Ο προφήτης Ιερέμιας

christianvivliografia
Τό ὄνομα τοῦ Προφήτη Ἰερεμία σημαίνει ὁ Γιαχβέ ἐξυψώνει. Ὁ Προφήτης Ἰερεμίας ἔδρασε στό βασίλειο τοῦ ᾿Ιούδα, στά τέλη τοῦ 7ου αἰώνα π.Χ. καί στίς ἀρχές τοῦ 6ου π.Χ. Καταγόταν ἀπό ἱερατική οἰκογένεια καί κλήθηκε στό προφητικό ἀξίωμα τό 627 π.Χ. σέ νεαρή ἡλικία. Ἡ ἐποχή τῆς δράσης του συμπίπτει μέ τήν κατάρρευση τῆς ἡγεμονίας τῶν Ἀσσυρίων καί τήν ἀνάδειξη τῶν Βαβυλωνίων σέ κυρίαρχη δύναμη τῆς Μεσοποταμίας. Στήριξε τή θρησκευτική μεταρρύθμιση τοῦ βασιλιᾶ Ἰωσία, ὁ ὁποῖος σκοτώθηκε στή Μεγιδδώ τό 609 π.Χ.
.            Τό βιβλίο τοῦ ᾿Ιερεμία στήν Ἑλληνική Μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα (Ο´) κατατάσσεται μετά τό βιβλίο τοῦ προφήτη ᾿Ησαΐα στήν ὁμάδα “Προφητικά Βιβλία” τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. .             

 Ὁ προφήτης Ἰερεμίας ἔχει ζήσει τήν τραυματική ἐμπειρία τῆς ἅλωσης τῆς πόλης τῆς ᾿Ιερουσαλήμ (587 π.Χ.) καί τῆς ἐξορίας τοῦ λαοῦ στην Βαβυλώνα, ξεσπάει μέ τό ἀπειλητικό κήρυγμά του κατά τοῦ λαοῦ καί τῶν ἡγετῶν τοῦ Ἰσραήλ, τῆς ᾿Ιερουσαλήμ καί τοῦ βασιλείου τοῦ ᾿Ιούδα καί συγκεκριμένα κατά: α) τῶν βασιλιάδων γιά τήν ἀλόγιστη πολιτική τους, β) τῶν ἱερέων γιά τήν τυπολατρία, τήν κερδοσκοπία καί τό συγκρητισμό τους, γ) τῶν ψευδοπροφητῶν γιά τίς ἀπατηλές ἐλπίδες πού καλλιεργοῦσαν στό λαό, δ) τῶν πλουσίων γιά τήν καταδυνάστευση τῶν φτωχῶν, ε) τοῦ λαοῦ γιά τήν ἠθική κατάπτωση καί εἰδωλολατρία του. Τούς λέει ὅτι ὁ Θεός δέν μπόρεσε νά ὑποφέρει τά κακά ἔργα, τίς βδελυρές πράξεις. Τόν ἐξόργισαν ἡ προσφορά θυμιάματος στή Βασίλισσα τοῦ Οὐρανοῦ καί ἡ λατρεία τῶν εἰδώλων. Ἡ ἁμαρτία τους θά φέρει συμφορές, γιατί δέν ἀκολούθησαν τό Νόμο, τά προστάγματα και τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀπιστία πρός τόν Θεό ἔφερε τήν κοινωνική ἀδικία και τήν ἠθική κατάπτωση.
.                 Μέ ἀπειλές, προτροπές καί παρακλήσεις ὁ προφήτης προσπαθεῖ νά πείσει τό λαό νά ἐπιστρέψει στόν Θεό, ἐναντίον τοῦ Ὁποίου ἔχει μέ τίς πράξεις του ἐπαναστατήσει. Μή βλέποντας ὅμως σημάδια ἀλλαγῆς ἐξαγγέλλει τήν κρίση τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία θά ἐκδηλωθεῖ μέ καταστροφή, γιά τήν ὁποία ὑπεύθυνος δέν εἶναι ὁ Θεός, ἀλλά ὁ λαός μέ τή συμπεριφορά του. Οἱ προτροπές τοῦ Θεοῦ μέσῳ τοῦ προφήτη πρός τόν λαό γιά ἐπιστροφή ἀπό τό κακό καί τήν λατρεία τῶν εἰδώλων ἀποδείχθηκαν μάταιες για εἰκοσιτρία ἔτη. Ὄργανα τῆς παιδαγωγικῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ θά εἶναι τά ἔθνη, πού και αὐτά μέ τή σειρά τους θά τιμωρηθοῦν, γιατί παρεξήγησαν τό ρόλο πού τούς ἀνέθεσε ὁ Θεός και ἔδειξαν αὐτοπεποίθηση καί ἐκδικητικότητα ἀπέναντι στό λαό τοῦ ᾿Ιούδα. Τώρα ὅμως ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ θά ἔχει ἐπιπτώσεις στή χώρα. Θά φέρει καταστροφή, ἐρήμωση, φρίκη καί θρῆνο μέσῳ τῶν Βαβυλωνίων. Μετά τό πέρας ἑβδομήντα χρόνων θά τιμωρήσει καί τό ἔθνος τῶν Βαβυλωνίων μέ παντοτινή ἐρήμωση τῆς χώρας τους.
Προλέγει ὅτι ἔρχεται ἡ μέρα πού ὁ Κύριος θά ἀναδείξει βασιλιά ἕνα γνήσιο βλαστό τοῦ Δαυίδ ὡς “ἀνατολήν δικαίαν” .
Βλέπει ἐν πνεύματι 3 φοβερές εἰκόνες για τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως: α) τῆς γῆς, ἡ ὁποία θά εἶναι ἔρημος καί σκοτεινή, β) τῶν πόλεων, οἱ ὁποῖες θα ἐγκαταλειφθοῦν ὁλοκληρωτικά καί τῶν ἀνθρώπων πού θα ζητήσουν καταφύγιο σέ σπήλαια καί δάση, γ) τῆς νεαρῆς γυναίκας πού ἀποτελεῖ προσωποποίηση τῆς Ἱερουσαλήμ, καί πού παρά τόν περίτεχνο στολισμό της θα ἐγκαταλειφθεῖ ἀπό τούς ἐραστές της.
Ἀναφέρεται: α) στήν ἀσύνετη πολιτική, πού ὁδήγησε τήν ὁλοκληρωτική καταστροφή τοῦ Ἰούδα τό 587/586 π.Χ. β) στό “λεῖμμα” μέ τόν ὅρο “τούς καταλοίπους τοῦ λαοῦ μου” καί γ) στή μορφή τοῦ δίκαιου καί σωστοῦ ποιμένα ἀντιπαραβάλλοντάς τον μέ τούς ἀνίκανους ποιμένες.
Ὁραματίζεται τήν ἀποκατάσταση τοῦ λαοῦ καί ἐξαγγέλλει τή σύναψη μιᾶς νέας διαθήκης, πού θά καθορίζει πλέον τή σχέση τοῦ Θεοῦ, ὄχι μέ τό λαό ὡς σύνολο, ἀλλά μέ τόν καθένα ξεχωριστά καί πού εἶναι γραμμένη ὄχι σέ πλάκες ἀλλά στήν καρδιά τοῦ καθένα (Ιερ. ΛΑ´ 31-34). Τή σύναψη τῆς νέας αὐτῆς διαθήκης θά ἐπιβεβαιώσει ὁ ἴδιος ὁ Χριστός κατά τό μυστικό δεῖπνο (Λουκ. ιβ´ 20) Γιά τόν προφήτη Ἱερεμία μόνον ἕνας Θεός ὑπάρχει, ὁ Γιαχβέ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ δημιουργός, ὁ κυρίαρχος, ὁ ἐξουσιαστής τῶν πάντων. Ἡ παντοδυναμία Του συνδυάζεται μέ τήν παγγνωσία του, καί τίς ἠθικές ἰδιότητες πού Τόν χαρακτηρίζουν. Παραμένει βοηθός καί ἀρωγός τοῦ ἀνθρώπου πού ἀγωνίζεται νά μετανοήσει καί τόν ἀφήνει στην ἐλευθερία του νά ἐπιλέξει τήν ἀναγέννησή του καί ἔτσι θα φτάσει στό σημεῖο νά ἀναγνωρίσει τόν Θεό καί νά ἐπικοινωνήσει μαζί Του.

.             Τά δραματικά γεγονότα τῆς ἐποχῆς του καί ἡ ρευστή πολιτική κατάσταση εἶχαν ὡς συνέπεια νά γίνει ὁ προφήτης ᾿Ιερεμίας ἀντιπαθής στούς συγχρόνους του. Ἡ ζωή του κατέστη ἕνα διαρκές μαρτύριο μέ συλλήψεις, ἐπιβουλές κατά τῆς ζωῆς του, φυλακίσεις, ἀπαγορεύσεις ἐπισκέψεων στό ναό, κάψιμο τῶν ἔργων του. Ὅλα αὐτά γέμισαν μέ θλίψη τόν προφήτη, ἐπηρέασαν βαθύτατα τήν ψυχολογία του καί ἔκαναν τόν λόγο του νά εἶναι συνυφασμένος μέ τό θρῆνο, ταυτόχρονα ὅμως τόν ἀνέδειξαν τόν ἴδιο σέ μιά ἀπό τίς πνευματικότερες προσωπικότητες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὥστε νά μήν εἶναι τυχαῖο τό ὅτι μερικοί θεωροῦσαν τόν ᾿Ιησοῦ σάν ἕναν ἄλλον ᾿Ιερεμία (Ματθ. ιϛ´14).