Οι Αλεούτιοι της Αλάσκα(Aleut και Alutiiq)

akhistorycourse.org
Οι Aleut και Alutiiq είναι θαλάσσιοι λαοί νότια και νοτιοδυτικά της Αλάσκας. Το νερό είναι η ζωή τους, είτε πρόκειται για χωριά κοντά σε ρυάκια και ποτάμια,έξω στην ακτή  ή τα τεράστια νερά του Βόρειου Ειρηνικού και της Βεριγγείου Θάλασσας.Η γνώση των πόρων και οι δεξιότητες στην συγκομιδή τους καθορίζουν τον κύκλο της ζωής σε ένα χωριό. Η ένταση των καιρικών συνθηκών που επικρατούν στα νησιά μας διέπουν τις δραστηριότητές μας περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο παράγοντα.

Ο πολιτισμός των Aleut και Alutiiq έχει  επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τους Ρώσους, αρχίζοντας από τον 18ο αιώνα. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι εμφανής σε κάθε χωριό, τα ρωσικά πιάτα φτιαγμένα με τοπικά τρόφιμα , και οι ρωσικές λέξεις είναι μέρος του κοινού λεξιλογίου, αν και δύο γλώσσες,η Unangax και η Sugcestun, είναι οι αυτόχθονες γλώσσες μας.

Κύριες ομάδες

Η χώρα των  Aleut και Alutiiq εκτείνεται από το Prince William Sound έως το τέλος των Νήσων Aleutian. Υπάρχουν επίσης πάνω από 300 Aleuts στο Nikolskoye στο νησί Μπέρινγκ, στη Ρωσία. Οι γλωσσολόγοι εκτιμούν ότι η γλώσσα των Aleut διαχωρίστηκε από τις πρώιμες γλώσσες των Εσκιμώων πριν από 4.000 χρόνια. Οι ανθρωπολόγοι έχουν κατατάξει τους Alutiiq σε τρεις βασικές ομάδες,

• Chugachmiut ή Chugach της περιοχής Prince William Sound,
• Unegkurmiut της κάτω  χερσονήσου Kenai , και
• Koniagmiut ή Koniag του νησιού Kodiak και της Χερσονήσου της  Αλάσκα.

Η κατάληξη "-miut" προστίθεται στο όνομα που σημαίνει "το λαό που ζει" σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Έτσι, κάθε χωριό έχει ένα όνομα για το λαό του και κάθε περιφερειακή ζώνη έχει ένα όνομα για το λαό της. Οι άνθρωποι του Kodiak Island, για παράδειγμα, κλήθηκαν Qikertarmiut που σημαίνει "άνθρωποι του μεγάλου νησιού."

Είδη σπιτιού και Οικισμοί

Οι Aleut και Alutiiq έζησαν σε πολλά παραθαλάσσια χωριά, καθώς και σε λίγα χωριά της ενδοχώρας που βρίσκονται σε ποτάμια και λίμνες. Κάθε οικισμός είχε ορίσει  εδάφη για τη συγκομιδή των πόρων, όπως οι φώκιες, θαλάσσια λιοντάρια, ιππόγλωσσες,  μπακαλιάρο,  πουλιά, φυτά και ξεβρασμένα ξύλα.

Τα παραδοσιακά σπίτια των δύο πολιτισμών ήταν ημι-υπόγεια. Τα σπίτια των Alutiiq, που ονομάζονται ciqlluaq, παρέχουν αποτελεσματική προστασία από τις σκληρές καιρικές συνθήκες. Για χιλιάδες χρόνια, το στυλ του σπιτιού αποτελούνταν από ένα ενιαίο χώρο. Η ulax, το  βασικό σπίτι των Unangax Aleut, είναι ένας στενόμακρος λάκκος πλαισιωμένος με ξύλο ή οστά φάλαινας και δοκάρια που καλύπτονται από χόρτο και χλοοτάπητα. Αυτές οι κατοικίες ήταν συχνά δύσκολο να διακριθούν από το περιβάλλον έδαφος. Η είσοδος γινόταν  μέσω μιας σκάλας πόλου μέσα από την οροφή.

Παραδοσιακά Εργαλεία και Τεχνολογία

Τα καγιάκ των Aleut και Alutiiqs ονομάζονται, αντίστοιχα, iqyax και qayaq, διακρίνονταν από άλλα θαλάσσια σκάφη από το σπαστό τόξο, το οποίο αύξανε την αξιοπλοΐα και την ταχύτητα του σκάφους.Οι κυνηγοί  Aleut και Alutiiq φορούσαν διακριτικά γείσα λυγισμένου ξύλου με μουστάκια  από θαλάσσιο λιοντάρι. Αυτά τα γείσα παρείχαν προστασία από την αντηλιά, καθώς και ένα οπτικό σύμβολο της κοινωνικής θέσης του κυνηγού. Ο αριθμός των μουστακιών από  θαλάσσιο λιοντάρι που επισυνάπτονταν έδειχνε τις επιτυχίες στο κυνήγι.

Οι Aleut και Alutiiq χρησιμοποιούσαν διάφορα τμήματα των θαλάσσιων θηλαστικών για είδη ένδυσης και άλλα σκεύη. Τα δέρματα φώκιας, θαλάσσιου λιονταριού, θαλάσσιας βίδρας, αρκούδας, πουλιών, σκίουρου, και μαρμότας όλα χρησιμοποιούνταν για είδη ένδυσης. Τα καπέλα και τα καλάθια ήταν υφαντά από ρίζες έλατου και χόρτα. Τα καλάθια ήταν υφαντά με γεωμετρικά μοτίβα, θεωρούνται από τα καλύτερα στον κόσμο με έως και 2500 βελονιές ανά τετραγωνική ίντσα. Οι γυναίκες ύφαιναν και άλλα αγαθά: καλώδια, χορδές και πετονιές από φυτικές ίνες και ζωικό ιστό.

Κοινωνική οργάνωση

Εξακολουθούν να είναι σημαντικές στη κοινωνία των Aleut και Alutiiq οι συγγενικές και οικογενειακές σχέσεις. Αυτές οι συνδέσεις παραμένουν σε όλες τις περιοχές και είναι σημαντικές για τη διαχείριση του χωριού, καθώς και τη λήψη αποφάσεων που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή. Σήμερα, πολλοί Γέροντες αναπολούν το παρελθόν, αναφέροντας την ισχυρή αξία που είχε το να μοιράζονται και να βοηθούν ο ένας τον άλλο στα χωριά την εποχή  της νιότης τους. Τα μέλη του χωριού τιμωρούσαν αυτούς που παραβίαζαν τους κανόνες συμπεριφοράς του χωριού. Η πιο σοβαρή μορφή της τιμωρίας ήταν η εξορία.

Ρούχα

Λόγω του υγρού θαλάσσιου κλίματος, ήταν σημαντικό να έχουν αδιάβροχα ρούχα. Ως εκ τούτου, τα ενδύματα κατασκευασμένα από δέρμα και έντερα ήταν ραμμένα με απίστευτη ακρίβεια που τα καθιστούσε πολύ αποτελεσματικά κατά του υγρού καιρού. Τα ενδύματα ήταν διακοσμημένα με πολύχρωμες φυσικές χρωστικές ουσίες, φτερά και ράμφη φρατέρκουλα , και σε ορισμένες περιπτώσεις περίτεχνα σκαλισμένα ειδώλια από όδοντα, κόκαλο ή ξύλο.

Μεταφορά

Οι Aleuts και Alutiit είναι γνωστοί για την ικανότητά τους στη ναυπήγηση του iqyax / qayaq [baidarka]. Χρησιμοποιούσαν επίσης το igilax / angyaq [baidar], ένα μεγάλο ανοιχτό σκάφος από δέρμα, για ταξίδια και εμπόριο. Τα ταξίδια  πιο συχνά γίνονταν δια θαλάσσης με αυτά τα δερμάτινα σκάφη.Ωστόσο, περπατούσαν επίσης για μεγάλες αποστάσεις. Για παράδειγμα, στο νησί Kodiak, απομεινάρια από τα μονοπάτια που χρησιμοποιούνταν από τους Alutiiq για να διασχίσουν το νησί παραμένουν ορατά σήμερα.

