χριστιανοὺς νὰ ἀναλάβουν τὶς εὐθύνες τους.
Τοῦ διορατικοῦ ἀναλυτῆ τῆς ρωσικῆς πραγματικότητας, καὶ τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Ὁ Μπερντιάγεβ θεωρεῖται κορυφαῖος ἐκφραστὴς τοῦ χριστιανικοῦ ὑπαρξισμοῦ, μὲ ἀκρογωνιαία ἀρχὴ τὴν ἐλευθερία τοῦ προσώπου. Ἂν καὶ δὲν εἶχε τὴν ἰδιότητα τοῦ θεολόγου, ἐμπνεύστηκε ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη πατερικὴ παράδοση. Ἔδωσε μέχρι τέλους τὴ χριστιανικὴ μαρτυρία στὸ χῶρο τῆς φιλοσοφίας.
Τί συνδέει τὸν Νικόλαο Μπερντιάγιεφ μὲ τὸ κίνημα τῆς Χ.Δ. καὶ τὴν ἐφημερίδα ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ;
Στὸ τελευταῖο κείμενό του, ποὺ δημοσιεύτηκε ὡς «πολιτικὴ διαθήκη» ἕνα χρόνο μετὰ τὸ θάνατό του, ὁ Μπερντιάγεφ ἀποδίδει στὸ σύγχρονό του κόσμο τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου «τόσο λίγη φαντασία ποὺ δὲν μποροῦν νὰ διανοηθοῦν ἄλλη ἐπιλογὴ πέρα ἀπὸ αὐτὴ ἀνάμεσα στὸν Καπιταλισμὸ καὶ στὸν Κομμουνισμό….Πρέπει νὰ ὑπάρχει ἕνας τρίτος δρόμος ὁ ὁποῖος, ὄχι μόνο δὲν μᾶς καθιστᾶ ἁπλοὺς θεατὲς στὴν τρέχουσα ἱστορικὴ σύγκρουση, ἀλλὰ δέχεται τὴ σύγκρουση αὐτὴ ὡς πρόκληση καὶ εὐκαιρία ὑπέρβασης τῶν ἀδιεξόδων της….». Τονίζει ἐπίσης: «Ὁ Σοσιαλισμὸς δὲν ἀποζητᾶ μιὰ ὁλοκληρωτικὴ μορφὴ ζωῆς. Εἶναι κοινωνικο σύστημα ποὺ μπορεῖ νὰ συνυπάρξει μὲ διαφορετικὲς θρησκευτικὲς καὶ φιλοσοφικὲς πεποιθήσεις. Ὁ Σοσιαλισμὸς δὲν ὑποστηρίζει ὅτι ὅλα ἐπιτρέπονται γιὰ τὴν ἐπίτευξη τῶν σκοπῶν. Δὲν προϋποθέτει τὴν ἐξόντωση κάποιου ἀριθμοῦ προσώπων γιὰ τὴ δημιουργία σοσιαλιστικῆς κοινωνίας(…)διατηρεῖ ἀκέραιη τὴν ἀνθρώπινη ἐλευθερία,(…)δὲν κολεκτιβοποιεῖ τὴν προσωπικὴ ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν διεκδικεῖ ὁλόκληρο τὸν ἄνθρωπο καὶ ταυτόχρονα ἀναλαμβάνει τὴν εὐθύνη γιὰ τὴν ἐπιβίωση τῆς κοινωνίας(….)δὲν ἐπιτρέπει τὴν ἀπεριόριστη ἐπέκταση τοῦ Κράτους(….)
Ὅμως, ὅλα αὐτὰ τὰ πλεονεκτήματα δὲν ἔχουν ἀξία ἂν ὁ Σοσιαλισμὸς δὲν ἀνακτήσει τὸ ἐμπνευσμένο ὅραμα μιᾶς ριζικὰ καινούργιας κοινωνίας καὶ μεταμορφωμένων ἀνθρώπινων σχέσεων. Πιστεύω ὅτι ἕνα τέτοιο ὅραμα, μόνον ἡ θρησκευτικὴ πίστη μπορεῖ νὰ δημιουργήσει. Μόνον ἕνας «θρησκευόμενος» Σοσιαλισμὸς μπορεῖ νὰ ἐμποτίσει τὴ σύγχρονη κοινωνία μὲ μιὰ τέτοια δυναμική, ἂν καὶ ἀντιλαμβάνομαι ὅτι αὐτὸ εἶναι περισσότερο ἕνα ὄνειρο παρὰ ἁπτὴ πραγματικότητα- ἕνα ὄνειρο ποὺ δὲν θὰ μπορεῖ νὰ γίνει κατανοητὸ παρὰ μόνον ἂν ὁ κόσμος βιώσει μιὰ πλήρη πνευματικὴ ἀναγέννηση». Ἐκείνη τὴ χρονικὴ στιγμή, ὁ ἱδρυτὴς τοῦ Κινήματος τῆς Χριστιανικῆς Δημοκρατίας καὶ τῆς ἐφημερίδας «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ» Νίκος Ψαρουδάκης, ξεκινοῦσε τὴν πολιτική του δραστηριότητα, ἀκριβῶς μὲ τὸ στόχο τῆς ὑπέρβασης τοῦ ψυχροπολεμικοῦ διλήμματος ἀνάμεσα στὰ δύο πολιτικὰ καὶ ἰδεολογικὰ συστήματα, ἐμπνεόμενος ἀπὸ τὸ κοινωνικὸ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἀπεύθυνε ἔκκληση στοὺς Χριστιανοὺς νὰ ἀναλάβουν τὶς εὐθύνες τους μὲ τὸ «Χριστιανικὸ Πολιτικὸ Μανιφέστο» (1947).
Τὸ κάλεσμα τοῦ Μπερντάγεφ πρὸς τοὺς Χριστιανοὺς νὰ ἀναλάβουν τὶς εὐθύνες τους ἀπέναντι στὴν κοινωνία, νὰ ἀπελευθερωθοῦν ἀπὸ πλαστὰ διλήμματα καὶ προκαταλήψεις, νὰ ἀγωνιστοῦν γιὰ μιὰ κοινωνία δίκαιη στὴ βάση τῆς ἐλευθερίας τοῦ προσώπου, βρίσκεται στὰ πλαίσια τοῦ 65χρονου ἀγώνα τῆς Χ.Δ. καὶ τῆς «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ», γιὰ νὰ γίνει τὸ ὅραμα αὐτὸ πολιτικὴ πράξη. Θὰ ελεγε κανεὶς ὅτι ὁ Νίκος Ψαρουδάκης πῆρε τὴ σκυτάλη ἀπὸ τὸν Νικόλαο Μπερντιάγιεφ. Ἄλλωστε, ὁ Μπερντιάγιεφ θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηρισθεῖ ὡς ὁ συνδετικὸς κρίκος τῆς όρθόδοξης θεολογικῆς σκέψης, τοῦ κοινωνικοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τῆς Θεολογίας τῆς Ἀπελευθέρωσης. Ὁ ἐμπνευστὴς τοῦ ρεύματος τοῦ περσοναλισμοῦ, ποὺ ἀναζητοῦσε ἕνα τρίτο δρόμο πέρα ἀπὸ τὸν καπιταλισμὸ καὶ τὸν κομμουνισμό, στη βάση τοῦ χριστιανικοῦ ἀνθρωπισμοῦ,Ἐμμανουὲλ Μουνιὲ ἐπηρεάστηκε καθοριστικὰ ἀπὸ τὸν Μπερντιάγεφ. Ὁ περσοναλισμὸς τοῦ Μουνιὲ ἦταν ἡ βάση τοῦ κοινωνικοῦ Χριστιανισμοῦ ποὺ ἄνθισε τὰ πρῶτα μεταπολεμικὰ χρόνια στὴ Γαλλία. Ἀπὸ τὸν Μπερντιάγεφ ἔχει ἐπηρεασθεῖ καὶ ὁ Οὐρουγουανὸς θεολόγος τῆς ἀπελευθέρωσης Χουὰν Λουὶς Σεγοῦντο (1925-1996), ποὺ βάσισε στὸ ἔργο του τὴν διδακτορική του διατριβή.
Τὸ γεγονὸς ὅτι στὸ σύνολό του ὁ χριστιανικὸς κοινωνισμὸς εἶναι ὀρθόδοξης ἔμπνευσης, προκύπτει ἀπὸ τὰ κείμενα τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τὴν Ὀρθόδοξη πατερικὴ παράδοση. Ὄχι μόνον ἐπειδὴ ἐμεῖς τὸ ἰσχυριζόμαστε, ἀλλὰ καὶ διότι διεθνῶς οἱ βασικοὶ ἐμπνευστές του ἐπηρεάστηκαν ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη θεολογικὴ σκέψη. Τοῦτο σὲ ἀπάντηση ἀνυπόστατων ἰσχυρισμῶν νεοθεοκρατικῶν κύκλων, ποὺ ἐσχάτως ἐπιχείρησαν νὰ δυσφημήσουν τὸ πλαίσο τῶν θέσεων τοῦ Κινήματος καὶ τῆς ἐφημερίδας μας.
Τὸ ἡμερολόγιο ξεκινᾶ μὲ ένα σύντομο βιογραφικό, στὸ ὁποῖο φροντίσαμε νὰ συμπεριλάβουμε δύο σημαντικὲς μαρτυρίες: Τοῦ Ἀλέξανδρου Σολτζενίτσιν στὸ «Ἀρχιπέλαγος τοῦ Γκουλάγκ, σὲ σχέση μὲ τὴ θαρραλέα κριτικὴ ποὺ ἀσκοῦσε ὁ Μπερντιάγιεφ στὸ καθεστὼς τῶν Μπολσεβίκων: «Συνελήφθη δύο φορές. Τὸν πήρανε τὸ 1922 γιὰ ἀνάκριση τὰ μεσάνυχτα, μὲ τὸν Ντζερζίνσκι. Ἦταν ἐκεῖ καὶ ὁ Καμένεφ. ….Ὅμως ὁ Μπερντιάγεφ δὲν ἐξευτελίστηκε, δὲν ἱκέτευσε, ἐξέθεσε σθεναρὰ τὶς ἠθικὲς καὶ θρησκευτικὲς ἀρχὲς μὲ βάση τὶς ὁποῖες δὲν προσχωροῦσε στὸ κόμμα ποὺ εἶχε τὴν ἐξουσία. Κι ὄχι μόνο ἔκριναν ὅτι δὲν ὑπῆρχε λόγος νὰ παραπεμφθεῖ σὲ δίκη, ἀλλὰ ἀφέθηκε έλεύθερος. Ἕνας ἄνθρωπος μὲ ἄποψη….»
Τοῦ Stefan Schimanski στὸ σημείωμα ποὺ συνοδεύει τὴν «Πολιτικὴ Διαθήκη». Κάθε Πάσχα «τὴ μέρα ποὺ οἱ μαθητές του συνήθιζαν νὰ μαζεύονται δίπλα στὸ δάσκαλό τους. Ἦταν μιὰ τυπικὴ ρωσικὴ ἀτμόσφαιρα, μὲ ποτήρια τσάι, κάπνισμα, γλυκὰ καὶ ἀτελείωτη συζήτηση. Καὶ ὁ Μπερντιάγεφ, μὲ τὰ μακρυὰ ἄσπρα μαλιά του κάτω ἀπὸ τὸ μόνιμο γαλλικὸ μπερέ, ἔμοιαζε μὲ πάρα πολὺ μὲ τὸν Ρῶσο προφήτη ἐν τῇ ἐρήμῳ.».
Τόσο στὸ βιογραφικό, ὅσο καὶ στὰ ἀποσπάσματα τῶν κειμένων, φροντίσαμε νὰ ἀναδείξουμε τὸν Μπερνιάγιεφ ὡς πολιτικὸ πρόσωπο καὶ κοινωνικὸ ἀγωνιστή, ποὺ πάντοτε εἶχε ἰσχυρὴ θεωρητικὴ καὶ θεολογικὴ θεμελίωση τῶν ἰσχυρισμῶν του.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου