Ανδρέα του Πρωτοκλήτου

 

Είναι πολύ όμορφη η σημερινή ευαγγελική περικοπή! Θα εστιάσουμε στο ξεκίνημά της. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής δείχνει στους δύο μαθητές του, τον Ιωάννη τον Θεολόγο που γράφει το ευαγγελικό κείμενο και τον Άγιο Ανδρέα, τον οποίο τιμούμε σήμερα, τον Ιησού. Και τους λέει "Να, ο αμνός του Θεού". Και οι δύο, ακούγοντας τον Ιωάννη τον Βαπτιστή πηγαίνουν κοντά στον Ιησού και τον ρωτάνε: "Δάσκαλε πού μένεις;". Και αυτός του απαντά "ελάτε να δείτε".

Σε τούτες τις λίγες γραμμές συναντάμε πράγματα που μάλλον έχουμε ξεχάσει στην Εκκλησία πια. Και οι κληρικοί και οι λαϊκοί. 

Πρώτον, εμείς οι κληρικοί, πολλές φορές ξεχνάμε αυτό που ο Ιωάννης ο Βαπτιστής μας θυμίζει. Ότι εμείς είμαστε αυτοί που θα δείξουμε σε αυτούς που ενδιαφέρονται, τον Χριστό. Δυστυχώς πολλές φορές συμβαίνουν δύο πολύ άσχημα πράγματα. Το πρώτο είναι ότι με τη συμπεριφορά μας αντί να δείξουμε τον δρόμο προς τον Χριστό, δείχνουμε τον δρόμο όσο πιο μακριά γίνεται από Εκείνον. Το δεύτερο είναι ότι η μανία μας για φήμη, για επίγεια δόξα, για εξουσία -να το πω πιο απλά, για συγκέντρωση και επίδειξη πνευματικοπαιδιών- μας οδηγεί να μπαίνουμε εμείς μπροστά στην εικόνα του Χριστού και να μην Τον αφήνουμε καν να φανεί. 

Το δεύτερο που ξεχνάμε είναι αυτή τη πρόσκληση του Ιησού. Ελάτε να δείτε. Μια πρόσκληση που εμπεριέχει ελευθερία επιλογής, σε όποιον θέλει, αν θέλει. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η Εκκλησία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά η χώρα μας μας ενδιαφέρει, έγινε θεσμός. Κρατικός και εθνικός θεσμός. Κάτι που κρατά από τη Βυζαντινή ακόμα περίοδο.  Και έτσι χάθηκε ουσιαστικά αυτή η ελευθερία στη πρόσκληση. Χάθηκε ο ενθουσιασμός της αναζήτησης, η έκπληξη της ανακάλυψης, η πληρότητα της ένωσης με τον Χριστό. 

Φυσικά το Άγιο Πνεύμα πάντα έβρισκε τρόπους να προχωρά το έργο του Θεού. Και έτσι είχαμε και έχουμε αγίες και αγίους να μας δείχνουν πως να είμαστε παιδιά. Γιατί παιδικότητα δεν είχαν και οι δύο μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή που ακολούθησαν τον Ιησού με την υπόδειξή του; Παιδικότητα δεν δείχνει ο ενθουσιασμός του Ανδρέα του Πρωτοκλήτου που φωνάζει με ενθουσιασμό στον αδερφό του Πέτρο πως βρήκανε τον Μεσσία; 

Και αυτή η παιδικότητα, διαφυλάσσεται ακόμα και από πιστούς και από κληρικούς της Εκκλησίας μας. Παρά την παρακμή που μας χτυπά κι εμάς όπως όλη τη κοινωνία, παρά τις συμβάσεις και τον ηθικισμό που έχουμε κάνει κομμάτι της ταυτότητάς μας δυστυχώς, παρά τον εναγκαλισμό μας με εξουσίες και την απόσταση που πολλές φορές μας χωρίζει από τη κοινωνία. 

Διαφυλάχθηκε αυτή η παιδικότητα ανά τους αιώνες, με τους ασκητές και τις ασκήτριες της Ερήμου, τους δια Χριστόν Σαλούς, τους μυστικούς θεολόγους μας όπως ο Γρηγόριος ο Παλαμάς, όπως ο σπουδαίος και ο ιδιαίτερα επίκαιρος στην εποχή μας Νικόλαος Καβάσιλας που πρότεινε μια συνάντηση με τον Χριστό χωρίς παράξενα ρούχα και ακραίες ασκήσεις αλλά μέσω της συμμετοχής στα μυστήρια, με τον άγιο Φιλάρετο τον Ελεήμονα ακόμα που με τόση παιδική εμπιστοσύνη μοίραζε τα υπάρχοντά του στους φτωχούς ακόμα κι όταν ο ίδιος είχε καταστραφεί οικονομικά, με τον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ, με την έτοιμη να θυσιαστεί Μαρία Σκομπτσόβα και ένα σωρό άλλους αγίους και αγίες.

Αυτή τη παιδικότητα λοιπόν, αυτή την ελευθερία και την παιγνιώδη διαδικασία ανακάλυψης τους Χριστού έρχεται να μας θυμίσει σήμερα η Εκκλησία μας με τη γιορτή του Αγίου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου. 

Γιατί παρά τις πολλές εξωτερικές αλλαγές που ίσως να αλλάζουν την εικόνα της, η διδασκαλία και η ουσία της Εκκλησίας παραμένουν απαράλλακτες. Η ελευθερία και η παιδικότητα είναι το κέντρο το αδιαπραγμάτευτο στη ζωή του κάθε πιστού. Μόνο έτσι μπορούμε να ανακαλύψουμε κι εμείς τον Μεσσία. Μόνο έτσι μπορεί να ανάψει και να θεριέψει η πραγματική πίστη, Μόνο έτσι μπορούμε να περπατήσουμε μαζί με τον Ιησού. Από εκεί που θα μας δείξει κάποιος που είναι μέχρι τη Σταύρωση και την Ανάστασή Του. 

Ας γίνουμε λοιπόν παιδιά, ας γίνουμε ενθουσιώδεις όπως ο Άγιος Ανδρέας! Ο Χριστός θα είναι πάντα εκεί και θα μας περιμένει για να μας απευθύνει την πρόσκλησή Του: Ελάτε να δείτε...

Hammock - Then the Quiet Explosion (Oblivion Hymns)

 

Η επιλογή

Και τώρα πια η επιλογή είναι διαφορετική. Ίσως όχι και τόσο διαφορετική αλλά με άλλο κεντρικό διακύβευμα. Ένα που θα ήταν προτιμότερο να έλειπε. 

Η γραμμή πια πηγαίνει στο πόλεμος ή ειρήνη. Στην επιβολή δια της ισχύος απροκάλυπτα και με βάση τη πολεμική διάθεση όπως βλέπουμε σε αρκετά σημεία του κόσμου, κοντά και μέσα στην Ευρώπη ή στην επικράτηση μιας άλλης λογικής, που να στηρίζεται σε υψηλότερα κριτήρια. Στη δικαιοσύνη, στην αδελφοσύνη, στην αλληλεγγύη. Στην δικαιοσύνη. 

Την ώρα που οι ευρωπαίοι ηγέτες, για να σώσουν την οικονομία τους, προκρίνουν στρατιωτικοποίηση της βιομηχανίας αλλά και της κοινωνίας, με πρόσχημα την υποστήριξη ενός εντελώς διεφθαρμένου ηγετίσκου που δε δίστασε να σύρει τη χώρα του σε μια τραγική πολεμική περιπέτεια. 

Και η οικονομία θα σωθεί, τα όπλα θα κατασκευαστούν, οι στρατοί θα σχηματιστούν. Και μετά; Μοιραία θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν. Και ποιος θα πάει στον πόλεμο να σκοτωθεί; Όχι φυσικά αυτοί που θα μετράνε τα κέρδη τους ούτε και τα παιδιά τους. Θα πάνε αυτοί που θα κερδίσουν φαινομενικά κάτι καλύτερο αλλά θα το πληρώσουν με τη ζωή τους και τη ζωή των παιδιών τους. 

Δεν είναι τελικά ο διαχωρισμός ανάμεσα σε πόλεμο και ειρήνη. Είναι η επιλογή ανάμεσα στο θάνατο και τη ζωή. Ανάμεσα στην τέχνη και τη φρίκη. Εκεί οδεύουμε. Προς εκείνη την επιλογή. Και δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος για την επιλογή που θα κάνουμε τελικά...

Ólafur Arnalds - This Place Was A Shelter

 

Βροχερές νύχτες

 

Λατρεύω να περπατώ υπό βροχή. Το ξέρετε φαντάζομαι.  Αν όμως ένας τέτοιος περίπατος είναι μια φορά μαγικός, όταν γίνεται σε βραδινές ώρες είναι δέκα φορές πιο μαγικός. 

Η νυχτερινή βροχή αφήνει στο δρόμο μόνο αυτούς που έχουν πραγματικά ανάγκη να περπατήσουν και όσους -λιγότεροι αυτοί- είναι πραγματικοί εραστές του βαδίσματος υπό αντίξοες συνθήκες. Όλοι οι άλλοι: χασομέρηδες, καταναλωτές, άνθρωποι που ζητούν κάποια κοινωνική επαφή ή απλώς να δουν κόσμο, μαζεύονται στα σπίτια τους, μακριά από τους δρόμους. 

Αλλά για όσους επιμένουν σε αυτές τις συνθήκες να βγαίνουν έξω και να περπατούν, η βροχόπτωση φροντίζει να δημιουργήσει ένα μαγικό τοπίο. Πέρα από το εντυπωσιακό θέαμα του νερού που πέφτει με ορμή από τον ουρανό, οι μικρές λίμνες και τα ρυάκια που δημιουργούνται στους δρόμους, μικρούς και μεγάλους, στενά και λεωφόρους, συνδυάζονται με τα νυχτερινά φώτα, από βιτρίνες καταστημάτων, κολώνες ηλεκτρικού φωτισμού και ηλεκτρικούς σηματοδότες κυκλοφορίας, δημιουργώντας ονειρικές εικόνες, σημερινές, χθεσινές αλλά και αυριανές. 

Και τώρα θα κλείσω αυτό το σύντομο σημείωμα, επανερχόμενος στο αγαπημένο μου θέαμα. Οι λογικοί άνθρωποι δε βγαίνουν να περπατήσουν νύχτα στη βροχή. Τέτοιες...αθλοπαιδιές τις αφήνουν στους αλαφροΐσκιωτους, στους ονειροπόλους, στους παλαβούτσικους. Σε εκείνους που πιστεύουν ακόμα σε ξωτικά και νεράιδες. Σε ευχές στα άστρα. Που αναζητούν χρώματα και μουσικές. 

Σε ένα είδος ανθρώπων που ολοένα και λιγοστεύει, ολοένα και χάνεται. Άλλωστε, τι έχουν να πουν αυτοί που περπατούν αμέριμνα στη νυχτερινή βροχή σε εκείνους τους σοβαρούς ανθρώπους που εξηγούν τον κόσμο με οικονομικά σχήματα και με ευκολία συζητούν για τα οφέλη του πολέμου; Τίποτα δεν έχουν να πουν. Ούτε σε αυτούς ούτε και στον κόσμο που ετοίμασαν...

Sigur Rós - Dvergmál with Steindór Andersen, Hilmar Örn Hilmarsson & María Huld Markan Sigfúsdóttir

 

Το βιβλίο μου...

 

Λοιπόν, έχω γράψει κι άλλες φορές για το χωριό μου στην Ορεινή Ναυπακτία -ένας εξευγενισμένος όρος για τα Γκράβαρα- και τη σύνδεση που είχα με εκείνα τα ορεινά εδάφη. Η αλήθεια είναι ότι εδώ και πολλά χρόνια, για πολλούς και διάφορους λόγους, δεν έχω κάποια ιδιαίτερη εμπλοκή με τα πράγματα και τις εξελίξεις εκεί. 

Έτσι, δεν παρακολούθησα στενά τα οικονομικά άλματα και την τεχνολογική ανάπτυξη της περιοχής, τα μεγάλα έργα - δημόσια και ιδιωτικά- που έγιναν στις υποδομές, την ανάπτυξη της βιομηχανίας, της ανανέωσης το αγροτοκτηνοτροφικού τομέα, της αεροδιαστημικής παρακολούθησης εξωγήινων ιπτάμενων αντικειμένων, την μεγάλη σχολή πλεξίματος και ταρώ που άνοιξε εκεί, καθώς και το μεγάλο συνέδριο σύζευξης κβαντικής αστρολογίας, μυστικιστικής αστρονομίας  και γεωπολιτικής επιδημιολογίας. 

Επειδή όμως έκρινα πως ήρθε η ώρα να επιστρέψω στα πράγματα της Γκραβαρίτικης κοινωνίας και του Ναυπάκτιου  πολιτισμού των ορέων και των ποταμών. Για τούτο θα συγγράψω και θα κυκλοφορήσω σύντομα ένα αυτοβιογραφικό γοτθικό μυθιστόρημα φαντασίας και αλτρουισμού, το οποίο θα αναφέρεται σε όλη τη πορεία μου στο χωριό και τις ενέργειές μου αλλά και τις παραλείψεις των άλλων κατά τα ταραγμένα χρόνια της λεγόμενης Γραβαρίτικης Άνοιξης ή την εποχή της Μωβ Πουά Επανάστασης. 

Τρεις οι πιθανοί τίτλοι του βιβλίου είναι οι εξής: Κύθηρα, Κέρκυρα ή Καμένα Βούρλα. Επικρατέστερος είναι ο τελευταίος, ο οποίος δεν ταιριάζει γεωγραφικά -ούτε και οι άλλοι άλλωστε- αλλά είναι ταιριαστός εννοιολογικά. 

Το μόνο που μου λείπει είναι εκδότης, διανομέας και διαφημιστής. Και περιεχόμενο του βιβλίου. Και διάθεση να το γράψω. Και να το σκεφτώ. Καλά, κάτι θα σκεφτώ να κάνω. Κάποιον θα βρω να τα κάνει όλα αυτά. 

Αυτά και για σήμερα με αυτό το σουρεαλιστικό και ψυχοβγαλτικό κείμενο που είχε ως σκοπό απλά και μόνο μια διασκεδαστική ματιά στο πολιτικό θέμα των ημερών. Δεν έχει κάποιο φοβερό μήνυμα, δεν είναι κάποια τρομερή σάτιρα. Μη τρελαίνεστε και μην εξάπτεστε... 

Jethro Tull - Minstrel in the Gallery

 

Αγία Αικατερινή - Άγιος Μερκούριος

 

Σήμερα γιορτάζουμε δύο μεγαλομάρτυρες. Την Αγία Αικατερίνη και τον Άγιο Μερκούριο. Η πρώτη ήταν μια γυναίκα νέα, όμορφη, πολύ μορφωμένη και πολύ πλούσια. Ένας καλός γάμος ήταν δεδομένος. Και εκείνη την εποχή, ένας καλός γάμος ήταν πάρα πολύ σημαντικός για μία γυναίκα. Ειδικά για μία γυναίκα ευγενούς καταγωγής, που θα σήμαινε την αύξηση πλούτου αλλά και επιρροής και δύναμης, όχι μόνο για την ίδια αλλά για ολόκληρη την οικογένειά της. 

Ο δεύτερος, ήταν στρατιωτικός, ο οποίος μάλιστα διακρίθηκε στις μάχες, σε μία εκ των οποίων σκότωσε τον στρατηγό των αντιπάλων. Εκείνη την εποχή η διάκριση στις μάχες θα μπορούσε να οδηγήσει τον διακριθέντα σε πολύ υψηλά αξιώματα, ακόμα και σε αυτό του αυτοκράτορα.

Και οι δύο όμως αρνήθηκαν το λαμπρό τους μέλλον. Σε μια εποχή που οι χριστιανοί διώκονταν διατράνωσαν την πίστη τους και τελικά αντάλλαξαν τα πλούτη και τα αξιώματα, την κοινωνική αναγνώριση και την εξουσία με το στεφάνι του μαρτυρίου. Γιατί είδαν πως υπάρχει κάτι σπουδαιότερο, κάτι μεγαλύτερο από αυτά. 

Κάτι τέτοιο για τον λογικό άνθρωπο θεωρείται ανοησία, αν όχι σκέτη τρέλα. Τέτοιους ανθρώπους, οι λογικοί της κάθε εποχής του κοροϊδεύουν, τους ειρωνεύονται, τους λοιδορούν. Για τους λογικούς ανθρώπους της κάθε εποχής, το παν είναι η εναρμόνιση με το όποιο σύστημα, η ανέλιξη εντός τους με τον όποιον τρόπο και η προσκόλληση σε αυτό. Οι λογικοί αυτού του κόσμου δεν μπορούν να φανταστούν πως μπορούν αν υπάρξουν έξω από ένα σύστημα που τους επιβάλλουν οι ισχυροί. Είναι έτοιμοι να θυσιάσουν σε κάθε είδωλο που θα τους παρουσιαστεί σε κάθε εποχή είτε αυτό είναι ένας ψεύτικος θεός είτε είναι μία θέση σε καλή δουλειά είτε είναι η κατανάλωση είτε ένας καλός τραπεζικός λογαριασμός ο,τιδήποτε άλλο. Και θα θυσιάσουν τα πάντα. Την ανθρωπιά, την καλοσύνη, την ίδια τους τη πίστη. 

Ο κόσμος όμως δεν αλλάζει από λογικούς. Οι θετικές αλλαγές δεν έρχονται από τους σόφρωνες, από τους σοφούς και τους διανοούμενους. Αυτοί πάντα στο τέλος θυσιάζουν στα είδωλα. Η δικαιοσύνη και η αγάπη, η αλήθεια και η αδελφοσύνη ανθίζουν μόνο στις καρδιές των τρελών. Σε αυτούς που αρνούνται ένα λαμπρό μέλλον και σε αυτούς που ακολουθούν έναν Θεό που ήρθε στη γη, περπάτησε ανάμεσα μας, έφαγε και ήπιε με αμαρτωλούς, με τελώνες και με πόρνες και στο τέλος σταυρώθηκε για τις αμαρτίες μας. 

Γιατί, η πραγματική πίστη στον Χριστό, αυτή που καίει σαν αναμμένο κάρβουνο μέσα στη καρδιά του κάθε πιστού, ήταν, είναι και θα είναι, η μεγαλύτερη τρέλα. Ιδιαίτερα σε τόσο λογικούς καιρούς σαν κι αυτούς που ζούμε τώρα...

Candice Night - The Last Goodbye

 

Σκέψεις του νυχτερινού αέρα

 Ο νυχτερινός αέρας. Η σιωπή που φέρνει μαζί του σβήνει τις φωνές της ημέρας. Μερικές εικόνες που φέρνει μαζί του: Μια πράξη ευγένειας στο μετρό. Ο νεαρός Αφρικανός που παραχωρεί τη θέση του σε έναν ηλικιωμένο. Ένα νεύμα εκτίμησης προς έναν Σιχ καθώς περνάω το δρόμο και η ανταπόκρισή του. Το όραμα της παγκοσμιότητας αχνό πια, θαμμένο κάτω από πολεμικές ιαχές, τη δημιουργία φαντασιακών απειλών και την εκκίνηση της πολεμικής βιομηχανίας. Περνάω μπροστά από έναν μουσικό που παίζει στο δρόμο. Τραγουδά ένα τραγούδι για ερωτευμένους. Ένας λίγο τρελούτσικος τύπος χορεύει παραδίπλα. Μήπως τελικά άνθρωποι σαν κι αυτόν θα μας οδηγήσουν έξω από την κόλαση που ετοιμάζουν οι αμυνόμενοι σώφρονες; Ποιος ξέρει...Όπως και να έχει, σε μια εποχή που όλοι διαλέγουν με ποιον θα συνταχτούν, εγώ θα συνταχτώ με τους ελαφρόμυαλους, τους τρελούτσικους, τους ονειροπόλους. Αν γίνουμε τόσοι πολλοί και σταματήσουμε τη σφαγή που ετοιμάζουν οι πλουτοκράτες για να επανεκκινήσουν την οικονομία των σοφών και γνωστικών έχει καλώς. Αν όχι, τι πιο ωραίο από το να πεθάνεις χορεύοντας και τραγουδώντας τραγούδια για την αγάπη και τον έρωτα σε έναν κόσμο που θα πεθαίνουν ουρλιάζοντας και υπό τον ήχο των εμβατηρίων; Ευχαριστώ Κύριε που τα φανέρωσες αυτά στα νήπια και τα απέκρυψες από τους σοφούς και τους συνετούς. 

Μαθητεία στην προσευχή

 

Παιδί μου, μὴ πολυσυζητᾶς γιὰ τὶς μορφὲς καὶ τοὺς τύπους τῆς προσευχῆς. Ἄφησε τοὺς ἄλλους νὰ διακρίνουν τὶς βαθμίδες της καὶ τὶς μεθόδους της. Συ νὰ εἶσαι εὐγνώμων σ’ ἐκείνους ποὺ μᾶς μετέδωσαν τὸν πλοῦτο, τὴ ζωντανὴ φλόγα τῆς προσευχῆς τους, καὶ νὰ εἶσαι ἐπιφυλακτικὸς στὶς θεωρίες ποὺ βάζουν προσκόμματα στὴν ἀπλὴ ὁρμὴ τῆς ἀγάπης.

Παιδί μου, ὅλα εἶναι τόσο ἀπλά! Κάθε προσευχὴ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά αὐτὴ ἡ ὁρμὴ τῆς ἀγάπης ποὺ μπορεῖ νὰ ἐκφράση τὸ ἄπειρον σ’ ἕνα κλάσμα δευτερολέπτου.

Ὁ πυρήνας κάθε προσευχῆς εἶναι μιὰ πράξι ἀγάπης. Μερικὲς λέξεις, πολὺ λίγες λέξεις, μιὰ μόνη λέξι ἀρκεί γιὰ νὰ κατευθύνῃ πρὸς ἐμένα τὴν ὁρμὴ τῆς ἀγάπης σου.

Ὅταν εἶπες μὲ ὅλη σου τὴν ψυχὴ: «σὲ ἀγαπῶ» ἢ: «δὸς μοι τὴν Ἀγάπη σου» ἢ ἁπλᾶ: «ἀγαπῶ», ὅταν ἔτσι ἐνώθηκες μὲ τὴν παγκόσμια Ἀγάπη, τὰ εἶπες ὅλα.

Μπορεῖς ἀνάλογα μὲ τὸν τόπο καὶ μὲ τὶς περιστάσει και για να μη στενοχωρήσης τους άλλους, να χρησιμοποιής σοβαρές παραφράσεις της ορμής της αγάπης· σ’ αυτήν όμως την τελευταία βρίσκεται το ουσιώδες.

«Άπειρη Αγάπη, βάλε στα χείλη μου το λόγο της Αγάπης που απευθύνεται στην Αγάπη.»

Λεβ Ζιλέ - Αγάπη Δίχως Όρια - εκδ. Έλαφος

Tempest - Cat in the Corner

 

ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΔ΄ (Θ΄ ΛΟΥΚΑ)

 

 

O πλούσιος της σημερινής παραβολής, ο άφρονας πλούσιος όπως έχουμε συνηθίσει να τον αποκαλούμε, μάζεψε τόσα πλούτη που δεν τα χωρούσαν οι αποθήκες του. Και τι σκέφτηκε; Να φτιάξει κι άλλες αποθήκες ώστε να χωρέσουν όλα και μετά να τρώει, να πίνει και να ευχαριστιέται...

Ο κίνδυνος που διατρέχουμε διαβάζοντας επιφανειακά αυτή την παραβολή είναι να μείνουμε στον πλούσιο. Να θεωρήσουμε ότι ο πλούτος αυτός καθαυτός είναι το πρόβλημα. 

Η αλήθεια είναι ότι ο πλούτος είναι πρόβλημα. Συνήθως συγκεντρώνεται με άδικα μέσα, είτε αδικώντας άλλους ανθρώπους, είτε με διάφορα όχι και τόσο ηθικά μέσα. Και όταν ο πλούτος που συγκεντρώνεται δε μοιράζεται αλλά τον κρατά και τον απολαμβάνει αποκλειστικά ένας άνθρωπος ή λίγοι έστω άνθρωποι, γίνεται το δηλητήριο που σκοτώνει την ψυχή και τελικά και το σώμα. 

Ο άνθρωπος που περιγράψαμε παραπάνω κάνει τον κόσμο κόλαση. Όπως κόλαση κάνουν τον κόσμο σήμερα αυτοί οι λίγοι που συγκεντρώνουν τόσο πλούτο όσο έχει όλος ο υπόλοιπος πληθυσμός του πλανήτη! 

Δυστυχώς ζούμε σε μια πραγματικότητα όπου οι πολλοί, οι πάρα πολλοί ζουν σε συνθήκες από απλά δύσκολες ως σχεδόν απάνθρωπες ενώ ελάχιστοι έχουν τόσα πλούτη που δεν έχουν τι να τα κάνουν και τελικά αυτοκαταστρέφονται με διάφορους τρόπους. 

Υπάρχει όμως ο κίνδυνος, όπως είπαμε παραπάνω να μείνουμε μόνο στους πλούσιους. Δεν είναι μόνο εκεί το πρόβλημα. Το πρόβλημα υπάρχει σε όλους τους πλεονέκτες, ασχέτως αν μπορούν να αποκτήσουν όλα αυτά που ορέγονται. Άνθρωποι που ζουν μόνο για τον εαυτό τους και μόνο για να περνάνε καλά οι ίδιοι δεν είναι καλύτεροι ούτε από τον πλούσιο της παραβολής ούτε από τους σύγχρονους πλούσιους που μόλις περιγράψαμε. 

Κι ενώ οι τελευταίοι νεκρώνουν τη ψυχή τους με τα αμύθητα πλούτη τους, οι άλλοι νεκρώνουν την ψυχή τους χωρίς καν να καταφέρουν να έχουν τόσα πλούτη. Μερικοί δε χωρίς καν να έχουν ένα καλό εισόδημα. Μόνο με την πλεονεξία και την ακόρεστη όρεξή τους. 

Και όταν λέμε πλούτη δεν εννοούμε μόνο το χρήμα. Εννοούμε κάθε τι που το κυνηγάμε τόσο που γίνεται σκοπός της ζωής μας, που μας αποκόπτει από τον υπόλοιπο κόσμο, ας κάνει να αδιαφορούμε για τους ανθρώπους γύρω μας και μας οδηγεί σε ένα θάνατο πνευματικό. 

Τα υλικά πράγματα δεν είναι κακά. Η άνεση δεν είναι κακή. Το να τα αναζητάμε όλα αυτά για τον εαυτό μας μόνο και παράλληλα να μη μας ενδιαφέρει πως ζουν οι υπόλοιποι άνθρωποι, αυτό είναι η κακία που η λατρεία της ύλης φέρνει.

Αυτός είναι ο κίνδυνος που μας υπενθυμίζει σήμερα ο Χριστός. Αυτό είναι το δηλητήριο στο οποίο πρέπει να βρούμε αντίδοτο, ένα δηλητήριο που σκοτώνει όχι μόνο τη ψυχή του πλεονέκτη αλλά και ολόκληρο τον κόσμο τελικά. 

Και το αντίδοτο- όσο κι αν αυτό ακούγεται κλισέ- είναι η αγάπη. Είναι η συλλογικότητα, το ενδιαφέρον, η αλληλεγγύη. Και αυτό το αντίδοτο, το οποίο δε μας θεραπεύει απλά από τη πλεονεξία αλλά μας πλουτίζει και κατά Θεόν,  μας προσφέρει ο Κύριος. 

Αδελφός άνευ όρων

 

O Κύριός μας συνέτρωγε με τελώνες και πόρνες, και δεν χώριζε τους ανάξιους από τους άξιους, ώστε με αυτό τον τρόπο να ελκύσει όλους στο φόβο του Θεού, και με την υλική ανάπαυση να πλησιάσουν τα πνευματικά. Γι' αυτό λοιπόν να εξισώνεις στο καλό και στην τιμή κάθε άνθρωπο, είτε Ιουδαίος είναι είτε άπιστος είτε φονιάς, μάλιστα διότι είναι αδελφός σου, κοινωνεί την ίδια φύση, και πλανήθηκε εξαιτίας άγνοιας από την αλήθεια

Αββάς Ισαάκ ο Σύρος, το θεϊκό λιμάνι, εκδ. Ι.Μ. Κουτλουμουσίου

Secret Garden - Nocturne

 

Τα Εισόδια της Θεοτόκου

 

Τα Εισόδια της Θεοτόκου γιορτάζουμε σήμερα. Η Άννα και ο Ιωακείμ, πέρασαν τη ζωή τους χωρίς να μπορέσουν να αποκτήσουν παιδιά. Προσεύχονταν στον Θεό να τους δώσει ένα παιδί και υποσχέθηκαν ότι θα το αφιέρωναν σε Αυτόν. Πράγματι, ο Θεός τους αξίωσε να φέρουν στον κόσμο τη γυναίκα που θα γεννούσε το Μεσσία, τον Ιησού Χριστό. Όταν η Παναγία έγινε τριών χρόνων, σύμφωνα με την παράδοση, η Άννα και ο Ιωακείμ, κρατώντας την υπόσχεσή τους, την οδήγησαν στο Ναό και την παρέδωσαν στον αρχιερέα Ζαχαρία. Ο αρχιερέας παρέλαβε την Παρθένο Μαρία και την οδήγησε στα Άγια των Αγίων, όπου δεν έμπαινε κανείς εκτός από τον ίδιο, διότι γνώριζε έπειτα από αποκάλυψη του Θεού το μελλοντικό ρόλο της στην ενανθρώπιση του Κυρίου. Στα ενδότερα του Ναού η Παρθένος Μαρία έμεινε δώδεκα χρόνια. Όλο αυτό το διάστημα ο αρχάγγελος Γαβριήλ προμήθευε την Παναγία με τροφή ουράνια. Εξήλθε από τα Άγια των Αγίων, όταν έφθασε η ώρα του Θείου Ευαγγελισμού.

Αυτή είναι η σύντομη εκδοχή της ιστορίας της σημερινής γιορτής. Από αυτή τη γιορτή, μπορούμε να σκεφτούμε, πώς μπορεί η δική μας ψυχή να γνωρίσει τα δικά της Εισόδια. Να εισέλθει δηλαδή στα Άγια των Αγίων, να γνωρίσει τον Θεό από μέσα, από τον δικό της ιερό χώρο.

Όπως η Παναγία αφιερώθηκε στον Ναό όταν ήταν μικρή, έτσι κι εμείς, έτσι και η ψυχή, πρέπει να γίνει σαν ένα τέτοιο μικρό παιδί ώστε να εισέλθει στη γνώση του Θεού. 

Η αθωότητα, η απλότητα, η ελαφρότητα -αν θέλετε -με την οποία τα παιδιά αντιμετωπίζουν τα περισσότερα θέματα, είναι στοιχεία που και η ψυχή θα πρέπει να έχει αντιμετωπίζοντας τα πνευματικά ζητήματα. Έτσι, η πνευματική ζωή δεν θα μπλεχτεί σε ασκητικές φαντασίες και δε θα περιμένει κανείς  να δει θαυμαστά πράγματα αλλά θα μετατραπεί σε ένα αθώο, ειλικρινές παιχνίδι, όπου η κάθε μικρή ως και ανεπαίσθητη πρόοδος θα μας δίνει μεγάλη χαρά. 

Η πνευματική μας είσοδος στη γνώση του Θεού δεν είναι δυνατή αν τη θεωρήσουμε ως ένα βουνό που πρέπει να σκαρφαλώσουμε. Θα είναι μια πολύ δύσκολη διαδρομή γεμάτη απογοητεύσεις που κάποια στιγμή θα μας αποκαρδιώσουν. Αν όμως τη δούμε ως ένα παιδικό παιχνίδι, ο ενθουσιασμός και η χαρά θα μας συντροφεύουν σχεδόν συνέχεια. Αλλά και σε εκείνες τις στιγμές που θα απουσιάσουν, η Χάρη του Θεού θα είναι αυτή που θα αναπληρώσει αυτή την απουσία. 

Η σημερινή θεομητορική γιορτή, μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μυστικά. Μόνο έτσι θα την καταλάβουμε στην πληρότητά της. Αν μείνουμε σε μια ακαδημαϊκή ή ηθική ανάγνωση ή αν μείνουμε στα διάφορα θαυμαστά που συνέβησαν, θα χάσουμε την ουσία της. Η οποία δεν είναι άλλη από το να αναζητήσουμε τον κατάλληλο τρόπο ώστε να αξιωθούμε κι εμείς με τα δικά μας Εισόδια. 

Το μέλι

 

Τό μέλι είναι πολύ ωραίο. "Όταν όμως φάει κανείς πάρα πολύ μπορεί νά τοῦ δημιουργήσει ἐμετό. "Έτσι καί στά πνευματικά, δέν πρέπει νά βγαίνεις ἀδιάκριτα ἀπό τά ὄρια τῶν δυνατοτήτων σου. Νά κάνεις μόνο ἐκεῖνο πού μπορεῖς. Αὐτό θέλει ὁ Θεός. Τ' ἄλλα θά τ' ἀ ναπληρώσει ὁ "Ιδιος μέ τή χάρη Του. Γιατί ὑπάρχει καί ὁ φόβος ν' ἀπελπισθεῖς, διαβάζοντας τίς ὑψηλές καταστάσεις πού ἔφτασαν οἱ ἅγιοι. Προχώρα στήν πνευματική ζωή μέ ταπεινό φρόνημα καί ὁ Θεός δέν θά σ' ἐγκαταλείψει. Μήν προσπαθεῖς νά φτάσεις πνευματικές καταστάσεις πού ὑπερβαίνουν τίς δυνάμεις σου, γιατί θά πέσεις ὁπωσδήποτε, καί τήν πτώση σου αὐτή θά τήν ἐκμεταλλευθεῖ ὁ διάβολος.

Όσιος Ισαάκ ο Σύρος - Η Άσκηση στη Ζωή μας- εκδ. Ι.Μ. Παρακλήτου 

Mike Oldfield - To France

 

Ο χειμώνας των Κυθήρων

 

Καμιά φορά σκέφτομαι τον χειμώνα των Κυθήρων. Επειδή όλοι ξέρετε πια πόσο ανάποδος είμαι, τα Κύθηρα δεν μου άρεσαν τόσο το καλοκαίρι όσο το χειμώνα. Ειδικά όταν έπιαναν οι βοριάδες που έφταναν πάνω από εννέα μποφόρ. 

Τότε, ένιωθα μια αποκοπή από τον υπόλοιπο κόσμο. Βρισκόμουν σε ένα μέρος μέσα στο πέλαγος και δεν υπήρχε τρόπος ούτε να έρθει ούτε να φύγει κάποιος αφού οι ισχυροί άνεμοι έκαναν ακόμα και την αεροπορική σύνδεση προβληματική. Για καράβι δεν το συζητάμε. 

Αυτή η απομόνωση δημιουργούσε ένα σχεδόν κλειστοφοβικό αίσθημα, αφού όσο μεγάλο κι αν είναι το νησί, φαινόταν να κλείνει γύρω μου, να με στριμώχνει. Υπήρξαν μέρες που αυτό δημιουργούσε μια παραπανίσια στενοχώρια λόγο του αποκλεισμού. 

Από την άλλη, τα θετικά θεωρώ πως ήταν περισσότερα. Η αγριότητα της φύσης - η θάλασσα έφτανε σχεδόν ως τον δρόμο μερικές φορές - αποκάλυπτε και την ομορφιά της σε όλο της το μεγαλείο. Η ήσυχη θάλασσα του καλοκαιριού, που πάνω της λαμπύριζε ο ήλιος και σε προσκαλούσε να βουτήξεις μέσα στα νερά της, τώρα βρυχόταν σαν κάποιος λεβιάθαν να ετοιμαζόταν να αναδυθεί από τα βάθη της. 

Οι άνεμοι ούρλιαζαν πάνω από το κεφάλι μου λυσσασμένοι και σε τίποτα δε θύμιζαν το δροσερό αεράκι των θερινών μηνών. Τα γκρίζα σύννεφα και οι σφοδρές καταιγίδες πρόσθεταν μια πινελιά αποκαλυπτικού τοπίου. 

Αλλά πέρα από αυτό, που μάλλον λίγους ανθρώπου συγκινεί, αυτός ο αποκλεισμός και αυτή η επίδειξη δύναμης των στοιχείων της φύσης, αποτελούσαν και μια υπενθύμιση της μικρότητάς του ανθρώπου σε σχέση με την υπόλοιπη κτίση. 

Η ευφυία του ανθρώπου πολλές φορές τον ωθεί να γίνει ένα άξεστο πλάσμα. Να πιστεύει πως μπορεί να εκμεταλλεύεται συνεχώς τη φύση για να αυξάνει τα κέρδη του, πως μπορεί να σκοτώνει τα πλάσματά της για τη διασκέδασή του, να μολύνει συνεχώς τον πλανήτη για την περιβόητη πρόοδο και εξέλιξη του είδους. 

Όμως τέτοιες μέρες, καθώς στεκόμουν μπροστά στην αγριεμένη θάλασσα, καταλάβαινα πως το μεγαλείο του ανθρώπου έγκειται κυρίως στην ταπείνωσή του μπροστά στη φύση. Ο Θεός τον έβαλε επικεφαλής και προστάτη -αυτό είναι ο άνθρωπος σύμφωνα με τη θεολογία μας- σε κάτι πολύ μα πολύ μεγαλύτερο από αυτόν. Του έδωσε την ευκαιρία να διαμορφώνει και να ζει από τη κτίση αλλά μόνο με μια μυστική και ιερατική προσέγγισή της. Η φύση είναι ιερή αφού ο Θεός την έφτιαξε και ο άνθρωπος μόνο ιερατικά μπορεί να τη προσεγγίσει χωρίς να προδώσει την αποστολή του. 

Ναι, όταν θυμάμαι τα χρόνια μου στα Κύθηρα, το μυαλό μου πηγαίνει περισσότερο στο "άγριο" χειμερινό σκηνικό τους και πολύ λιγότερο στο πιο "εξημερωμένο" καλοκαιρινό. Στο πρώτο έβρισκα περισσότερο και τον Θεό και τους ανθρώπους.

ERA - The Mass

 

Σφάλματα και ελαττώματα

Οι πνευματικοί άνθρωποι, αν και αφιερώνονται σε ό,τι πιστεύουν και το εφαρμόζουν με μεγάλη αποφασιστικότητα, σοβαρότητα και φροντίδα· εντούτοις, είναι πολύ αδύναμοι και έχουν ελαττώματα από πνευματικής άποψης 

Έλκονται από τις πνευματικές ασκήσεις εξαιτίας της παρηγοριάς και της ικανοποίησης που βρίσκουν εκεί, χωρίς ωστόσο να επιβεβαιώνουν δυναμικά τον αγώνα που απαιτείται. Έτσι υποπίπτουν σε διάφορα σφάλματα και ελαττώματα στην πνευματική ζωή τους. Και τούτο γιατί το έργο κάθε ανθρώπου είναι αντίστοιχο του βαθμού τελειότητας που κατέχει. Επομένως αυτές οι ψυχές, μην έχοντας χρόνο να αποκτήσουν τούτο το βαθμό δύναμης, αναγκαστικά επιτελούν τα έργα τους με τρόπο αδύναμο, όπως τα παιδιά.

Ιωάννης του Σταυρού - Η Σκοτεινή νύχτα της Ψυχής - εκδ. Ιάμβλιχος

Τσάι με ιβίσκο

 

Ρίχνοντας μια ματιά στον κόσμο: Πόλεμοι, σφαγές, μίσος και φτώχεια σε άνοδο. Απάντηση σε αυτά, προτείνουν κάποιοι, περισσότερος πόλεμος, περισσότερο μίσος, μεγαλύτερη συσσώρευση πλούτου από τους πλούσιους και περισσότερη ανέχεια για τους φτωχούς. Τραμπισμός και αυταρχικότητα. Βία και όπλα. Υπουργός δηλώνει υπέρ της οπλοκατοχής και της αυτοπροστασίας. Οι μετανάστες -και άλλες ομάδες- στο στόχαστρο. Αγαπάμε με κάλπικη αγάπη  τα ζώα ως αντίβαρο στον μισανθρωπισμό μας αλλά δεν είναι αρκετό. Η ζυγαριά ξέρει που να γείρει. 

Μέσα σε όλον αυτόν τον ζόφο, πίνω ένα πολύ γευστικό τσάι με ιβίσκο και σκέφτομαι δύο εικόνες από τη χθεσινή μέρα. Μια νεαρή κοπέλα να χαμογελά και έναν νεαρό να σηκώνεται και να παραχωρεί τη θέση του στο μετρό σε μια γυναίκα και στο μικρούλι παιδάκι της. 

Πίνω μια γουλιά ακόμα και κάπως χαμογελώ...Δεν χάθηκε τίποτα ακόμα...

Lisa Gerrard - Shadow Magnet

 

Ελπίδα

 

Στον σπόρο ενός δέντρου, ο μίσχος και τα φύλλα είναι ήδη παρόντα,

και αυτό μας δίνει δικαίωμα να φυτεύουμε τον σπόρο ελπίζοντας για

τον καρπό. Δεν έχουμε καμιά διαβεβαίωση ότι θα αναπτυχθεί.

 Αλλά η ελπίδα μας είναι πραγματική. Υπάρχει μια παρουσία, μια

αφετηρία του τι ελπίζεται. Ανάλογη είναι η κατάσταση με το παιδί

 και την ελπίδα μας για ωρίμανση. Εμείς ελπίζουμε, επειδή η

 ωρίμανση έχει ήδη ξεκινήσει, αλλά δεν ξέρουμε πόσο μακριά θα

 φτάσει. Ελπίζουμε για την εκπλήρωση του έργου μας, συχνά

ανέλπιδα , γιατί είναι ήδη μέσα μας ως όραμα και ως κινητήρια

δύναμη. Ελπίζουμε σε μια διαρκή αγάπη, γιατί νιώθουμε τη δύναμη

 αυτής της αγάπης. Αλλά είναι ελπίδα, όχι βεβαιότητα.

Paul Tillich - H Ελπίδα ενάντια στην ελπίδα - εκδ. Fierbrand

ანსამბლი „ერისიონი“ – „ჩაკრულო“ Erisioni -"Chakrulo"

 

Μικρό σημείωμα για την ημέρα

 

Η αποτυχημένη κατάληξη της μεταπολίτευσης, δεν δικαιώνει τη χούντα, όπως οι αποτυχίες της αθηναϊκής δημοκρατίας δεν δικαίωναν την τυραννία. Το Πολυτεχνείο δεν έριξε τη Χούντα(έπεσε μετά την εισβολή των τουρκικών ορδών στη Κύπρο), έδωσε όμως ένα ισχυρό πρώτο χτύπημα ανασηκώνοντας το ψευδές πέπλο παντοδυναμίας με το οποίο είχε ντυθεί. Οι νεκροί που έπεσαν εκείνη τη νύχτα ήταν οι νεκροί μιας εξέγερσης που είχε κέντρο τη κατάληψη και τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Τα δημόσια έργα δεν είναι αρκετά για να καλύψουν τα εγκλήματα ενός ανελεύθερου καθεστώτος και οι υποστηρικτές του, προσπαθώντας να αναθεωρήσουν την ιστορία και να τη χωρέσουν στα ιδεολογικά τους πλαίσια(κάτι που γίνεται και με τις δύο εθνικές γιορτές της χώρας) απλά σηκώνουν έναν άνευ σημασίας κουρνιαχτό  και μάλιστα προσωρινό. Οι φοιτητές που μπήκαν στο Πολυτεχνείο και ξεκίνησαν μια κατάληψη που έμελλε να είναι η αρχή του τέλους του καθεστώτος των στρατιωτικών θα μείνουν στην ιστορία γι' αυτό ακριβώς που ήταν εκείνη τη βραδιά. Οι πρωτεργάτες της επαναφοράς της δημοκρατίας στη χώρα μας. 

Ότι φαίνεται ευχάριστο στους ανθρώπους...

 

Ότι φαίνεται ευχάριστο στους ανθρώπους δεν είναι και πάντα ευχάριστο στον Θεό. Στον ένα η ψίχα στον άλλο η κόρα. Ο Αδάμ ζούσε στον Παράδεισο και έπεσε, ενώ ο Λωτ σώθηκε στα Σόδομα. Δ εσώζονται όλοι οι μοναχοί, δεν πάνε στην κόλαση όλοι οι λαϊκοί. 

 Όσιος Ιβάν Γκρηγκόριεβιτς, ο ανυπόδητος, ο διά Χριστόν Σαλός

Ίκαρος Πετρίδης, Εμπαίζοντες...εκδ. Μορφή

ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΓ΄. † Ματθαίου τοῦ ἀποστόλου καὶ εὐαγγελιστοῦ

- " πορευθέντες δὲ μάθετε τί ἐστιν, Ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν· οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν."

Αυτή την απάντηση δίνει ο Ιησούς όταν οι Φαρισαίοι τον κατηγόρησαν πως συναναστρέφεται τελώνες και  αμαρτωλούς στο σπίτι του μετέπειτα Ευαγγελιστή Ματθαίου, ο οποίος τότε ήταν ακόμα τελώνης. 

Αυτή φράση του Ιησού νομίζω πως πρέπει να σφηνωθεί για τα καλά στα κεφάλια όλων μας, κληρικών και λαϊκών. 

Αυτό το έλεος που ζητά ο Χριστός, για τους αμαρτωλούς είναι που θα τους οδηγήσει στη μετάνοια και τελικά στην αγκαλιά του Κυρίου. Όχι οι θυσίες, όχι τα εντυπωσιακά εξωτερικά τελετουργικά. 

Το έλεος, η συμπόνια, το ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο και ειδικά για τον αμαρτωλό είναι το ουσιώδες. Τα υπόλοιπα είναι εξωτερικά στοιχεία που είναι μεν κρίσιμα, είναι σημαντικά, αλλά όχι τα κύρια. 

Είναι αλήθεια ότι πολλές φορές η Εκκλησία ήταν πολύ αυστηρή με τους "τελώνες και αμαρτωλούς" προκρίνοντας τους εξωτερικούς τύπους, ενώ το έλεος το κράτησε για τους ισχυρούς, για εκείνους που είχαν την εξουσία και τον πλούτο στα χέρια τους. 

Ναι, σφάλαμε. Ως κλήρος αλλά και ως λαός. Και ζητούμε κι εμείς το έλεος του Κυρίου μας. Αλλά όπως λέει και η Κυριακή προσευχή, πρώτα πρέπει να δείξουμε εμείς έλεος στους αμαρτωλούς κι έπειτα να το ζητήσουμε από τον Θεό. Να μετανοήσουμε εμείς και με το παράδειγμά μας να οδηγήσουμε και τους άλλους στη μετάνοια. 

Γιατί τελικά η ουσία της χριστιανικής ζωής αυτή είναι. Η αγάπη για τον διπλανό, τον φτωχό, τον αμαρτωλό και η συνεχής μετάνοια ώστε να διαφύγουνε τις παγίδες του διαβόλου και την πτώση στην αμαρτία. 

Όλα τα άλλα έπονται.

Ξίφος

 

Ό προφήτης Άμως εἶπε πώς προφήτης εἶναι αὐτός μέ τόν ὁποῖο ὁ Θεός μοιράζεται τίς σκέψεις Του καί πού ὄχι μόνον δέχεται τίς σκέψεις τοῦ Θεοῦ, ἀλλά σάν γνήσιος προφήτης, τίς διακηρύσσει, τίς ζεῖ, γίνεται μάρτυράς τους, μεταμορφώνεται σέ πράξη τοῦ Θεοῦ. Καί στήν Ἐκκλησία καλούμαστε νά κάνουμε ἀκριβῶς αὐτό, νά ἀποτελέσουμε μιά πράξη τοῦ Θεοῦ καταμεσής τοῦ κόσμου. Αὐτή εἶναι ἡ ἰδιαίτερη δραστηριότητα τῆς Ἐκκλησίας, πράγμα πού σημαίνει ὅτι σέ ὅλους τούς τομεῖς (πολιτικό, κοινωνικό, οἰκονομικό, ἐκπαιδευτικό) ὁ ρόλος τῶν χριστιανῶν ἔχει μιά ἰδιαιτερότητα, πού τόν καθιστᾶ διαφορετικό ἀπό ὅλες τίς ἄλλες λειτουργίες τοῦ κόσμου: εἶναι μιά πράξη τοῦ Θεοῦ καί ὡς τέτοια μπορεῖ νά εἶναι σέ ἁρμονία μέ καθετί πού προχωρᾶ. Μία ἀπό τίς χριστιανικές ὑποχρεώσεις εἶναι ἀκριβῶς αὐτή: νά εἴμαστε ὄχι μόνο ἡ «μικρά ζύμη» ἐντός τοῦ φυράματος, ἀλλά καί τό ξίφος πού διαχωρίζει τό σκοτάδι ἀπό τό φῶς, τήν ἀλήθεια ἀπό τό ψέμμα, τόν θάνατο ἀπό τή ζωή, τόν Θεό ἀπό τόν Σατανᾶ· νά εἴμαστε τό πρόσκομμα, τό σκάνδαλο, ἡ ἀδιάκοπη πρόκληση, ἡ συνεχής μαρτυρία πώς δέν ἀναζητᾶμε τό βασίλειο τοῦ θηρίου, δέν ἀποδεχόμαστε μιά ἁρμονία βασισμένη στήν ἀποστασία, δέν θέλουμε μιά δικαιοσύνη πού ἀρνεῖται τή θεία δικαιοσύνη, μιά ἀλήθεια πού ἀποτελεῖ ἄρνηση τῆς προσωπικῆς ἀλήθειας («Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια») κ.ο.κ.

Anthony Bloom, Προασευχή και Αγιότητα, εκδ. Εν Πλω

Komitas - Krunk / Կոմիտաս - Կռունկ / Комитас - Крунк

 

Γέλιο και χαρά

 

Αν κάτι έχει κακοπάθει στην Εκκλησία, ειδικά τους τελευταίους αιώνες είναι το γέλιο. 

Πιθανότατα από δυτική επιρροή, μετά την Tουρκοκρατία, το γέλιο θεωρήθηκε, αν όχι ακριβώς αμαρτωλό, αλλά σίγουρα δείγμα ανθρώπου μη πνευματικού.

