Χριστιανισμός και πολιτική

xristianiki

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ Θ' ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Πλησιάζει ο χρόνος της διεξαγωγής του Θ’ Συνεδρίου της Χριστιανικής Δημοκρατίας (02-03/02), που θα έχει ως κύρια θεματική του την απόφαση για συμμετοχή στις επικείμενες Ευρωεκλογές του Μαΐου 2019. Τίθεται όμως το ερώτημα: μήπως η Χ.Δ. «έφαγε τα ψωμιά της»; Μήπως δεν έχει νόημα η συνέχιση των δραστηριοτήτων της και μάλιστα η αναβάθμισή τους;

Ήδη είχα και προσωπικά την ευκαιρία να περιδράμω ανά τας «αγυιάς και τας ρύμας» αρκετών πόλεων της επικράτειας: Θεσσαλονίκη, Ξάνθη, Αθήνα, Πάτρα, Χαλκίδα, Βόλο, και να ακούσω τις σκέψεις πολλών φίλων της ΧΔ αλλά και των μελών της πάνω στην εκλογική προοπτική αλλά και μια ευρύτερη προοπτική επανενεργοποίησης και αναβάθμισης της παρουσίας της.

Οι σκέψεις ήταν γενικώς θαρρετές. Άλλοτε βάσιμα κριτικές, άλλοτε ενθαρρυντικές, άλλοτε ενθουσιωδώς παροτρυντικές. Αλλά πάντως ο δρόμος παραμένει, θέτοντας εκτός τον οικονομικό παράγοντα πάντοτε, κακοτράχαλος και φιδογυριστός. Το τοπίο στον χριστιανικό πολιτικό χώρο διαπνέεται από τον «λίβα που καίει τα σπαρτά» και απομυζά την ενεργητικότητα πολλών. Ας δούμε μαζί κάποιες παραδοχές που συντελούν τα μέγιστα στην «αποξήρανση» αυτή. 

Α) Ο Χριστιανισμός δεν μπορεί να αποτελέσει πρόταση εξουσίας
Αυτή η άποψη αναφέρει:


«Η εξουσία είναι συνυφασμένη με την άσκηση βίας. Ο πολιτικός άρχοντας πρέπει να μετέλθει βία, επομένως είναι ασυμβίβαστη μια χριστιανική κίνηση με την πολιτική». Αναρωτιέται κανείς, εφόσον είναι έτσι, γιατί ο Απόστολος Παύλος κατονομάζει θεολογικά τη λειτουργία του καλού άρχοντα ως «διάκονου Θεού εις το αγαθόν» και «έκδικου Θεού εις οργήν τω το κακόν πράσσοντι» (Ρωμ. 13:4).

Όπως έχω αναφέρει σε ένα υπό έκδοση βιβλίο για τον άγιο Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη, ο όσιος, σύμφωνα με τον πρ. Σισανίου και Σιατίστης Αντώνιο «διδάσκει ότι η πολιτική εξουσία είναι έργον της θείας σοφίας, «όταν μηδέν παραβλάπτη προς την ευσέβειαν», αλλ’αποβλέπη «προς το κοινόν συμφέρον των υπηκόων» διότι άλλως, εφ’όσον προξενεί «πόνους τοις αρχομένοις», δι’ων οι άρχοντες πορίζονται ‘εαυτοίς ηδονάς αθεμίτους» μετατρέπεται εις τυραννίδα, ότε οι διοικούντες δεν άρχουσιν εκόντων των υπηκόων αλλά ακόντων(=αθέλητα) και «αντί πειθούς έριδας και στάσεις τεκταίνουσιν»».

Υπάρχουν κριτήρια καλής και θεάρεστης εξουσίας και μη. Η βία -ή μάλλον η απειλή της- ανήκει στους όντως (υπερβολικά) κακούς εκ των υπηκόων του άρχοντα. Στην εκκλησιαστική ιστορία, η πρώιμη αίρεση των Δονατιστών συνδέθηκε με τη διαρρήδην απόρριψη όλων των μορφών χριστιανικής εξουσίας και ειδικά του Μεγάλου Κωνσταντίνου, με το ρητό: «Quid est Imperatori cum Ecclesia?» («Ποια σχέση έχει ο Αυτοκράτορας με την Εκκλησία;»).

Β) Υπάρχουν παρόμοιες πολιτικές κινήσεις
Ή αλλιώς «κομίζομεν γλαύκαν εις Αθήνας». Πράγματι τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί κινήσεις οι οποίες κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο ισχυρίζονται ότι η προβαλλόμενη πολιτική τους έχει σχέση με τον χριστιανισμό ή την Εκκλησία ή προβάλλουν το κοινωνικό ζήτημα. Κάποιες από αυτές τις κινήσεις προέρχονται απευθείας από τα λεγόμενα «χριστιανοδημοκρατικά κόμματα» της Δύσης, ενώ άλλες εκφράζουν κάποιες θρησκευτικοποιημένες κοσμικές συντηρητικές αλλά και αντιδημοκρατικές τάσεις.

Πάλι όμως επιστρέφοντας στον όσιο Ισίδωρο, θα διαβάσουμε χαρακτηριστικά να γράφει για όσους άρχοντες κυβερνούν παρά τη θέληση του λαού (=αντιδημοκρατικά) ότι «εκείνοι που νομίζουν ότι κυβερνούν ανθρώπους που δεν τους θέλουν, αυτοί μου φαίνεται ότι είναι όμοιοι με αυτούς που τιμωρούν μάλλον, παρά κυβερνούν». Η παρά τη θέληση του λαού διακυβέρνηση είναι όχι ευλογία αλλά τιμωρία.

Για τη Χ.Δ., μετράνε και τα δύο: και το «επειδή» (ορθόδοξη χριστιανική πίστη) και το «δια ταύτα» (πολιτική εφαρμογή). Για την ορθόδοξη χριστιανική πολιτική μας παράδοση, όπως έχουμε καταδείξει και στο παρελθόν πολλάκις, η ελευθερία του προσώπου είναι ιερότατη, όπως και η αντιμετώπιση της αδικίας και η υπεράσπιση των φτωχών και αδυνάτων ο κυριότατος σκοπός της εξουσίας. Όπως θα γράψει ο Μ. Βασίλειος: «Όπως, δηλαδή εκείνους που περπατούν με ήλιο τους ακολουθεί σίγουρα η σκιά, έστω κι αν οι ίδιοι δεν το επιθυμούν, έτσι και τις συναναστροφές με τους άρχοντες ακολουθεί και κάποια συναλλαγή, η βοήθεια προς τους δυστυχισμένους» (Eπιστολή 84).

Καμία, καμία απολύτως άλλη πολιτική κίνηση σήμερα –χωρίς εξιδανίκευση- δε συνδυάζει αυτά τα δύο: το σωστό «επειδή» και –στις γενικές του πάντα γραμμές- το σωστό «δια ταύτα».

Γ) Ο σκοπός μας δεν είναι τα κοινωνικοπολιτικά αλλά η άσκηση και η πνευματικότητα

Άλλο κακό που μας έχει βρει εδώ και χρόνια στον τόπο μας είναι ο «άσαρκος σπιριτουαλισμός». Μια πνευματικότητα όμως η οποία είναι αδιάφορη και «άνιωθη» προς τον συνάνθρωπο και τα δεινά του είναι μια πνευματικότητα ανύπαρκτη και πεπλανημένη. Όπως θα επισημάνει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, "Το τεκμήριο για αυτούς που έφτασαν την τελειότητα είναι αυτό: Εάν κάθε μέρα δέκα φορές παραδοθούν σε καύση για την αγάπη των συνανθρώπων, δε βρίσκουν κορεσμό (ούτε) σε αυτό" (Λόγος ΠΑ').

Αυτή η επανάσταση της αγάπης όμως για τα δίκαια και το καλό με επίκεντρο τον συνάνθρωπο και την κτίση είναι το πρόταγμα της Χριστιανικής Δημοκρατίας.

Όπως επισημαίνει ο Ευάγριος ο Ποντικός,"Οι φτωχοί και οι ξένοι είναι οι θυρωροί της Βασιλείας [του Θεού]". Και, όπως συμπληρώνει ο Γρηγόριος Νύσσης, «Αὐτοί εἶναι οἱ ταμίες τῶν ἀγαθῶν ποὺ προσδοκοῦμε, οἱ θυρωροὶ τῆς Οὐράνιας Βασιλείας, αὐτοὶ ποὺ θὰ ἀνοίγουν στὴν ἄλλη ζωὴ τὶς πόρτες στοὺς καλοὺς καὶ θὰ τὶς κλείνουν στοὺς σκληροὺς καὶ μισανθρώπους». Για αυτούς τους λόγους και στον Επιτάφιό του θα συγκαταλέξει την Αυτοκράτειρα Πλακίλλα ανάμεσα στους σεσωσμένους και αγίους: λόγω της πολιτικής της έναντι των «θυρωρών της Ουράνιας Βασιλείας».

«Θέλεις να πεισθείς ότι βρίσκεται [η Πλακίλλα] ανάμεσα σε εκείνους [τους σεσωσμένους]; Διάβασε το Ευαγγέλιο: «Ελάτε όσοι είστε ευλογημένοι από τον πατέρα μου»(αυτά λέει σε όσους είναι δεξιά του ο κριτής), «κληρονομήσατε τη Βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για εσάς». Από ποιον έχει ετοιμαστεί; Που ετοιμάσατε, λέει, δια των έργων σας εσείς οι ίδιοι. Με ποιο τρόπο; «Πεινούσα, διψούσα, ήμουν ξένος, γυμνός, άρρωστος, στη φυλακή.» «Ό,τι κάνατε σε έναν από αυτούς τους ελαχίστους, σε εμένα το κάνατε».

Εάν λοιπόν η επιδίωξη της όλων αυτών γίνεται πρόξενος της βασιλείας, μετρήστε, εάν είναι δυνατόν να μετρήσετε, πόσοι σκεπάστηκαν με ρούχα εκείνης, πόσους έθρεψε το χέρι της, πόσοι από τους φυλακισμένους όχι μόνο την επίσκεψή της αξιώθηκαν, αλλά και την πλήρη συγχώρεση. Και αν η επίσκεψη σε φυλακισμένους γίνεται πρόξενος της βασιλείας, η απαλλαγή από την τιμωρία αξίζει μεγαλύτερη τιμή, εάν υπάρχει βέβαια κάτι ανώτερο από την βασιλεία».

Απαλλαγμένοι από αυτές τις πλάνες λοιπόν -τόσο τις κοσμικές όσο και τις «θρησκευτικές»-, ας βρεθούμε μαζί, για να συνεχίσουμε από κοινού, με τις μικρές μας δυνάμεις, αυτό το βαρύτιμο και ευλογημένο έργο...

Γιώργος-Νεκτάριος Παναγιωτίδης