Εμπόριο

Οι Aleut και Alutiiq εμπορεύονταν μεταξύ τους καθώς και με άλλους, όπως τους Yup'ik του Bristol Bay, τους Dena'ina Athabascans της περιοχής Cook Inlet, τους Ahtna Athabascans του ποταμού Copper, τους  Eyak και Τλίνγκιτ. Αυτό το  εμπόριο τους επέτρεπε να ισορροπήσουν τη διατροφή τους, καθώς και να επωφεληθούν των ξένων τεχνολογιών.

Μοτίβα διαβίωσης

Οι λαοί Aleut και Alutiiq είναι θαλάσσιοι άνθρωποι και αποκτούσαν τα  περισσότερα από τα τρόφιμα και τα προς το ζην από τη θάλασσα.Ιστορικά, οι κυνηγοί θαλάσσιων θηλαστικών πήγαιναν στη θάλασσα, μερικές φορές ταξιδεύοντας μεγάλες αποστάσεις με το  καλυπτόμενο από δέρμα  iqyax / qayaq ή bairdarka , όπως έγινε γνωστό στα ρωσικά. Για μεγαλύτερες ομάδες, οι άνθρωποι ταξίδευαν με ένα μεγάλο δερμάτινο σκάφος που ονομαζόταν angyaq ή «baidar» στα ρωσικά. 

Ιστορικά,τα χωριά βρίσκονταν συνήθως στις εκβολές των ρεμάτων για να επωφεληθούν από το γλυκό νερό και τους άφθονους σολομούς όπως και  σήμερα. Εκτός από δίχτυα, παγίδες και φράγματα για την αλιεία, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν ξύλινα άγκιστρα και πετονιές από  φύκια ή τένοντες. Σήμερα, ο σολομός,η  ιππόγλωσσα,το χταπόδι,τα οστρακοειδή, η φώκια ,το  θαλάσσιο λιοντάρι,το  καριμπού (στηνΧερσόνησο της  Αλάσκα ) και τα ελάφια παραμένουν σημαντικά συστατικά της διατροφής των Aleut και Alutiiq.

Τελετές

Στους πολιτισμούς των Aleut και Alutiiq , ο χειμώνας ήταν καιρός  για περίτεχνες γιορτές και τελετές. Τραγούδι, χορός και γλέντι στήνονταν ως μέρος αυτών των τελετουργιών. Τα πανηγύρια συνήθως ξεκινούσαν  στα τέλη του φθινοπώρου, αφού όλα τα απαραίτητα τρόφιμα για το χειμώνα είχαν συγκεντρωθεί και αποθηκευτεί. Οι γιορτές και οι τελετές πραγματοποιούνταν σε μεγάλα κοινόχρηστα σπίτια, που ονομάζονταν qasgiq, και γενικά χωρίζονταν σε δύο τύπους. Πρώτες ήταν εκείνες της πνευματικής φύσης, οι οποίες ήταν απαραίτητες για τη διασφάλιση και τη  συνέχιση του καλού κυνηγιού και του ψαρέματος, και δεύτερες,οι κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως για γάμους και άλλες περιστάσεις.

Εμβλήματα

Κατά τη διάρκεια τελετών,οι ερμηνευτές συχνά φορούσαν περίτεχνα κοστούμια, κάποια ειδικά για ορισμένες τελετές. Ξυλόγλυπτες μάσκες, μερικές με πολύπλοκα εξαρτήματα χρησιμοποιούνταν. Οι άνθρωποι είχαν τατουάζ και έβαζαν επίσης βαφές  σώματος και άλλα διακοσμητικά αντικείμενα.