Το γέλιο έχει κακοπάθει και σε άλλους χώρους, αλλά δεν θα ασχοληθώ εδώ με όλη τη κοινωνία, ας το κάνει ο καθένας για τον τομέα του, που γνωρίζει καλύτερα. 

Ένα επιχείρημα, το οποίο δεν ξέρω κατά πόσο ευσταθεί, είναι ότι ο Χριστός δε γέλασε ποτέ. Η αλήθεια είναι ότι δεν περιγράφεται ο Χριστός να γελά αλλά αυτό δε σημαίνει ότι πράγματι δε γέλασε. 

Ας πάρουμε για παράδειγμα την ιστορία. Αν διαβάσει κάποιος ένα οποιοδήποτε βιβλίο ιστορίας, θα βγάλει το συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι μονίμως πολεμούν. Δεν είναι έτσι. Η ιστορία περιγράφει κυρίως τις πολεμικές συρράξεις ως εξαιρετικά γεγονότα τα οποία διακόπτουν τη συνήθη ειρηνική διαβίωση. Λίγα ιστορικά βιβλία ασχολούνται με τις μακρές περιόδους ειρήνης στον κόσμο. Κάτι τέτοιο μπορούμε να υποθέσουμε και για τον Χριστό. Η μη ύπαρξη περιγραφή Του να γελάει, δε σημαίνει ότι ποτέ δε γέλασε. 

Επιπλέον, μια κατηγορία που του είχαν προσάψει οι Φαρισαίοι ήταν πως ήταν φάγος και οινοπότης και φίλος των τελώνων και των αμαρτωλών. Γνωρίζετε εσείς κανέναν φάγο και οινοπότη που να μη γελάει; 

Το γέλιο είναι κομμάτι της ζωής μας. Σημαντικό. Ο Μέγας Αντώνιος έπαιζε διάφορα παιδικά παιχνίδια με τους μαθητές του στην έρημο.  Και όταν κάποιος προσκυνητής τον είδε και κατέκρινε αυτή τη συμπεριφορά, του εξήγησε πως χωρίς γέλιο, ο άνθρωπος δεν αντέχει τον πνευματικό αγώνα. 

Ο χριστιανισμός έγινε πράγματι αυτό που ο Νίτσε τον κατηγορούσε. Κάτι χωρίς χαρά. Και η Ορθόδοξη Εκκλησία, έτρεξε να προλάβει τους δυτικούς χριστιανούς. Ενώ όμως οι τελευταίοι το έχουν αφήσει πίσω τους αυτό το χάλι πια, εμείς δε ξεκουνάμε από τον 18 αιώνα και τις συνήθειές του. 

Άκουσα κληρικό να δίνει ως συμβουλή, σχεδόν διαταγή, σε μελλοντικό κληρικό, να σταματήσει να γελάει. Ευτυχώς η απάντηση που ήρθε ήταν περισσότερο γέλιο. Η γνώμη μου είναι ότι το γέλιο είναι απαραίτητο στον ιερέα ακόμα και όταν τελεί μυστήρια. Ο γελαστός λειτουργός προεικονίζει τη χαρά της μελλούσης ζωής. 

Στους δε γάμους και τις βαπτίσεις, εκεί που το κλίμα είναι έτσι κι αλλιώς χαρούμενο, το γέλιο του ιερέα είναι ακόμη πιο σημαντικό, αφού το κοσμικό, το μετατρέπει σε πνευματικό. Δε λέω φυσικά να το παρακάνει και να κάνει το μυστήριο, παράσταση stand up comedy

Προσωπικά, θεωρώ πως οι άνθρωποι που δεν είναι γελαστοί -και όποιος με ξέρει από παλιά μπορεί να σας βεβαιώσει πως είμαι ένας γενικά μελαγχολικός τύπος- συνήθως έχουν τάσεις επιβολής και μεγαλομανίας. Και αυτές είναι οι καλές περιπτώσεις. 

Αν θα μου ζητούσε κάποιος να πω μια γενική πνευματική συμβουλή(δεν μου αρέσει να δίνω συμβουλές παρεμπιπτόντως), αυτή -κατ' εξαίρεση- θα ήταν να προσεύχεστε και να γελάτε όσο είναι δυνατόν. Άλλωστε οι στιγμές στενοχώριας και σοβαρότητας αλλά και πνευματικής ξηρασίας είναι τόσες πολλές στην καθημερινότητά μας.

Και μην ξεχνάμε, πως όταν οι Χριστιανοί έλεγαν μεταξύ τους "χαίρετε" στην πραγματικότητα έλεγαν  "Χριστός Ανέστη"! Και το πρώτο "χαίρετε" μετά την Ανάσταση το είπε ο ίδιος ο Χριστός στις Μυροφόρες. Από τότε, κάθε αληθινή χαρά έχει μέσα της κάτι από την Ανάσταση.

National Academic Ukrainian Folk Choir - My Thoughts - Taras Shevchenko Думи Moї

 

Δίχως σαλότητα δεν μπαίνουμε στη Βασιλεία του Θεού

 

«Αλίμονο, Θεέ μου, Θεέ μου! Τί συμφορά. Δεν υπάρχουν τώρα πια Χριστιανοί. Σχεδόν όλοι έχουν γίνει εχθροί του Χριστού. Λένε πως είμαι τρελός, αλλά καλέ μου, δίχως σαλότητα δεν μπαίνουμε μέσα στη Βασιλεία του Θεού. Για να ζήσουμε σύμφωνα με το Ευαγγέλιο πρέπει 'μαστε τρελοί. Όσο οι άνθρωποι θα είναι λογικοί και ξηρά μυαλά, η Βασιλεία δεν θα ρθει στη γη».

Άγιος Μάξιμος της Μόσχας, ο διά Χριστόν Σαλός, Εμπαίζοντες, εκδ. Μορφή

Απόστολος Φίλιππος

 

Ο Φίλιππος, ένας από τους πρώτους μαθητές του Κυρίου, κατά τη διάρκεια ενός διαλόγου με τον Χριστό, του είπε: «Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα καὶ ἀρκεῖ ἡμῖν» (Κύριε, αποκάλυψε μας, δείξε μας τον Πατέρα, και αυτό μας αρκεί). Ο Ιησούς του απάντησε: "Δεν πιστεύεις, Φίλιππε, πως εγώ είμαι ένα με τον Πατέρα; Πως κατοικώ μέσα στον Πατέρα, κι ο Πατέρας μέσα μου;  Είμαι δε τόσο πολύ ενωμένος, ώστε αυτά που σας διδάσκω δεν είναι από τον εαυτό μου. Αλλά ο Πατέρας μου πού μένει μέσα μου, αυτός ενεργεί τα υπερφυσικά έργα". 

Η ερώτηση του Φιλίππου είναι η πεμπτουσία της πνευματικής ζωής. Δε ζήτησε από τον Χριστό μια νέα φιλοσοφική διδασκαλία. Δε ζήτησε επιστημονικές γνώσεις. Ούτε και ένα ηθικό σύστημα ανώτερο από τα άλλα. Ζήτησε να του δείξει τον Θεό. Τον Πατέρα. 

Αυτή είναι η αναζήτησή μας. Η επιστροφή στις αγκάλες του Πατέρα μας. Η επανένωση με τον Θεό. Ο τερματισμός της εξορίας μας. 

Και ο Χριστός τελικά αυτό ήρθε να μας διδάξει. Γιατί Αυτός ήταν ήδη ενωμένος με τον Πατέρα. Και μας έδειξε τον δρόμο. Την πίστη, την προσευχή, την αγάπη, την συγχώρηση. Μας έδειξε το υπέρλογο. Το μέχρι τότε αόρατο στα μάτια μας. Αποκάλυψε τα μυστικά που ενώ ήταν μπροστά σε όλους, λίγοι μπορούσαν να τα δουν.

Και αυτοί οι λίγοι ήταν εκείνοι που είχαν την απλότητα και την αγαθή διάθεση των παιδιών. Που είχαν και έχουν την άγνοια κινδύνου. Την διάθεση να πιστέψουν και πράγματα που δεν φαίνονται και δεν αγγίζονται. Όλα αυτά που οι σοφοί και οι συνετοί αυτού του κόσμου αρνούνται στρεφόμενοι σε άλλες γνώσεις. Όμως εμείς μία γνώση ζητάμε από τον Χριστό, τη γνώση του Θεού. Αν αυτή μας δοθεί, τότε όλα τα άλλα περιττεύουν.

Και ο Χριστός τηρώντας τον λόγο Του, ότι αν χτυπήσουμε την πόρτα αυτή θα ανοίξει, μας έδειξε τον Πατέρα. Μας δίδαξε τον τρόπο για την ένωση μαζί Του. Μένει σε εμάς να καλλιεργήσουμε αυτή τη σχέση· με προσευχή, με ησυχία, με αγάπη.

Dies Irae

 

Πνεύματα

 

Ἕνας γενικὸς κανόνας γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους εἶναι νὰ μὴν ἐμπιστεύονται γιὰ κανέναν λόγο τὰ πνεύματα ὅταν ἐμφανίζονται μὲ αἰσθητὴ μορφή, νὰ μὴν ξεκινοῦν συζήτηση μαζί τους, νὰ μὴν τοὺς δίνουν καμιὰ προσοχή, νὰ ἀναγνωρίζουν τὴν ἐμφάνισή τους ὡς ἕναν πολὺ μεγάλο καὶ πολὺ ἐπικίνδυνο πειρασμό. Ὅσο διαρκούν αὐτὲς οἱ ἐμφανίσεις, ὁ ἄνθρωπος θὰ πρέπει νὰ κατευθύνει τὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιὰ του πρὸς τὸν Θεὸ μὲ μιὰ προσευχὴ στὴν ὁποία θὰ Τοῦ ζητᾷ νὰ τὸν ἐλέησει καὶ νὰ τὸν ἀπαλλάξει ἀπὸ τὸν πειρασμό. Ἡ ἐπιθυμία νὰ δεῖ κανείς πνεύματα, ἡ περιέργεια νὰ μάθει τὰ πάντα γι’ αὐτὰ καὶ ἀπὸ αὐτά, εἶναι ἕνα σημάδι ὑπέρτατης ἀνοησίας καθὼς καὶ πλήρους ἄγνοιας τῶν παραδόσεων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας σχετικά μὲ τὴν ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ ζωή. Ἡ γνώση τῶν πνευμάτων ἀποκτᾶται τελείως διαφορετικὰ ἀπ’ ὅ,τι ὑποθέτει ὁ μὴ ἔμπειρος καὶ ἀπερίσκεπτος πειραματιζόμενος. Γιὰ τὸν μὴ ἔμπειρο ἡ ἀνοικτὴ κοινωνία μὲ τὰ πνεύματα ἀποτελεῖ τὴ μεγαλύτερη συμφορά, ἢ γίνεται αἰτία γιὰ τὶς μεγαλύτερες συμφορές.

π. Σεραφείμ Ρόουζ, Η Ψυχή μετά τον Θάνατο, εκδ. Μυριόβιβλος

Διαβάζοντας για τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο

 

Διαβάζοντας τον βίο του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, με πιάνει μια κάποια απογοήτευση...Να αναφέρω επιγραμματικά μερικά πράγματα από εκεί. 

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, όταν ανέλαβε Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ανάμεσα σε άλλα έκανε και τα εξής: Εκποίησε πολύτιμα εκκλησιαστικά σκεύη και άλλα περιουσιακά στοιχεία για να χρηματοδοτήσει την ανέγερση ιδρυμάτων για τους φτωχούς, τους ξένους και τους ασθενείς καθώς και το καθημερινό συσσίτιο για τους άπορους της Πόλης. Καυτηρίαζε με τους λόγους του την αυθαιρεσία των πλουσίων και των πολιτικών, την επίδειξη πλούτου και την καταδυνάστευση των φτωχών και ασθενέστερων. Ξεχωρίζει η σύγκρουση με την Αυτοκράτειρα για το κτήμα της χήρας που ήθελε η πρώτη να αρπάξει. 

Τα έβαλε με τους ανάξιους κληρικούς κάθε βαθμίδας. Με όσους πλούτιζαν με διάφορους τρόπους, με όσους απολάμβαναν κοσμική ζωή, με όσους ζούσαν μέσα στις απολαύσεις και τις ηδονές, με όσους μοναχούς ή και επισκόπους  συζούσαν με δήθεν μοναχές. Δε δίστασε να διώξει πλειάδα κληρικών που δεν διορθώνονταν, ανάμεσά τους και 13 επισκόπους. 

