Άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι(Ekvtime Takaishvili):Μέρος 2ο- Διδασκαλία σε σχολεία και αρχαιολογικές έρευνες

Ο άγιος Ευθύμιος ήταν πλέον ένας νεαρός ιστορικός και
φιλόλογος. Επιστρέφοντας στη Γεωργία δε γύρισε στο χωριό του·
αποφάσισε να εγκατασταθεί στην Τιφλίδα. Τώρα έπρεπε να
δουλέψει για να ζήσει.
Τα επόμενα χρόνια δίδασκε ιστορία, αρχαία ελληνικά,
λατινικά και γεωγραφία σε διάφορα γυμνάσια της Τιφλίδας. Ήταν
καλός καθηγητής και τα παιδιά τον συμπαθούσαν παρότι καμιά
φορά -όταν έπρεπε- γινόταν αυστηρός θέτοντας όρια στη
συμπεριφορά τους. Όταν ο Ευθύμιος διόρθωνε τα παιδιά δεν είχε
μέσα του θυμό ή εκδικητικότητα.
Ο Ευθύμιος ενδιαφερόταν πάρα πολύ για την ιστορία της
χώρας του. Τα μαθήματα γεωργιανής ιστορίας που είχε
παρακολουθήσει στο πανεπιστήμιο ήταν πολύ γενικά. Ο Ευθύμιος
επιθυμούσε να μάθει περισσότερα πράγματα.
Η Γεωργία βρισκόταν ακόμη προσαρτημένη στη Ρωσική
Αυτοκρατορία. Βέβαια οι προσπάθειες του αγίου συγγραφέα Ηλία
Τσαβτσαβάτζε να αφυπνιστεί ο γεωργιανός λαός είχαν αρχίσει να
βρίσκουν απήχηση.


Στη Γεωργία πολλά παλιά μνημεία και κτήρια είχαν
αρχίσει να καταστρέφονται με την πάροδο του χρόνου. Εκτός
αυτού, πολλά αρχαία αντικείμενα και θησαυροί βρίσκονταν στην
κατοχή διάφορων ανθρώπων· έπρεπε να συγκεντρωθούν στα
μουσεία για να εκτίθενται μαζί με τα αντικείμενα που ήδη
βρίσκονταν εκεί, αλλά και για να προστατεύονται. Άλλωστε τα
αντικείμενα αυτά ανήκαν κανονικά σε όλο το γεωργιανό λαό.
Θέλοντας λοιπόν να εξερευνήσει το αρχαίο και βυζαντινό
παρελθόν της Γεωργίας, ο άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι άρχισε να
επισκέπτεται διάφορα μέρη και χωριά αναζητώντας παλιά
χειρόγραφα, επιγραφές, αντικείμενα και έργα τέχνης. Και
κατάφερε να βρει αρκετά. Τότε ήταν ο μόνος Γεωργιανός που
έκανε κάτι τέτοιο. Φυσικά, τα ταξίδια αυτά και οι έρευνες
γίνονταν τις μέρες που δε δίδασκε στα σχολεία. Αστειευόμενος ο
Ευθύμιος έλεγε για τον εαυτό του πως έψαχνε για αρχαία σαν
κυνηγόσκυλο.
Οι διάφοροι άνθρωποι που είχαν αυτά τα πολύτιμα
αντικείμενα φυλαγμένα στα σπίτια τους, δε γνώριζαν την αξία
τους. Κάποιοι τα θεωρούσαν άχρηστα πράγματα που τα βρήκαν ή
τους τα έδωσαν άλλοι. Ο Ευθύμιος αγόραζε με δικά του χρήματα
τα αρχαία αντικείμενα από τους ανθρώπους με σκοπό να τα
μελετήσει και να τα δώσει σε μουσείο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις ο Ευθύμιος συνάντησε τον
εγωισμό και τη στενοκεφαλιά των ανθρώπων. Τα άτομα που είχαν
στην κατοχή τους τα αντικείμενα δεν ήθελαν να τα δώσουν σε
έναν Γεωργιανό για να τα πάει σε μουσείο, ακόμη κι αν τους
πλήρωνε. Προτιμούσαν να τα δώσουν σε κάποιον ξένο συλλέκτη,
ο οποίος μάλιστα θα τους έδινε λιγότερα χρήματα σε σχέση με τον
Ευθύμιο.
Γι' αυτό ο άγιος Ευθύμιος σκέφτηκε και έθεσε σε
εφαρμογή ένα αθώο τέχνασμα. Ζητούσε από αυτούς τους
ανθρώπους να του δώσουν για λίγο καιρό τα αρχαία αντικείμενα
για να τα μελετήσει. Δεν τους έλεγε πως σκόπευε να τα δώσει σε
μουσείο μόλις τελείωνε κι έτσι εκείνοι νόμιζαν πως θα τους τα
επέστρεφε.
Αφού λοιπόν έβλεπε και μελετούσε το αντικείμενο,
δημοσίευε στην τοπική εφημερίδα ένα κείμενο στο οποίο
ευχαριστούσε εκείνον τον άνθρωπο που του το έδωσε «για το
καλό του γεωργιανού λαού». Και στη συνέχεια έδινε το
αντικείμενο σε μουσείο.
Ο πρώην κάτοχος του αντικειμένου συνήθως νευρίαζε
μόλις καταλάβαινε τι είχε συμβεί. Όμως οι γείτονές του διάβαζαν
στην εφημερίδα τη «σπουδαία πράξη» που υποτίθεται έκανε ο
ίδιος. Αυτό τους δημιουργούσε θαυμασμό και χαρά για τον
«εθνικό ευεργέτη» που ζούσε στη γειτονιά τους.
Οι πρώην κάτοχοι των αντικειμένων σύντομα
σταματούσαν να είναι νευριασμένοι με το τέχνασμα του αγίου
Ευθυμίου. Το πιο σημαντικό είναι ότι καταλάβαιναν το λάθος
τους και ενδιαφέρονταν πλέον για την προστασία των αρχαίων
αντικειμένων και του γεωργιανού πολιτισμού.

* * * *

Ο άγιος Ηλίας Τσαβτσαβάτζε, του οποίου τα κείμενα

διάβαζε μικρός στο σχολείο ο άγιος Ευθύμιος, ζούσε στην
Τιφλίδα μαζί με τη σύζυγό του, Όλγα. Έτσι, ο Ευθύμιος
γνωρίστηκε με τον Ηλία. Ο Ηλίας ήταν 26 χρόνια μεγαλύτερος
από τον Ευθύμιο στην ηλικία.
Όταν ο Ηλίας έμαθε το έργο του Ευθυμίου ενθουσιάστηκε
και θέλησε να τον βοηθήσει. Από τη μεριά του ο Ευθύμιος
υποστήριξε τις θέσεις του Ηλία για την ανεξαρτησία της Γεωργίας
και το αυτοκέφαλο της γεωργιανής Εκκλησίας.
Ο Ευθύμιος έβλεπε τον Ηλία να είναι πάντα χαρούμενος
και αισιόδοξος. Από μαθητής ο Ευθύμιος θυμόταν την αγάπη του
Ηλία για το Θεό και τους ανθρώπους, έτσι όπως αυτή φαινόταν
μέσα στα κείμενά του. Ο Ευθύμιος, συνομιλώντας τώρα μαζί του,
καταλάβαινε πως αυτή η αγάπη ήταν αληθινή. Κάποτε μάλιστα ο
Ηλίας είχε δει εν εκστάσει όραμα με διάφορους αγίους στους
ουρανούς να προσεύχονται θερμά για την Εκκλησία και ολόκληρο
τον κόσμο.
Ο Ηλίας είχε γίνει πολύ γνωστός στη Γεωργία και ήξερε
αρκετούς ανθρώπους. Όσο περνούσε ο καιρός οι ιδέες του
έβρισκαν όλο και περισσότερη απήχηση.
Στην Τιφλίδα ζούσε επίσης ένας πολύ γνωστός δικηγόρος,
ο Ιβάν Πολτοράτσκυ. Αυτός και ο άγιος Ηλίας γνωρίζονταν πολύ
καλά. Ο Ηλίας μια μέρα γνώρισε τον Ευθύμιο στον Ιβάν και στην
κόρη του, τη Νίνα Πολτοράτσκαγια.
Η Νίνα ήταν μια όμορφη και ευγενική γυναίκα που είχε
σπουδάσει μουσική στο Παρίσι και έπαιζε πιάνο. Συμπτωματικά η
Νίνα είχε το ίδιο όνομα με τη μητέρα του Ευθυμίου, που είχε
πεθάνει όταν αυτός ήταν μικρός. Από την πρώτη στιγμή που είδαν
ο ένας τον άλλο, ο Ευθύμιος και η Νίνα ένιωσαν μια έλξη
ανάμεσά τους.

Τελικά, ο άγιος Ευθύμιος και η Νίνα παντρεύτηκαν το
1895. Ο Ευθύμιος και η Νίνα στάθηκαν ο ένας δίπλα στον άλλο
με αγάπη, τρυφερότητα και κατανόηση, μαζί στις χαρές, μαζί και
στις δυσκολίες και τις στενοχώριες, με κοινή την πίστη στην
προστασία και τη βοήθεια του Θεού.
Γενικά, όταν ένα ζευγάρι ερωτεύεται, στην αρχή όλα πάνε
καλά στη σχέση τους. Όμως αρκετές φορές, καθώς περνά ο καιρός
και τα χρόνια, η σχέση δεν είναι όπως πριν· ο ενθουσιασμός και η
τρυφερότητα χάνονται και αρχίζουν γκρίνιες, τσακωμοί,
ιδιοτροπίες, κούραση... Ο Ευθύμιος και η Νίνα, όσα χρόνια
έμειναν μαζί, ζούσαν σα να βρίσκονταν συνέχεια στον πρώτο
καιρό που είχαν γνωριστεί. Η ζωντάνια και η τρυφερότητα
ανάμεσά τους ποτέ δε χάθηκαν.

Το 1903 έγινε η επίσημη αγιοκατάταξη του οσίου
Σεραφείμ του Σαρώφ, ενός Ρώσου μοναχού που είχε ζήσει τον
προηγούμενο αιώνα. Ο Ηλίας Τσαβτσαβάτζε και ο Ευθύμιος
Τακαϊσβίλι χάρηκαν που ένας ακόμη άγιος προστέθηκε στο
αγιολόγιο της Εκκλησίας. Τι σημασία είχε που ήταν Ρώσος; Όλοι
οι άνθρωποι είναι παιδιά του Θεού. Και οι άγιοι ανήκουν σ' όλη
την Εκκλησία, όχι μόνο σ' ένα συγκεκριμένο έθνος. Ο ρωσικός
λαός άλλωστε δεν ήταν εχθρός των Γεωργιανών. Ο Ηλίας και ο
Ευθύμιος αντιδρούσαν μόνο στη ρωσική πολιτική που
αδιαφορούσε για το γεωργιανό πολιτισμό.

* * * *

Ο άγιος Ηλίας Τσαβτσαβάτζε είχε πολλούς υποστηρικτές,
αλλά υπήρχαν μερικοί που δε συμπαθούσαν τις ιδέες του. Το 1907
ο άγιος Ηλίας και η γυναίκα του, η Όλγα, ξεκίνησαν από την
Τιφλίδα ένα ταξίδι πάνω σε άμαξα. Είχαν βγει έξω από την πόλη
και περνούσαν από ένα δάσος δίπλα σ' ένα χωριό. Ξαφνικά,
καθώς προχωρούσαν, τους επιτέθηκε μια ομάδα έξι ανδρών.
Είχαν πληροφορηθεί ότι το ζευγάρι θα περνούσε από εκείνο το
δρόμο. Τους είχαν στήσει ενέδρα. Οι άνδρες αυτοί ήθελαν να
σκοτώσουν τον Ηλία για όσα πίστευε κι έλεγε.

