Άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι(Ekvtime Takaishvili) Μέρος 6ο-Επιστροφή στην πατρίδα

Οι Γερμανοί νικήθηκαν από τους Σοβιετικούς στο Β'
Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι συνθήκες έγιναν πλέον κατάλληλες. Η
Γαλλία και η Σοβιετική Ένωση έκαναν μια ειδική συμφωνία για
να επιστραφούν τα γεωργιανά εκθέματα και να παραμείνουν
προστατευμένα στη Γεωργία.
Η σοβιετική κυβέρνηση έστειλε μερικούς επιστήμονες από
τη Γεωργία στη Γαλλία για να εξετάσουν τα εκθέματα.
Βρίσκονταν ακόμη κρυμμένα σε εκείνο το υπόγειο όπου τα είχε
αφήσει ο Ευθύμιος για να μην τα βρουν οι Γερμανοί. Οι
Γεωργιανοί πίστευαν ότι τα αντικείμενα χάθηκαν κατά τη
διάρκεια του πολέμου. Έμειναν έκπληκτοι όταν διαπίστωσαν πως
όλα τα αντικείμενα που είχε πάρει μαζί του ο Ευθύμιος
βρίσκονταν εκεί. Και όχι απλώς ήταν όλα όσα είχε πάρει μαζί του,
αλλά είχε αγοράσει μερικά ακόμη όσο ήταν στη Γαλλία.
Ήταν τόσο μεγάλη η χαρά του αγίου Ευθυμίου, που σχεδόν
δεν μπορούσε να πιστεύσει πως οι θησαυροί θα επέστρεφαν εκεί
όπου κανονικά ανήκαν. Ήταν 82 ετών. Οι Γεωργιανοί που ήρθαν
να δουν τους θησαυρούς τον ρώτησαν αν ήθελε να επιστρέψει στη
Γεωργία μαζί με τους θησαυρούς ή αν προτιμούσε να μείνει στη
Γαλλία. Ο Ευθύμιος, συγκινημένος, τους απάντησε πως
επιθυμούσε να επιστρέψει και να πεθάνει στην πατρίδα τους.
Τα εκθέματα φορτώθηκαν σε δύο αεροπλάνα. Μαζί θα
πήγαινε και ο Ευθύμιος. Στενοχωριόταν βέβαια που θα έφευγε
μακριά από τον τάφο της γυναίκας του, αλλά λαχταρούσε να
γυρίσει επιτέλους πίσω. Νοσταλγούσε τον τόπο του. Ήταν
Απρίλιος του 1945. Είχαν περάσει 24 ολόκληρα χρόνια από τότε
που έφυγε από τη Γεωργία, όταν εισέβαλαν οι Σοβιετικοί.
Πριν φύγουν, οι Γεωργιανοί επιστήμονες που είχαν έρθει για
να δουν τους θησαυρούς πρόσεξαν ότι ο Ευθύμιος ήταν ανήσυχος.
Τον ρώτησαν τι συνέβαινε. Ο Ευθύμιος στην αρχή δεν ήθελε να
τους πει, τελικά όμως ομολόγησε με παιδική απλότητα και
αθωότητα πως ντρεπόταν να επιστρέψει στη Γεωργία φορώντας
παλιά, φθαρμένα και λερωμένα ρούχα...



Τα υπόλοιπα μέλη της γεωργιανής κοινότητας έμειναν στη
Γαλλία. Το ταξίδι ξεκίνησε. Σε μια στάση στο Κάιρο της Αιγύπτου του αγόρασαν καινούργια ρούχα και συνέχισαν με προορισμό τη Γεωργία.

Ο άγιος Ευθύμιος και οι θησαυροί έφτασαν στη Γεωργία.
Μόλις ο Ευθύμιος κατέβηκε από το αεροπλάνο και πάτησε κάτω
στη γη, από τη χαρά του έσκυψε, πήρε στη χούφτα του λίγο χώμα
και το φίλησε. Κοιτάζοντας τον ουρανό δοξολογούσε σιωπηλά και
με ευγνωμοσύνη το Θεό.

* * * *

Η Γεωργία που αντίκριζε τώρα ο Ευθύμιος ήταν διαφορετική
από τη Γεωργία που είχε αφήσει πίσω του. Η Γεωργία ανήκε
ακόμη στη Σοβιετική Ένωση. Δεν υπήρχε ένα αίσθημα
ελευθερίας. Πάρα πολλοί χριστιανοί εκτελούνταν και οι ναοί
βανδαλίζονταν και έκλειναν.
Σήμερα ξέρουμε πώς ήταν αρκετά μνημεία που
καταστράφηκαν τότε επειδή ο Ευθύμιος τα είχε φωτογραφίσει
πριν φύγει από τη Γεωργία. Τουλάχιστον οι γεωργιανοί θησαυροί
θα παρέμεναν προστατευμένοι στη Γεωργία, όπως είχαν
συμφωνήσει.

Εκείνα τα χρόνια ηγέτης της
Σοβιετικής Ένωσης ήταν ο Ιωσήφ Στάλιν.
Σήμερα μερικοί τον συγκρίνουν με τον
Χίτλερ και αναρωτιούνται ποιος από τους
δύο ήταν χειρότερος. Δεν έχει σημασία.
Αυτό που αξίζει να αναφερθεί είναι
πως ο άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι θεωρούσε τον Στάλιν
χαρισματικό ηγέτη. Βέβαια διαφωνούσε με την πολιτική του αλλά
δεν έπαυε να αναγνωρίζει τα χαρίσματα και τις ικανότητές του.
Μόνο ένας πραγματικά σοφός άνθρωπος μπορεί να το κάνει αυτό.
Άλλωστε και ο Χίτλερ ήταν ικανός ηγέτης. Μη νομίζουμε ότι ένας ικανός ηγέτης μπορεί να κάνει μόνο καλό στο λαό.
Οι Γεωργιανοί υποδέχθηκαν και τίμησαν τον Ευθύμιο. Ο
άγιος Ευθύμιος συνέχισε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της
Τιφλίδας. Επιπλέον, μετά από τα 24 χρόνια παραμονής στη
Γαλλία, έβλεπε επιτέλους ξανά τους συγγενείς και τους γνωστούς
του και μιλούσε μαζί τους από κοντά.

Σε ένα κλίμα εχθρικό προς τους χριστιανούς, ο άγιος
Ευθύμιος στην Τιφλίδα συνέχισε να δείχνει αγάπη για το Χριστό.
Πήγαινε στην εκκλησία περπατώντας αργά και κουτσαίνοντας,
μερικές φορές με κίνδυνο της ζωής του.
Μια τελευταία δοκιμασία περίμενε τον άγιο, αυτή τη φορά
στην πατρίδα του. Είναι γνωστό ότι συχνά οι άνθρωποι γίνονται
κακοί, εκδικητικοί και καχύποπτοι.
Οι Σοβιετικοί αναρωτιόνταν μήπως ο Ευθύμιος ήταν
αντίθετος στο σοβιετικό καθεστώς, μήπως δεν τους ήθελε στην
πατρίδα του. Κάποιοι ενοχλούνταν επειδή είχε φύγει από τη
Γεωργία όταν μπήκαν σ' αυτή οι Σοβιετικοί. Κάποιοι ενοχλούνταν
και από τη χριστιανική του πίστη.
Το 1952, χωρίς κάποια δικαιολογία, το σοβιετικό καθεστώς
απαγόρευσε στον Ευθύμιο να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο.
Ήθελαν μάλιστα να τον φυλακίσουν αλλά δεν το έκαναν λόγω της
μεγάλης ηλικίας του. Τελικά τον έθεσαν σε κατ' οίκον περιορισμό.
Του απαγόρευσαν δηλαδή να βγαίνει έξω από το σπίτι του.

Δεν επέτρεπαν σε κανένα να μπει στο σπίτι για να δει τον
Ευθύμιο, ούτε καν στους συγγενείς του. Σπάνια επέτρεπαν μόνο
σε μερικούς φοιτητές του να τον επισκεφτούν για να τους
βοηθήσει σε εργασίες. Σα να μην έφτανε αυτό, διέδιδαν φήμες ότι
δήθεν ο Ευθύμιος ήταν εχθρός του καθεστώτος και εχθρός του
λαού... Ο κόσμος παρασυρόταν και τα πίστευε.


Η αδικία, η συκοφαντία και η αχαριστία έχουν τη δύναμη να
προκαλέσουν πολύ πόνο στην ψυχή. Ο ηλικιωμένος άγιος
Ευθύμιος παρέμενε κλεισμένος μέσα στο σπίτι του, αδύναμος κι
ασθενικός, σχεδόν ανίκανος να φροντίσει τον εαυτό του. Μετά
τον πόλεμο, ζούσε πάλι ένα ψυχικό μαρτύριο. Μόνη παρηγοριά
και βοήθεια ήταν για τον Ευθύμιο η προσευχή.
Ολόκληρη η ζωή του Ευθυμίου Τακαϊσβίλι ήταν μια διαρκής
πορεία προς τη θέωση, την ένωση με το Θεό. Αυτό σημαίνει
αγιότητα. Άγιος δεν ονομάζεται ο ηθικά τέλειος ή ο καλός
άνθρωπος, ούτε ο θαυματοποιός. Άγιος σημαίνει ενωμένος με τον
άγιο Θεό. Και για να κατορθωθεί η αγιότητα χρειάζεται κόπος,
δάκρυα, ιδρώτας – κάποτε και αίμα. Ποτέ δεν κατορθώνεται με
άνεση. Άγιοι υπάρχουν σε κάθε εποχή.
Ο Ευθύμιος είχε προστατεύσει τους γεωργιανούς θησαυρούς
για να μη σβηστεί και ξεχαστεί το παρελθόν του γεωργιανού
λαού. Συγχρόνως όμως έκανε και κάτι σημαντικότερο: γέμισε την
ψυχή του με αρετές. Οι αρετές στολίζουν την ψυχή και είναι
θησαυροί ανώτεροι από τους υλικούς θησαυρούς.
Αρχικά πρέπει να πούμε ότι η αγάπη του Ευθυμίου για την
πατρίδα του δεν ήταν μεγαλύτερη από την αγάπη του για το Θεό,
τους ανθρώπους και την κτίση. Η επίγεια πατρίδα δεν έχει
σημασία στην πνευματική ζωή αφού οι χριστιανοί επιζητούν τη
μέλλουσα ουράνια πατρίδα. Ο Ευθύμιος, αγαπώντας την πατρίδα
του, ουσιαστικά ενδιαφερόταν για το καλό του γεωργιανού λαού,
όπως και ο άγιος Ηλίας Τσαβτσαβάτζε, ο συγγραφέας που
ονομάστηκε αργότερα «Πατέρας της Γεωργίας».
Ο άγιος Ευθύμιος συμπεριφερόταν στους άλλους ανθρώπους
όπως ήθελε να του συμπεριφέρονται κι εκείνοι, με τιμιότητα και
ευγένεια. Ο Ευθύμιος δεν ήθελε ποτέ να στενοχωρήσει κάποιον,
να τον βλάψει ή να τον αδικήσει. Είχε την καθαρότητα ψυχής που
έχει ένα μικρό παιδί, ωστόσο χωρίς να έχει και τη νοημοσύνη ενός
παιδιού.
Μέσα στην καρδιά του κρατούσε φυλαγμένα τα λόγια του
ευαγγελίου και προσπαθούσε να διορθώνει τα λάθη, τις ελλείψεις
και τις αδυναμίες του. Ο σοφός Ευθύμιος αναζητούσε συνέχεια
αφορμή για να γίνει σοφότερος.
Περιφρονούσε τους πειρασμούς, στρέφοντας το νου στο
Χριστό και ζητώντας το έλεος του Θεού. Η αφοσίωση, η υπομονή,
η πίστη και η εμπιστοσύνη του στο Θεό ήταν μερικές ακόμη από
τις αρετές του. Και μόνο ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπιζε τις
δυσκολίες φανερώνει την αγιότητά του.
Ο Ευθύμιος ήξερε πως ήταν ένας από τους σημαντικότερους
Γεωργιανούς, όμως δεν ήθελε να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους
ανθρώπους. Σαν άτομο και σαν καθηγητής ήταν προσιτός στους
φοιτητές. Δε φερόταν υπεροπτικά ή αλαζονικά. Ο ίδιος μπορούσε
να ακούει την άποψη των φοιτητών του και οι φοιτητές δεν
ένιωθαν άβολα μαζί του.
Επίσης ο Ευθύμιος, ενώ είχε πολλές γνώσεις, σκεφτόταν πως
οι γνώσεις που είχε δεν ήταν πολλές. Κι αυτό επειδή όσα γνώριζε
ήταν πολύ λίγα μπροστά σε όλα εκείνα που δε γνώριζε. Άλλωστε
ποιος ιστορικός μπορεί να καυχηθεί ότι γνωρίζει όλα τα γεγονότα
του παρελθόντος; Ποιος επιστήμονας μπορεί να καυχηθεί ότι
γνωρίζει όλη την επιστήμη του;
Με ανάλογο τρόπο, δε θεωρούσε τον εαυτό του ανώτερο από
τους υπόλοιπους ανθρώπους. Μπορεί να είχε περισσότερες
γνώσεις από εκείνους, αλλά οι γνώσεις δεν τον έκαναν καλύτερο
στα μάτια του Θεού.
Ο Ευθύμιος τοποθετούσε τον εαυτό του μπροστά στην
τελειότητα του Θεού κι έτσι καταλάβαινε τη δική του
ελαχιστότητα. Γι' αυτό και δεν υπερηφανευόταν, δε ζήλευε, ούτε
καταδίκαζε κάποιον· στον κάθε άνθρωπο μπορούσε να διακρίνει
θετικά στοιχεία (όπως έκανε με τον Στάλιν), ενώ χαιρόταν με την
πρόοδο των άλλων (όπως έκανε με τον π. Γρηγόριο).
Τα πλούτη και τα υλικά κέρδη τον άφηναν αδιάφορο, αφού
αγόραζε τα γεωργιανά αντικείμενα με δικά του χρήματα για να τα
χαρίσει στο λαό. Ο Ευθύμιος θυσίαζε με χαρά την άνεση και το
προσωπικό του συμφέρον για χάρη του συλλογικού.
Ακόμη και όταν γύρισε ηλικιωμένος στη Γεωργία ήθελε να
φανεί χρήσιμος, γι' αυτό και δίδασκε ξανά στο Πανεπιστήμιο.
Γενικά όμως ο Ευθύμιος δε δίδασκε μόνο σαν καθηγητής τους
μαθητές του. Ο Ευθύμιος δίδασκε όλους τους ανθρώπους γύρω
του με ολόκληρη τη ζωή του: με τα λόγια, με τις πράξεις, με τη
συμπεριφορά, ακόμη και με τη σιωπή του. Κι εμείς που
διαβάζουμε τη ζωή του διδασκόμαστε από αυτήν. Ήταν ένα
φωτεινό παράδειγμα που έλαμψε μέσα στον κόσμο.
Ο άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι, αν και ταλαιπωρούνταν όντας
φυλακισμένος μέσα στο σπίτι του στην Τιφλίδα, αισθανόταν
ελεύθερος γιατί ήταν ενωμένος με το Θεό. Και ο Θεός είναι πέρα
από κάθε όριο.
Ο άγιος Ευθύμιος πέθανε στις 21 Φεβρουαρίου 1953 σε
ηλικία 90 ετών. Ο Ευθύμιος υπήρξε σπουδαία προσωπικότητα για
τη Γεωργία και τα γεωργιανά γράμματα. Αν και πρόσφερε τόσα
πολλά στο γεωργιανό λαό, στην κηδεία του πήγαν μόνο σαράντα
άτομα...
Μετά από χρόνια, όταν άνοιξαν τον τάφο του, το σώμα του
βρέθηκε άφθαρτο μαζί με τα ρούχα του και τοποθετήθηκε ξανά
μέσα στο χώμα. Τα οστά της Νίνας, της γυναίκας του Ευθυμίου,
μεταφέρθηκαν από τη Γαλλία στη Γεωργία και θάφτηκαν ακριβώς
δίπλα του.

Η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε το 1991 και η Γεωργία έγινε
ξανά ανεξάρτητο κράτος. Τα γεωργιανά εκθέματα σήμερα
παραμένουν προστατευμένα και φυλάσσονται σε μουσεία.
Η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Γεωργίας αγιοκατέταξε
τον συγγραφέα Ηλία Τσαβτσαβάτζε, τον αρχιμανδρίτη Γρηγόριο
Περάτζε και τον καθηγητή Ευθύμιο Τακαϊσβίλι. Ειδικότερα στον
Ευθύμιο δόθηκε η προσωνυμία «ο άνθρωπος του Θεού».
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά κάθε χρόνο τη μνήμη του αγίου
Ηλία Τσαβτσαβάτζε μαζί με τον προφήτη Ηλία (20 Ιουλίου) και
τη μνήμη του αγίου Γρηγορίου Περάτζε τη μέρα του θανάτου του
(23 Νοεμβρίου). Ο άγιος Ευθύμιος Τακαϊσβίλι, ο άνθρωπος του
Θεού, τιμάται στις 3 Ιανουαρίου, την ημέρα της γέννησής του.

* * * *

Σημείωση: Οι ημερομηνίες αναφέρθηκαν σύμφωνα με το νέο
εκκλησιαστικό ημερολόγιο (γρηγοριανό / διορθωμένο ιουλιανό).

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. α'. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Τὸν μὲν νοῦν πρὸς σοφίαν, σοφέ, ἐγύμνασας, τῆς Γεωργίας ὁ
γόνος καὶ ἐν Γαλλίᾳ βιούς, ὁ λατρεύων τὸν Θεὸν ἐν πάσαις
θλίψεσιν, ὁ προστατεύσας παλαιοὺς θησαυρούς, τὴν δὲ ψυχὴν
ἐκόσμησας ἀρεταῖς σου, καὶ ὡς φῶς τῷ κόσμῳ λάμψας, σὺ οὖν,

Εὐθύμιε, διδάσκεις ἡμᾶς.