Ιούλιος Βερν : Ονειροπόλος και οραματιστής

https://strangepress.gr/2020/01/18/ta-mystika-ton-ergon-tou-iouliou-bern-opos-apokalyfthikan-apo-ton-eggono-tou/

Ο Ιούλιος Βερν ήταν ένα ρολόι. Ξυπνούσε πάντοτε στις 5 το πρωί, καθόταν στο γραφείο του, γεμάτο γεωγραφικούς χάρτες, πυξίδες και θεοδολίχους κι έγραφε συνέχεια έως την ώρα του μεσημβρινού γεύματος.

Το απόγευμα δε δούλευε ποτέ. Συναντούσε τους φίλους του, πήγαινε στη λέσχη, διάβαζε εφημερίδες κι έκανε μακρούς περιπάτους, ενώ το βράδυ του άρεσε να δέχεται κόσμο στο σπίτι του. Στις εννιάμισι, όμως, αποσυρόταν πάντοτε για ύπνο, λέγοντας:

“Φίλοι μου, μπορείτε να μείνετε όσο θέλετε, τρώγοντας, συζητώντας ή χορεύοντας. Εγώ, δεδομένου ότι στις 5 πρέπει να είμαι στο πόδι, πάω για ύπνο”.

Αυτή την τακτική ακολούθησε για σαράντα χρόνια και έγραψε περίπου ογδόντα βιβλία, εκ των οποίων έως σήμερα έχουν εκδοθεί εκατομμύρια αντίτυπα σχεδόν σε όλες τις γλώσσες. Έγραφε τόσο πολύ και τόσο συστηματικά, ώστε κάποια στιγμή βρέθηκε προχωρημένος κατά δέκα χρόνια από το εκδοτικό του πρόγραμμα.

Ο Βερν αγαπούσε την οικογένειά του, αλλά το μόνο που τον ενδιέφερε στον κόσμο πάνω απ’ όλα ήταν να γράφει και δεν του άρεσε καθόλου να τον διακόπτουν. Τον εκνεύριζε αφόρητα.

Ο Ιούλιος Βερν συνέλαβε με τη φαντασία του τις πιο θαυμαστές, τις πιο απίθανες, τις πιο παράτολμες επιστημονικές περιπέτειες του 19ου αιώνα. Οι σύγχρονοί του τον αγάπησαν, αλλά ήταν πεπεισμένοι ότι επρόκειτο για μια αχαλίνωτη φαντασία ενός οραματιστή και ονειροπόλου.

Ιούλιος Βερν (08/02/1828 – 24/03/1905)

Κι όμως, όλα όσα φαντάστηκε ο Βερν, βρίσκονταν μέσα στη σφαίρα της πραγματικότητας. Αποδείχθηκαν περίτρανα ως αληθινά. Δεν ήταν ένας κενός φαντασιόπληκτος, αλλά ένας προφήτης της Επιστήμης. Το ταξίδι των αστροναυτών στη Σελήνη απέδειξε ότι τα οράματα του Ιουλίου Βερν ήταν αυστηρώς και μαθηματικώς ακριβή.

Μα, πώς ήταν δυνατόν να έχουν μια ακρίβεια τόσο προφητική; Τι είδους μυαλό διέθετε ο πολυγραφότατος αυτός Γάλλος συγγραφέας;

Δημοσιογράφοι έφτασαν τον Φεβρουάριο του 1969 στην Τουλόν της Γαλλίας, προκειμένου να συναντήσουν τον εγγονό του, τον 76χρονο Ζαν-Ζυλ Βερν, πρώην Πρόεδρο Πρωτοδικών και ήδη συνταξιούχο δικαστικό, ο οποίος ζούσε σε μια όμορφη έπαυλη και είχε αφιερώσει ένα μέρος της ζωής του στο σπουδαίο έργο του παππού του.

