Πέμπτη 24 Μαρτίου 2016

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και το λαϊκό στοιχείο της Εκκλησίας

                     

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι μια ιδιαίτερης σημασίας γιορτή.Είναι η γιορτή που σηματοδοτεί την εκκίνηση,θα μπορούσαμε να πούμε,το σχεδίου του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου.Είναι η γιορτή που αναδεικνύει τη σημασία της συνεργίας του ανθρώπου σε αυτό το σχέδιο.Και τέλος,ειδικά για εμάς τους Έλληνες,είναι η γιορτή που έχει συνδεθεί με την επανάσταση ενάντια στην απάνθρωπη Οθωμανική κυριαρχία.



Το γεγονός που έχει κεντρική θέση στη γιορτή του Ευαγγελισμού είναι η απόφαση που παίρνει η Παναγία.Η Μαρία,συνελήφθη με θαυματουργικό τρόπο,διατήρησε την αγνότητά της και καλλιέργησε τις αρετές της.Ήταν αυτή που ανέμενε η ανθρωπότητα για αιώνες.Κι όμως τίποτα  δεν θα είχε γίνει αν η ίδια είχε αρνηθεί.Αν δεν δεχόταν να περάσει τις δοκιμασίες που της επιφύλασσε το μέλλον.Αν επέλεγε να συνεχίσει μια απλή,ανέμελη ζωή.

Όπως έχουμε σύνθεση(θείου και ανθρώπινου θελήματος)κατά τον Ευαγγελισμό,έχουμε και σύνθεση κλήρου και λαού στη ζωή της Εκκλησίας.Μία σύνθεση,όμως,που εδώ και πολύ καιρό στην Ελλάδα έχει ατονίσει αν δεν έχει ουσιαστικά εκλείψει.Λόγω ιστορικών ανακατατάξεων,πνευματικής χλιαρότητας,παρείσφρησης δυτικότροπων ιδεολογιών αλλά και για την εξυπηρέτηση ιδιοτελών συμφερόντων,το λαϊκό στοιχείο έχει υποχωρήσει πολύ από τη ζωή της Εκκλησίας,μετατρεπόμενο σε μια οντότητα(πάντα μου άρεσε αυτή η λέξη)που περιορίζεται στο να ενισχύει παγκάρια και δίσκους ή να εκτελεί διαφόρων ειδών "αγγαρείες".Και αυτό είναι η καλή περίπτωση.Γιατί λόγω ακριβώς αυτής της ελαχιστοποίησης της συμμετοχής του λαϊκού στοιχείου ακολούθησε και η αδιαφορία των λαϊκών,ακόμα και αυτών που εκκλησιάζονται τακτικά,στη ζωή της ενορίας.Έτσι βλέπουμε συχνά το φαινόμενο να εμπλέκονται στην ενοριακή ζωή άνθρωποι που δεν θέλουν να υπηρετήσουν την Εκκλησία(όχι τους κληρικούς,την Εκκλησία)αλλά που  βρίσκουν την ευκαιρία για μια εύκολη αυτοπροβολή τους.Η δε διοίκηση και διαχείριση αφήνεται αποκλειστικά και μόνο στους κληρικούς.Και παρατηρούμε φαινόμενα τόσο κακής και αυθαίρετης διαχείρισης όσο και απαράδεκτης αρχομανούς συμπεριφοράς από τη μεριά των τελευταίων.Όλα αυτά συνιστούν στρέβλωση της αυθεντικής εκκλησιαστικής ζωής με αποτέλεσμα έναν ιοβόλο διαχωρισμό κλήρου και λαού σε "εμείς και αυτοί"..Κάθε μέλος της Εκκλησίας είναι ισότιμο.Και έχει δικαίωμα,μάλλον υποχρέωση, ελέγχου τόσο των ιερέων όσο και των επιτρόπων.Μη ξεχνάμε ότι παλαιότερα συμμετείχαν οι λαϊκοί στην εκλογή των Επισκόπων αλλά και των πρεσβυτέρων.Φυσικά μιλάμε για αυτούς που συμμετέχουν ενεργά στην ενοριακή ζωή,που εκκλησιάζονται,που μετέχουν στα Μυστήρια κλπ.Δεν μιλάμε ούτε γι'αυτούς που περνάνε το κατώφλι του ναού μόνο Πάσχα και Χριστούγεννα ούτε γι'αυτούς που απλά δεν έχουν καμία επαφή με την Εκκλησία εκτός από το να γκρινιάζουν για τις καμπάνες που τους χαλάνε την ησυχία.

