Άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι(Ekvtime Takaishvili):Μέρος 1ο-Παιδικά και νεανικά χρόνια

Κανένας άνθρωπος δεν επιλέγει πού θα γεννηθεί και ποια
θα είναι η οικογένειά του. Η ζωή του καθενός ξεκινάει σε ένα
συγκεκριμένο τόπο. Σ' αυτό το μέρος ο άνθρωπος αρχίζει να
αποκτά βιώματα και εμπειρίες. Αρχίζει να ζει μαζί με άλλους
ανθρώπους, να χαίρεται και να λυπάται, να παρατηρεί τον κόσμο
γύρω του. Αρχίζει να μιλά τη γλώσσα των μεγαλύτερων, να φορά
ίδια ρούχα με αυτούς και να βλέπει τον τρόπο ζωής και τις
συνήθειές τους. Αυτά τα βιώματα και οι αναμνήσεις γίνονται, θα
λέγαμε, ένα κομμάτι του εαυτού του. Γι' αυτό είναι φυσικό να
υπάρχει μια μορφή αγάπης για τον τόπο καταγωγής μας, όπως
επίσης -μιλώντας πιο γενικά- για την πατρίδα και το έθνος μας.
Μια μορφή αγάπης για το τοπίο, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό
της περιοχής.

Μέσα στην ιστορία, κάθε τόπος και κάθε έθνος
διαμόρφωσε μια δική του παράδοση, έναν πολιτισμό. Ο κάθε
πολιτισμός είναι αξιοσέβαστος· και είναι ωραίο να γνωρίζει
κανείς τους άλλους πολιτισμούς (ακόμη και να δανείζεται
στοιχεία από αυτούς), αρκεί να μη χάνει τελικά τη δική του
ταυτότητα. Αν θέλουμε, επίσης, να ζούμε ειρηνικά, δεν πρέπει το
ένα έθνος να υποτιμά το άλλο. Όλοι οι άνθρωποι είμαστε παιδιά
του ίδιου Θεού. Και, αφού έχουμε τον ίδιο Πατέρα, όλοι οι
άνθρωποι πρέπει να συμπεριφερόμαστε ο ένας στον άλλο με
σεβασμό και αγάπη σαν να ήμασταν αδέλφια.

Η Γεωργία σήμερα είναι μια μικρή Ορθόδοξη χώρα,
σχετικά κοντά στην Ελλάδα. Βρίσκεται ανάμεσα από την Τουρκία
και τη Ρωσία, στα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Πρωτεύουσά
της είναι η Τιφλίδα. Τα αρχαία χρόνια υπήρχαν δύο βασίλεια σε
αυτά τα εδάφη, η Κολχίδα και η Ιβηρία. Σύμφωνα μάλιστα με την
αρχαιοελληνική μυθολογία, ο Ιάσονας με τους αργοναύτες πήγαν
κάποτε στο βασίλειο της Κολχίδας για να πάρουν το χρυσόμαλλο
δέρας. Αργότερα δημιουργήθηκε ένα ενιαίο βασίλειο της
Γεωργίας.

Οι Γεωργιανοί έχουν δική τους γλώσσα και γραφή.
Γνώρισαν και ασπάστηκαν το χριστιανισμό τον 4ο αιώνα χάρη
στην ιεραποστολική δράση της αγίας Νίνας. Η αγία Νίνα ήταν
ξαδέλφη του αγίου μάρτυρα Γεωργίου, για τον οποίο
δημιουργήθηκε ο ευσεβής λαϊκός θρύλος ότι δήθεν σκότωσε
κάποιο δράκο για να προστατεύσει μια πριγκίπισσα. Η Γεωργία
έλαβε το όνομά της προς τιμήν αυτού του αγίου.

Σημείωση: Παρότι ο άγιος Γεώργιος
στην πραγματικότητα δε σκότωσε
κάποιο δράκο όπως λέει ο θρύλος, σε
πολλές εικόνες τον βλέπουμε έτσι
αγιογραφημένο. Ο δράκος εκεί
συμβολίζει το κακό, τον φόβο, την
ειδωλολατρία κλπ, δηλαδή όλα αυτά
που νίκησαν οι άγιοι με την πίστη
τους στο Θεό. Άλλωστε ποτέ δεν
υπήρξαν δράκοι, είναι μόνο μυθικά
τέρατα.

Για αιώνες η Εκκλησία της Γεωργίας ήταν αυτοκέφαλη,
δηλαδή ανεξάρτητη, και η λειτουργία γινόταν στη γεωργιανή
γλώσσα. Κάποια στιγμή όμως η Γεωργία προσαρτήθηκε στη
Ρωσική Αυτοκρατορία και η γεωργιανή Εκκλησία υπάχθηκε στη
ρωσική. Από τότε η Εκκλησία της Γεωργίας έπαψε να είναι
ανεξάρτητη και οι ακολουθίες τελούνταν στα σλαβονικά, την
παλιά γλώσσα που χρησιμοποιούν στη λατρεία οι Σλάβοι (Ρώσοι,
Σέρβοι, Βούλγαροι κλπ). Τα σλαβονικά καθιερώθηκαν πριν
αποκτήσει κάθε σλαβική φυλή τη δική της γλώσσα (ρωσικά,
σερβικά, βουλγαρικά κλπ). Χρησιμοποιούνται πλέον μόνο στην
εκκλησία.

Το γεγονός πως η Γεωργία προσαρτήθηκε στη Ρωσική
Αυτοκρατορία δεν ήταν απαραίτητα κακό. Ωστόσο εκείνα τα
χρόνια κανένας Ρώσος δεν ενδιαφερόταν για την ιστορία και τον
πολιτισμό των Γεωργιανών. Και αυτό ήταν κακό γιατί υπήρχε ο
κίνδυνος οι Γεωργιανοί να χάσουν τη δική τους ταυτότητα. Στα
σχολεία μάλιστα απαγορεύτηκε να διδάσκεται η γεωργιανή
γλώσσα. Έτσι λοιπόν, πέρα από τα σλαβονικά, όλοι οι Γεωργιανοί
έμαθαν να μιλούν ρωσικά. Αρκετοί δεν έμαθαν καθόλου
γεωργιανά, ενώ μερικοί ήξεραν και ντρέπονταν να τα μιλήσουν...
Σε αυτήν την κατάσταση αντιδρούσε ένας νεαρός ακόμη
τότε, μα ταλαντούχος Γεωργιανός συγγραφέας, ο άγιος Ηλίας
Τσαβτσαβάτζε. Ο άγιος Ηλίας ήταν ένας ανοιχτόμυαλος
άνθρωπος με πολλή αγάπη στο Θεό και τους ανθρώπους.
Ενδιαφερόταν όμως και για την πατρίδα του. Ήθελε οι άνθρωποι
να διδάσκονται και να μιλούν από μικροί τη δική τους γλώσσα
στα σχολεία.

Ο Ηλίας πίστευε ότι αν οι Γεωργιανοί σταματούσαν να
μαθαίνουν τη γεωργιανή γλώσσα, θα
σταματούσε να υπάρχει το έθνος τους.
Ήθελε επίσης η Γεωργία να γίνει
ανεξάρτητο κράτος και η Εκκλησία της
Γεωργίας να γίνει ξανά αυτοκέφαλη, με δικό
της Πατριάρχη και με τη λειτουργία να
γίνεται στα γεωργιανά. Αυτό θα ήταν
καλύτερο για τη Γεωργία, εφόσον οι Ρώσοι
δεν ενδιαφέρονταν για τον πολιτισμό των Γεωργιανών.
Ο άγιος Ηλίας Τσαβτσαβάτζε έγραφε ποιήματα και
διηγήματα στη γεωργιανή γλώσσα. Μέσα από τα κείμενά του
προσπαθούσε να αλλάξει τη νοοτροπία αυτών που θα τα
διάβαζαν, να τους προβληματίσει. Στηλίτευε, επιπλέον, την
κοινωνική αδικία. Ορισμένα λογοτεχνικά του έργα είναι «Ο
Ερημίτης», «Η χήρα του Οτάρ» και «Η θλίψη ενός ταλαίπωρου».
Ο άγιος Ηλίας σεβόταν και θαύμαζε τον όμορφο ρωσικό
πολιτισμό, δεν ήθελε όμως να εξαφανιστεί ο επίσης όμορφος και
αξιόλογος γεωργιανός πολιτισμός εξαιτίας της πολιτικής των
Ρώσων. Δίκαια ο Ηλίας ονομάστηκε αργότερα «Πατέρας της
Γεωργίας». Θα μιλήσουμε γι' αυτόν ξανά στη συνέχεια.

* * * *

Ο άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι γεννήθηκε στις 3
Ιανουαρίου 1863 στο χωριό Λικχάουρι της Γεωργίας (όπως
είπαμε, η Γεωργία ανήκε τότε στη Ρωσική Αυτοκρατορία). Ήταν
το μικρότερο παιδί της οικογένειας. Στο χωριό του ο Ευθύμιος
έζησε τα πρώτα του χρόνια, πήγαινε στην εκκλησία και γνώρισε
τα έθιμα και τις συνήθειες των μεγαλύτερων.
Ο πατέρας του ονομαζόταν Σίμων Τακαϊσβίλι. Όμως ο
Ευθύμιος δεν πρόλαβε να τον γνωρίσει επειδή αυτός πέθανε λίγες
μόνο μέρες μετά τη γέννησή του. Μερικά ακόμη γεγονότα που
συνέβησαν σημάδεψαν την παιδική ηλικία του αγίου...