Ζαν-Ζυλ Βερν

Σημειωτέον, ήταν ο μόνος επιζών από τους τρεις γιους του Μισέλ Βερν, του μοναδικού γιου του Ιουλίου Βερν. Ο Ζαν-Ζυλ Βερν είχε γράψει φιλοσοφικά και θεατρικά έργα και εκείνη την περίοδο είχε καταπιαστεί με τη συγγραφή μιας μνημειώδους βιογραφίας του παππού του. Ήταν ο μόνος ενδεδειγμένος να απαντήσει στην ερώτηση:

“Ποιο ήταν το μυστικό του Ιουλίου Βερν; Ήταν ένας προφήτης, ένας μαθηματικός ή απλώς ένας οραματιστής;”

Ιδού, λοιπόν, η συνέντευξη με τον εγγονό του Ιουλίου Βερν:

-Κύριε Δικαστά, πριν από περίπου εκατό χρόνια, ο παππούς σας έγραψε το αθάνατο βιβλίο “Από τη Γη στη Σελήνη”. Εκείνη η ζωηρή φαντασία του γύρω από τις τεχνικές και επιστημονικές προόδους του μέλλοντος, προκάλεσε τεράστια επιτυχία και του εξασφάλισε τη φήμη του μεγαλοφυούς μυθιστοριογράφου. Αλλά τώρα το πρόβλημα είναι άλλο. Οι εκθέσεις των τριών Αμερικανών αστροναυτών (Borman, Lovell και Anders), οι οποίοι ταξίδεψαν γύρω από τη Σελήνη με την αποστολή “Απόλλων 8”, αποδεικνύουν ότι οι περιγραφές του παππού σας στο εν λόγω βιβλίο του ήταν ακριβείς έως την παραμικρή λεπτομέρεια. Ήταν ο Ιούλιος Βερν ένα είδος μάγου;

-Πράγματι, το βιβλίο αυτό του παππού μου ήταν το ρεπορτάζ του ταξιδιού των αστροναυτών εκατό χρόνια πριν αυτό λάβει σάρκα και οστά. Τώρα με ρωτάτε αν ήταν μάγος ή προφήτης. Κι εγώ σας αποκαλύπτω ένα μυστικό. Κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, υπήρχαν στην Ευρώπη πολλοί επιστήμονες, οι οποίοι ήταν σε θέση να εκτελέσουν μέχρι χιλιοστού τους υπολογισμούς, οι οποίοι έφεραν τους σημερινούς αστροναύτες στο φεγγάρι.

Όταν ο παππούς μου ετοιμαζόταν να γράψει ένα μυθιστόρημα, πήγαινε στο Παρίσι, όπου συναντούσε τον εξάδελφό του Γκαρσέ, Καθηγητή των Ανωτέρων Μαθηματικών. Του εξέθετε τις ιδέες του. Επί παραδείγματι, την πτήση του ανθρώπου στη Σελήνη. Του εξηγούσε λεπτομερώς τι είχε φανταστεί. Το επανδρωμένο βλήμα που θα εκσφενδονιζόταν προς τον δορυφόρο της Γης, την ταχύτητά του, την τροχιά του, την προσθαλάσσωσή του κατά την επιστροφή του στον ωκεανό. Έπειτα, ο Γκαρσέ εκτελούσε τους μαθηματικούς υπολογισμούς. Κατόπιν, ο παππούς μου απευθυνόταν σε έναν άλλο τρανό μαθηματικό της εποχής του, τον Μπαντουρώ. Θα σας δείξω ένα τετράδιο γεμάτο τέτοιους υπολογισμούς από τον Μπαντουρώ για λογαριασμό του παππού μου.

-Θέλετε να πείτε ότι ο Ιούλιος Βερν δεν έγραφε ένα βιβλίο, εάν δεν ήταν σίγουρος ότι βασιζόταν πάνω σε υπολογισμούς σχολαστικά ακριβείς;

-Το μυστικό του έγκειται ακριβώς εδώ. Οτιδήποτε αναγραφόταν στα βιβλία του, ήταν ακριβές μέχρι κεραίας. Ο Ζαν-Μαρτέν Σαρκό, ο θεμελιωτής της σύγχρονης νευρολογίας, αλλά και μέγας θαλασσοπόρος και εξερευνητής, του εξομολογήθηκε μια φορά ότι για να οργανώσει την αποστολή του στον Βόρειο Πόλο, είχε βασιστεί αποκλειστικά σε ένα από τα βιβλία του.

Ζαν-Μαρτέν Σαρκό (29/11/1825 – 16/08/1893)

-Μα ήταν μια εργασία τρομερή. Έπρεπε να ελέγχει κάθε λεπτομέρεια, να καταβροχθίσει μια ολόκληρη επιστημονική βιβλιοθήκη. Αλλά ο παππούς σας ολοκλήρωνε ένα βιβλίο μέσα σε τρεις μόλις μήνες. Πώς γινόταν αυτό;

-Δεν ήταν τόσο δύσκολη δουλειά για εκείνον. Αφού επιβεβαίωνε επιστημονικά τα βασικά σημεία, κατόπιν προχωρούσε με τη δύναμη της διαίσθησης. Και δε λάθευε ποτέ. Μάλιστα, ο εκδότης του, ο Πιερ Χέτζελ, ένας άνθρωπος τεράστιας μόρφωσης, του αναγνώριζε αυτό το προσόν του. Ο Ιούλιος Βερν δεν εφεύρισκε με τη φαντασία του. Βασιζόταν στα επιστημονικά δεδομένα.

Πιερ Χέτζελ (15/01/1814 – 17/03/1886)

-Ας δούμε αυτό το ταξίδι στη Σελήνη. Πώς ο καταπληκτικός εκείνος άνθρωπος είχε προμαντεύσει τα πάντα και τα είχε επισημάνει σε όλες τους τις λεπτομέρειες;

-Το βιβλίο “Από τη Γη στη Σελήνη” φέρει εξ αρχής τον υπότιτλο “Διαδρομή κατευθείαν σε 97 ώρες”. Οι Αμερικανοί αστροναύτες πήγαν κατευθείαν στη Σελήνη σε 69 ώρες. Ο πλήρης συλλογισμός του παππού μου ήταν ταυτόσημος με εκείνον που έκαναν οι μεταγενέστεροι επιστήμονες για να κατορθώσουν να στείλουν ανθρώπους στο φεγγάρι. Ο Ιούλιος Βερν, ανάμεσα σε άλλα, γνώριζε τον όγκο, την πυκνότητα της ατμόσφαιρας, τη βαρύτητα, τη σύνθεση, την απόσταση του πλανήτη μας από τον δορυφόρο του, την έλλειψη βαρύτητας στο πέραν της ατμόσφαιρας διάστημα κι έτσι, μπορούσε να υπολογίσει την απαιτούμενη ταχύτητα, για να φτάσουν οι ήρωες του βιβλίου του σε 97 ώρες από τη Γη στη Σελήνη.

Άλλωστε, στο μυθιστόρημα, ο Διευθυντής του Παρατηρητηρίου του Κέμπριτζ εξηγούσε στον Μπαρμπικάν, τον ήρωα του Βερν, που συνέλαβε την ιδέα του διαστημικού ταξιδιού, ότι είναι δυνατόν να σταλεί ένα βλήμα στη Σελήνη, αρκεί να καταστεί δυνατόν να επιτευχθεί μια συγκεκριμένη ταχύτητα αμέσως μετά την εκτόξευση, η οποία ήταν 11 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. Αυτή η ταχύτητα ανταποκρίνεται ακριβώς προς την ταχύτητα, που έθεσε σε τροχιά το διαστημόπλοιο “Απόλλων”. Πρόκειται για την ταχύτητα των 660 χιλιομέτρων ανά λεπτό, που οδήγησε σε αυτό το θαυμαστό επίτευγμα. Ο Ιούλιος Βερν είχε ζητήσει από τον εξάδελφό του Γκαρσέ τον μαθηματικό υπολογισμό και βάσει αυτού, δούλεψε η φαντασία του και παρήχθη το αθάνατο αυτό μυθιστόρημα.

-Στο βιβλίο του παππού σας, οι αστροναύτες ήταν τρεις όπως και εκείνοι που έφτασαν τελικά στο φεγγάρι. Ο διαστημικός αερολιμένας ήταν η Τάμπα της Φλόριντα, λίγο μακρύτερα από το Ακρωτήριο Κένεντι, από όπου οι Αμερικανοί αστροναύτες φεύγουν για τις διαστημικές τους αποστολές. Στα σχέδια που μου δείχνετε, το διαστημικό βλήμα του Ιουλίου Βερν έχει μια απίστευτη ομοιότητα με τον θαλαμίσκο του “Απόλλωνος”. Και στο τέλος, το βλήμα του βιβλίου βυθίστηκε στα κύματα του Ειρηνικού. Πώς είναι δυνατόν τόση προβλεπτικότητα;

-Στο βιβλίο “Από τη Γη στη Σελήνη”, ο ήρωας του παππού μου, ο Μπαρμπικάν, δαπανά το αστρονομικό ποσό των 5 εκατομμυρίων δολαρίων, με αναλήψεις από διάφορες μεγάλες τράπεζες, τα οποία χρήματα, έπειτα από έναν αιώνα, ισοδυναμούν με τα 310 εκατομμύρια δολάρια, που στοίχισε στη NASA το διαστημικό ταξίδι των Χριστουγέννων του 1968.

Ο παππούς μου, επίσης, όρισε την αναχώρηση των αστροναυτών του τον μήνα Δεκέμβριο, επειδή ήταν η στιγμή κατά την οποία σημειωνόταν η ιδεώδης ανταπόκριση της Σελήνης στο περίγειο και στο ζενίθ. Αν άφηναν να τους φύγει η ευκαιρία αυτή, οι αστροναύτες του 1865 θα έπρεπε να περιμένουν, για να ξαναπαρουσιαστούν οι ίδιες συνθήκες, άλλα 18 χρόνια.

Επιπλέον, για να βρουν τη Σελήνη ακριβώς σε εκείνη τη θέση, χρειαζόταν, όπως είχε υπολογίσει ο Βερν και οι μαθηματικοί του σύμβουλοι, να εκτοξευθεί το βλήμα από μια ζώνη των Η.Π.Α., πέρα από τον 28ο παράλληλο, ώστε να επιτραπεί μια κατακόρυφη βολή. Δεν έμενε άλλη επιλογή πέρα από το νότιο τμήμα του Τέξας ή της Φλόριντα, από όπου και σήμερα οι Αμερικανοί πραγματοποιούν τις εκτοξεύσεις τους.

-Και ο θαλαμίσκος, με τον οποίο οι ήρωες του Ιουλίου Βερν πέταξαν στη Σελήνη, είναι όμοιος με τον θαλαμίσκο του “Απόλλωνος”;

-Εντελώς ίδιος. Το “Απόλλων” είχε σχεδιαστεί, ώστε να φιλοξενήσει τρεις αστροναύτες. Έχει έναν κώνο ύψους δώδεκα ποδών και ζυγίζει άνω των πέντε τόνων. Το βλήμα του παππού μου έχει σχήμα κυλινδροκωνικό, ύψος δώδεκα ποδών και πάχος δώδεκα δαχτύλων στα τοιχώματα, ενώ κι αυτό είχε σχεδιαστεί για να χωρά τρεις ανθρώπους. Προσέξτε το απόσπασμα αυτό από το βιβλίο του παππού μου, που αναφέρεται στη στιγμή της εκτόξευσης:

“Πυρ! Μια έκρηξη τρομακτική που δεν είχε ακουστεί ποτέ πριν. Από τα έγκατα του εδάφους, ωσάν από κρατήρα, ξεφεύγει ένας γιγάντιος πίδακας φωτιάς και λίγοι προλαβαίνουν να δουν για μια στιγμή το βλήμα, που σχίζει νικηφόρα τον αέρα μέσα σ’ ένα σύννεφο από φλογισμένους ατμούς. Ο πυρακτωμένος πίδακας ανεβαίνει προς τον ουρανό σε ένα θαυμαστό ύψος και η αναλαμπή της φλόγας φωτίζει ολόκληρη τη Φλόριντα”.

Ο παππούς μου, κύριε, πριν από εκατό χρόνια, ήταν εκεί, στο Ακρωτήριο Κένεντι. Είχε προβλέψει τα πάντα.

Μα, το κοινό, που αμέσως λάτρεψε το βιβλίο του, δε συγχώρεσε στον Βερν ότι τελείωνε την ιστορία του καταδικάζοντας τους ήρωές του να περιστρέφονται για πάντα, σαν παραφρονήσαντα άστρα, στη σεληνιακή τροχιά. Η αγανάκτηση υπήρξε μεγάλη και ξέσπασαν οι απειλές. Χάριν, λοιπόν, της προσωπικής του ασφάλειας και της σωματικής του ακεραιότητας, ο παππούς μου αναγκάστηκε να σταματήσει την αιώνια περιφορά των ηρώων του γύρω από τη Σελήνη ως αιχμαλώτων του Διαστήματος κι έτσι, βρέθηκε υποχρεωμένος να δώσει μια συνέχεια στην ιστορία του με τέλος ευχάριστο. Επομένως, έγραψε το βιβλίο “Γύρω από τη Σελήνη”, που είναι το δεύτερο μέρος του έργου “Από τη Γη στη Σελήνη”.

-Και τι υπάρχει γύρω από τη Σελήνη τελικά;

-Οι ήρωες του παππού του, όταν αντίκρισαν την επιφάνειά της, μάλλον απογοητεύθηκαν. Τη βρήκαν λιγότερη ποιητική από ό,τι ανέμεναν. Την αποκάλεσαν, μάλιστα, “πράσινο τυρί”. Αλλά και οι Αμερικανοί αστροναύτες, έναν αιώνα αργότερα, είπαν ότι η Σελήνη είναι μια μπάλα από γύψο, μια βρόμικη και γκρίζα αμμουδιά. Οι ποιητές της Γης τους στιγμάτισαν για την προσβολή που έκαναν στο “μαγευτικό φεγγάρι”. Αυτά όλα τα προείδε ο Ιούλιος Βερν πριν από εκατό χρόνια.

Μα, οι ήρωες του παππού μου μπόρεσαν να δουν μέσα από τα φινιστρίνια του βλήματός τους, όπως και οι αστροναύτες του “Απόλλωνα”, τα βουνά της Σελήνης και τους κρατήρες, ενώ στην αθέατη πλευρά της είδαν να εκτινάσσονται πυρακτωμένες σφαίρες, να ανοίγονται νέοι κρατήρες και να αναπηδούν πελώριες φλόγες. Κι έπειτα απ’ όλα αυτά, η πιο συγκινητική εντύπωση: οι ήρωες του Ιουλίου Βερν που ξεχωρίζουν το θέαμα του Ήλιου, που φωτίζει και κορνιζώνει τις κορυφές των σεληνιακών υψωμάτων.

-Ο θαλαμίσκος που κατασκευάστηκε νοερά από τον παππού σας πριν από έναν αιώνα, με τη βοήθεια των μαθηματικών φίλων του, ξαναπέφτει τελικά στη Γη και μαζί του πέφτουν καταγής και τα όνειρα της ανθρωπότητας. Τι συμβαίνει σε αυτό το σημείο;

-Είναι μια τρομακτική βουτιά από ύψος 78.000 λευγών. Οι ήρωες του Βερν αφήνονται να πέσουν με τον θαλαμίσκο τους στα κύματα του Ειρηνικού, πλησίον μιας κορβέτας. Ένας μυστηριώδης συριγμός. Έπειτα, η μεγάλη βολίδα, όλο φλόγες από την ταχύτητα της διαδρομής και από την είσοδο της στη γήινη ατμόσφαιρα, φτάνει και καταπέφτει με έναν πάταγο βροντής, κάθετα στην υδάτινη επιφάνεια του Ειρηνικού Ωκεανού. Είναι η 12η Δεκεμβρίου του 1865. Οι αστροναύτες εκείνοι, επιστρέφοντας από τη σεληνιακή τροχιά, προσθαλασσώνονται σε ένα σημείο, το οποίο κείται σε 27 μοίρες 7′ γεωγραφικό πλάτος και 41 μοίρες 71′ γεωγραφικό μήκος δυτικά. Δηλαδή, προσθαλασσώθηκε σε μικρή απόσταση από το σημείο, όπου το “Απόλλων 8” περισυνελέγη από το αεροπλανοφόρο “Γιορκτάουν” 103 χρόνια αργότερα. Στο βιβλίο του παππού του, οι τρεις ήρωες του παίζουν ατάραχα ντόμινο, όταν τους περιμάζεψε ασφαλείς το πλήρωμα της κορβέτας.

Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “ΕΜΠΡΟΣ”, στις 01/02/1969…