Σημειώνω μια φράση του: «εάν ο κλήρος που είναι το άλας της γης, παρουσιάζει έκλυτο βίο, πώς θα ζητήσουμε από το ποίμνιο να ζει άγιο και κατά Χριστόν βίο;»

Η αλήθεια είναι ότι έχω βαρεθεί. Δεν έχω βαρεθεί επειδή είμαι καλός κληρικός και οι άλλοι είναι κακοί, δεν είμαι, αλλά έχω βαρεθεί τις δικαιολογίες. Έχω βαρεθεί τις δικαιολογίες που χρησιμοποιούμε για να καλοπιάνουμε τους πλούσιους, αφού από αυτούς περιμένουμε είτε δωρεές είτε διευκολύνσεις. Έχω βαρεθεί να δικαιολογούμε την σιωπή μας απέναντι στους πολιτικούς που πλουτίζουν συνεχώς και φτιάχνουν νόμους για να πλουτίσου κι άλλο οι ήδη πλούσιοι φίλοι τους εις βάρος των πολιτών αυτής της χώρας. Έχω βαρεθεί τις διάφορες θεολογικές αρλούμπες για να δικαιολογήσουμε διάφορους μεγαλοκληρικούς που ζουν ζωή παρόμοια με αυτή μεγαλοστελεχών εταιρειών. Γενικά έχω βαρεθεί να τα βλέπω  και να τα ακούω όλα αυτά.

Δεν είναι το κακό ότι γίνονται αυτά. Είμαστε άνθρωποι και πέφτουμε. Να πέσουμε είναι ανθρώπινο, να βρίσκουμε δικαιολογίες όμως είναι δαιμονικό. 

Κάποιοι λένε ότι είμαι αριστερός. Δεν είμαι. Κάποιοι λένε ότι είμαι αυστηρός. Δεν είμαι. Τέλος πάντων μου λένε διάφορα. Δεν ισχύει τίποτα από όλα αυτά. Απλά έχω βαρεθεί την δικαιολόγηση της παρακμής και την κανονικοποίησή της. Έχω βαρεθεί τις ψευτοθεολογίες, τις δήθεν ψυχολογίες και τις πολιτικολογίες προκειμένου να δικαιολογηθούν όλα αυτά. 

Δεν είμαι θεολόγος, ούτε και θέλω να γίνω. Δεν είμαι φιλόσοφος και δεν μου αρέσει η φιλοσοφία. Ούτε πολιτικός είμαι ούτε ψυχολόγος ούτε τίποτα από όλα αυτά. Είναι εύκολο κάποιος με γνώσεις να μου απαντήσει σε αυτά που λέω και να μείνω να κοιτάζω σαν χαζός χωρίς να έχω τι να πω. Δε θέλω όμως να απαντήσει κάποιος σε εμένα.

Όποιος θέλει, να απαντήσει στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Να διαβάσει τον βίο και τους λόγους του και να μου πει τι στην ευχή γίνεται τελικά. Ποιος έχει δίκιο; Αυτός ή όλες αυτές οι δικαιολογίες που εφευρίσκουμε;  Και μετά ας ξανακάνουμε κουβέντα γιατί αδειάζουν οι εκκλησίες. 

Δεν είμαστε άγιοι, ναι. Αλλά στόχος μας είναι να γίνουμε. Και αν οι κληρικοί δε δίνουμε το παράδειγμα, τότε γιατί να χαλάσει κάποιος το κυριακάτικο πρωινό του και να έρθει να μας δει με τα παράξενα ρούχα μας και να μας ακούσει να ξελαρυγγιαζόμαστε μαζί με τους ψάλτες μας;

Vladimir Miller - The Twelve Brigands

 

Όλεθρος

Μη βάλεις τάξη! Μην τολμήσεις! Εκεί που η λογική επιβάλλει τάξη, φράσσει την πηγή και οδηγεί στην καταστροφή. Άφησέ με να καθοδηγήσω το χέρι σου καθώς διαβάζεις, ώστε να μη φέρεις τον όλεθρο.

Gustav Meyrink, Ο Άγγελος του Δυτικού Παραθύρου, εκδ. Πηγή

Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμονας Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας

 

Ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας, όπως λέει και το προσωνύμιο που του δόθηκε από τον λαό, μερίμνησε ιδιαίτερα για τους φτωχούς της πόλης. Αρχικά χρησιμοποιώντας τη δική του περιουσία και στη συνέχεια με δωρεές από τους πλούσιους κατοίκους της πόλης, κατόρθωσε και έφτιαξε ένα πρόγραμμα σίτισης και στέγασης για τους 75000 φτωχούς της Αλεξάνδρειας, έχτισε ορφανοτροφεία, γηροκομεία, νοσοκομεία, πτωχοκομεία αλλά και ανήγειρε εβδομήντα ναούς, ενώ οργάνωσε και το κήρυγμα στους ναούς.  

Αξιοσημείωτη ήταν η αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης που τότε δημιουργήθηκε από την εισβολή των Περσών στην Ιερουσαλήμ. 

Σε όλα όσα αναφέρονται παραπάνω, πρέπει να προστεθεί πως ο άγιος Ιωάννης ήταν ο πρώτος που με προσωπική εργασία ξεκινούσε τα έργα. Ακόμα και όταν κάποιος πέθαινε από μια μεταδοτική ασθένεια και οι συγγενείς του ακόμα φοβόνταν να τον θάψουν, ήταν ο άγιος Ιωάννης που ο ίδιος έθαβε το πτώμα. 

Πολλές φορές, σκέφτομαι τον Άγιο Ιωάννη τον Ελεήμονα. Σκέφτομαι πως ποτέ δε θεώρησε τους πλούσιους εχθρούς του. Κι ας ήταν αυτοί οι υπεύθυνοι για την άσχημη κατάσταση των φτωχών της Αλεξάνδρειας. Αντί να αντιπαρατεθεί μαζί τους, τους ενσωμάτωσε τελικά στο πρόγραμμά του για την ανακούφιση των φτωχών. Και δεν ήταν οι δωρεές τους σαν αυτές που βλέπουμε σήμερα, που είναι σκέτη κοροϊδία. Ο Άγιος, πρώτος έδωσε την περιουσία του για το πρόγραμμά του, ενέπνευσε τους πλούσιους να δίνουν συνεχώς και πολλά. Σκέφτομαι πως εγώ πολλές φορές μένω σε μια απλή αντιπάθεια για τους πλούσιους και χάνω το νόημα. Ίδια αντιμετώπιση των πλουσίων με τον Άγιο Ιωάννη πρότεινε και ο Γκάντι...

Επιπλέον, σκέφτομαι πως ο Άγιος Ιωάννης, δε δίσταζε να αναλάβει εργασίες και μάλιστα τις χειρότερες, τις πιο επικίνδυνες, τις πιο βαριές, τις πιο κουραστικές. Και κοιτάζω και τους σημερινούς κληρικούς -κι εμένα πρώτο- που δεν κουνάμε το χέρι μας ούτε για να πλύνουμε τη κούπα που ήπιαμε τον καφέ μας. Μας κουβαλάνε τις τσάντες, μας φέρνουν τα πάντα στο χέρι και αλίμονο αν δεν τα κάνουν αυτά ακριβώς όπως τα θέλουμε. Ποιος μας ακούει...

Ο Ιωάννης ο Ελεήμων είναι -όπως όλοι οι άγιοι- παράδειγμα και κριτήριο. Παράδειγμα για το που έχουμε να φτάσουμε και κριτήριο για το πόσο λάθος δρόμο έχουμε πάρει...

Ελεύθεροι

 Πρόσθεσα ἀκόμη ὅτι σύμφωνα μέ ὅσα οἱ ἅγιοι Πατέρες λένε, ὅποιος πράττει καλές πράξεις ἁπλῶς καί μόνον ἀπό φόβο νά μή κολασθῇ, ἀκολουθεῖ τόν δρόμον τῆς δουλείας· αὐτός δέ πού ἀγαθοεργεῖ γιά νά λάβῃ τήν ἀνταπόδοσι τοῦ Παραδείσου ἀκολουθεῖ τόν δρόμον κάποιου παζαρέματος μέ τόν Θεό. Ὁ πρῶτος ὀνομάζεται δοῦλος, ὁ δεύτερος μισθωτός. Ἀλλά ὁ Θεός θέλει ὅλους μας νά ἔλθουμε πρός Αὐτόν σάν τά παιδιά εἰς τόν πατέρα τους. Θέλει ὅλους μας νά συμπεριφερώ­μεθα πρός Αὐτόν μέ τιμή, καί ἀπό ἀγάπη πρός Ἐκεῖ­νον, νά ἐργαζώμεθα δέ μέ ζῆλο τό θέλημά Του. Θέλει ὅλους μας νά εὑρίσκουμε τήν εὐτυχία μας εἰς τήν ἕνωσι τοῦ ἐαυτοῦ μας μέ Αὐτόν, εἰς τήν ἕνωσι τοῦ νοῦ καί τῆς καρδίας μας μέ τόν Σωτῆρά μας.

Οι Περιπέτειες ενός Προσκυνητή, εκδ. Παπαδημητρίου

Pasyukov - (Rare) Do Not Reject Me In My Old Age - Chesnokov

 

Κάποτε...

Κάποτε, δούλευα στον Ευαγγελισμό ως φύλακας. Ήταν ημέρες γιορτινές, παραμονή Πρωτοχρονιάς. Θυμάμαι τρία περιστατικά. Με την αλλαγή του χρόνου, ήρθε το πρώτο περιστατικό. Εγώ ήμουν στη ράμπα και έπρεπε να κρατώ το χώρο για να έρθει το ασθενοφόρο. Και ήρθε. Ένας κληρικός, δε θυμάμαι από που, πήρε μια καραμπίνα, την έστρεψε στο πρόσωπό του και τράβηξε τη σκανδάλη. Ξεψύχησε με το που τον κατέβασαν από το φορείο. 

Το δεύτερο, ήταν μία μάνα τριών παιδιών. Την ώρα που έτρωγαν μετά την αλλαγή του χρόνου άρχισε να μιλάει χωρίς να βγαίνει νόημα. Στην αρχή γέλασαν όλοι αφού θεώρησαν πως ήταν κάποιο αστείο. Αυτό άλλαξε σύντομα καθώς δεν τους αναγνώριζε και συνέχισε να λέει ασύνδετα πράγματα. 

Τρίτο περιστατικό, μια νεαρή κοπέλα, πολύ γλυκιά, έχασε κάποιον πολύ δικό της άνθρωπο. Αδερφό ή φίλο δε θυμάμαι. Την έφεραν αστυνομικοί σε κατάσταση σοκ, επαναλάμβανε πως  "ο Τάδε ζει, θα έρθει, είναι καλά" και την έκαναν βόλτα οι αστυνομικοί πάνω κάτω στους διαδρόμους του νοσοκομείου μέχρι να την εξετάσει ο γιατρός. 

Εκτός από τη δεύτερη περίπτωση δε ξέρω τι ήταν αυτό που ώθησε τους άλλους δύο ανθρώπους στο να ξεπεράσουν τα όριά τους. 

Αυτό που ξέρω είναι ότι τα διάφορα θεολογικά τσιτάτα που χρησιμοποιούνται κατά κόρον και με μια ευκολία στη γενίκευσή τους καταρρέουν μπροστά σε μια τέτοια πραγματικότητα. Η ευκολία με την οποία κάποιος -εκπροσωπώντας την Εκκλησία εκείνη την ώρα είτε ως κληρικός είτε ως πιστός- λέει πως ο Θεός δε μας δίνει σταυρό μεγαλύτερο από αυτόν που αντέχουμε, θα ήταν γελοία αν δεν ήταν τόσο εξοργιστική. 

Μία βόλτα σε ένα νοσοκομείο ή σε ένα ψυχιατρείο, θα κάνει πολλούς από αυτούς τους "σοφούς του γλυκού νερού" να προσέχουν τα λόγια τους την επόμενη φορά. Αν έχουν και λίγο παραπάνω μυαλό από αυτό που φαίνεται να κουβαλάνε, θα εξασκήσουν -σε τέτοιες καταστάσεις- την μεγάλη και σπουδαία αρετή της σιωπής. Αν δεν μπορούν να συμπονέσουν τουλάχιστον ας μη δουν μια τραγωδία, μια απελπισία, ως ευκαιρία για να επιδείξουν τη "βαθιά τους πίστη". 

Η σωστή έκφραση, μάλλον μια πιο σωστή, θα ήταν ότι με τη βοήθεια του Θεού, ακόμα και τον πιο βαρύ σταυρό μπορούμε να σηκώσουμε. Αλλά και αυτή η έκφραση έχει την κατάλληλη ώρα που θα ειπωθεί. Ο πόνος -ειδικά του άλλου- είναι ένα μυστήριο το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε με δέος και όχι με εύκολα γνωμικά που διαβάσαμε σε κάποιο βιβλίο.

Miserere Mei Deus, Have Mercy on Me O God (Psalm 50(51)) - Gregorio Allegri Polyphonic Hymn

 

Απάτη

 «Αηδόνι μου, εσύ που θέλεις να μείνεις πίσω θαμπωμένο από την εξωτερική όψη των πραγμάτων, πάψε να βρίσκεις χαρά σε μια προσκόλληση τόσο απατηλή. Η αγάπη του τριαντάφυλλου έχει πολλά αγκάθια· σε έχει ταράξει και κυριαρχεί πάνω σου. Αν και το τριαντάφυλλο είναι ωραίο, η ομορφιά του σύντομα χάνεται. Εκείνος που αναζητεί την τελειοποίηση του εαυτού του δεν θα πρέπει να γίνεται σκλάβος μιας αγάπης τόσο περαστικής. Το χαμόγελο του τριαντάφυλλου ξυπνά τώρα τον πόθο σου, αλλά θα γεμίσει τις μέρες και τις νύχτες σου με θρήνους. Άφησε το τριαντάφυλλο και κοκκίνισε από ντροπή, γιατί εκείνο γελάει μαζί σου κάθε καινούρια άνοιξη και μετά μαραίνεται σε μια μέρα.»

Φαρίντ Αττάρ - Το Συνέδριο των Πουλιών - εκδ. Αρχέτυπο

Χαμένοι στη μετάφραση

 

Συχνά έρχεται στην επιφάνεια, στον όποιο διάλογο εντός της Εκκλησίας(εννοώ κληρικούς και λαϊκούς) της μετάφρασης των λειτουργικών κειμένων. Έχουν πέσει στα χέρια μου το ιερατικό και το μικρό ευχολόγιο που έχει εκδώσει η Ι.Μ. Πρεβέζης, κομμάτι του τιτάνιου έργου που είχε κάνει ο μακαριστός Μελέτιος για να ξεπεράσει την κατάσταση που παρέλαβε.

Ομολογουμένως πρόκειται για μια καλή δουλειά. Δεν είναι όλα τα λεγόμενα μεταφρασμένα, κάποια έχουν μείνει όπως είναι, αφού δε χρειάζονται όλα μετάφραση. Μερικά είναι κατανοητά έτσι κι αλλιώς. Βέβαια, είναι εύκολο να μεταφράσεις κάποιες ευχές και εκφωνήσεις αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο να κάνεις αυτή τη μετάφραση σε αυτά που ψέλνονται, αφού θα πρέπει εκτός από το νόημα να αποδοθεί και η μουσικότητα και η ποιητική γλώσσα. Θα πει κάποιος ότι αφού μπόρεσε να το κάνει η ρωσική, η γεωργιανή, η σερβική και άλλες τοπικές εκκλησίες, γιατί να μη το κάνουμε κι εμείς. 

Δεν είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι η Εκκλησία πρέπει να παίξει τον ρόλο της κιβωτού της γλώσσας -έτσι κι αλλιώς η λειτουργική γλώσσα είναι η ελληνιστική αν δε κάνω λάθος- ούτε πως υπάρχει κάποια ιερή γλώσσα. Η Εκκλησία έχει ένα μήνυμα να περάσει στον κόσμο και αν η γλώσσα είναι πρόβλημα, μπορεί να αλλάξει.

Το πρόβλημά μου με το θέμα των μεταφράσεων είναι άλλο. Δεν έχει τεθεί τέτοιο ζήτημα από τον λαό. Τα πράγματα στην Εκκλησία αλλάζουν όταν ο λαός το ζητά, στο σύνολό του. Δηλαδή τα πράγματα αλλάζουν ή μελετάται η ανάγκη για αλλαγή όταν υπάρχει κάποιο αίτημα από τον λαό. Όμως εδώ δεν υπάρχει κάποιο τέτοιο ζήτημα. 

Το θέμα ανακινείται από ανθρώπους που βλέπουν τους εαυτούς τους ως αναμορφωτές ή εξαιρετικά προοδευτικούς. Ούτε το ένα είναι ούτε το άλλο. Συνήθως είτε θέλουν να παρουσιάζονται έτσι, για ευνόητους λόγους, είτε θεωρούν πως το μεγαλείο της ιδιοφυίας τους είναι τέτοιο που πρέπει να αφήσουν μια σφραγίδα που θα τους ξεχωρίζει από τον απλό παπά ενός χωριού σε κάποιον νησί ή σε κάποιο ορεινό χωριό. Και φυσικά έχουν και κάποιους ανθρώπους που τους ακολουθούν. 

Γενικό τέτοιο αίτημα δεν υπάρχει. Καλώς ή κακώς η πλειοψηφία αυτών που εκκλησιάζονται προτιμούν να ακούν τη λειτουργία στη γλώσσα που είναι γραμμένη και ας χάνουν και μερικά νοήματα. Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με πολλούς τρόπους, είτε με βιβλιαράκια που περιέχουν τη μετάφραση της λειτουργίας είτε με επεξηγηματικά κηρύγματα. Αντί κάθε Κυριακή να λέμε ηθικιστικές ή φιλοσοφικές ανοησίες, μπορούμε να εξηγούμε και ένα κομμάτι της λειτουργίας. Υποθέτω πως υπάρχουν και καλύτεροι τρόποι ακόμα. 

Επιπλέον, αυτό που υποστηρίζουν οι υποστηρικτές της εδώ και τώρα μετάφρασης, πως ο κόσμος δεν έρχεται στην εκκλησία επειδή δεν καταλαβαίνει τι λέμε και πως αν γίνουν οι μεταφράσεις θα συρρέουν τα πλήθη, είναι μια ανοησία. Τίποτα δε θα αλλάξει. Πέρα από την δική τους ικανοποίηση πως "άφησαν τη σφραγίδα τους" σε μια "κοσμογονική" αλλαγή, δηλαδή πέρα από τις ψευδαισθήσεις τους, τίποτα δε θα αλλάξει. Άλλο είναι το παράπονο του κόσμου από τους κληρικούς και τους θεολόγους. Η συμμετοχή τους σε αγώνες, η κατανόηση των ανησυχιών τους, η άρθρωση ενός λόγου για τα προβλήματα που τους απασχολούν και όχι να "κατανοούν τι λέει ο ψάλτης τη Κυριακή". Που έτσι όπως τα λένε οι περισσότεροι, σε όποια γλώσσα κι αν είναι γραμμένα, δεν τα καταλαβαίνει κανείς. 

Αν όμως, πράγματι υπάρξει ένα τέτοιο αίτημα από τη μεγάλη πλειοψηφία των εκκλησιαζόμενων, οφείλει να μελετηθεί προσεκτικά, χωρίς προκαταλήψεις και φανατισμούς, χωρίς ανόητες δικαιολογίες(πχ δεν μπορούν να αποδοθούν τα νοήματα - μπορούν και αν χρειαστεί, να κάτσουν , να δουλέψουν και να το πετύχουν) και οφείλει να γίνε μια συνολική, προσεκτική και σε βάθος εργασία. Γιατί είναι εύκολο -ειδικά στην Ελλάδα- τέτοιες προσπάθειες να καταντήσουν γελοίες. 

Αυτά τα ολίγα για σήμερα...

John Tavener - Funeral Canticle

 

ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΒ΄ (Ζ΄ ΛΟΥΚΑ) - Η ευλογημένη κλοπή

 

Το αγαπημένο μου επεισόδιο της σημερινής περικοπής, της ανάστασης της κόρης του Ιάειρου από τον Ιησού, είναι το δευτερεύον περιστατικό. Η θεραπεία της αιμορροούσας γυναίκας. 

Ο Χριστός πηγαίνει προς το σπίτι του Ιάειρου, άρχοντα της συναγωγής για να θεραπεύσει την κόρη του που ασθενεί, μετά από παράκληση του ίδιου. Ο κόσμος που είχε μαζευτεί ήταν τόσος πολύς που σχεδόν έπνιγαν τον Ιησού. Και τότε, μια γυναίκα η οποία για δώδεκα χρόνια υπέφερε από αιμορραγία και η οποία είχε ξοδέψει όλη της την περιουσία σε γιατρούς, χωρίς να βρει θεραπεία, έκανε το αδιανόητο. 

Πλησίασε κρυφά τον Χριστό, εκμεταλλευόμενη το πλήθος, ακούμπησε το ρούχο Του και αμέσως θεραπεύτηκε! Έκλεψε το θαύμα θα τολμούσαμε να πούμε!

Αυτή η κλοπή όμως είναι μια ευλογημένη κλοπή. Γιατί δε στερεί κάτι από κάποιον άλλον άνθρωπο αφενός και αφετέρου καθοδηγείται από την ακλόνητη πίστη. 

Τέτοιοι κλέφτες πρέπει να γίνουμε κι εμείς! Όχι γλυκανάλατοι πιστοί της μιας λειτουργίας, όχι υποκριτές και ηθικιστές, όχι κυνηγοί του αντιχρίστου και άλλων τέτοιων. Αλλά με τη πίστη μας στέρεη και ακλόνητοι να "κλέψουμε" το θαύμα. Την θεραπεία μας από την αμαρτία, από την ασθένεια της λατρείας του κόσμου τούτου και των ειδώλων του. 

Η ζωή του πιστού χριστιανού δεν είναι μια ζωή ησυχίας κα γαλήνης. Είναι μια ζωή που πυρπολείται διαρκώς από την πίστη και την αγάπη για τον Χριστό. Δεν ικανοποιείται με φιλοσοφίες και εξηγήσεις μόνο. Θέλει το κάτι παραπάνω. Το πνευματικό, το θεϊκό. Και αυτό το κυνηγά με πάθος. Με τέτοιο πάθος που να φτάνει και σε αυτή την ιδιότυπη...κλοπή! 

Ας ξυπνήσουμε λοιπόν. Αντί να χαθούμε στον όχλο της κοσμικότητας και του ψέματος, ας χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όχλο για να μπορέσουμε να φτάσουμε στον Κύριο και να Τον αγγίξουμε. Να κλέψουμε τη χάρη Του και έπειτα να σταθούμε με ταπείνωση μπροστά Του. 

Και ποιο γλυκύτερο βραβείο θα μπορούσαμε να πάρουμε από τον Κύριο, παρά αυτό που πήρε και η αιμορραγούσα γυναίκα; Τι πιο όμορφο από το να ακούσουμε: "η πίστη σου σε έσωσε. Πήγαινε ειρηνικά".

To ψωμί

 

Τέλος ας θυμόμαστε, ότι το ψωμί μας είναι και ψωμί των αδελφών μας και ότι όποιος «έχει», είναι διαχειριστής των αναγκών εκείνων που δεν έχουν. Η «κλάσις του άρτου», στον Χριστιανισμό, δεν έχει μόνον τη μυστηριακή έννοια· σημαίνει επίσης και τη μοιρασιά των υλικών αγαθών. Η χριστιανική στάση απέναντι στα υλικά αγαθά συνίσταται στο να τα θεωρούμε «δώρο».

Εξ άλλου από την έννοια της ελεημοσύνης δεν θα μπορούσαν να λείπουν δύο καθήκοντα αυστηρής δικαιοσύνης: το ένα είναι να μην κερδίζουμε, αλλά και να μην επενδύουμε τα χρήματά μας σε επιχειρήσεις που δεν είναι έντιμες, που λειτουργούν π.χ. στη βάση της ανηθικότητας και της οικονομικής εκμετάλλευσης. Το άλλο, να εργαζόμαστε για την επικράτηση τέτοιων κοινωνικών δομών, ώστε να εξασφαλίζεται για κάθε άνθρωπο ένα μίνιμουμ αγαθών και να μην αναγκάζεται κανείς να εξαρτάται από τη γενναιοδωρία των άλλων.

Λεβ Ζιλέ, Πάτερ Ημών...Κύριε Ιησού Χριστέ, εκδ. Ακρίτας

Teodosii Spasov - Cherna Dupka

 

Σύναξη των Αρχαγγέλων

Οι Άγγελοι είναι πνευματικά όντα (υπάρξεις), δηλαδή δεν έχουν υλικό σώμα, όπως οι άνθρωποι. Είναι όμως και αυτοί πλάσματα του Θεού, που δημιουργήθηκαν πριν από τον κόσμο.

Είναι αναρίθμητοι και περιβάλλουν τον θρόνο του Θεού, υμνώντας και δοξάζοντας ακατάπαυστα το μεγαλείο Του. Είναι σε όλα υπάκουοι στο Θεό και στέλνονται απ’ Αυτόν για να αποκαλύψουν στους ανθρώπους κάποιο θέλημά Του ή για να φέρουν σε πέρας ορισμένη αποστολή 

Άγγελοι έρχονται να παραλάβουν τη ψυχή μας την ώρα του θανάτου, ένας άγγελος μας προστατεύει από την ώρα του βαπτίσματος και τελικά ένας άγγελος θα είναι που θα ανακοινώσει τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου.

