Ο Σάκα ήταν ο Ζουλού πολεμιστής που ένωσε δεκάδες φυλές υπό την κυριαρχία του και δημιούργησε για πρώτη φορά, το βασίλειο των Ζουλού. Οι στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις του Σάκα μετέτρεψαν το βασίλειο σε μία πολεμική μηχανή, που αντιστάθηκε σθεναρά στις επιθέσεις των Ευρωπαίων, τις επόμενες δεκαετίες. Ο πατέρας του Σάκα ήταν ο αρχηγός της φυλής των Ζουλού, Ζενζαγκακόνα και η μητέρα του, Νάντι, ήταν η κόρη του αρχηγού της αντίπαλης φυλής, Ελανγκένι. Η εγκυμοσύνη της Νάντι ήταν ανεπιθύμητη από τον Ζενζαγκακόνα. Δεν το ήθελε αυτό το παιδί και πίστευε ότι η Νάντι στην πραγματικότητα έπασχε από στομαχική ασθένεια που προκαλούσε το σκαθάρι «Ι-Σάκα». Η γέννηση του γιου του, το 1787, δυσαρέστησε τον αρχηγό, ο οποίος του έδωσε το όνομα του σκαθαριού για να τον προσβάλει. Άλλωστε δεν είχε παντρευτεί τη μητέρα του. Εξόρισε το νόθο Σάκα και τη μητέρα του, οι οποίοι κατέφυγαν στη φυλή Ελανγκένι. Όμως ούτε εκεί βρήκαν τη γαλήνη, γιατί οι άνδρες της φυλής κακομεταχειρίζονταν την απροστάτευτη μητέρα και τον μπάσταρδο γιο της. Κατέληξαν σε μια συγγενή της Νίντα, στη φυλή Μθέδουα, που τους υποδέχτηκε με καλοσύνη. Ο Σάκα μεγάλωσε και εντάχθηκε στους πολεμιστές της φυλής. Μεγαλώνοντας ξεχώρισε για τη σωματική του δύναμη και την πολεμική του δεινότητα. Ο αρχηγός της φυλής, Ντινγκισγουάγιο, παρακολουθούσε από κοντά την εξέλιξη του νεαρού και έγινε προστάτης και μέντοράς του. Γνώριζε ότι εκτός από ρωμαλέος και ευφυής, ο Σάκα ήταν εξαιρετικά φιλόδοξος....
Όταν πέθανε ο πατέρας του, το 1816, ο Σάκα συνεργάστηκε με τον Ντινγκισγουάγιο και δολοφόνησαν τον ετεροθαλή αδερφό του και διάδοχο στη αρχηγία των Ζουλού. Ο Σάκα πήρε τη θέση του και συνέχισε να κατακτά γειτονικές φυλές, μεταξύ των οποίων ήταν και η Ελανγκένι. Εκδικήθηκε την ταπείνωση που είχε δεχτεί, καταστρέφοντας τον οικισμό τους και σκοτώνοντας χιλιάδες. Αν και πολεμοχαρής, ο Σάκα συχνά προσέγγιζε τους αρχηγούς με διπλωματία και σύναπτε συμμαχίες. Όσοι αντιστέκονταν, εξαφανίζονταν από το χάρτη. Η επίθεση του «Ταύρου» Οι επιθέσεις του Σάκα δεν έμοιαζαν με τα συνηθισμένα αφρικανικά πολεμικά ήθη. Μέχρι τότε, οι αντιμαχόμενες φυλές αρκούνταν στη ρίψη δοράτων και την ανταλλαγή προσβολών χωρίς να έχουν στόχο το θάνατο. Ο Σάκα επεδίωκε τη σωματική επαφή και εκπαίδευσε το στρατό του με συστηματικά γυμνάσια. Για να σκληραγωγήσει τους άντρες, τους απαγόρευσε να φοράνε σανδάλια και τους ανάγκαζε να πεζοπορούν 50 χιλιόμετρα σε δύσβατες περιοχές. Κόντυνε τα δόρατα, έτσι ώστε οι μαχητές να αναγκαστούν να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον. Βάρυνε τις ασπίδες, οι οποίες πια δεν χρησιμοποιούνταν μόνο για άμυνα, αλλά και για επίθεση. Όμως, οι τακτικές αυτές μπορούσαν να επιφέρουν τη νίκη μόνο σε μία οργανωμένη μάχη. Οι άτακτες επιθέσεις των φυλών βασίζονταν στην ταχύτητα και στην απόσταση από τον εχθρό και ο βαρύς εξοπλισμός του Σάκα, θα τους εμπόδιζε.
Γι’ αυτό ο Βασιλιάς των Ζουλού ανέπτυξε ένα στρατηγικό σχηματισμό που θα εγκλώβιζε τους αντιπάλους και θα τους ανάγκαζε να παλέψουν σώμα με σώμα. Του έδωσε το όνομα «το Κέρατο του Ταύρου» και αποτελούνταν από τρία διαφορετικά τμήματα. Το «κεφάλι» επιτίθονταν κατά μέτωπο και περιελάμβανε τους δυνατότερους και πιο έμπειρους πολεμιστές. Οι ταχύτεροι, πήγαιναν στα «κέρατα», τα οποία πλησίαζαν τον εχθρό από τα πλάγια. Τελευταίο ήταν τα «καπούλια», που επιτίθονταν στο πίσω μέρος της αντίπαλης ομάδας και ολοκλήρωναν την περικύκλωση.
Ο θάνατος του μέντορα
Το 1818, ο μοναδικός αντίπαλος που δεν είχε καταφέρει να κατατροπώσει ο Σάκα ήταν η φυλή Ντουάντε, με αρχηγό τον αιμοσταγή Ζουίντε. Ο μέντοράς του, Ντινγκισγουάγιο, δολοφονήθηκε από τον Ζουίντε σε μια μάχη και ο Σάκα ορκίστηκε να πάρει εκδίκηση. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση, γιατί οι δυνάμεις των δύο αρχηγών ήταν ισόπαλες, ακόμη και μετά τις κατακτήσεις του Σάκα. Οι πρώτες αναμετρήσεις μεταξύ τους έληξαν με τη νίκη του Σάκα, αλλά ο πόλεμος δεν είχε κερδηθεί. Για οχτώ χρόνια, οι φυλές πολεμούσαν συνεχώς και οι Ντουάντε δεν εγκατέλειπαν την προσπάθεια, παρά τις αλλεπάλληλες ήττες. Ο Σάκα κατέφερε να επικρατήσει το 1826, όταν εξολόθρευσε και τους διαδόχους του Ζουίντε. Με την κατάληψη των Ντουάντε, ήταν πια ο μοναδικός αρχηγός.
Θρήνος και δολοφονία
Ο Σάκα είχε πολλούς εχθρούς, οι οποίοι δεν τολμούσαν να δράσουν εναντίον του, γιατί φοβόντουσαν τα αντίποινα του λαού που τον λάτρευε. Τα πράγματά άλλαξαν όμως, το 1826, όταν πέθανε η πολυαγαπημένη του μητέρα. Ο Βασιλιάς έδωσε παρανοϊκές εντολές για να τιμήσει την αγαπημένη του μητέρα. Διέταξε να μην φυτέψουν νέα σπαρτά, να σταματήσουν να πίνουν γάλα και να εκτελεστούν όλες οι εγκυμονούσες γυναίκες, με τους άντρες τους. Όποιος δεν θρηνούσε ικανοποιητικά τη μητέρα του Βασιλιά, εκτελούνταν επιτόπου. Συνολικά θανατώθηκαν περίπου 7 χιλιάδες, μεταξύ τους και αγελάδες, έτσι ώστε τα μικρά μοσχάρια να γνωρίσουν την απώλεια της μητέρας τους. Ο Σάκα έχασε τη στήριξη του λαού, που αποτελούσε και τη μοναδική ασπίδα προστασίας του. Το Σεπτέμβριο του 1828, ένα χρόνο μετά το χαμό της μητέρας του, ο Βασιλιάς των Ζουλού δολοφονήθηκε από τους ετεροθαλείς αδερφούς του. Όσο βασίλευσε, ο Σάκα δεν ήρθε σε ρήξη με τους λευκούς. Τους επέτρεπε να εκμεταλλεύονται τη γη του και να παίρνουν σκλάβους, με χρηματικό αντάλλαγμα. Το Βασίλειο των Ζουλού πολέμησε με τους Βρετανούς το 1789, όταν οι λευκοί προσπάθησαν να το καταλάβουν. Τα κατάφεραν, αλλά μετά από τεράστια προσπάθεια και ταπεινωτικές ήττες.
Της Αθηνάς Τζίμα.
www.mixanitouxronou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου