Άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι(Ekvtime Takaishvili) Μέρος 4ο- Στη Γαλλία

Σε λίγες ώρες το τρένο έφτασε από το Κουτάισι στο Βατούμ.
Εκεί ο Ευθύμιος και η Νίνα συνάντησαν τα υπόλοιπα μέλη της
κυβέρνησης της Γεωργίας. Δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα
τώρα που η χώρα καταλαμβανόταν από τους Σοβιετικούς. Ούτε
στο Βατούμ θα μπορούσαν να μείνουν για πολύ καιρό ακόμα,
αφού και σ' αυτό θα πήγαιναν οι Σοβιετικοί. Ο Ευθύμιος έπρεπε
οπωσδήποτε να καταφύγει μαζί με τους θησαυρούς κάπου στο
εξωτερικό, δεν υπήρχε αμφιβολία γι' αυτό. Η Νίνα θα τον
ακολουθούσε.
Τελικά η Γαλλία έδωσε πολιτικό άσυλο στη γεωργιανή
κυβέρνηση. Τα μέλη της κυβέρνησης, βουλευτές και στρατιωτικοί
αποφάσισαν να μεταναστεύσουν μαζί με τις οικογένειές τους στη
Γαλλία. Από το Βατούμ θα πήγαιναν πρώτα στην
Κωνσταντινούπολη και από 'κει στη Γαλλία. Το ταξίδι μέχρι την
Κωνσταντινούπολη θα γινόταν με το γαλλικό πλοίο Ερνέστ Ρενάν
που βρισκόταν στο λιμάνι. Οι γεωργιανοί θησαυροί άρχισαν να
φορτώνονται στο πλοίο.

Ο άγιος Ευθύμιος συνεννοήθηκε με το Γάλλο πρέσβη
Σεβαλιέρ για τη φόρτωση των αντικειμένων στο πλοίο και την
ημέρα και ώρα αναχώρησης. Μέχρι να φύγουν, ο Ευθύμιος και η
Νίνα έμεναν στο τρένο, όπου μπορούσαν να ξεκουραστούν.
Τη μέρα που θα έφευγε το πλοίο το ζευγάρι πήγε στο λιμάνι
πολύ νωρίτερα από την ώρα που είχε πει ο Σεβαλιέρ. Όμως το
πλοίο είχε ήδη ξεκινήσει -με τα εκθέματα μέσα- και βρισκόταν
αρκετά μακριά! Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι είχε συμβεί... Ίσως ο
άγιος Ευθύμιος δεν κατάλαβε καλά ή ίσως ο Σεβαλιέρ να του είπε
ψέματα θέλοντας να κλέψει τους θησαυρούς...
Δεν υπήρχε άλλο πλοίο για να τους πάει στην
Κωνσταντινούπολη. Ο Ευθύμιος έψαξε και βρήκε κάποιον
άνθρωπο για να τους πάει με ένα μικρό ιδιωτικό καράβι. Όταν
ξεκίνησαν, το Ερνέστ Ρενάν δε φαινόταν στον ορίζοντα, ήταν
πολύ μακριά από αυτούς. Ο Ευθύμιος και η Νίνα κοίταξαν προς
τα πίσω. Ήταν η τελευταία φορά που έβλεπαν μαζί οι δυο τους τη
Γεωργία, κι ας μην το ήξεραν...
Το καράβι προχωρούσε κανονικά. Βέβαια το Ερνέστ Ρενάν
πάλι δε φαινόταν μπροστά. Κάποια στιγμή πρόσεξαν μαύρα
σύννεφα στον ουρανό. Ο καιρός θα χαλούσε και στεριά δεν
υπήρχε κοντά τους...
Ξέσπασε μεγάλη κακοκαιρία. Ο καπετάνιος πίστεψε πως οι
πιθανότητες να επιβιώσουν ήταν ελάχιστες. Από στιγμή σε στιγμή
περίμενε κάποιο από τα ψηλά κύματα της αγριεμένης θάλασσας
να πέσει πάνω στο μικρό καράβι του ή να το αναποδογυρίσει... Ο
Ευθύμιος ανησυχούσε για τους ανθρώπους και τα γεωργιανά
εκθέματα που ήταν στο άλλο καράβι. Λογικά τώρα θα
αντιμετώπιζαν και εκείνοι την κακοκαιρία. Ο άγιος Ευθύμιος και
η Νίνα ξεκίνησαν να προσεύχονται...
Η κακοκαιρία σε λίγο σταμάτησε και τελικά έφτασαν σώοι
στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί είδαν το Ερνέστ Ρενάν στο λιμάνι.
Ευτυχώς κανένας δεν είχε πειράξει τα κιβώτια με τα αντικείμενα.
Τα αντικείμενα και όλοι οι Γεωργιανοί πρόσφυγες ανέβηκαν σε
ένα άλλο πλοίο που θα τους πήγαινε από την Κωνσταντινούπολη
στη Μασσαλία της Γαλλίας...

Εν τω μεταξύ στη Γεωργία, αφού δεν μπόρεσαν να
υπερασπιστούν την ανεξαρτησία της χώρας, ο φοιτητής
Γρηγόριος Περάτζε επέστρεψε στην Τιφλίδα και συνέχισε
τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο. Και τότε συνέβη κάτι που ο
ίδιος δεν το περίμενε. Τον κάλεσε ο πατριάρχης της Γεωργίας και
του ανακοίνωσε την επιθυμία του να τον στείλει στο Βερολίνο της
Γερμανίας για σπουδές στη θεολογία. Ο Γρηγόριος δέχτηκε.
Ο πατριάρχης γνώριζε το ήθος, την ευλάβεια και τις
ικανότητες του Γρηγορίου. Ήξερε ότι ο Γρηγόριος θα ήθελε να
σπουδάσει θεολογία, καθώς είχε ήδη παρακολουθήσει ένα
θεολογικό σεμινάριο πριν εγγραφεί στο Πανεπιστήμιο της
Τιφλίδας. Η Γεωργία είχε έλλειψη από θεολόγους, δεν
κυκλοφορούσε καν η Βίβλος μεταφρασμένη στη γεωργιανή
γλώσσα για να τη διαβάζουν οι πιστοί... Έτσι λοιπόν και ο άγιος
Γρηγόριος έφυγε από την πατρίδα του που τώρα ανήκε στη
Σοβιετική Ένωση. Ήταν 22 ετών.
Το πλοίο με τους θησαυρούς προχωρούσε πλέοντας στα νερά
της θάλασσας... Το ταξίδι ήταν μεγάλο. Χρειάστηκε σχεδόν ένας
μήνας μέχρι να φτάσουν στη Μασσαλία της Γαλλίας. Ένας μήνας
πάνω στο πλοίο.
Οι Γεωργιανοί πρόσφυγες δεν μπορούσαν να κουβαλούν μαζί
τους τα εκθέματα. Έπρεπε να βρουν ένα ασφαλές μέρος να τα
αφήσουν. Ο άγιος Ευθύμιος πλήρωσε 2.500 φράγκα και τα έδωσε
σε μια τράπεζα για να τα κρατήσουν
προστατευμένα.
Αρχικά ο Ευθύμιος, η Νίνα και οι υπόλοιποι Γεωργιανοί πρόσφυγες πήγαν στο Παρίσι, την πόλη της αγίας Γενεβιέβης.
Συνάντησαν και αρκετούς Ρώσους πρόσφυγες. Τελικά οι  Γεωργιανοί

Η αγία Γενεβιέβη (5ος αι.),

πολιούχος του Παρισιού

εγκαταστάθηκαν σε μια περιοχή αρκετά έξω από το Παρίσι. Είχαν
περάσει μόνο μερικά χρόνια από το τέλος του Α' Παγκοσμίου
Πολέμου. Οι συνθήκες ζωής δεν ήταν οι καλύτερες για
τους περισσότερους, αλλά τουλάχιστον υπήρχε ένα
ειρηνικό κλίμα. Ανάμεσα στους Ρώσους πρόσφυγες ήταν και η Λίζα Σκομπτσόβα, που αργότερα έγινε μοναχή με το όνομα
Μαρία και τιμάται σήμερα από τους Ορθοδόξους επίσης ως αγία. Δεγνωρίζουμε καθόλου αν συναντήθηκε με τον άγιο
Ευθύμιο. Ίσως ναι, ίσως κι όχι. Ίσως να είχαν βρεθεί κάποια φορά τυχαία στον ίδιο δρόμο ή ίσως να είχαν ακούσει ο ένας για τον άλλο. Το Παρίσι άλλωστε είναι μια τεράστια πόλη. Είναι δύσκολο να γνωρίζονται πολλοί άνθρωποι μεταξύ τους σε μια μεγάλη πόλη.

* * * *

Η ζωή στη Γαλλία ήταν δύσκολη για τους Γεωργιανούς. Ο
Ευθύμιος και η Νίνα απόκτησαν μια κατσίκα που τους έδινε πότε-
πότε γάλα. Ο Ευθύμιος έλπιζε ότι θα επέστρεφαν σύντομα στη
Γεωργία και ότι οι Σοβιετικοί δε θα κατέστρεφαν τους θησαυρούς.
Στη Γαλλία συνέχισε την ενασχόλησή του με το γεωργιανό
παρελθόν. Δημοσίευε κείμενα με εμπειρίες και συμπεράσματα
από τις αρχαιολογικές έρευνές του.
Η Νίνα, που είχε σπουδάσει μουσική στο Παρίσι πριν
παντρευτεί, τώρα παρέδιδε μαθήματα μουσικής σε μερικά παιδιά.
Πήγαινε και σε κινηματογράφους για να παίζει πιάνο και να
συνοδεύει το βουβό φιλμ (εκείνη την εποχή οι ταινίες ήταν
ασπρόμαυρες και δεν είχαν ήχο, γι' αυτό κάποιος έπαιζε μουσική
μέσα στην κινηματογραφική
αίθουσα).

Ο Ευθύμιος κατόρθωσε να βρει από μερικούς συλλέκτες και
εμπόρους μερικά ακόμη γεωργιανά αντικείμενα. Παρότι αυτός και η Νίνα δεν είχαν οικονομική άνεση,σιγά-σιγά μάζεψαν χρήματα και μπόρεσε να τα αγοράσει.
Η ύπαρξη των γεωργιανών θησαυρών στη Γαλλία δεν άργησε
να γίνει γνωστή. Πολλοί ενδιαφέρθηκαν να αποκτήσουν αυτά τα
αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας. Διάφορα μουσεία από την
Ευρώπη και την Αμερική θέλησαν να τα αγοράσουν - αν όχι όλη
τη συλλογή, έστω ένα μικρό μέρος της.

Ο Ευθύμιος, με την τιμιότητα και την ευγένεια που είχε,
αρνιόταν να τους τα δώσει γιατί πίστευε πως αυτά τα αντικείμενα
ανήκαν στο γεωργιανό λαό και ήθελε να τα επιστρέψει πίσω στη
Γεωργία. Εξάλλου τα υπόλοιπα μέλη της γεωργιανής κυβέρνησης
του είχαν εμπιστευτεί την προστασία των αντικειμένων μέχρι
αυτά να γυρίσουν στην πατρίδα. Ο Ευθύμιος πήγε ακόμη και σε
δικαστήριο για την περίπτωση μιας κυρίας που τα διεκδικούσε.
Έτσι περνούσε ο καιρός στη Γαλλία...

Στο Βερολίνο της Γερμανίας ο Γρηγόριος Περάτζε ξεκίνησε
τις σπουδές του στη θεολογία. Μάθαινε γρήγορα και με ευκολία.
Συγχρόνως, εκτός από γερμανικά, έμαθε να μιλά, να διαβάζει και
να γράφει πολύ καλά άλλες δέκα γλώσσες: εβραϊκά, αρχαία
συριακά, αραβικά, κοπτικά (αρχαία αιγυπτιακά), αρμένικα,
ελληνικά, λατινικά, αγγλικά, γαλλικά και δανέζικα. Γνώριζε ήδη
γεωργιανά, ρωσικά και σλαβονικά, ενώ αργότερα έμαθε και
πολωνικά. Συνολικά 15 γλώσσες.
Αφού τελείωσε τις σπουδές της θεολογίας στο Βερολίνο, ο
Γρηγόριος σπούδασε ιστορία των θρησκειών στο Πανεπιστήμιο
της Βόννης (επίσης στη Γερμανία) κι έπειτα πήγε σε Καθολικό
Πανεπιστήμιο στο Βέλγιο. Κατόπιν έκανε έρευνα στο
Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στην Αγγλία.
Ο Γρηγόριος έκανε πολλές μεταφράσεις και δικές του
μελέτες σχετικές με τη γεωργιανή εκκλησιαστική παράδοση, το
μοναχισμό και τον προβυζαντινό χριστιανισμό.
Ασχολήθηκε ιδιαίτερα σε μια εργασία του με τον άγιο
Γεώργιο τον Αγιορείτη, έναν άγιο του ενδέκατου αιώνα που
διαφωνούσε πολύ έντονα με το σχίσμα του 1054 ανάμεσα στις
εκκλησίες Ανατολής-Δύσης. Τότε ήταν που το δυτικό πατριαρχείο
της Ρώμης αποσχίστηκε από τα παλιά ανατολικά πατριαρχεία
(Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων)
κι έτσι οι χριστιανοί χωρίστηκαν σε Ορθόδοξους και
Ρωμαιοκαθολικούς.
Ο άγιος Γεώργιος ο Αγιορείτης θεωρούσε πως δεν υπήρχε
τόσο αναγκαίος κι ουσιαστικός λόγος να γίνει το σχίσμα και πως η
στάση που κράτησαν όλες οι μεριές, σε Ανατολή και Δύση, ήταν
εντελώς ανεύθυνη. Οι διαφωνίες και τα προβλήματα που είχαν
εμφανιστεί μπορούσαν να λυθούν ίσως πιο εύκολα τότε που ήταν
ακόμη νωρίς. Επιπλέον εκείνη την εποχή σχεδόν κανένας άλλος
πέρα από τον ίδιο δεν είχε καταλάβει πόσο σοβαρές θα ήταν οι
συνέπειες του σχίσματος στο μέλλον...
Το όνομα του Γρηγορίου εμφανιζόταν συχνά στα
επιστημονικά περιοδικά. Ο Γρηγόριος δούλεψε στο Πανεπιστήμιο
της Βόννης ως καθηγητής ανατολικών γλωσσών. Επειδή ήταν
γνωστός και καταρτισμένος θεολόγος συμμετείχε πρόθυμα στο

Ο άγιος Γεώργιος ο Αγιορείτης

(11ος αι.)

διαχριστιανικό διάλογο και σε διαχριστιανικές συναντήσεις.
Ο άγιος Γρηγόριος πίστευε ότι πρέπει να υπάρχει
αλληλογνωριμία και συνεργασία των Ορθοδόξων με τους
ετερόδοξους χριστιανούς (προτεστάντες, ρωμαιοκαθολικούς,
προχαλκηδόνιους). Και παρά τις διαφορές, να μην επικρατεί ένα
κλίμα μίσους και ανταγωνισμού όπως συνέβαινε μερικές φορές
(χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι διαφορές δεν είναι σημαντικές). Ο
Γρηγόριος, φυσικά, δεν επιθυμούσε καμιά αλλαγή στα ορθόδοξα
αληθινά δόγματα. Σε μια από τις διαχριστιανικές συναντήσεις
συμμετείχε μαζί με τον μητροπολίτη Ευλόγιο της Γαλλίας.

* * * *

Το 1931 ο Ευθύμιος και η Νίνα έκλεισαν δέκα χρόνια ζωής
στη Γαλλία. Όσο περνούσε ο καιρός φαινόταν πως δε θα
επέστρεφαν στη Γεωργία. Όμως δεν έπαυσαν να ελπίζουν.
Πριν λίγο σχετικά καιρό οι Γεωργιανοί πρόσφυγες είχαν
ιδρύσει την ενορία-κοινότητα της αγίας Νίνας. Ο Ευθύμιος ευλαβούνταν πολύ την αγία Νίνα, αφού αυτή έφερε το
χριστιανισμό στη Γεωργία και αυτό το όνομα είχαν η μητέρα του
και η γυναίκα του. Μάλιστα ο Ευθύμιος είχε δημοσιεύσει
παλιότερα ένα κείμενο με τη ζωή αυτής της αγίας. Όμως
χρειαζόταν να βρεθεί κάποιος ιερέας για να τελεί τη λειτουργία
στη γεωργιανή κοινότητα.
Η λαμπρή πορεία του Γρηγορίου είχε φτάσει στα αυτιά του
Ευθυμίου. Ο Ευθύμιος όχι μόνο δε ζήλευε, αλλά χαιρόταν με την
πρόοδο του μαθητή του. Η γεωργιανή κοινότητα ήρθε σε επαφή
με τον Γρηγόριο και προσπαθούσε να τον πείσει να χειροτονηθεί.
Ωστόσο εκείνος δίσταζε. Σαν ιερέας θα είχε επιπλέον
υποχρεώσεις και δεν ήξερε αν θα προλάβαινε να συνεχίζει το
επιστημονικό έργο και τη διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο.
Ώσπου συνέβη το εξής θαυμαστό. Ο Γρηγόριος βρισκόταν
στο διαμέρισμά του και προσευχόταν. Όλα ήταν ήσυχα. Ξαφνικά
αισθάνθηκε μια γλυκιά υπερκόσμια γαλήνη και είδε σε όραμα
αγγέλους που λάτρευαν τον Κύριο. Θεώρησε πως ήταν ένα
προσωπικό κάλεσμα να διακονήσει το Θεό και τους ανθρώπους
όπως οι άγγελοι. Ένα ουράνιο κάλεσμα να γίνει ιερέας.
Για να έχει λιγότερες υποχρεώσεις παραιτήθηκε από
καθηγητής ανατολικών γλωσσών. Χειροτονήθηκε ιερέας και
έλαβε στη συνέχεια το οφίκιο του αρχιμανδρίτη. Ο πατήρ
Γρηγόριος Περάτζε τοποθετήθηκε εφημέριος στην ενορία της
αγίας Νίνας στο Παρίσι. Οι λειτουργίες γίνονταν στη γεωργιανή
γλώσσα.
Όταν, πριν τη χειροτονία του, ο Γρηγόριος γνώρισε το
μητροπολίτη της Γαλλίας, δεν μπορούσε να φανταστεί για τον
εαυτό του ότι αργότερα θα γινόταν ιερέας στη Γαλλία. Ο άγιος
Γρηγόριος συνέχισε να διατηρεί σχέσεις με ετερόδοξους και μετά
τη χειροτονία του.

Ο άγιος αρχιμανδρίτης

Γρηγόριος Περάτζε.

Η σύζυγος του Ευθυμίου, η Νίνα, είχε αρρωστήσει από
φυματίωση. Όσες προσπάθειες κι αν έκαναν οι γιατροί, δεν
κατάφεραν να την κρατήσουν ζωντανή... Ύστερα από το θάνατο
της Νίνας ο άγιος Ευθύμιος έγινε λιγότερο ομιλητικός. Χωρίς τη
Νίνα και μακριά από την πατρίδα, όπως έλεγε ο ίδιος, ένιωθε
«σαν ένα ψάρι έξω από το νερό». Όμως δεν έχασε την πίστη του
στο Θεό.
Αν και πιστεύουμε στην ανάσταση των νεκρών, είναι
απόλυτα φυσιολογικό να προξενεί θλίψη και πόνο ο θάνατος ενός
αγαπημένου ανθρώπου με το οποίο έχεις μοιραστεί πάρα πολλά
χρόνια από τη ζωή σου. Ο Ευθύμιος δεν ξεπέρασε εύκολα το
θάνατο της συντρόφου του. Σκεφτόταν το πρόσωπό της και όσα
είχαν ζήσει μαζί. Επισκεπτόταν τον τάφο της και προσευχόταν με
δάκρυα για την ανάπαυση της ψυχής της. Ο θάνατος δεν μπορεί
να νικήσει την αγάπη...