Χωρίζονται σε εννέα τάγματα: Χερουβίμ και Σεραφείμ, Θρόνοι, Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες, Αρχές, Αρχάγγελοι και Άγγελοι. Υπήρχε και δέκατο τάγμα· επειδή όμως ακολούθησε τον αρχηγό του, τον Εωσφόρο, ο οποίος περηφανεύτηκε υπερβολικά μπροστά στο Θεό, ξέπεσε από τη δόξα που είχε και από φωτεινός (Εωσφόρος = αυτός που φέρνει την αυγή, το φως) έγινε σκοτεινός διάβολος και οι άγγελοι αυτοί σκοτεινοί και κακοί δαίμονες, αφού απομακρύνθηκαν από το φως και την αγάπη του Θεού.

Αυτό που γιορτάζουμε σήμερα, είναι η απόφαση των αγγέλων, μετά από την παρέμβαση του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, να μην ακολουθήσουν τον Εωσφόρο στη πτώση του, πτώση που προήλθε από την αλαζονεία του. 

Αν αυτά τα όντα, τα λαμπερά, τα θαυμαστά, τα πνευματικά χτυπήθηκαν τόσο πολύ από την περηφάνια και μετατράπηκαν σε απολύτως σκοτεινά και άσχημα, φανταστείτε τι κάνει αυτή σε μας τους ανθρώπους. Πόσο επηρεάζει τη ψυχή μας, τη συμπεριφορά μας, τελικά ακόμα και την όψη μας ορισμένες φορές. 

Η σημερινή γιορτή, κατά την οποία αποδίδουμε τιμή στις ασώματες και αόρατες αυτές υπάρξεις, στους αγγέλους δεν είναι μια αφορμή για να οργιάσει η φαντασία μας για τούτα τα πλάσματα και να ξεπέσουμε σε κάποιου είδους αγγελολατρεία -κάτι πολύ διαδεδομένο στη Δύση, μια επανάληψη των κακοδοξιών των Γνωστικών με πιο new age περιτύλιγμα- αλλά είναι μια αφορμή να αντιληφθούμε τη σημασία της ταπείνωσης. 

Αν λοιπόν, ο αρχάγγελος Μιχαήλ παρέμεινε ταπεινός, κατάλαβε την αξία της ταπεινώσεως και της προσκόλλησης στο καλό, αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό να το κάνουμε εμείς. Γιατί ενώ οι πράξεις και αποφάσεις των αγγέλων επηρέασαν μόνο τον πνευματικό κόσμο, οι πράξεις και αποφάσεις  των ανθρώπων, οι οποίοι είμαστε και σωματικά και πνευματικά όντα, επηρεάζουν και τον υλικό και τον πνευματικό κόσμο. 

Ας κλείσουμε σήμερα, το σύντομο αυτό κήρυγμα ενθυμούμενοι αυτό που ο αρχάγγελος Μιχαήλ βροντοφώναξε στους άλλους αγγέλους, σταματώντας την πτώση τους: Στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου!

Κοινό κτήμα

 

Η Ορθοδοξία θεωρεί τους ανθρώπους ως κατεξοχήν λειτουργικά δημιουργήματα, που αληθεύουν μόνον όταν δοξάζουν τον Θεό, και που βρίσκουν την τελειότητα και την πλήρωσή τους στη λατρεία. Οι Ορθόδοξοι λαοί έχουν χυτεύσει όλη τη θρησκευτική τους εμπειρία μέσα στη θεία Λειτουργία, ή οποία εκφράζει την πίστη τους. Η Λειτουργία είναι αυτή που έχει εμπνεύσει την καλύτερη ποίηση, τέχνη και μουσική τους. Η Λειτουργία στην Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν υπήρξε μόνο κτήμα των μορφωμένων και του κλήρου, όπως έγινε στη μεσαιωνική Δύση, αλλά παρέμεινε λαϊκή, κοινό κτήμα όλου του χριστιανικού λαού.

Κάλλιστος Ware, Η Ορθόδοξη Εκκλησία, εκδ. Ακρίτας

Arvo Pärt De Profundis

 

Ανοιχτός ναός

 

Η εκκλησία  δεν μπορεί να είναι παρά ένας τόπος όπου θα γκρεμίζονται τελικά οι διαχωρισμοί. Το μόνο που έχει σημασία είναι η πίστη μας. Ούτε το εισόδημα μπορεί να μας κάνει να ξεχωρίσουμε, ούτε η μόρφωσή μας, ούτε το επάγγελμά μας ούτε κάτι άλλο. Ούτε φυσικά και το κατά πόσο έχουμε καταφέρει να ξεπεράσουμε την αμαρτωλότητά μας. Ο εκατομμυριούχος δεν μπορεί να είναι ανώτερος από τον άπορο, ο δικαστής από τον οικοδόμο αλλά ούτε και αυτός που έχει κατανικήσει τα πάθη του από αυτόν που είναι ακόμα δέσμιός τους και τα πολεμά.

Η εκκλησία, ο ναός πρέπει να είναι μια ανοιχτή αγκαλιά που περιμένει τον καθένα να έρθει είτε στη λειτουργία της Κυριακής ή κάποιας άλλης ημέρας αλλά και για να προσευχηθεί όταν δεν τελείται κάποια ακολουθία ή λειτουργία. Βλέπω συχνά σε ναούς διάφορα εμπόδια και κλειστά θυρόφυλλα ώστε ο κόσμος να μην πατήσει στον σολέα ή στο ένα μέρος του ναού ή στο άλλο. Δεν συζητάω για την περίπτωση που τα μάρμαρα του δαπέδου έχουν μόλις καθαριστεί (έχω μια εμπειρία πολύ άσχημη κι από αυτό...).Ας τ' αφήσουμε αυτά! Δεν είμαστε μουσεία ούτε και στρατόπεδα. Η ιερότητα του χώρου του ναού αυξάνει ανάλογα με το πόσο ανοικτός είναι ο ναός! 

Φυσικά όταν έχεις έναν ναό εντελώς ανοικτό, κινδυνεύεις να πέσεις θύμα κακόβουλων και κλεφτών και να απωλέσεις ίσως και κάποιο σημαντικό κειμήλιο. Ας είναι! Ένας τέτοιος κίνδυνος και μια τέτοια απώλεια είναι ευπρόσδεκτα προκειμένου ο κάθε άνθρωπος να αισθανθεί τη ζεστασιά του Κυρίου καθώς εισέρχεται στον ναό. 

Od kako sam ja devojce - Kulin ban

 

Ο καθρέπτης

 

Ἕνας γλάρος πετᾶ πάνω ἀπό τόν ὠκεανό καί κάθε κίνηση τῶν πτερύγων του φαίνεται στόν ὑδάτινο καθρέπτη. Πολύ καθαρότερα φαίνεται κάθε κίνηση τοῦ πνεύματός μας στόν καθρέπτη τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ, στόν Ὁποῖο καθρεπτίζεται ὁλόκληρος ὁ κόσμος.

Προσέχουμε κάθε κίνηση τῆς ψυχῆς μας, ἀφοῦ κάθε κίνηση τῆς ψυχῆς μας παραμένει γιά πάντα ἀποτυπωμένη στό συμπαντικό πνεῦμα, στό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Στό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἀποτυπώθηκαν, σάν σέ καθρέπτη, καί οἱ παλιοί φυτικοί κάτοικοι αὐτοῦ τοῦ τόπου, πού ἔζησαν πρίν ἀπό ἐμᾶς, προ αμνημονεύτων ετών, ὅταν αὐτός ὁ τόπος ἦταν βυθός τῆς θάλασσας, τήν ὁποία ὁ Θεός στέγνωσε γιά νά δημιουργήσει γιά μᾶς τόπο κατοικίας.

Τό τέλειο Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εἶναι ταυτόχρονα καί τέλειος καθρέπτης τῶν σκέψεών μας. Ὁ φόβος ἀπ’ αὐτόν τόν καθρέπτη ἄς ἀποτινάξει ἀπό τήν ψυχή μας ὅλες τίς εὐτελεῖς καί αἰσχρές σκέψεις. Θέλετε ἡ πίστις σας στόν Θεό νά εἶναι σταθερή καί χρήσιμη, τότε οἱ σκέψεις σας πρέπει νά εἶναι καθαρές καί ἅγιες, ὅπως καθαρός καί ἅγιος εἶναι ὁ Θεός. Διαφορετικά θά εἶστε πάντοτε ὀλιγόπιστοι.Θέλετε νά γίνετε φίλοι τῆς ἀνθρωπότητας, τότε οἱ σκέψεις σας πρέπει νά εἶναι εὐρείες ὅπως ἡ ἀνθρωπότητα. Διαφορετικά θά εἶστε ὑποκριτές.

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Οι κληρονόμοι του Ουρανού, εκδ. Παρρησία

Για τη Θεία Λειτουργία, ένα δεύτερο κείμενο

 

Ένα επιπλέον στοιχείο της Θείας Λειτουργίας που θα ήθελα να υπογραμμίσω είναι το τι εκπέμπει ο λειτουργός. Πολύ συνηθισμένο στη Θεία Λειτουργία είναι το αυστηρό ύφος, οι παρατηρήσεις (είτε σε ψάλτες είτε στον κόσμο), η έλλειψη ενός χαμόγελου ή μιας κάποιας ζεστασιάς. 

Τονίζω για άλλη μια φορά, πως αυτά που γράφω είναι καθαρά προσωπικά. Πως το βλέπω εγώ και πως τελώ τη Θεία Λειτουργία όταν λειτουργώ μόνος μου. 

Πέρα από την σχετική ησυχία που ανέφερα στο χθεσινό κείμενο(δεν εννοώ απουσία ψαλμωδίας ή έστω υποτονικού ψαλσίματος, μιλάω για απουσία τάσης επίδειξης) όταν λειτουργώ, είναι μέλημά μου να υπάρχει η αίσθηση ενός χαμόγελου ή μίας αγκαλιάς. 

Δεν μπορώ να υποστηρίξω ότι το πετυχαίνω πάντα ή έστω ότι το πετυχαίνω τις περισσότερες φορές. Αλλά αυτό που θα ήθελα να βγαίνει όταν κάποιος έρχεται σε μία λειτουργία είναι η ζεστασιά.

Αυτοί που έρχονται, που προσεύχονται, που ευχαριστούν, που παρακαλούν για κάτι -ανεξαρτήτως από το πόσο εντυπωσιακή ή απλή ακούγεται η Θεία Λειτουργία- να καταλάβουν πως απευθύνονται σε έναν Θεό - Πατέρα που ακούει, που συγχωρεί, που συμπάσχει μαζί τους. Και εκείνη την ώρα, αυτός που πρέπει να το εκπέμψει, είναι ο ιερέας-λειτουργός. 

Αν εγώ είμαι γκρινιάρης, απότομος, νευρικός ή ο,τιδήποτε παρόμοιο, αυτή είναι και η λειτουργία που κάνω και αυτή είναι μια παραμορφωμένη εικόνα του Θεού που δείχνω στον κόσμο. 

Δεν θα γίνει η λειτουργία μια συνάντηση για να λέμε αστεία και να κάνουμε χαβαλέ προφανώς. Αν και είναι παρατηρημένο ότι στιγμές που στη λειτουργία εμφανίζονται σημάδια χαβαλέ παρουσιάζονται σε πολύ αυστηρούς λειτουργούς, οι οποίοι δεν αντέχουν πιθανόν την ίδια τους την αυστηρότητα/σοβαροφάνεια. 

Όμως όταν επικρατεί ηρεμία, όταν υπάρχει χαμόγελο, πρώτα εντός του ιερού ώστε αυτό να διαχέεται και στον υπόλοιπο ναό, την ώρα της λειτουργίας, τότε ο πιστός αισθάνεται την θαλπωρή που ο ίδιος ο Χριστός εξέπεμπε όταν έλεγε "δεύτε οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς". 

Σίγουρα θα υπάρχουν ενστάσεις και αντιρρήσεις από πολλούς και αυτό δεν είναι κακό. Όπως έγραψα και παραπάνω, δεν γράφω αυτό το κείμενο για να πω πως αυτή είναι η μόνη σωστή προσέγγιση. Εξηγώ ποια είναι η δική μου προσέγγιση και γιατί την έχω επιλέξει. 

Κανένα από τα κείμενα που γράφω ή ανεβάζω δεν έχουν την πρόθεση να διεκδικήσουν τη θέση κάποιας απόλυτης αλήθειας ή μιας φοβερής λύσης. Δεν έχω τέτοιες γνώσεις ώστε να παρουσιάσω κάτι τέτοιο. Υπάρχουν πολλοί αυτοδικαιωμένοι και επηρμένοι άνθρωποι άλλωστε στο διαδίκτυο που το πιστεύουν αυτό για τον εαυτό τους. Δε σκοπεύω να ενισχύσω τις γραμμές τους.