Την Κυριακή 1 Μαρτίου 2020 ,πέθανε ο Ερνέστο Καρδενάλ, ο Ρωμαιοκαθολικός ιερέας, μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της πατρίδας του, της Νικαράγουας, καθώς υπήρξε ενεργό μέλος του κινήματος της Θεολογίας της Απελευθέρωσης και των Sandinistas, που ανέτρεψε τον δικτάτορα Σομόζα το 1979.
Διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού μέχρι το 1987, όταν και παραιτήθηκε διαφωνώντας με τον τρόπο άσκησης της εξουσίας από τους Σαντινίστας. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 1985 από τις εκδόσεις Μαλλιάρη το βιβλίο του «Το Ευαγγέλιο της Επανάστασης των Σαντινίστας». Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της γενιάς του, όχι μόνο στη Λατινική Αμερική αλλά παγκοσμίως. Το 2005 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (ποίηση).
Στον Καρδενάλ το 1984 ο τότε πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ απαγόρευσε την άσκηση της ιεροσύνης. Τον απεκατέστησε όμως τριανταπέντε χρόνια αργότερα (το 2019 – ευτυχώς εν ζωή) ο νυν πάπας Φραγκίσκος.
“Το Ευαγγέλιο του Σολεντινάμε”
Ὁ Ἐρνέστο Καρδενὰλ ὑπηρέτησε στὰ χρόνια τῆς δικτατορίας τοῦ Σομόζα στὸ Σολεντινάμε, ἕνα ἀπόμερο ἀρχιπέλαγος στὴ λίμνη τῆς Νκαράγουα μὲ πληθυσμό χωρικῶν, ἐνενήντα οἰκογένειες καὶ χίλιες ψυχὲς διάσπαρτες σὲ τριάντα ὀκτὼ νησιά. Ὅπως ὁ ἴδιος ἀναφέρει, «ἀντὶ γιὰ κήρυγμα κάθε Κυριακὴ πάνω στὴν εύαγγελικὴ περικοπή, ἔχουμε διαλογικὴ συζήτηση. Τὰ σχόλια τῶν χωρικῶν ἔχουν συνήθως μεγαλύτερο βάθος ἀπὸ αὐτὰ πολλῶν θεολόγων, ἀλλὰ συγχρόνως καὶ ἁπλότητα ὅπως τὸ ἴδιο τὸ Εὐαγγέλιο (…) Οἱ συζητήσεις γίνονταν εἴτε στὴν ἐκκλησία, εἴτε σὲ μιὰ καλύβα ἀπέναντι γιὰ συγεκντρώσεις, εἴτε στὸ ὕπαιθρο. Μοιράζονταν ἀντίγραφα τῆς σχολιαζόμενης εὐαγγελικῆς περικοπῆς σὲ ὅσους ἤξεραν ἀνάγνωση.»
Στὸ τετράτομο ἔργο του «Τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Σολεντινάμε», ὁ Ἐρνέστο Καρδενὰλ καταγράφει τὶς συζητήσεις καὶ τὰ σχόλια τῶν χωρικῶν ποὺ συμμετεῖχαν. Παραθέτουμε μερικὰ ἀποσπάσματα, παρμένα τὴν ἀγγλικὴ μετάφραση (Orbis Νέα Ὑόρκη, σελ. 13-30):
Ὁ Εὐαγγελισμός. (Κατὰ Λουκᾶ α’ 26-36)
Τὸ σχόλιο αὐτὸ ἔγινε στὴν καλύβα τῶν συνάξεων. Πρῶτα εἴχαμε ἕνα γεῦμα μὲ ρύζι καὶ φασόλια ποὺ μαγείρεψε ἡ Ναταλία, μητέρα τοῦ Ἔλβις καὶ τῆς Μιλάγρος. Ἡ Γκλόρια, ἡ νεώτερη κοπέλα, διάβασε τοὺς στίχους τοῦ Εύαγγελίου:
Τούς εἶπα ὅτι ἀπὸ κεῖ προέρχεται τὸ «Χαῖρε Μαρία» (Ave Maria), καὶ ὅτι τὰ πρῶτα λόγια τοῦ ἀγγέλου μεταφράζονταν ὡς χαιρετισμός (αὐτὸ σημαίνει τὸ «Χαῖρε Μαρία»). Ὅμως, ἔχει θεωρηθεῖ ὅτι ἡ ὀρθὴ μετάφραση εἶναι «Σὲ συγχαίρω». Οἱ προφῆτες συχνὰ συνέχαιραν «τὴν θυγατέρα τῆς Σιὼν» (τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραήλ), μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο, διότι ἐπρόκειτο νὰ γεννήσει ἕνα Μεσσία.
-Ὁ γερο-Τομὰς Πένια εἶπε: «Ὁ ἄγγελος τὴ συγχαίρει γιατὶ θὰ γίνει μητέρα ἑνὸς Μεσσία, καὶ συγχαίρει ὅλους ἐμᾶς ἐπειδὴ ἐννοεῖ ὅτι ὁ Σωτήρας δὲν θὰ γεννηθεῖ ἀνάμεσα στοὺς πλούσιους, ἀλλὰ ἀνάμεσα σ’ ἐμᾶς, τοὺς φτωχοὺς ἀνθρώπους».
Φελίξ: «Ἔπρεπε ὁ ἀπελευθερωτὴς νὰ γεννηθεῖ ἀνάμεσα στοὺς καταπιεσμένους»
Χούλιο: «Γιατὶ ἦρθε νὰ ἀπελευθερώσει τοὺς καταπιεσμένους. Γι’ αὐτὸ ἔπρεπε νὰ εἶναι ἕνας ἀπ’ αὐτούς. Ἂν εἶχε ἔρθει νὰ ἐλευθερώσει τοὺς πλουσίους, θὰ εἶχε γεννηθεῖ ἀνάμεσα σ’αὐτούς»
Πάμπλο: «Γιατί εἶναι οἱ φτωχοὶ καὶ ὄχι οἱ πλούσιοι ποὺ χρειάζονται ἀπελευθέρωση. Δὲν εἶναι οἱ ἐκμεταλλευτὲς ποὺ θὰ ἀπελευθερωθοῦν.»
Ὄσκαρ: «Θὰ ἀπελευθερωθοῦν ἀπὸ τὴν ἐκμετάλλευση»
Ὀλίβια: «Θὰ ἀπελευθεερωθοῦν καὶ οἱ πλούσιοι καὶ οἱ φτωχοί. Ἐμᾶς τοὺς φτωχοὺς θὰ μᾶς ἀπελευθερώσει ἀπὸ τοὺς πλούσιους. Καὶ οἱ πλούσιοι θὰ ἀπελευθερωθοῦν ἀπὸ τὸν ἑαυτό τους, δηλαδὴ ἀπὸ τὸν πλοῦτο τους. Γιατὶ εἶναι πιὸ ὑποδουλωμένοι ἀπὸ ἐμᾶς.»
(…………………..)
Τούς εἶπα ὅτι «Ἰησοῦς» ἦταν ἕνα ὄνομα ποὺ συνήθως μεταφραζόταν ὡς «Σωτήρας», ἀλλὰ στὴν περίστασή μας καλύτερα θὰ μεταφραζόταν ὡς «ἀπελευθερωτής». Τὸ ἑβραϊκὸ ὄνομα εἶναι «Γιεσούα» ποὺ σημαίνει «Ὁ Θεὸς ἀπελευθερώνει».
-Κάποιος εἶπε: «Mόνο μὲ αὐτὴ τὴν ἀναγγελία, ὁ ἄγγελος εἶναι ἀνατρεπτικός. Εἶναι σὰν κάποιος, στὴ Νικαράγουα τοῦ Σομόζα ὅπου ζοῦμε, νὰ ἀνάγγελλε κάποιον ἐλευθερωτή.»
-Κάποιος άλλος πρόσθεσε: «Καὶ ἡ Μαρία, μόνο ποὺ δέχεται αὐτὸ τὸ μήνυμα, μπαίνει στὴν ἀντίσταση. Ὑποθέτω ὅτι ἔνοιωσε, ἀκούγοντας αὐτά, ὅτι μπαίνει σ’ ἕνα εἶδος παρανομίας. Ἡ γέννηση τοῦ άπελευθερωτῆ ἔπρεπε νὰ κρατηθεῖ μυστική. Ἔπρεπε νὰ εἶναι γνωστὴ σὲ λίγους ἔμπιστους φίλους καὶ κάποιους φτωχοὺς χωρικοὺς ἐκεῖ γύρω. Πρέπει νὰ ἔχουμε κατὰ νοῦ ὅτι ζοῦσαν σὲ καθεστὼς καταπιεστικό. Ἀκόμα καὶ τὸ ὄνομα Ἰησοῦς ἦταν ἐπικίνδυνο.
-Ἕνας άλλος εἶπε: «Καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι ὄνομα έπικίνδυνο. Κι ἐμεῖς ποὺ προφέρουμε τὸ ὄνομα «Ἐλευθερωτής», θεωρούμαστε ἀνατρεπτικοί…»
Ἕνας ἄγγελος μιλᾶ στὸν Ἰωσήφ (Κατὰ Ματθαῖον α’ 18-25)
Χοσὲ Τσαβαρία: Ἰησοῦς σημαίνει «ἀπελευθερωτής», ὅπως εἴδαμε παραπάνω. Ὅμως, οἱ Ἑβραῖοι περίμεναν ἕναν πολιτικὸ ἐλευθερωτή.
– Ἦταν ὁ Ἰησοῦς πολιτικὸς έλευθερωτὴς ἢ ὄχι, ρώησα.
Χοσὲ Τσαβαρία: Δὲν ἦταν πολιτικός. Ὁ ἄγγελος τὸ λέει ξεκάθαρα: «Θὰ σώσει τὸ λαὸ ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες του»
Μαρσελίνο: Δὲν συμφωνῶ. Ὁ Χριστὸς ἦταν πολιτικὸς ἐλευθερωτὴς ποὺ ἦρθε νὰ μᾶς σώσει ἀπὸ τὴν καταπίεση. Διότι άπελευθέρωση ἀπὸ τὴν ἁμαρτία σημαίνει ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὸν ἐγωισμό, νὰ κάνει τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀγαπᾶνε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Κι ἂν οἱ ἄνθρωποι ἀγαπᾶνε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, δὲν ὑπάρχει πιὰ ἐκμετάλλευση. Κατὰ συνέπεια, ὁ Χριστὸς ἦρθε νὰ μᾶς δώσει καὶ πολιτικὴ ἐλευθερία.»
Καὶ ὁ Χοσὲ Ἐσπινόζα: «Χρειάζεται ἀπελευθέρωση γιατὶ ὑπάρχει ἀδικία. Ἀδικία ὑπάρχει γιατὶ ὑπάρχει ἡ ἁμαρτία. Ἁμαρτία καὶ ἀδικία εἶναι τὸ ἴδιο.»
-Εἶπα ὅτι μπορεῖ ἡ ἀπελευθέρωση ποὺ φέρνει ὁ Χριστὸς νὰ εἶναι καὶ πολιτική, άλλὰ διαφορετικὴ ἀπὸ αὐτὴ ποὺ περίμεναν οἱ Ἰουδαῖοι. Δὲν ἦταν ἀληθινὴ άπελευθέρωση αὐτὸ ποὺ περίμεναν: ἕναν Μεσσία ποὺ θὰ ἔπαιρνε τὴν ἐξουσία καὶ θὰ γινόταν βασιλιᾶς ὅπως οἱ ἄλλοι. Ἡ ἀληθινὴ πολιτικὴ άπελευθέρωση εἶναι ἡ ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἢ τὴν ἀδικία, ποὺ εἶναι τὸ ἴδιο πρᾶγμα…
Ἡ Ὠδὴ τῆς Μαρίας κατὰ τὴν ἐπίσκεψη στὴν Ἐλισάβετ (Κατὰ Λουκᾶν α’ 46-55)
[Σὲ σχέση μὲ τὴ φράση «ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ»]
Ὄσκαρ: «Ὁ Θεὸς εἶναι ἐγωιστής, γιατὶ μᾶς θέλει δούλους του. Θέλει τὴν ὑποταγή μας. Μόνο σ’ αὐτόν. Γιὰ ποιὸ λόγο ἡ Μαρία πρέπει νὰ ἀποκαλεῖται δούλη;»
Ἀλεχάντρο: «Πρέπει νὰ εἴμαστε δοῦλοι τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι ἀνθρώπων.»
Ἕνας άλλος νέος: Ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη. Τὸ νὰ εἶσαι δοῦλος τοῦ Θεοῦ, σημαίνει νὰ εἶσαι ἐλεύθερος, γιατὶ ὁ Θεὸς κανέναν δὲν ὑποδουλώνει. Ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη, τὸ μόνο πρᾶγμα τοῦ ὁποίου πρέπει νὰ εἴμαστε δοῦλοι. Κι ἔτσι, δὲν ὑποδουλώνουμε ἄλλους»
Ἡ μητέρα τοῦ Ἀλεχάντρο: Τὸ νὰ εἶσαι δοῦλος Θεοῦ, σημαίνει νὰ ὑπηρετεῖς τοὺς ἄλλους. Αὐτὴ ἡ δουλεία εἶναι ἀπελευθέρωση.
-Εἶπα ὅτι ὁ ἐγωιστὴς Θεὸς γιὰ τὸν ὁποῖο μίλησε ὁ Ὄσκαρ ὑπάρχει. Καὶ εἶναι ἕνας Θεὸς ποὺ ἔχουν ἐφεύρει οἱ ἄνθρωποι. Οἱ ανθρωποι συχνὰ ἔχουν ἐφεύρει ἕνα θεό κατά δίκή τους εἰκόνα καὶ ὁμοίωση, ὄχι τὸν ἀληθινὸ Θεό, ἀλλὰ εἴδωλα. (…)
[Σὲ σχέση μὲ τὴ φράση «διεσκόρπισεν ὑπερηφάνους διανοίᾳ καρδίας αὐτῶν»]
Ὁ γερο -Τομάς, ποὺ γράμματα δὲν ἤξερε, ἀλλὰ πάντοτε μιλοῦσε μὲ μεγάλη σοφία εἶπε: «Ἐννοεῖ τοὺς πλουσίους, ἐπειδὴ νομίζουν ὅτι εἶναι πάνω ἀπὸ ἐμᾶς, καὶ μᾶς βλέπουν ἀφ’ ὑψηλοῦ, έπειδὴ ἔχουν χρήματα…Ἔρχεται ἕνας φτωχὸς στὸ σπίτι τους καὶ δὲν γυρνᾶνε νὰ τὸν κοιτάξουν. Δὲν ἔχουν τίποτα παραπάνω ἀπὸ ἐμᾶς, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ χρήματα. Μόνο χρήματα καὶ ἀλαζονεία, αὐτὰ ἔχουν μόνο ποὺ ἐμεῖς δὲν ἔχουμε…
Ὁ Ἄνχελ λέει: «Δὲν συμφωνῶ. Ὑπάρχουν πλούσιοι ποὺ εἶναι ταπεινοὶ καὶ φτωχοὶ ποὺ εἶναι ἀλαζόνες. Ἂν δὲν ἤμασταν ἀλαζόνες δὲν θὰ ἤμασταν διχασμένοι καὶ εἴμαστε διχασμένοι ἐμεῖς οἱ φτωχοί.»
Λαουρεάνο: Εἴμαστε διχασμένοι γιατὶ οἱ πλούσιοι μᾶς διχάζουν. Ἢ γιατὶ ἕνας φτωχὸς θέλει συχνὰ νὰ γίνει πλούσιος. Λαχταρᾶ νὰ γίνει πλούσιος καὶ τότε γίνεται ἐκμεταλλευτής ἀπὸ καρδιᾶς, δηλαδή, ὁ φτωχὸς ἀποκτᾶ νοοτροπία ἐκμεταλλευτή.»
Ὀλίβια: «Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Μαρία μιλᾶ γιὰ ἀνθρώπους μὲ ὑπερήφανη καρδιά. Τὸ θέμα δὲν εἶναι ἂν ἔχει κανεὶς λεφτά, ἀλλὰ ἂν ἔχει νοοτροπία ἐκμεταλλευτῆ.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου