Οι λόγοι της επιτυχίας του χομεϊνισμού-αυτός είναι ο κατάλληλος όρος για τη θρησκευτικο-πολιτική φιλοσοφία που τελικά διαμόρφωσε την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν -είναι πολυάριθμοι και εξαιρετικά περίπλοκοι για να τους παρουσιάσουμε λεπτομερώς.Η επανάσταση του 1979 ήταν,από πολλές απόψεις,το αναπόφευκτο αποτέλεσμα δύο προηγούμενων λαϊκών επαναστάσεων -της Συνταγματικής Επανάστασης του 1905-11 και της Εθνικιστικής Επανάστασης του 1953-οι οποίες καταπνίγηκαν από ξένες κυβερνήσεις(η πρώτη από τους Ρώσους και,σε μικρότερο βαθμό από τους Βρετανούς·η δεύτερη από τις ΗΠΑ),οι οποίες ήθελαν να διατηρήσουν τον έλεγχο των φυσικών πόρων του Ιράν.Στα τέλη της δεκαετίας του 1970,οι περισσότεροι Ιρανοί είχαν σε τέτοιο βαθμό απηυδήσει από τη διεφθαρμένη και αναποτελεσματική ηγεσία του Ιρανού μονάρχη Μοχάμετ Ρεζά Παχλαβί,ώστε ήταν αναπόφευκτη η μιας ακόμα επανάστασης.
Αντιμέτωποι με μια σχεδόν πλήρη έλλειψη πολιτικής συμμετοχής(ο σάχης είχε εξαλείψει το κομματικό σύστημα της χώρας και είχε καταργήσει το σύνταγμα),με μια απερίσκεπτη οικονομικά ατζέντα η οποία είχε πυροδοτήσει πρωτοφανή πληθωρισμό, με μια ταχεία και άχρηστη στρατιωτικοποίηση και μια εκτεταμένη απώλεια της εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας,ο κλήρος της χώρας,οι διανοούμενοι,η τάξη των εμπόρων και όλοι σχεδόν οι κοινωνικοπολιτικοί θεσμοί του Ιράν-από τους κομμουνιστές μέχρι τις φεμινίστριες-παραμέρισαν τις ιδεολογικές τους διαφορές και ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια αντι-ιμπεριαλιστική,εθνικιστική επανάσταση ενάντια σε μια διεφθαρμένη μοναρχία.Παρά τη μετεπαναστατική προπαγάνδα,δεν επρόκειτο σε καμία περίπτωση για ένα μονολιθικό επαναστατικό κίνημα που ξεκίνησε κατ'εντολή του αγιατολάχ Χομεϊνί με σκοπό την εγκαθίδρυση μιας ισλαμικής θεοκρατίας.Αντιθέτως,ακούγονταν πολλές διαφορετικές,και μερικές φορές,αντικρουόμενες φωνές εναντίον του σάχη.Καλώς ή κακώς,η φωνή του Χομεϊνί ήταν απλώς η δυνατότερη.
Η ιδιοφυΐα του Χομεϊνί και ως πολιτικού και ως θρησκευτικού αρχηγού εντοπιζόταν στο ότι διέγνωσε πως σε μια χώρα βυθισμένη στην πίστη και στην κουλτούρα του σιισμού,το μόνο πράγμα που μπορούσε να παρέχει μια κοινή γλώσσα με την οποία να κινητοποιηθούν οι μάζες ήταν τα σύμβολα και οι μεταφορές του σιιτικού ισλάμ.Έτσι ο Χομεϊνί,στην προσπάθειά του να μεταμορφώσει το ισλάμ σύμφωνα με το προσωπικό του όραμα για θεοκρατική διακυβέρνηση,στράφηκε στο καλύτερο παράδειγμα που του είχε δώσει η ιστορία:στον Ισμαήλ,τον ηγέτη της δυναστείας των Σαφαβιδών,ο οποίος πεντακόσια χρόνια νωρίτερα είχε δημιουργήσει το πρώτο σιιτικό κράτος,ανακηρύσσοντας τον εαυτό του Μαχντί(σημ.ο Μεσσίας του σιιτικού ισλάμ)
Ρεζά Ασλάν,Ένας είναι ο Κύριος ο Θεός μου,εκδ.Κέδρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου