Για τη δρακοντοκτονία του αγίου Γεωργίου - Σκότωσε όντως δράκο ο άγιος Γεώργιος;
"Νεκρός": Ελπίζω να μη λυπηθούν οι ευλαβείς φίλοι μας και φίλοι του αγ. Γεωργίου, αν γράψω ότι η δρακοντοκτονία (ο φόνος του δράκοντα) προφανώς είναι θρύλος και όχι πραγματικό γεγονός, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν δράκοι (ο "δράκος του Κομόντο" είναι η μόνη πιθανότητα ιστορικότητας του περιστατικού, αλλά είναι απίθανο να εμφανίστηκε εδώ από την Ινδονησία).
Η δρακοντοκτονία πέρασε στην εικονογραφία του αγίου (που είναι μια καθαρά συμβολική τέχνη), όχι όμως στην υμνογραφία, που είναι πιο ρεαλιστική αναφορά στους αγίους. Η ορθόδοξη αγιογραφία περιέχει πλήθος συμβολικά στοιχεία για πολλούς αγίους, όπως τα φτερά στον άγ. Ιωάννη τον Πρόδρομο, μα και ο ίδιος ο τρόπος απεικόνισης των αγίων είναι συμβολικός (ως ουράνιοι πολίτες εντός του θείου Φωτός), με στοιχεία βέβαια ιστορικότητας.
Για το θέμα αντιγράφω από εκτενή ανάρτηση, άκρως φιλική προς τον άγ. Γεώργιο, τα παρακάτω:
Το αξιοσημείωτο στην όλη ιστορία είναι ότι την ιδιότητα του δρακοντοκτόνου ο Άγιος την αποκτά μόλις τον εντέκατο αιώνα, και όχι νωρίτερα. Οι παλαιότερες παραστάσεις του Αγίου τον εικονίζουν ως αξιωματούχο. Γράφει σχετικά η αναπληρώτρια καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης, Μαρία Βασιλάκη: «Οι κατ’ εξοχήν δρακοντοκτόνοι άγιοι στην Ανατολική Εκκλησία ήταν οι δυο Θεόδωροι, ο Τήρων και ο Στρατηλάτης. Η παλαιότερη παράσταση με τον Γεώργιο του έκτου αιώνα τον δείχνει ως αξιωματούχο, δηλαδή με την επίσημη και όχι με τη στρατιωτική του στολή. Δεν γνωρίζω για παράσταση του ένατου αιώνα. Πάντως, μόλις τον εντέκατο εμφανίζεται ως δρακοντοκτόνος. Πως και γιατί αντικαταστάθηκαν οι Θεόδωροι από τον Γεώργιο είναι ένα ζητούμενο». ["Ν": πολλοί είναι οι δρακοντοκτόνοι άγιοι: ορίστε σχετικό άρθρο. Κάποιοι από αυτούς όμως μπορεί να σκότωσαν υπερμέγεθες φίδι, κροκόδειλο ή άλλο θηρίο].
Ακολουθεί εκτενής αναφορά στους δρακοντοκτόνους ήρωες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, όπως ο Ηρακλής, ο Περσέας (από το μύθο του οποίου κατά τους μελετητές προέκυψε ο μύθος του αγ. Γεωργίου) κ.π.ά., ακόμη και ο Απόλλωνας (φόνος πύθωνα). Και καταλήγει:
Η αλληγορία του θρύλου του Δρακοντοκτόνου Αγίου Γεωργίου
Ο Άγιος Γεώργιος, πρότυπο των Μαρτύρων και Αγίων της Εκκλησίας που έδωσαν το αίμα τους φόρο τιμής στον Ιησού Χριστό απέναντι σε τυράννους, αυτοκρατορίες, αιρέσεις, ιδεολογίες, θεωρίες, κλπ. Ενώ από την άλλη μέσα σε κάθε άνθρωπο κρύβεται ένας ήρωας ο οποίος, κάποια στιγμή, θα πρέπει να δώσει τη μάχη με την ερπετόμορφη σκιά του, για να γίνει φως και να απελευθερώσει την κόρη- ψυχή του.
Το όνομα «Γεώργιος» είναι πνευματική μεταφορά από την αγροτική μας ζωή και βγαίνει από το ουσιαστικό «γεώργιον», που σημαίνει κτήμα ή χωράφι καλλιεργούμενο (ή καλλιεργήσιμο). Γίνεται όμως και επίθετο: «γεώργιος», για τον άνθρωπο που επιδέχεται την πνευματική καλλιέργεια, ή που τον επέλεξε γ' αυτό η Μοίρα ή ο Θεός. («Χριστού γεώργιον» ονομάζεται στην Υμνογραφία του, ο άγιος Γεώργιος).