Η άμαξα σταμάτησε απότομα. Το ζευγάρι και ο οδηγός
της άμαξας τρόμαξαν. Ένας από τους έξι άνδρες πυροβόλησε τον
άγιο Ηλία, ο οποίος έπεσε νεκρός κάτω από την άμαξα. Ο οδηγός
της άμαξας προσπάθησε να φύγει τρέχοντας, όμως τον σκότωσαν
και αυτόν. Οι άνδρες ξυλοκόπησαν την Όλγα, τη σύζυγο του
Ηλία, και έφυγαν αφήνοντάς τη λιπόθυμη...
Οι άνθρωποι του χωριού άκουσαν φασαρία και
πυροβολισμούς και πήγαν να δουν τι είχε συμβεί. Η Όλγα
συνήλθε και διηγήθηκε τα γεγονότα. Μετά από ώρα, βρήκαν και
συνέλαβαν τους έξι δολοφόνους. Το Στρατιωτικό Δικαστήριο του
Καυκάσου καταδίκασε τους άνδρες σε θάνατο δι' απαγχονισμού.
Αποφασίστηκε δηλαδή να τους κρεμάσουν.
Μόλις το έμαθε η Όλγα, η γυναίκα του αγίου Ηλία,
παρακάλεσε και τελικά έπεισε τους υπεύθυνους να μην τους
τιμωρήσουν με αυτόν τον τρόπο.
«Εσείς ίσως θέλετε να πεθάνουν για το χαμό του άντρα μου. Ο
Ηλίας όμως δε θα το ήθελε αυτό. Τον ξέρω τόσα χρόνια που
ζούσαμε μαζί. Ξέρω την αγάπη που είχε. Και όταν αγαπάς αληθινά,
συγχωρείς. Αν ο Ηλίας μόνο τραυματιζόταν και τώρα ζούσε, θα
συγχωρούσε αυτές τις ταλαίπωρες ψυχές. Γιατί είναι
παραστρατημένοι άνθρωποι που υποδουλώθηκαν στο μίσος. Δεν
ήθελαν να σκοτώσουν άλλον, παρά μόνο τον Ηλία, επειδή τον
μισούσαν για τις ιδέες του. Όμως η αγάπη νικά το μίσος και οδηγεί
σε αλλαγή του τρόπου ζωής. Πιστεύω ότι δε θα σκοτώσουν ξανά
κάποιον. Αρκετό αίμα χύθηκε».

Ο θάνατος του ενάρετου Ηλία Τσαβτσαβάτζε θεωρήθηκε
εθνική τραγωδία και γέμισε τη Γεωργία με θλίψη. Η κηδεία του
έγινε στην Τιφλίδα και παρακολουθήθηκε από ένα μεγάλο πλήθος
ανθρώπων, μεταξύ των οποίων ήταν ο Ευθύμιος και η Νίνα.
Ο άγιος Ηλίας ήταν αυτός που έδωσε στους Γεωργιανούς
να καταλάβουν πως όφειλαν να προστατεύσουν τον πολιτισμό
τους, να μελετήσουν το παρελθόν τους και να μιλούν τη δική τους
γλώσσα. Γι' αυτό και ονομάστηκε ο «Πατέρας της Γεωργίας».

* * * *

Τα επόμενα χρόνια ο Ευθύμιος συνέχισε το έργο του με
τους αρχαίους θησαυρούς και τα μνημεία. Ίδρυσε ένα σύλλογο
για τη μελέτη της ιστορίας και των λαϊκών παραδόσεων της
Γεωργίας. Όλα τα μέλη του συλλόγου ενδιαφέρονταν για την
ιστορία της πατρίδας τους.
Μαζί τους ο Ευθύμιος οργάνωνε αρχαιολογικές έρευνες·
μελετούσαν τα ιστορικά μνημεία και τα φωτογράφιζαν. Σε
μερικές περιοχές έκαναν και ανασκαφές. Επιπλέον, συνομιλούσαν
με τους ντόπιους και κατέγραφαν τα έθιμα και τις παραδόσεις
τους. Κατόπιν δημοσίευαν τα ευρήματά τους.
Ανάμεσα στις περιοχές που επισκέφτηκε ο Ευθύμιος με
τους συνεργάτες του ήταν η νοτιοδυτική Γεωργία, πάνω από την
Τουρκία. Οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί είχαν εξισλαμιστεί,
δηλαδή είχαν πάψει να πιστεύουν στο Χριστό και είχαν γίνει
μουσουλμάνοι· ακόμη, μιλούσαν πλέον τουρκικά αντί γεωργιανά.
Οι ντόπιοι τους δέχθηκαν με σεβασμό και αυτοί τους
συμπεριφέρθηκαν με ευγένεια.

Το ταξίδι αυτό έκανε τον Ευθύμιο να αγαπήσει
περισσότερο το Χριστό και την Ορθοδοξία. Τον έκανε επίσης να
αγαπήσει περισσότερο το γεωργιανό πολιτισμό. Οι κάτοικοι
εκείνης της περιοχής τα είχαν χάσει όλα αυτά... Ο Ευθύμιος τους
έδωσε μια ευκαιρία να θυμηθούν τις ρίζες τους.
Γενικά μπορούμε να πούμε πως οι έρευνες και οι
προσπάθειες του Ευθυμίου Τακαϊσβίλι ήταν απόλυτα επιτυχείς.