Σήμερα η Εκκλησία της Ελλάδος χρειάζεται μια επανάσταση τόσο συνταρακτική και συγκλονιστική όσο και εκείνη του 1821.Δεν είναι δυνατόν το Ευαγγελικό μήνυμα,το τόσο επαναστατικό που εξαγρίωσε Αυτοκράτορες,βασιλείς και άρχοντες να έχει μετατραπεί σε ένα στεγνό ηθικιστικό λόγο.Δεν είναι δυνατόν η θέρμη και η αυτοθυσία των πρώτων χριστιανών και των μετέπειτα αγίων,μαρτύρων και ομολογητών να έχει δώσει τη θέση της στην χλιαρότητα,την αυτοδικαίωση και την υπερηφάνεια.Δεν είναι δυνατόν ο Χριστός και η Εκκλησία αντί να έχουν κεντρική θέση στη ζωή μας,να αποτελούν ένα φολκλορικό συμπλήρωμα.Και για να γίνει αυτό πρέπει να ενεργοποιηθούν και να συμετάσχουν όσο το δυνατόν περισσότεροι,τόσο στη γνήσια λατρευτική ζωή της Εκκλησίας όσο και στις καθημερινές,πιο "πεζές" πτυχές.Να "αποθεσμοποιηθεί" η Εκκλησία,να μην έχει χαρακτηριστικά οργανισμού αλλά να βρει ξανά τα χαρακτηριστικά της αρχαίας Εκκλησίας,της Εκκλησίας που κράτησε τον αμεσοδημοκρατικό τρόπο λειτουργίας της ακόμα και στην εποχή που το Βυζάντιο ήταν απολυταρχικό.

Αυτά όλα  προϋποθέτουν  κάλεσμα από τον κλήρο και ανταπόκριση από τον λαό.Και είναι μια πορεία που απαιτεί προσευχή,ξεβόλεμα,ταπείνωση,αγάπη.Καλό είναι να τα σκεφτούμε αυτά  με την ευκαιρία μια γιορτής η οποία μας θυμίζει ότι η Παναγία,για να ανοίξει ο δρόμος για τη σωτηρία μας,επέλεξε να την υποπτευθούν ως μοιχαλίδα,να γεννήσει σε μια σπηλιά περιτριγυρισμένη από ζώα,να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς και στο τέλος να δει τον Υιό της να βασανίζεται και να θανατώνεται ενώ ήταν ο μόνος αθώος που περπάτησε σε αυτή τη γη.Αν αυτά δε μας συγκινούν,τότε κακώς φέρουμε τον τίτλο του χριστιανού.

Το κείμενο γράφτηκε για το dragonerarossa.gr

10 σχόλια:

  1. Πολύ σοβαρά θέματα π. Κώστα ...
    Κατά την γνώμη μου, η Εκκλησία πορεύτηκε ανισοβαρώς, δηλαδή έδωσε προβάδισμα στον θεσμικό της χαρακτήρα, υιοθετώντας παγιωμένες αντιλήψεις και πρακτικές (γιατί αυτό σημαίνει και κάνει ένας θεσμός, όποιος κι αν είναι) και μέσα σε αυτό απορροφήθηκε το άλλο χαρακτηριστικό που είναι το δυναμικό, δηλαδή ο Διάλογος. Ο Θεός δεν είναι ακινητοποιημένος ως ένα αντικείμενο εκτός ή εντος του κόσμου, αλλά ειναι ενεργητικός, δίχως προϋποθέσεις, στεγανά, όρια και προκαταλήψεις συνομιλητής του ανθρώπου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν μπορεί να έχει θεσμικό χαρακτήρα.Αυτό από μόνο του την ακυρώνει.Το ότι συζητάμε ότι έδωσε προβάδισμα στον θεσμικό της χαρακτήρα δείχνει τον στραβό δρόμο που έχουμε πάρει.Είναι μια διαρκής επανάσταση το Ευαγγέλιο.Όταν γίνεσαι θεσμός δεν είσαι πια επαναστατικός.

      Διαγραφή
  2. Επαναστατικός: Οχι, δεν θα το έλεγα. Είναι ένας κοσμικός όρος, πολύ φθαρμένος για να σημαίνει κάτι.
    Επίσης μου δημιουργεί έναν συνειρμό μιας επιφανειακής αναταραχής, μιας φουσκοθαλασσιάς, που θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε κάποια αποκατάσταση μιας τάξης.
    Αυτό που εγώ εννοώ με τον "διάλογο" που η Εκκλησία δεν μπορεί να κάνει, είναι πιο πολύ η δημιουργλια ρηγματώσεων, απ' όπου μπορεί να γίνεται η επικοινωνία κτιστού και ακτίστου. Κι αν τόσο πολύ δυσκολεύεται σήμερα αυτή η επικοινωνία είναι γιατί υπάρχουν τοίχοι απο μπετόν .... Μπορεί όμως να δημιουργηθούνε ρήγματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Διαφωνώ για το "επαναστατικός".Ούτε φθαρμένος όρος είναι,όσο κι αν τον κακομεταχειρίζονται κάποιοι,ούτε αμιγώς κοσμικός.Ο Χριστιανός το πρώτο που κάνει είναι να επαναστατήσει ενάντια στην ίδια του τη φύση.Και από εκεί και πέρα να μεταμορφώσει τον υπόλοιπο κόσμο.

    Δεν δημιουργεί ρήγματα ο αυθεντικός χριστιανικός λόγος.Σαρώνει τα πάντα.Γι'αυτό και κυνηγήθηκε ακόμα και στο,υποτιθέμενο, απώγειό του,τη Βυζαντινή εποχή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ωραία! Εγώ είμαι συντηρητική. Τι να γίνει;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Νομίζω ότι ο μόνος άνθρωπος που σε χαρακτηρίζει έτσι...είσαι εσύ!

      Διαγραφή
  5. Και κάτι ακόμα που δεν μπορώ να αφήσω ασχολίαστο. Οι άνθρωποι σαρωνουμε τα πάντα στο πέρασμά μας, μέσα στην μεγαλομανία μας και την απαίτησή μας για κυριαρχία (βλ. Φυση, άλλοι λαοί και άνθρωποι). Αλίμονο αν σαρωνε ο Θεός και ο θείος λόγος. Θα ήμασταν ερπετά. Ο Θεός προτείνει στον ελευθερο άνθρωπο τους λόγους των όντων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όταν τον αποδέχεσαι όμως σαρώνει τα πάντα μέσα σου.Αυτό εννοώ.Για παράδειγμα το "όποιος θέλει από εσάς να γίνει πρώτος,να γίνει υπηρέτης των άλλων".Αν το δεχτείς αυτό γκρεμίζει και διαλύει ό,τι ένστικτο έχεις,ότι έχεις κτίσει μέσα σου,κάθε άποψη που έχεις για τον εαυτό σου και για τον κόσμο.Ή όταν συνειδητοποιείς ίτι ο ληστής είναι ο πρώτος που μπαίνει στον Παράδεισο.Αυτά είναι φοβερά πράγματα.Και αντί να τα λέμε αυτά,να τα κάνουμε βίωμα,καθόμαστε και μετράμε καλές και κακές πράξεις,σαν να είμαστε λογιστές.

      Διαγραφή
  6. Παπά-Κώστα, συμφωνώ απόλυτα μέ τις σκέψεις.
    Θεωρώ ότι τό κλειδί της χλιαρότητας και της εκκοσμίκευσης τής στρατευόμενης Εκκλησίας είναι αυτό πού γράφεις, "παρείσφρησης δυτικότροπων ιδεολογιών".
    Η υιοθέτηση μικρών από αυτών των αιρετικών διδασκαλιών, δηλητηριάζουν την καρδιά τού ανθρώπου, καί έχουμε τά χάλια πού έχουμε.
    Η Πίστη στην καρδιά μας πρέπει νά είναι κατακάθαρη, όπως είναι τό μάτι μας, καθώς το ελαχιστότατο σκουπιδάκι στό οφθαλμό, τυφλώνει όλο το πεδίο της όρασης. Έτσι και η καρδία μας δηλητηριάζεται μέ τά μικρά δηλητηριώδη θραύσματα των αιρετικών.
    Οι νηπτικοί πατέρες μάς αγγέλουν, ότι καρδιά γιά νά καθαριστεί από τά βλαβερά πάθη, πρέπει καταρχήν νά είναι απαλαγμένη από αιρετικά ζιζάνια.
    Αγώνας κάθαρσης της καρδιάς μέ μικρά αιρετικά φρονήματα, είναι άσκοπος καί ατελέσφορος.
    Το κέντρο λοιπόν τού σύμπαντος κόσμου είναι η καρδία τού ανθρώπου. ""Εκ τού περισσεύματος τής καρδιάς μας λαλώμεν καί ενεργούμε"".
    Εκεί γίνονται οι μεγάλες μάχες, γιά τό ποιός θά στήσει θρόνο, καί από εκεί μεταδίδεται το φως ή τό σκότος, καθώς η κοινωνία των ανθρώπων είναι τό πεδίο της μεταλαμπάδευσης των χαρισμάτων τού φρονήματος της καρδιάς.
    Αρα λοιπόν εάν οι καρδιές των ανθρώπων αλωθούν από τον εχθρό, τά υπόλοιπα είναι φυσική συνέπεια γιά την κατάρρευση.

    Χαιρετισμούς στην Παναγία μας σήμερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και το δηλητήριο της αράχνης,της μαύρης χήρας, ελάχιστο είναι αλλά μπορεί να σκοτώσει άνθρωπο.

      Μας λείπει πολύ το πνεύμα των Πατέρων της ερήμου.Αυτό είναι κάτι που λέω πολύ συχνά σε παρόμοιες συζητήσεις.

      Διαγραφή

Βονιφάτιος και Αγλαΐα

  Ο Βονιφάτιος ήταν οικονόμος της πλούσιας Ρωμαίας, Αγλαϊας. Προσεκτικός στη διαχείριση των χρημάτων της, δεν αδικούσε τους εργαζόμενους στο...