Ο Αϊ-Γιώργης, ως καβαλάρης δρακοντοκτόνος, έχει σχέση με το νερό, το νερό το πόσιμο, της πηγής του πηγαδιού. Και η στέρηση αυτού του νερού τους μήνες του καλοκαιριού, ιδιαίτερα αν δε βρέξει αρκετά το χειμώνα, είναι στην Ελλάδα βάσανο μεγάλο. Ο Αϊ-Γιώργης είναι όπως το λέει και το δημοτικό τραγούδι, ο ήρωας του παραμυθιού που σκοτώνει το θηρίο. Ποιο είναι το θηρίο; Είναι ο δράκοντας της ζέστης, που βγάνει φλόγες απ’ το στόμα του. Αυτός ο δράκοντας κρατάει το νερό της πολιτείας - έτσι λέει το παραμύθι - και δεν το αφήνει να τρέξει, εξόν κι αν του κάνουνε θυσία τη βασιλοπούλα, αν του τη δώσουνε να τη φάει. Ο Αϊ-Γιώργης σκοτώνει το δράκοντα και σώζει τη βασιλοπούλα.
Η βασιλοπούλα σύμβολο της Εκκλησίας, της Νύμφης του Χριστού που δέχεται τα πυρά του Όφεως και των εντεταλμένων οπαδών του.
Ο δράκος, συμβολίζει τον αρχέκακο Όφι, το διάβολο, το κακό και την πονηριά («Και εβλήθη ο δράκων, ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος και ό Σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην, εβλήθη εις την γην, και οι άγγελοι αυτού μετ’ αυτού εβλήθησαν», Αποκάλυψις ΙΒ΄9).
Η πάλη ανάμεσα στον Άγιο και το δράκο συμβολίζει την καθημερινή πάλη απέναντι στο φόβο εσωτερικό ή και εξωτερικό, σα δράκος για να σταματήσει κάθε προσπάθειά μας.
Ο φόβος απέναντι στο δράκο είναι η έλλειψη πίστης και η άγνοια. Αν εξαλειφθούν αυτά κανένας δράκοντας δεν θα έχει υπόσταση.
Σε αυτό το άρθρο για τους δρακοντοκτόνους αγίους διαβάζουμε τα εξής ενδιαφέροντα:
Στη συλλογή των θαυμάτων τού αγίου Γεωργίου, μια από τις ιστορίες αναφέρεται στη διάσωση ενός μικρού αγοριού από τη Μυτιλήνη που είχε πέσει θύμα των Αγαρηνών. Ο Άγιος εμφανίζεται έφιππος τη στιγμή που το παλικαράκι σερβίρει κρασί στον αφέντη τού. Το αρπάζει, το βάζει στα καπούλια τού αλόγου τού και το επιστρέφει στους γονείς τού.
["Ν": στη διπλανή εικόνα κάθεται στα καπούλια του αλόγου κρατώντας την κανάτα με το κρασί. Η βασιλοπούλα έχει δέσει το δράκο με ένα κορδόνι, γιατί, κατά μια εκδοχή του θρύλου, ο άγιος τον ημέρεψε με την προσευχή του και η κοπέλα τον έσυρε δεμένο ώς τα τείχη της πόλης, πάνω στα οποία όλος ο λαός παρακολουθούσε τη σκηνή (δες δεξιά στην εικ.)].Η λατρεία ["Ν": τιμή] του Γεωργίου ως δρακοντοκτόνου θα εξαπλωθεί στον ελλαδικό χώρο τον 14ο αιώνα, με την κάθοδο των Ηπειρωτών και Αλβανών, ενώ για το Βυζάντιο τα πράγματα έχουν κάπως διαφορετική, χρονικά, εξέλιξη. έτσι, στην πρώτη εικόνα τού αγίου, που χρονολογείται στον 6ο αιώνα- όταν το Βυζάντιο ένιωθε τη σιγουριά, τη βεβαιότητα και την ασφάλεια τής δύναμής τού και η Ανατολική Εκκλησία είχε δώσει την ενοποιητική ιδεολογία τής αυτοκρατορίας, σίγουρη και αυτή για τη δύναμή τής- ο άγιος εικονίζεται με στρατιωτική μεν στολή -ως στρατιωτικός που εν ζωή ήταν- αλλά πεζός και όχι δρακοντοκτόνος. Σε μεταγενέστερη εικόνα τού, τού 9ου αιώνα, ο άγιος εικονίζεται έφιππος και με ακόντιο, δηλαδή πιο πολεμικός. Είμαστε σε μια εποχή που το Βυζάντιο νιώθει δίπλα τού την απειλή τού Ισλάμ και η Ανατολική Εκκλησία βρίσκεται στη δίνη τής εικονομαχίας και την πίεση τής αυξανόμενης δύναμης τού Πάπα. Αργότερα, τον 11ο αιώνα, όταν πια το Βυζάντιο βρίσκεται σε ακόμα δυσχερέστερη θέση, με πολλούς εχθρούς να το περισφίγγουν και να το απειλούν, ο άγιος στην εικονογραφία τού καθιερώνεται πια ως δρακοντοκτόνος. Το Βυζάντιο είναι τότε που χρειάζεται να νιώθει δίπλα τού πανίσχυρο σύμμαχο τη θεία δύναμη και παρουσία. Και ο Γεώργιος είναι τότε που καθιερώνεται ως προστάτης των στρατευμάτων και, μαζί με τους δύο κατ’ εξοχήν δροκοντοκτόνους αγίους, τους Θεοδώρους (Τήρωνα και Στρατηλάτη), θεωρούνταν προστάτης και των Βυζαντινών διγενών ακριτών, όπως απεικονίζονται σε τοιχογραφία τού 11ου αιώνα από την Καππαδοκία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου