Κυνισμός και χριστιανισμός

Από εδώ(Λίγο μεγάλο το κείμενο και έχει κάποια μικροπροβλήματα η μεταφορα γραμματοσειράς αλλά αξίζει τον κόπο):


Ποια ήταν η σχέση των πρώτων Χριστιανών µε τον Κυνισµό; Η ερώτηση µπορεί νí ακούγεται αστεία, για µερικούς ίσως και βλάσφηµη, αλλά υπάρχουν σοβαρές µελέτες πάνω στο θέµα που δείχνουν ότι οι πρώτοι Χριστιανοί ήταν οπαδοί της Κυνικής φιλοσοφίας! Ο συγγραφέας F. Gerald Downing, στο βιβλίο του ìChrist and the Cynics,î παραλληλίζει εδάφια των συνοπτικών Ευαγγελίων µε Κυνικά αποφθέγµατα και βρίσκει εκπληκτικές οµοιότητες. (37) Το υλικό που έχει συγκεντρώσει ο Downing καταδεικνύει ότι ο Ιησούς και οι µαθητές του δεν ήταν ζηλωτές, όπως κάποιοι Εβραίοι συγγραφείς, π.χ. οι Hyam Maccoby και Robert Eisenman, υποστηρίζουν. Ιδού µερικά αποσπάσµατα: ´Εξάλλου, τα ντοκουµέντα στα οποία βασίζοµε τη γνώση µας για τους πρώτους Χριστιανούς είναι γραµµένα στα Ελληνικά και απευθύνονται σε ακροατήρια έξω από την Παλαιστίνη. Πολύ πιθανόν µεταξύ εκείνων που πρώτοι άκουσαν τα Ευαγγέλια να συµπεριλαµβάνονταν και Ιουδαίοι που είχαν µεγαλώσει στην Ιουδαία και στη Γαλιλαία. Αλλά οι περισσότεροι Ιουδαίοι Χριστιανοί ακροατές φαίνεται να υπήρξαν Εβραίοι που είχαν µεγαλώσει σε Ελληνόφωνες, ευρέως ειδωλολατρικές πόλεις (από τις οποίες πολλές βρίσκονταν φυσικά στη ίδια τη Γαλιλαία). 



Οι ëΕπιστολέςí του Παύλου και οι ëΠράξεις των Αποστόλωνí που έγραψε ο Ευαγγελιστής Λουκάς θα εισηγούνταν ότι, ίσως µέσα στα είκοσι πρώτα χρόνια, η πλειοψηφία των Χριστιανών έξω από την Εβραϊκή χώρα ήταν προσήλυτοι από τον ëπαγανισµόí. Μερικοί ίσως να είχαν προηγούµενη επαφή µε την Ιουδαϊκή παράδοση, µπορεί και να είχαν παρακολουθήσει συναγωγές. Αλλά αρκετοί φαίνεται να είχαν έλθει απí έξω, αφού χρειάζονταν εξήγηση για τα Ιουδαϊκά έθιµα. (Ö) Η Ιουδαϊκή παράδοση στη Γαλιλαία και στην Ιουδαία, καθώς και στον υπόλοιπο κόσµο της Μεσογείου, συναντιόταν φυσικά η ίδια µε τον Ελληνισµό για περισσότερους από τρεις αιώνες. Η έκταση της Ελληνιστικής επίδρασης στην Εβραϊκή χώρα συνεχίζει να είναι 92 αντικείµενο συζητήσεων. Παρόλα αυτά, οποιοδήποτε κι αν είναι το συµπέρασµα σí αυτό το ακανθώδες θέµα, το αρχικό συµπέρασµα φαίνεται να µην επιδέχεται αµφισβήτηση: τα πρώτα Χριστιανικά έγγραφα απευθύνονται στα Ελληνικά σε ανθρώπους για τους οποίους ήταν φυσικό να οµιλούν και να σκέπτονται Ελληνικά, ανθρώπους που ζούσαν µέσα και ήταν εµβαπτισµένοι στο δηµοφιλή ελληνιστικό πολιτισµό. Ώστε λοιπόν, οι παραδόσεις για τον Ιησού είναι Παλαιστινιακές-Ιουδαϊκές, µε υποστηρικτικό και ερµηνευτικό φιλολογικό υλικό προερχόµενο από Ιουδαϊκά κείµενα. Το ακροατήριο, όµως, είναι ëελληνικοποιηµένοí, και ίσως µάλλον ëελληνιστικόí.