Δεν είχε μεγαλώσει πολύ ο Ευθύμιος. Μια μέρα ξέφυγε
από το προστατευτικό βλέμμα της μητέρας του και των άλλων
μελών της οικογένειας. Σκαρφάλωσε σ' ένα δέντρο. Δεν πρόσεχε,
όμως, και δεν καταλάβαινε. Ο μικρός Ευθύμιος έπεσε κάτω και
χτύπησε πολύ άσχημα το δεξί του πόδι. Πλέον, σ' όλη την
υπόλοιπη ζωή του θα χρειάζεται μπαστούνι για να περπατάει και
να μην κουτσαίνει (πάντως κατάφερνε να βαδίζει γρήγορα)...
Η μητέρα του είχε το όνομα της αγίας Νίνας. Ο Ευθύμιος
δεν έζησε πολλά χρόνια μαζί της. Σύντομα πέθανε κι αυτή. Ο
πεντάχρονος τότε Ευθύμιος δε γνώριζε τι σημαίνει θάνατος,
άλλωστε δε θυμόταν το θάνατο του πατέρα του. Οι συγγενείς του
και οι άνθρωποι του χωριού μαζεύτηκαν στο σπίτι τους. Όλοι
έκλαιγαν και ήταν λυπημένοι για το θάνατο της Νίνας.
Μερικοί έβλεπαν τον Ευθύμιο και τα αδέρφια του και
αναρωτιόνταν τι θα απογίνουν τα ορφανά δίχως τους γονείς τους.
Αυτό συγκλόνισε τον άγιο Ευθύμιο και έκανε την ευαίσθητη
παιδική ψυχή του να φοβηθεί. Ώστε, θάνατος σημαίνει να χάνεις
για πάντα κάποιον από κοντά σου; Ο Ευθύμιος κατάλαβε πως δε
θα άκουγε ξανά τη φωνή της μητέρας του, ούτε θα χαιρόταν την
αγκαλιά και την αγάπη της... Ήταν η τελευταία φορά που την
έβλεπε κοντά του, ακίνητη μέσα στο φέρετρο.

Τελικά η γιαγιά και ο θείος των παιδιών ανέλαβαν να τα
φροντίζουν. Η γιαγιά του Ευθυμίου ήταν μια ευλαβής γυναίκα.
Μάζευε γύρω της τον Ευθύμιο και τα αδέρφια του και τους
διηγούνταν περιστατικά από τη ζωή των αγίων και μερικά λαϊκά
παραμύθια που ήξερε. Ιδιαίτερη εντύπωση έκαναν στον Ευθύμιο
τα λόγια της για την ανάσταση των νεκρών. Επομένως θα έβλεπε
ζωντανή τη μητέρα του ξανά! Αυτό τον γέμιζε με χαρά και
ελπίδα.

Μια και δεν υπήρχε σχολείο στο χωριό του, ο Ευθύμιος
ξεκίνησε να πηγαίνει στο σχολείο μιας κοντινής πόλης σε ηλικία
επτά ετών. Ο δάσκαλός του έδινε στους μαθητές να διαβάσουν
κείμενα του αγίου συγγραφέα Ηλία Τσαβτσαβάτζε.
Στα κείμενα του αγίου Ηλία ο μικρός Ευθύμιος έβλεπε
την αγάπη για το Θεό και τους ανθρώπους, αλλά και τη θέληση να αγαπήσουν οι αναγνώστες τη Γεωργία και τον πολιτισμό της. 

Οι ιδέες του αγίου Ηλία επηρέασαν τη σκέψη του αγίου Ευθυμίου
και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της
προσωπικότητας και της μετέπειτα πορείας του.
Όταν ο Ευθύμιος τελείωσε το
δημοτικό, πήγε στο γυμνάσιο μιας πιο
μακρινής πόλης. Ήταν έξυπνος, ωστόσο
μελετούσε προσεκτικά και με επιμέλεια.
Έτσι, έγινε ένας από τους καλύτερους
μαθητές. Βέβαια, οι έπαινοι των
καθηγητών αντέμοιβαν την προσπάθειά
του, αλλά ο ίδιος δε διάβαζε για να τον
επαινούν ως καλό μαθητή· διάβαζε γιατί
του άρεσαν τα μαθήματα και ήθελε να
αποκτήσει πολλές γνώσεις.

Σε ηλικία είκοσι ετών ο Ευθύμιος πήγε στη Ρωσία και
άρχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Αγίας
Πετρούπολης, στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλολογίας. Στο
πανεπιστήμιο παρακολούθησε και μερικά μαθήματα για την
ιστορία της Γεωργίας. Αφού πήρε το πτυχίο του, επέστρεψε στη
Γεωργία το 1887.

*Ευχαριστώ τον ανώνυμο φίλο που μου έστειλε τον βίο του Αγίου