ª Στη συνέχεια, ο F. Gerald Downing ισχυρίζεται ότι ένα σηµαντικό στοιχείο των πρώτων χριστιανικών εγγράφων προερχόταν από τους ριζοσπαστικούς Κυνικούς φιλοσόφους. ´Εάν οι πρώτοι Χριστιανοί ιεραπόστολοι υπάκουαν σε οδηγίες όπως αυτές που δίδονται στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφάλαια 9 και 10, κατά Μάρκον κεφ. 6, κατά Λουκά κεφ. 9 και 10, τότε θα έµοιαζαν σαν ένα είδος Κυνικού που επιδείκνυε πολύ προφανή φτώχειαª, γράφει ο Downing. Τα αποσπάσµατα από την Κυνική φιλοσοφία, που έχει συγκεντρώσει ο Downing στο βιβλίο του, παρέχουν, κατά τον ισχυρισµό του ίδιου, εξαιρετικά στενή παραλληλία µεταξύ των Κυνικών και της παράδοσης του Ιησού όπως καταγράφεται στα τρία πρώτα συνοπτικά Ευαγγέλια. Οι πιο στενές παραλληλίες εντοπίζονται µεταξύ των πρώτων Χριστιανών και των σχεδόν συγχρόνων Κυνικών. Ο Downing πιστεύει ότι η συλλογή που παρουσιάζει στο βιβλίο του έχει σπουδαία και θετική σηµασία στην κατανόηση των Χριστιανικών πηγών, συµπεριλαµβανοµένης και της κατανόησης του ίδιου του Ιησού. Μάλιστα οι οµοιότητες δεν είναι ανακάλυψη του εικοστού αιώνα, γράφει ο Downing. Πολλοί από τους πρώτους Χριστιανούς, όπως και άλλοι, ήταν ενήµεροι ñ και ευχαρίστως ενήµεροι ñ για τις οµοιότητες µεταξύ στοιχείων της διδασκαλίας του Ιησού και της προγενέστερης Κυνικής παράδοσης. Κατά την άποψη του Downing, οι Χριστιανοί που συµµερίζονταν δηµόσια τη διδασκαλία και τις ιστορίες που απαρτίζουν τα τρία πρώτα ευαγγέλια θα πρέπει να ήταν απόλυτα ικανοποιηµένοι να µοιάζουν µε Κυνικούς, τόσο στα λόγια όσο και στη εµφάνιση. Επικέντρωναν την προσοχή τους πάνω στα 93 ίδια θέµατα, πολύ συχνά καταλήγοντας στα ίδια συµπεράσµατα, κι αυτό συνήθως στην ίδια γλώσσα ñ την Ελληνική. ´Υπήρχαν διαφορέςª, παραδέχεται ο Downing. ´Αλλά πάλι υπήρχαν σηµαντικές διαφορές ανάµεσα και στους ίδιους τους Κυνικούς. Μερικοί µιλούσαν για το Θεό, την προσευχή και την άλλη ζωή· άλλοι ήταν περισσότερο σκεπτικιστές και ëανθρωπιστέςí. Όλοι αντιτίθενταν στη δολιότητα και την υποκρισία, αντιστέκονταν στο νí αφήνουν την κοινή γνώµη να καθορίζει τη ζωή τους, αντιτίθενταν στο να βρίσκουν την ευτυχία στην περιουσία ή τις ακριβές απολαύσεις. Ήθελαν να είναι ελεύθεροι απí όλα αυτά, ελεύθεροι να ζουν τη ζωή τους ñ κι ελεύθεροι από τους µεγάλους αφέντες στους οποίους άρεσε να ρίχνουν το βάρος τους ολόγυρα και ήθελαν όλοι οι άλλοι να τους βλέπουν σαν ευεργέτες.ª Το σηµείο στο οποίο ο Downing προσπαθεί να πείσει τον αναγνώστη του βιβλίου του είναι ότι, πέραν πάσης αµφιβολίας, τα κηρύγµατα κάποιων από τους πρώτους Χριστιανούς ιεραποστόλους καθώς και εκείνα µερικών ριζοσπαστικών Κυνικών φιλοσόφων θα ακούγονταν στους ακροατές τους παρόµοια. Εδώ πρέπει να σηµειώσουµε ότι ο Κυνικός ριζοσπαστισµός που συναντάµε στη διδασκαλία και στο στυλ του Ιησού, απαντάται επίσης και σε πολλούς αρχαίους Ιουδαίους προφήτες. Σε κάθε περίπτωση, η Κυνική χροιά στη Χριστιανική διδασκαλία πρέπει να ήταν η χροιά που ο ίδιος ο Ιησούς έδωσε στα κηρύγµατά του. Αυτό δε µπορεί να ήταν συµπτωµατικό, αλλά µάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί Κυνικοί κήρυκες, στις ατέλειωτες περιπλανήσεις τους, είχαν επισκεφτεί και τη Γαλιλαία. Είναι αξιοσηµείωτο ότι από τα Γάδαρα, πόλη της ∆εκάπολης κοντά στα σύνορα µε τη Γαλιλαία, κατάγονταν τρεις διάσηµοι Κυνικοί φιλόσοφοι στους οποίους έχουµε ήδη αναφερθεί ( Μένιππος, Μελέαγρος και Οινόµαος). Τα Γάδαρα, που δεν ήταν µακριά από τη Ναζαρέτ, είχε επίσης επισκεφτεί και ο Ιησούς, όπου ως γνωστόν εξέβαλε ìλεγεώναî δαιµονίων από κάποιο δαιµονισµένο. (50) Η παράδοση του Ιησού ήταν τόσο προσγειωµένη όσο κι εκείνη των Κυνικών, και ενδιαφερόταν για εσωτερική αυθεντικότητα. Κάποιος που αµφισβητούσε τα κίνητρα του καθενός και προσκαλούσε τους άλλους να εξετάσουν προσεκτικά τα σφάλµατά τους είναι ëΚυνικόςí, όπως ο Ιησούς φαίνεται πως ήταν, γράφει ο Downing. 94 Ας δούµε όµως τα κυριότερα κοινά σηµεία της φιλοσοφίας των Κυνικών και της διδασκαλίας των πρώτων Χριστιανών. ►Όπως φάνηκε στα προηγούµενα κεφάλαια, οι Κυνικοί φιλόσοφοι ζούσαν και ταξίδευαν στις αποστολές του χωρίς πολλές αποσκευές. Όµως, την ίδια εντολή έδωσε και ο Ιησούς στους µαθητές του. Ιδού η µαρτυρία: ´Μη έχετε χρυσόν µηδέ άργυρον µηδέ χαλκόν εις τας ζώνας σας· µη σακκίον δια την οδόν µηδέ δύο χιτώνας µηδέ υποδήµατα µηδέ ράβδον· διότι ο εργάτης είναι άξιος της τροφής αυτού. Εις οποίαν δε πόλιν ή κώµην εισέλθητε, εξετάσατε τις είναι άξιος εν αυτή, κι εκεί µείνατε έως ου εξέλθητε.ª (51) Αυτό θυµίζει και την τακτική του Κυνικού φιλοσόφου Κράτη, που επονοµάστηκε, όπως είδαµε, ìΘυρεπανοίκτηςî! Παρόµοια περιγραφή δίδει ο Ευαγγελιστής Μάρκος: ´Και παρήγγειλεν εις αυτούς να µη βαστάζωσι µηδέν εις την οδόν ειµή ράβδον µόνον, µη σακκίον, µη άρτον, µη χαλκόν εις την ζώνην, αλλά να είναι υποδεδεµένοι µε σανδάλια και να µη ενδύονται δύο χιτώνας.ª (52) Τα ίδια αναφέρει και ο Ευαγγελιστής Λουκάς. ´Και είπε προς αυτούς: Μη βαστάζετε µηδέν εις την οδόν, µήτε ράβδους µήτε σακκίον µήτε άρτον µήτε αργύριον µήτε να έχητε ανά δύο χιτώνας. Και εις οποιαδήποτε οικίαν εισέλθητε, εκεί µένετε και από εκεί να αναχωρήσετε.ª (53) ► Όπως είδαµε, οι Κυνικοί δεν αγωνιούσαν για το πώς θα επιβιώσουν. Μάλιστα ο αυθεντικός Κυνικός δεν είχε ούτε σπίτι, ούτε πόλη, ούτε περιουσία, ούτε υπηρέτηÖτίποτε άλλο παρά τη γη και τον ουρανό κι έναν παλιό χιτώνα. Ήταν ελεύθεροι από το άγχος του ανθρώπου που πασχίζει να συγκεντρώσει χρήµα και περιουσία για να νιώθει λιγότερη ανασφάλεια για το µέλλον του. Το ίδιο δίδαξε και ο Ιησούς, τόσο µε το ζωντανό παράδειγµά του όσο και µε τα λόγια του, τους µαθητές του: να µην αγωνιούν για το µέλλον. ´∆ια τούτο λέγω υµίν, µη µεριµνάτε δια την ψυχήν σας τι θα φάγητε ή τι θα πίητε, µηδέ δια το σώµα σας τι θα ενδυθείτε· δεν είναι η ψυχή ανώτερη της τροφής και το σώµα του ενδύµατος; Εµβλέψατε εις τα πετεινά του ουρανού, ότι ούτε σπείρουν ουδέ θερίζουν ουδέ συνάγουν εις αποθήκας, και ο πατήρ σας ο ουράνιος τρέφει αυτά· δεν διαφέρετε εσείς περισσότερον αυτών;ª (54) 95 ►Εξάλλου και οι δυο οµάδες είχαν διεθνιστικές αντιλήψεις και απευθύνονταν στα πλήθη των κοινών ανθρώπων, συµπεριλαµβανοµένων και των γυναικών. Όπως είδαµε στο οικείο κεφάλαιο, ο Αντισθένης πίστευε ότι η αρετή ήταν ίδια τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Και ο ∆ιογένης, όταν το ρωτούσαν από πού κατάγεται, απαντούσε, ìΕίµαι πολίτης του κόσµου.î Όσο για τις ταυτόσηµες θέσεις των πρώτων Χριστιανών, ιδού η µαρτυρία από το στόµα του Αποστόλου Παύλου: ´∆εν είναι πλέον Ιουδαίος ούτε Έλλην, δεν είναι δούλος ούτε ελεύθερος, δεν είναι αρσενικό και θηλυκό· διότι όλοι εσείς είσθε ένας εν Χριστώ Ιησού.ª (55) ►Αναφορικά µε τον τρόπο διάδοσης των ιδεών τους, και αυτός ήταν παρόµοιος. Ο Ιησούς έστειλε τους αποστόλους να διαδώσουν το Ευαγγέλιο σε όλα τα έθνη. ´Πορευθέντες µαθητεύσατε πάντα τα έθνηÖª (56) Το ίδιο έκαναν και οι Κυνικοί. Ιδού η µαρτυρία: ´Επισκέφτηκα όσο περισσότερες χώρες µπορούσαÖ µερικές φορές µεταξύ των Ελλήνων και µερικές φορές µεταξύ των βαρβάρωνÖ φτάνοντας στην ΠελοπόννησοÖ Μόλις συµπλήρωσα ένα πολύ µεγάλο ταξίδι, ερχόµενος από το ∆ούναβηÖª (37) ►Όσον αφορά την προέλευσή τους, τόσο οι Χριστιανοί ιεραπόστολοι όσο και οι Κυνικοί φιλόσοφοι προέρχονταν κυρίως από χειρωνακτικά εργαζόµενους ανθρώπους: ο ίδιος ο Ιησούς ήταν µαραγκός, οι περισσότεροι µαθητές του ήταν ψαράδες, κάποιος ακόλουθός του ήταν τελώνης, ενώ ο Παύλος, ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα ήταν σκηνοποιοί. Οι περισσότεροι µάλιστα ήταν αγράµµατοι άνθρωποι, µεταξύ των οποίων συµπεριλαµβάνονται και οι Πέτρος και Ιωάννης.(57) Ακόµη και ο Ιησούς δεν είχε µάθει γράµµατα. (58) ´Πού ο σοφός; Πού ο γραµµατεύς; Πού ο συζητητής του αιώνος τούτου;ª, αναρωτιόταν ο Παύλος, για να δώσει ο ίδιος την απάντηση µε επόµενη ερώτηση: ´∆εν εµώρανεν ο Θεός την σοφίαν του κόσµου τούτου;ª (59) Παροµοίως ταπεινής καταγωγής και εργαζόµενοι ήταν οι περισσότεροι Κυνικοί φιλόσοφοι. Να µερικά παραδείγµατα: 96 Ο Αντισθένης ήταν επιδέξιος παλαιστής. Ο ∆ιογένης πωλήθηκε ως δούλος στον Κορίνθιο Ξενιάδη όπου και εργάστηκε ως παιδαγωγός στους δυο γιους του. Ο Μένιππος ήταν δούλος στην καταγωγή. Ο Ονησίκριτος ήταν ναυτικός. Ο Μόνιµος, προσωπικός µαθητής του ∆ιογένη, ήταν αρχικά σκλάβος που πωλήθηκε σε Κορίνθιο τραπεζίτη και εργαζόταν στον πάγκο του ανταλλάσσοντας νοµίσµατα. Ο Βίων ο Βορυσθενίτης, γιος εµπόρου παστών ψαριών, πωλήθηκε ως δούλος. Ο Κλεάνθης καταγόταν από φτωχή οικογένεια και κέρδιζε το ψωµί του ως παλαιστής. Όταν άρχισε να παίρνει µαθήµατα φιλοσοφίας εργαζόταν τη νύχτα ως νεροκουβαλητής. Ο ∆ίων, κατά τη διάρκεια της εξορίας του, εργαζόταν ως κηπουρός και νεροκουβαλητής. ►Σχετικά µε το ύφος του προφορικού κηρύγµατος, τόσο οι Κυνικοί όσο και ο Ιησούς και οι µαθητές του, ήταν ωµοί και ανεπιτήδευτοι. Στα οικεία κεφάλαια για τη ζωή των διαφόρων Κυνικών είδαµε την ευθύτητα και την ωµότητα µε την οποία απεύθυναν τα µηνύµατά τους στους ακροατές τους. Ο ∆ιογένης, π.χ., αποκαλούσε τους ερµηνευτές ονείρων και τους µάντεις καθώς κι αυτούς που τους συµβουλεύονταν, ή εκείνους που ήταν φουσκωµένοι µε την έπαρση του πλούτου, ìζώαî. Το ίδιο στυλ συναντάµε και στην Καινή διαθήκη (ìγεννήµατα εχιδνώνî, ìκυνάριαî, κλπ.) ►Το Χριστιανικό κήρυγµα προειδοποιεί τους ανθρώπους ώστε να ζουν µιαν ενάρετη ζωή. Επιδιώκει περισσότερο την πρόληψη παρά την ëκατόπιν εορτήςí θεραπεία του κακού. Το ίδιο έκαναν και οι Κυνικοί. Ο ∆ίων ο Χρυσόστοµος διαχωρίζει την άχρηστη ακαδηµαϊκή φιλοσοφία από το Κυνικό ενδιαφέρον για πρακτική εφαρµογή. Ο ίδιος, αναφερόµενος στον θαρραλέο και ανθρωπιστή ηγέτη που σκέπτεται το καλό των υπηκόων του, γράφει ότι θα επιδιώξει να µεταβάλλει τη νοοτροπία των κακών, ενώ συγχρόνως θα βοηθά τους αδύνατους. Επιδιώκει και τα δύο, χωρίς νí αµελεί κατά οποιονδήποτε τρόπο το σεβασµό του για τα υψηλά ηθικά στάνταρτ και την αποφασιστικότητά του να µην έρχεται δεύτερος από κανένα καλό άνθρωπο απí αυτή την άποψη. (37) Είναι σαφώς προτιµότερο ο καλός ηγέτης να προλαµβάνει την αχρειότητα των υπηκόων του από του να την αντιµετωπίζει 97 µε δραστικά µέτρα. Ο πυρετός της ψυχής πρέπει να µειώνεται µε την πειθώ και τη λογική, γράφει ο ∆ίων. ►Το κεντρικό µήνυµα της Καινής ∆ιαθήκης, ìµετάνοιαî, δηλαδή αλλαγή του νου ή της σκέψης, ήταν και κεντρικό µήνυµα των Κυνικών φιλοσόφων. Ο πρωταρχικός στόχος του Κυνικού κηρύγµατος ήταν αλλαγή της νοοτροπίας των ακροατών και ταύτιση των λόγων µε τα έργα και το στυλ της ζωής τους. Όπως είδαµε, στην πραγµατικότητα ο Κυνισµός ήταν περισσότερο τρόπος ζωής παρά φιλοσοφία. Το ίδιο ήταν και το µήνυµα του Ιησού. Σχετικά µε τον αυτοέλεγχο που προηγείται της µετάνοιας, ο Ρωµαίος στωικός φιλόσοφος (µε Κυνικές ρίζες), Σενέκας, γράφει: ´εκείνο που µας κάνει χειρότερους απí όλους είναι η αποτυχία του καθενός από µας να κοιτάξει πίσω και να παρατηρήσει προσεκτικά την περασµένη ζωή του.ª Και ο ∆ηµώναξ έλεγε πως ήταν ανθρώπινο να κάνουµε λάθος (νí αµαρτήσουµε), αλλά η πράξη του θεϊκού ανθρώπου είναι να µετατρέπει το λάθος σε σωστό. ►Το κήρυγµα του Ιησού και των Αποστόλων έδινε µεγάλη έµφαση στον καρπό που έπρεπε να παράγει ο καλός Χριστιανός στη ζωή του. Ακόµη και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε µιλήσει για τις αρνητικές συνέπειες της παραγωγής κακού καρπού στη ζωή των ανθρώπων: ´ Ήδη δε και η αξίνη κείται προς την ρίζα των δένδρων· παν λοιπόν δένδρον µη κάµνον καρπόν καλόν εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται.ª (60) Ιδού και τα λόγια του ίδιου του Ιησού πάνω στο θέµα: ´∆ιότι δεν είναι δένδρον καλόν το οποίον κάµνει καρπόν σαπρόν, ουδέ δένδρον σαπρόν, το οποίον κάµνει καρπόν καλόν· επειδή έκαστον δένδρον εκ του καρπού αυτού γνωρίζεται. ∆ιότι δεν συνάγουσιν εξ ακανθών σύκα, ουδέ τρυγώσιν εκ βάτου σταφύλια.ª (61) Παροµοίως εκφράζονταν και οι Κυνικοί φιλόσοφοι. ´Οι ανήθικοι ήταν σαν τις συκιές που φύτρωναν πάνω σí ένα βράχο, µε φρούτα που κανένας άνθρωπος δεν µπορεί να γευτείª, έλεγε ο ∆ιογένης. Και ο Σενέκας έγραψε: ´Ποιος θα µπορούσε ακόµη και να διανοηθεί να εκπλαγεί επειδή δεν βρήκε µήλα πάνω σε βάτους στο δάσος; Ή να εκπλαγεί επειδή αγκάθια και βάτοι δεν είναι γεµάτα από χρήσιµα φρούτα;ª 98 ► Όπως είδαµε στα προηγούµενα κεφάλαια του βιβλίου τούτου, οι Κυνικοί φιλόσοφοι αγωνίζονταν σθεναρά για κοινωνική δικαιοσύνη, και γιí αυτό το λόγο υφίσταντο διωγµούς, συχνά καταλήγοντας στην εξορία. Οι Κυνικοί θεωρούσαν ότι ο διωγµός τους ήταν κάτι το φυσιολογικό κι ότι αν επαινούνταν και κολακεύονταν αυτό θα σήµαινε πως δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους. ´Οι περισσότεροι θεωρούσαν το ∆ιογένη τρελό και άχρηστο. Μερικοί τον περιύβριζαν και πετούσαν στα πόδια του κόκαλα, όπως πετάνε στους σκύλους. Άλλοι πάλι τον πλησίαζαν και του τραβούσαν το χιτώνα. Παρόλα αυτά ο ∆ιογένης έµενε ακλόνητος ανάµεσα στα κουρέλια του όπως ένας κυβερνών µονάρχης ανάµεσα στους σκλάβους και τους υπηρέτες τουª, γράφει ο ∆ίων. (37) Τόσο οι διάσηµοι όσο και οι λιγότερο γνωστοί Κυνικοί διώχτηκαν µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ο Λουκιανός γράφει ότι και ο ∆ηµώναξ συγκρούστηκε µε τα πλήθη και µισήθηκε από το λαό για το ειλικρινές του κήρυγµα και την ελεύθερη σκέψη του. Ιδού και τα αντίστοιχα µηνύµατα του Ιησού σχετικά µε το διωγµό που περιµένει τους υπερασπιστές της δικαιοσύνης: ´Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνη, διότι αυτοί θα χορταστούν. (62) ´Μακάριοι αυτοί που έχουν διωχτεί ένεκεν δικαιοσύνης, διότι σí αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών.ª (63) Αλλά και απειλές εναντίον όσων θα επαινούνταν από τους ανθρώπους εκτόξευσε ο Ιησούς: ´Ουαί εις εσάς όταν πάντες οι άνθρωποι σας επαινούν· διότι έτσι έπρατταν εις τους ψευδοπροφήτες οι πατέρες σας.ª (64) ►Πώς, όµως, αντιµετώπιζαν οι Κυνικοί τους εχθρούς τους; Κάποιος είπε στο ∆ιογένη ότι οι φίλοι του συνωµοτούσαν εναντίον του. Ο ∆ιογένης απάντησε, ´Λοιπόν, τι να κάνει κανείς όταν πρέπει να φέρεται το ίδιο τόσο στους φίλους όσο και στους εχθρούς;ª Ένα άλλο απόφθεγµα του ∆ιογένη είναι: ´Πώς θα υπερασπιστώ τον εαυτό µου εναντίον του εχθρού µου; Με το να είµαι καλός και επιεικής προς αυτόν.ª Ιδού τώρα και οι ανάλογες εντολές του Ιησού προς τους ακροατές του: ´Αλλά προς εσάς τους ακούοντας λέγω: Αγαπάτε τους εχθρούς σας, αγαθοποιείτε εκείνους οι οποίοι σας µισούν, ευλογείτε 99 εκείνους οι οποίοι σας καταρώνται, και προσεύχεσθε υπέρ εκείνων οι οποίοι σας βλάπτουν.ª (65) ►Και τώρα στο πιο κρίσιµο ερώτηµα: Ποιος ήταν εκείνος που απέστειλε τους Κυνικούς να διδάξουν φιλοσοφία; Να τι είπε ο ∆ίων: ´Πιστεύω πως έχω αναλάβει αυτή την αποστολή, όχι µε δική µου επιλογή, αλλά µε την απόφαση κάποιου θεϊκού όντος.ª Σε άλλους είπε: ´∆εν πρέπει να αρνηθείτεÖ να δεχτείτε ότι ένας άνθρωπος που έχει φθάσει ανάµεσά σας όπως εγώ έχω, έτσι ξαφνικά, έχει έλθει µε την εντολή κάποιου θεϊκού όντος, για να σας µιλήσει και να σας συµβουλέψει.ª (37) Αυτός, όµως, ήταν και ο ισχυρισµός του Ιησού, ότι είχε αποσταλεί από το Θεό, κι ότι µιλούσε για λογαριασµό του. ´ÖΚαι απí εµαυτού δεν κάµνω ουδέν, αλλά καθώς µε εδίδαξεν ο Πατήρ µου, ταύτα λαλώ.ª (66) ´Ö∆ιότι εγώ εκ του Θεού εξήλθον και έρχοµαι· επειδή δεν ήλθον απí εµαυτού, αλλά εκείνος µε απέστειλε.ª (67) ►Οι Κυνικοί, όπως και οι πρώτοι Χριστιανοί, δεν απέδιδαν καµία αξία σε κληρονοµικά προνόµια. Στους Αθηναίους που υπερηφανεύονταν ότι οι πρόγονοί τους είχαν φυτρώσει από τη γη, ο Αντισθένης απαντούσε: ´αυτό δεν τους κάνει καλύτερους από τα σαλιγκάρια ή τις ακρίδες.ª Να τι έλεγε ο Επίκτητος: ´Γιατί υπερηφανεύεσαι που είσαι Αθηναίος; Από το Θεό έρχονται τα σπέρµατα ζωής στο κάθε τι που γεννιέται στη γη.ª Ο ∆ιογένης συνήθιζε να περιφρονεί την ´ευγενή καταγωγήª, τη φήµη και τα παρόµοια, ονοµάζοντάς τα ìδιαφηµίσεις για φαυλότηταî. Εξάλλου ο ∆ίων Χρυσόστοµος έλεγε ότι αρχικά ο όρος ìευγενήςî ή ìκαλή καταγωγήî αναφερόταν σí εκείνους των οποίων τα υψηλά ηθικά στάνταρτ έδειχναν ότι είχαν ανατραφεί σωστά, και δεν είχε σχέση µε την κοινωνική θέση των γονέων τους. ´Εάν είσαι δειλός, ή επηρµένος, ή δουλοπρεπής, δεν είσαι συγγενής ούτε των θεών ούτε καλών ανθρώπωνª, έλεγε ο ∆ίων. ´Εάν υπάρχει ένα συµπτωµατικό έξτρα όφελος στη φιλοσοφία είναι ότι ποτέ δεν κοιτάζει τη γενεαλογία κανενόςª, γράφει ο Σενέκας. Ιδού τώρα τι ανάλογο είπε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής στους Φαρισαίους και τους Σαδδουκαίους που έρχονταν να βαπτιστούν απí αυτόν: 100 ´Κάµετε λοιπόν καρπούς άξιους µετανοίας, και µη φανταστείτε να λέγετε στους εαυτούς σας ότι ìΠατέρα έχοµε τον Αβραάµî. ∆ιότι σας λέγω ότι ο Θεός δύναται εκ των λίθων τούτων νí αναστήσει τέκνα εις τον Αβραάµ.ª (68) ►Κάποτε που ο ∆ιογένης αποδοκιµάστηκε διότι σύχναζε σε κακόφηµα µέρη, απάντησε, ´Και ο ήλιος επίσης µπαίνει σε υπαίθρια αποχωρητήρια χωρίς να µολύνεται.ª (16) Και όταν ο Αντισθένης αποδοκιµάστηκε επειδή έκανε παρέα µε κακούς ανθρώπους, απάντησε, ´Λοιπόν, οι γιατροί παρέχουν τις υπηρεσίες τους στους ασθενείς τους χωρίς να κολλούν τον πυρετό τους.ª (17) Παρόµοιο πνεύµα αποκαλύπτουν και τα επόµενα εδάφια της Καινής ∆ιαθήκης: ´Και όταν είδαν αυτόν οι Φαρισαίοι ερώτησαν τους µαθητές του, ìΓιατί ο διδάσκαλός σας συντρώγει µε τελώνες και αµαρτωλούς;î Όταν τους άκουσε ο Ιησούς, απάντησε σí αυτούς, ì∆εν έχουν ανάγκη ιατρού οι υγιείς αλλά οι άρρωστοιî.ª (69) ►Όταν ένας από τους µαθητές του είπε στο ∆ηµώνακτα, ´∆ηµώναξ, ας πάµε στο Ασκληπιείο να προσευχηθούµε για το γιο µουª, εκείνος απάντησε: ´Πρέπει να νοµίζεις ότι ο Ασκληπιός είναι πολύ κουφός ώστε δεν µπορεί νí ακούσει τις προσευχές µας από εδώ που είµαστε.ª (17) Η απάντηση αυτή αναµφίβολα αποκαλύπτει την πίστη του ∆ηµώνακτα στην πανταχού πνευµατική παρουσία του Θεού. Ιδού τώρα και η αντίστοιχη απάντηση του Ιησού σε µια παρόµοια ερώτηση: ´Λέγει προς αυτόν η γυναίκα: ìΚύριε, θεωρώ ότι εσύ είσαι προφήτης. Οι πατέρες µας προσκυνούσαν σí αυτό το όρος, ενώ εσείς λέτε ότι ο τόπος που πρέπει να προσκυνούµε είναι τα Ιεροσόλυµα.î Λέγει προς αυτήν ο Ιησούς: ìΓυναίκα, πίστεψέ µε ότι έρχεται ώρα που ούτε στο όρος αυτό ούτε στα Ιεροσόλυµα θα προσκυνήσετε τον Πατέρα. (Ö) Αλλά έρχεται η ώρα, και τώρα είναι, που οι αληθινοί προσκυνητές θα προσκυνήσουν τον Πατέρα µε το πνεύµα και µε την αλήθεια· διότι τέτοιους προσκυνητές ζητεί ο Πατέρας. 101 Ο Θεός είναι Πνεύµα, κι εκείνοι που τον προσκυνούν πρέπει να τον προσκυνούν µε το πνεύµα και την αλήθειαî.ª (70) ► Σχετικά µε το θάνατο, όλοι γνωρίζουµε τις Χριστιανικές θέσεις. Αποτελεί όµως έκπληξη το ότι και ο ∆ιογένης είχε πει: ´Εάν δεν προετοιµαστούµε προσεκτικά για το θάνατο, ένα πολύ δυσάρεστο τέλος µας περιµένειÖ µε µεγάλη δυσκολία η ψυχή απελευθερώνεται από το σώµα.ª (37) Από αυτά τα λίγα που παρέθεσα, εδραιώνεται πέραν πάσης αµφιβολίας ότι οι οµοιότητες του αρχέγονου Χριστιανισµού µε τον Κυνισµό είναι πάρα πολλές για να είναι συµπτωµατικές. Είναι προφανές ότι έχουµε να κάνουµε µε το ίδιο πνεύµα που ενεργούσε και στις δύο περιπτώσεις. Οι όποιες διαφορές δικαιολογούνται από τη διαφορετική εποχή και το περιβάλλον µέσα στο οποίο αναπτύχθηκαν οι δύο φιλοσοφίες.